Leopold Buczkowski (ur. 15 listopada 1905 w Nakwaszy na Podolu, zm. 27 kwietnia 1989 w Warszawie) - wszechstronnie uzdolniony polski prozaik, malarz, artysta grafik.
Studiował polonistykę na Wydziale Humanistycznym UJ oraz malarstwo na ASP w Warszawie pod kierunkiem Juliana Fałata. Uczestnik kampanii 1939, wzięty do niewoli. W 1944 w oddziałach samoobrony w Nakwaszy. Działania Ukraińców (śmierć braci) zmusiły rodzinę Buczkowskich do opuszczenia miejsca zamieszkania. Przenieśli się do Warszawy na ulicę Mysłowicką 13 (Dolny Żoliborz). Uczestnik powstania warszawskiego. Żołnierz AK. Po Powstaniu trafił do obozu jenieckiego w Pruszkowie skąd uciekł.
Po wojnie zamieszkał w Krakowie, zajmując się ilustrowaniem książek. Od 1948 do śmierci mieszkał w Konstancinie pod Warszawą.
Twórczość
Wprawdzie jego wiersz Lato pojawił się w 1929 w "Gazecie Polskiej" (drukowanej przez Kadena-Bandrowskiego), ale za rok właściwego debiutu uważa się 1936. Prowadził teatr amatorski, dla którego napisał sztukę Zabójstwo. Jego pierwsza powieść "Wertepy" ukazująca surowy obraz ówczesnej wsi wołyńskiej została zarekwirowana przez policję. Drugą powieść - "Czarny potok" napisał w Zakopanem w 1946. Od 1953 zaczął malować i wystawiać swoje prace w Warszawie. "Czarny potok", "Dorycki krużganek", zbiór opowiadań "Młody poeta w zamku" i "Pierwsza świetność" są wstrzącającym świadectwem hitlerowskiego terroru i bohaterskiej walki jego ofiar w imię obrony człowieczeństwa. Są także dokumentem wymierającej kultury. Cechy jego twórczości literackiej to: autentyzm, dosadność i plastyczność obrazu. Pisał z całkowitym pominięciem podstawowych zasad prozy. Tym samym tworzył dzieła bardzo oryginalne, będące wybitnym eksperymentem.
Nagrody i odznaczenia
1979 - nagroda I stopnia prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości
Twórczość
1947 "Wertepy"
1954 "Czarny potok"
1957 "Dorycki krużganek"
1959 "Młody poeta w zamku"
1966 "Pierwsza świetność"
1970 "Uroda na czasie"
1974 "Kąpiele w Lucca"
1975 "Oficer na nieszporach"
1978 "Kamień w pieluszkach"
1986 "Proza żywa"
"Powstanie na Żoliborzu"
Czarny potok
Czarny potok - powieść z nurtu proawangardowego w polskiej literaturze współczesnej Leopolda Buczkowskiego wydana w 1946 roku.
Akcja utworu rozgrywa się na Podolu w miejscowości Szabasowa i jej okolicach jesienią 1942 roku. Bohaterami są znani autorowi ludzie wspomniani nazwiskiem lub pseudonimem, którzy prowadzą walkę z hitlerowcami oraz miejscową policją ukraińską.
Powieść ukazuje zagładę i chaos powstały podczas II wojny światowej. Wszechobecna jest śmierć i cierpienie. Dla bohaterów Czarnego potoku jedynym ratunkiem zatrzymania człowieczeństwa jest powrót do zasad elementarnych oraz pozostawienie w sobie resztek rozumu, a znamieniem człowieka jest jego pamięć. Dla osób przedstawionych w powieści lepiej jest oszaleć niż stracić wolność.
Krajobrazy w utworze są szare i płaskie, oceniane z perspektywy możliwości ucieczki i ukrycia się w nich. Rzeczywistość ogranicza się do prostych odruchów biologicznych. Obowiązuje tu "logika karabinowa", która kieruje się emocjami. Buczkowski w swej powieści zastosował konstrukcję szkatułkową - pewne całostki wątku mogą powtórzyć się w drugim. Na wspomnienie zasługuje jeszcze szczególny rodzaj narracji w utworze. Już w podtytule powieści Buczkowski zamieścił nazwisko swojego przyjaciela Heindla, który uczył autora matematycznego oglądu świata. Heindl bywa narratorem w Czarnym potoku - najpierw w rozmowie z innym, nieznanym bliżej człowiekiem, potem wygłasza coś w rodzaju monologu wypowiedzianego, by wreszcie oddać głos następnym osobom, bliżej nie przedstawionym, które opowiadają jedna po drugiej krótkie historie. Taki rodzaj narracji oraz świat przedstawiony utworu mają ukazać chaos i bezład świata ogarniętego wojną, gdzie brakuje kolejności przedstawianych wydarzeń zmierzających do pozytywnego lub negatywnego zakończenia.
Motywy obecne w utworze: dezerter/człowiek wolny, zagłada, ofiara/kat, koncepcja zła bliska tej ukazanej w Mistrzu i Małgorzacie.