Blok III Zarządzanie
1. Jak funkcjonuje mechanizm rynkowy?
Mechanizm rynkowy - proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu (D) i podaży (S), poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P). W ujęciu procesowym, mechanizm rynkowy jest grą popytu i podaży, która prowadzi do obiektywnej wyceny poszczególnych towarów i zrównoważenia rynku, czyli zrównania się oferowanej ilości towaru z ilością pożądaną.
Funkcjonowanie:
Jeżeli popyt na jakieś dobro przewyższa podaż, wówczas nabywcy są skłonni płacić za nie więcej. Gdy przejawiają tę skłonność na rynku, cena tego dobra rośnie. Wzrost ceny skłania natomiast producentów do zwiększenia jego produkcji, co doprowadzi w końcu do zrównania podaży z popytem.
Jeżeli w sytuacji równowagi rynkowej wystąpią okoliczności, których skutkiem będzie ograniczenie popytu na dane dobro (np. zmiana gustów konsumentów), wówczas nie wszystkie produkowane towary znajdą nabywców. Skłoni to część producentów do zmniejszenia produkcji i obniżenia ceny, celem zachęcenia części konsumentów do zakupu większych ilości towarów. Efektem będzie ustalenie się równowagi rynkowej przy niższym poziome produkcji i niższej cenie.
2. Na czym polega analiza SWOT i w jakim celu jest stosowana?
Analiza SWOT - jest metodą oceny pozycji przedsiębiorstwa (jego silnych i słabych stron) na tle szans i zagrożeń ze strony otoczenia, wspomagającą wybór najlepszej strategii działania. Stanowi ona oszacowanie w jakim stopniu zasoby firmy odpowiadają potrzebom i wymogom środowiska, w którym ona działa i konkuruje.
Warianty strategiczne:
strategia agresywna, maxi - maxi - która dąży do wykorzystania szans pojawiających się w otoczeniu, bazując na mocnych stronach firmy
strategia konkurencyjna, mini - maxi - której celem jest przezwyciężenie słabości firmy (lub ich unikanie) przez wykorzystanie możliwości, jakie stwarza otoczenie
strategia konserwatywna, maxi - mini - polegająca na wykorzystaniu mocnych stron firmy w celu uniknięcia lub zredukowania wpływu zagrożeń zewnętrznych
strategia defensywna, mini - mini - która jest zorientowana na redukcję wewnętrznych słabości oraz unikanie zagrożeń ze strony otoczenia
Wytyczne analizy SWOT:
- unikać zagrożeń, wykorzystywać szanse, wzmacniać słabe strony, opierać się na mocnych stronach.
3. Czym jest bezrobocie i jakie są jego rodzaje?
Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów. Rodzaje bezrobocia:
Ze względu na przyczynę wywołującą bezrobocie wyróżniamy:
bezrobocie frykcyjne - jest efektem naturalnego ruchu na rynku osób zatrudnionych; dotyczy osób pozostających bez pracy przez krótki okres z powodu zmiany miejsca pracy, zmiany zawodu, wchodzenia absolwentów na rynek, powrotu do pracy po przerwie (np. z powodu urlopu macierzyńskiego) itp.; przyjmuje się, że jest oznaką "zdrowej" gospodarki;
bezrobocie technologiczne - jest skutkiem postępu technicznego oraz unowocześniania produkcji, prowadzących do eliminowania czynnika ludzkiego z procesów produkcyjnych; występuje w sytuacji słabego rozwoju gospodarczego, skutkującego wprowadzaniem inwestycji, mechanizacji i modernizacji procesów przy jednoczesnym ograniczaniu zatrudnienia;
bezrobocie strukturalne - jest efektem niedostosowania struktury podaży zasobów ludzkich i popytu na nie; pojawia się w sytuacji zmian restrukturyzacyjnych i transformacji gospodarki przy jednoczesnym opóźnieniu odpowiadających im zmian w szkolnictwie; może być wywołane ograniczonymi zasobami kapitału, które umożliwiłyby pełne zatrudnienie siły roboczej;
bezrobocie koniunkturalne - związane jest z występowaniem cykli koniunkturalnych, w fazie spadku i recesji gospodarczej zmniejsza się jest popyt globalny, co wywołuje konieczność ograniczenia zatrudnienia; tego rodzaju bezrobocie spada, kiedy następuje wzrost gospodarczy i zdolności produkcyjne przedsiębiorstw mogą być pełniej wykorzystane;
bezrobocie sezonowe - dotyczy działalności/branż cechujących się sezonowością popytu bądź podaży (np. rolnictwo, turystyka), wahania te są uzależnione od pór roku lub warunków pogodowych.
Biorąc pod uwagę okres pozostawania bez pracy rozróżniamy:
bezrobocie krótkookresowe - dotyczy osób pozostających bez pracy przez okres nie przekraczający 3 miesięcy;
bezrobocie średniookresowe - dotyczy sytuacji braku zatrudnienia przez okres od 3 do 6 miesięcy;
bezrobocie długookresowe - występuje w sytuacji, kiedy brak pracy trwa od 6 do 12 miesięcy;
bezrobocie długotrwałe (zwane chronicznym) - dotyczy osób nie mogących znaleźć pracy przez ponad 12 miesięcy; uznaje się je za najbardziej niekorzystne i niebezpieczne dla gospodarki, ponieważ wywołuje negatywne skutki w niemal wszystkich sferach życia.
Ze względu na fakt rejestracji bezrobotnego wyróżnia się:
bezrobocie rejestrowane - dotyczy osób pozostających bez pracy zarejestrowanych w urzędach pracy oraz posiadających cechy określone ustawowo
bezrobocie ukryte - dotyczy osób, które nie chcą lub nie mogą się zarejestrować w urzędach pracy, ponieważ nie spełniają wszystkich kryteriów określonych w ustawie; pojawia się w sytuacji nadzatrudnienia (tzn. wykonywana praca wydaje się być zbędna, a zmniejszenie zatrudnienia nie wpływa na wielkość produkcji); najczęściej dotyczy rolnictwa.
4. Jakie są warunki zastosowania marketingu przez przedsiębiorstwo?
Warunki zastosowania marketingu w przedsiębiorstwach marketingowych to:
Przewaga podaży nad popytem ( rynek nabywcy) - z rynkiem nabywcy mamy do czynienia wtedy, gdy to klient ma możliwość swobodnego wyszukiwania oferty. Oferty, która najbardziej odpowiada jego zapotrzebowaniu. Rynek ten charakteryzuje silna konkurencja między dostawcami i istnienie względnie niskich cen na sprzedawane dobra.
Zastosowanie mix-marketingu - mix-marketing to zespół środków, dzięki którym przedsiębiorca jest w stanie oddziaływać na rynek ukształtowany w scaloną kompozycję wywołującą zjawisko synergii. W skład mix-marketingu wchodzi : produkt, cena, dystrybucja, promocja. Wszystkie wyżej wymienione środki muszą się wzajemnie przenikać, uzupełniać, występować w sprzężeniach zwrotnych. Takie jest założenie skutecznego marketingu.
Stosowanie segmentacji rynkowej - Segmentacja rynku polega na jego podzieleniu na mniejsze części zwane segmentami, które różnią się między sobą oczekiwaniami klientów względem produktu, sposobem zakupu lub innymi kryteriami. Po dokonaniu segmentacji firma musi wybrać segment, w którym chce sprzedawać swoje towary. Kryteria zakreślające i opisujące segment to m.in. : demografia przedsiębiorstwa (branża, wielkość przedsiębiorstwa) , kryterium geograficzne (lokalizacja zasięg oddziaływania), struktura organizacji (zatrudnieni pracownicy, status prawny organizacji).
Wykorzystanie badań rynkowych - Badania rynku polegają na rozpoznaniu mechanizmu rynkowego; jego struktury, stanu i rozwoju jego elementów w celu stworzenia założeń do podejmowania trafnych i efektywnych decyzji. Badanie rynku pozwala na identyfikację szans i zagrożeń znajdujących się w otoczeniu przedsiębiorstwa. Etap ten zawiera analizę obecnych rynków, zachowania konsumentów, tendencji w kształtowaniu produktów i innych wybranych aspektów otoczenia zewnętrznego i wewnętrznego przedsiębiorstwa, którą charakteryzują: wielkość, struktura i dynamika działalności wyrażonej właściwymi miernikami produkcji i sprzedaży, dynamika wielkości obrotów w okresie objętym planowaniem strategicznym, aktualna i zamierzona do osiągnięcia pozycja przedsiębiorstwa na rynku, obecni i potencjalni nabywcy, aktualni i potencjalni konkurenci.
5. Na czym polega planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrolowanie?
Planowanie - wytyczenie celów organizacji i skuteczne sposoby ich realizacji. Proces planowania rozpoczyna się od wyboru zasadniczych celów organizacji i kierunków działania, m.in. definiując: misję, określając politykę, główną strategię, centralny budżet przedsiębiorstwa.
Podstawowe rodzaje planów przedsiębiorstwa obejmują:
plany strategiczne i
plany operacyjne (operatywne) oraz
plany trwale obowiązujące i
tzw. biznes plany.
Organizowanie - oznacza logiczne grupowanie działań i zasobów. Jest to koordynacja ludzkich i materialnych zasobów organizacji, w celu zapewnienia długiego okresu jej istnienia po to, by organizacja mogła istnieć od chwili obecnej do dalekiej przyszłości.
Motywowanie - proces tworzenia takich sytuacji, które wpływają na zachowania pracowników i zachęcają ich do wykonywania działań, służących do realizacji celów i zadań przedsiębiorstwa.
Środki motywacji;
środki przymusu (nakazy, zakazy, rozkazy)
środki zachęty (nagrody, kary)
środki perswazji (nakłanianie, informowanie, rozmowa, dyskusja)
Kontrolowanie- regulacja działań organizacji sprzyjająca łatwiejszemu osiąganiu jej celów; proces zapewniający, aby rzeczywiście działania były zgodne z planowanymi; proces polegający na ustanowieniu norm działania, porównaniu ich z działaniami rzeczywiście realizowanymi oraz na podejmowaniu działań korygujących, gdy jest to potrzebne, by zbliżyć wyniki do planów i oczekiwań.
Rodzaje kontroli:
kontrola antycypacyjna,
kontrola przez sprzężenie zwrotne
kontrola przez obchód
kontrola przez inwigilację
controlling
6. Jakie są rodzaje rekrutacji i czym są warunkowane?
Rekrutacja - to element procesu zarządzania zasobami ludzkimi, proces naboru osób do organizacji. Rodzaje:
Rekrutacja wewnętrzna -proces rekrutacyjny kierowana jest wówczas do własnego personelu a pulę kandydatów stanowią ci, którzy pragną awansować, zmienić stanowisko czy przekwalifikować się. Dzięki rekrutacji wewnętrznej osoby zatrudnione w firmie, które nie są zadowolone ze swojego stanowiska pracy ale wiążą swoje życie zawodowe z daną firmą mają możliwość je zmienić, co wpływa korzystnie na efektywność przedsiębiorstwa.
Rekrutacja zewnętrzna - jest procesem poszukiwania kandydata na zewnątrz organizacji. Rekrutacja na zewnętrznym rynku pracy jest bardziej skomplikowana, pracochłonna i kosztowna, ale cieszy się większą popularnością niż rekrutacja wewnętrzna. Przy użyciu rekrutacji zewnętrznej firma ma możliwość znalezienia kandydata idealnie pasującego do profilu stanowiska, o wysokich kwalifikacjach i świeżym spojrzeniu. Ponadto, firma zyskuje możliwość wypromowania się na zewnętrznym rynku pracy. Rekrutacja zewnętrzna może zatem przyjąć formę:
rekrutacji ogólnej- skierowanej jest do szerokiego grona odbiorców, na tzw. szeroki rynek pracy. Znajduje ona zastosowanie wówczas gdy poszukujemy pracowników na stanowiska operacyjne lub produkcyjne.
rekrutacji segmentowej- skierowana jest do określonego segmentu rynku pracy, do określonej branży. Znajduje zastosowanie w przypadku poszukiwania specjalistów czy kierowników
7. Czym się charakteryzuje cykl produkcyjny?
Cykl produkcyjny - jest to okres czasu pomiędzy rozpoczęciem a zakończeniem procesu produkcyjnego wyrobu, to czas, w którym materiał wyjściowy przechodzi kolejno przez wszystkie operacje produkcyjne i jest przekształcony w wyrób gotowy. Jest podstawą ustalania planów produkcji, a także normowania wielkości zapasów robót w toku, jest wyrazem organizacji procesu produkcyjnego czasie. Cykl produkcyjny dzieli się na:
Okres roboczy : czas trwania operacji technologicznych, transportowych, kontrolnych, roboczych w procesie ,magazynowania, operacji naturalnych
Okres Przerw: przerwy wynikające z organizacji procesu produkcji i przerwy związane z organizacja dnia roboczego
8. Jaka jest istota związku między zarządzaniem środowiskowym, a czystszą produkcją?
Czystsza Produkcja jest nowoczesną strategią Systemu Zarządzania Środowiskowego ISO 14001
Czystsza produkcja to strategia zarządzania środowiskiem w odniesieniu do produkcji i usług, polegająca na zapobieganiu powstawania zanieczyszczeń i minimalizacji zużycia zasobów naturalnych, przy równoczesnej redukcji kosztów przedsiębiorstwa. Kładzie nacisk na ograniczenie zanieczyszczeń u źródła czyli w momencie ich powstawania w procesie produkcyjnym , zamiast budowy kolejnych np. oczyszczalni.
Program Czystszej Produkcji jest osiągana przez techniczno organizacyjne działania mające na celu eliminację lub redukcję krótko- i długotrwałych szkodliwych oddziaływań procesu produkcyjnego i wyrobu na ludzi i środowisko naturalne. Czystsza produkcja odnosi się zarówno do procesów wytwarzania jak i cech ekologicznych wyrobu w ciągu całego cyklu życia. W stosunku do procesów wytwarzania oznacza to eliminację szkodliwych surowców i emisji oraz racjonalizację wykorzystania pracy żywej, zużycia materiałów i energii.
9. Jaka jest struktura majątku trwałego i obrotowego?
Charakterystyczną cechą majątku trwałego jest to, że jest on wykorzystywany w działalności gospodarczej, na ogół, w wielu cyklach produkcyjnych, przez stosunkowo długi okres, dłuższy niż jeden rok i nie wchodzi w naturalnej postaci do wytworzonego produktu. W skład majątku trwałego wchodzą najbardziej trwałe składniki majątku przedsiębiorstwa, a tym samym ich zużycie jest stosunkowo wolne i następuje stopniowo w czasie gospodarczego wykorzystania. Środki trwałe przenoszą więc w każdym procesie produkcyjnym na wytworzony produkt gotowy tylko niewielką część swojej wartości. Pełny zatem obrót ich wartości następuje dopiero po wielu cyklach produkcyjnych, wobec czego wymagają one otworzenia nie po każdym, ale po wielu procesach produkcji.
Składniki majątku trwałego można sklasyfikować według funkcji, które pełnią w procesach gospodarczych. Można więc wyodrębnić cztery podstawowe grupy majątku trwałego :
rzeczowy majątek trwały, grunty własne, budynki o różnym przeznaczeniu ,urządzenia techniczne i maszyny,
wartości niematerialne i prawne, np.wartość firmy, którą jest różnica między ceną nabycia określonego przedsiębiorstwa (lub jego części) a niższą od niej wartością rynkową wszystkich składników majątkowych przedsiębiorstw
finansowy majątek trwały, np. udziały w obcych podmiotach gospodarczych, pożyczki długoterminowe udzielane innym przedsiębiorstwom,
należności długoterminowe przedsiębiorstw są uważane te, dla których termin wymagalności jest dłuższy od jednego roku np. środki, które są wykorzystywane dłużej niż jeden rok,
Majątek Obrotowy Do majątku obrotowego przedsiębiorstwa zaliczamy wszystkie pozostałe składniki majątkowe, które nie zostały zaliczone do środków trwałych, a są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej. Są to te składniki majątkowe, które przedsiębiorstwo zamierza zużyć, spieniężyć lub sprzedać w ciągu jednego cyklu gospodarczego. W związku z tym środki obrotowe w przedsiębiorstwie są w ciągłym ruchu okrężnym, przechodząc kolejno fazę zaopatrzenia, produkcji i zbytu. W zależności od działu, gałęzi, wielkości, zasobności, miejsca położenia oraz charakteru przedsiębiorstwa występuje różna struktura rodzajowa środków obrotowych. W większości przedsiębiorstw można wyodrębnić pięć podstawowych grup środków obrotowych
Są to:
zapasy,
należności i roszczenia,
papiery wartościowe przeznaczone do obrotu,
środki pieniężne,
nakłady przyszłych okresów.
10. Na czym polega kompleksowe zarządzanie jakością?
Kompleksowe zarządzanie jakością (TQM - Total Quality Management) to filozofia zarządzania, która poprzez odpowiednią strategię, procesy, kształcenie, motywację, zaangażowanie, narzędzia i środki prowadzi do sukcesu przedsiębiorstwa, który ma odniesienie do zadowolenia i pełnej satysfakcji klienta. Podstawowym celem TQM jest zapewnienie zadowolenia klientów organizacji (zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych) poprzez odpowiednie zarządzanie oraz doskonalenie realizowanych procesów. W ramach TQM można wymienić trzy podstawowe elementy
zespoły - w ramach TQM konieczne jest zaangażowanie ze strony nie tylko kierownictwa, ale także wszystkich pracowników, którym zależeć będzie na doskonaleniu jakości i spełnianiu wymagań klientów, a pracując w odpowiednio zorganizowanych zespołach, powinni oni dążyć do stałej poprawy jakości wytwarzanych wyrobów oraz usprawnienia realizowanych procesów,
system - ponieważ TQM jest filozofią zarządzania jakością, potrzebny jest system (np. zgodny z normą ISO 9001), który m.in. uporządkuje działania w organizacji, uściśli zakres odpowiedzialności i uprawnienia,
narzędzia - TQM zakłada współuczestniczenie wszystkich pracowników w procesie doskonalenia organizacji, dlatego niezbędne jest przy tym wykorzystywanie odpowiednich narzędzi do nadzorowania procesów oraz wspomagania zespołów zajmujących się doskonaleniem jakości (kół jakości)