Obserwacja pedagogiczna (diagnoza przedszkolaka) prowadzona we wrześniu i październiku pozwala spojrzeć indywidualnie na każde dziecko.Odkryć jego talenty, zainteresowania, a także dostrzec trudności i problemy, z którymi nie potrafi sobie poradzić. Dzięki obserwacji (diagnozie) nauczyciel określa potrzeby rozwojowe dziecka, w tym zauważone predyspozycje, uzdolnienia i zainteresowania. Udziela wsparcia odpowiednio do potrzeb dziecka, jego możliwości, m.in. dzięki prowadzeniu indywidualnej lub zespołowej pracy o charakterze dydaktyczno-wyrównawczym. Z rozmów z nauczycielami wynika, że prowadzenie obserwacji dziecka nie przysparza szczególnych trudności. Problemem jest natomiast analiza i ocena kompetencji dziecka oraz opisanie w krótki, zwięzły, jednoznaczny sposób osiągnięć, możliwości, potrzeb oraz działań naprawczych. Wychodząc naprzeciwko oczekiwaniom nauczycieli, postanowiliśmy artykuł Ewy Zielińskiej na temat wypełniania informacji o gotowości szkolnej dziecka wydrukować dwukrotnie: w bieżącym numerze oraz w marcu 2013 roku. Jesteśmy przekonani, że dokumentowanie wstępnej obserwacji (diagnozy przedszkolaka) przy wykorzystaniu proponowanych przez autorkę konkretnych ocen, stwierdzeń, sformułowań, ułatwi nauczycielom opis stanu wiedzy i umiejętności badanego dziecka. Natomiast gotowe rozwiązania metodyczne - propozycje zajęć - pomogą już teraz w bezpośredniej pracy dydaktyczno-wyrównawczej. Zaprezentowany sposób dokumentowania obserwacji jest tylko propozycją, z której można skorzystać lub nie. Ostateczna decyzja zawsze należy do nauczyciela. Taki sposób odnotowywania obserwacji (diagnozy) ma na celu również ograniczenie do niezbędnego minimum dokumentacji nauczycielskiej w tym zakresie. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 roku (§ 3 ust. 5) w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych przedszkole, szkoła podstawowa, w której zorganizowano oddział przedszkolny, zespół wychowania przedszkolnego i punkt przedszkolny, wydają rodzicom dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Informację na druku nr 70-MEN-I/54/2 wydaje się do końca kwietnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole podstawowej. red.
|
Ewa Zielińska
Wskazówki pomocne w wypełnianiu Informacji o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej
Informacja o stanie przygotowania dziecka do podjęcia nauki w szkole
I. Opanowanie wymagań określonych w podstawie programowej
wychowania przedszkolnego w obszarze
1. Umiejętności społeczne i odporność emocjonalna
W zakresie umiejętności społecznych i odporności emocjonalnej dziecko rozpoczynające naukę
w szkole potrafi:
zorganizować sobie zabawę, bawić się z dziećmi i rywalizować z nimi np. podczas zabaw i gier sportowych;
przestrzegać reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej i grzecznie zwracać się do innych;
dzielić się swoją wiedzą i umiejętnościami, a także brać udział w występach i konkursach;
racjonalnie radzić sobie w sytuacjach trudnych, a także łagodnie znosić porażki.
Mocne strony dziecka
Dziecko łatwo nawiązuje kontakty i szybko adaptuje się do nowych warunków. Planuje i organizuje zabawy, bezkonfliktowo współdziała z dziećmi oraz potrafi z nimi rywalizować. Służy radą i pomocą w różnych sytuacjach i zgodnie dzieli się zabawkami. Interesuje się czynnościami szkolnymi i chętnie bierze udział w zajęciach organizowanych przez nauczyciela. Przestrzega zasad (umów) ustalonych zarówno przez dorosłego, jak i społeczność dziecięcą. Grzecznie zwraca się do innych i jest usłużny wobec nich. Racjonalnie radzi sobie w sytuacjach trudnych, nie zniechęca się i potrafi znosić porażki. Dzieli się swoją wiedzą i umiejętnościami z innymi oraz bierze udział w występach i konkursach.
Zauważone trudności
Dziecko ma trudności z przystosowaniem się do nowych warunków i nawiązywaniem kontaktów
z dziećmi oraz dorosłymi. Niechętnie uczestniczy w organizowanych przez nauczyciela zabawach
i zajęciach z całą grupą. Nie interesuje się czynnościami szkolnymi. Często izoluje się i trudno namówić je do wspólnego działania. W zabawach z rówieśnikami zapomina o stosowaniu form grzecznościowych, popada w konflikty, a nawet przejawia zachowania agresywne. Ma kłopoty
z respektowaniem zasad, umów i z przestrzeganiem regulaminów. Nie stosuje się do poleceń nauczycielki, a w kontaktach z dorosłymi i dziećmi jest spięte lub przejawia postawę lękową. Nie radzi sobie z emocjami: izoluje się, obraża na innych, płacze bez powodu, tęskni za domem i łatwo wpada
w złość. Trudno jest je namówić do wspólnego działania, a w sytuacji trudnej wycofuje się i nie potrafi znosić porażek.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka
Organizowanie zabawy i zajęć w małych zespołach na miarę możliwości wykonawczych dziecka. Wspomaganie ich realizacji poprzez podsuwanie ciekawych pomysłów, zabawek i pomocy, oraz zachęcanie do działania i chwalenie za podejmowany wysiłek. Podczas gier planszowych realizowanych w parach lub małych zespołach kształtowanie odporności emocjonalnej dziecka poprzez hartowanie,
a więc rozwijanie umiejętności znoszenia porażek. Prowadzenie rozmów indywidualnych lub w małych grupach, wyjaśniających dziecku konieczność przestrzegania ustalonych wspólnie zasad. Uświadamianie trudności (kłopoty, niewygoda) wynikających z nieprzestrzegania ich. Angażowanie do podejmowania dyżurów na rzecz grupy i chwalenie za podjęty wysiłek, pomoc innym i drobne osiągnięcia.
Wskazówki dla rodziców
Zapraszanie do domu kolegów, koleżanek z przedszkola i pomoc w organizowaniu oraz podejmowaniu przez dzieci wspólnych zabaw, gier towarzyskich. Zachęcanie do podejmowania różnych działań na rzecz członków rodziny (nakładanie obowiązków), np. wkładanie naczyń do zmywarki, nakrywanie do stołu i wspieranie w ich realizacji. Nagradzanie (pochwała) za pamiętanie o obowiązkach, dobrze wykonaną pracę lub samorzutną pomoc. Wspólnie z dzieckiem ustalenie i spisanie zasad obowiązujących w domu (mogą być takie same jak w przedszkolu) i konsekwentne ich przestrzeganie. Wspieranie działań dziecka uśmiechem, pochwałą i zachętą.
2. Umiejętności matematyczne i gotowość do nauki czytania i pisania
W zakresie umiejętności matematycznych dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:
liczyć na miarę swoich możliwości, pokazując palcem liczone obiekty i zna reguły obowiązujące podczas liczenia;
ustalać równoliczność poprzez liczenie i ustawianie w pary oraz wie, gdzie jest więcej, a gdzie mniej elementów;
wyznaczać wynik dodawania i odejmowania poprzez liczenie na palcach i na innych zbiorach zastępczych;
różnicować stronę lewą i prawą, określać kierunki oraz ustalać położenie obiektów w stosunku do własnej osoby oraz w odniesieniu do innych obiektów;
dokonywać prostych sposobów mierzenia: krokami, stopa za stopą, łokciem, dłonią i palcami;
w kolejności wymienić pory dnia, dni tygodnia, miesiące i pory roku.
Mocne strony dziecka
Dziecko przelicza elementy (na miarę możliwości) i podaje ich prawidłową liczbę. Stosuje reguły obowiązujące podczas liczenia i podejmuje próby liczenia systemem dwójkowym i dziesiątkowym. Dodaje i odejmuje na palcach w zakresie dziesięciu, a w przypadku niedużych liczb - rachuje w pamięci. Ustala równoliczność dwóch zbiorów poprzez liczenie i ustawianie w pary oraz poprawne określanie, gdzie jest więcej, gdzie jest mniej elementów, a także o ile jest ich więcej i o ile mniej. W zabawach i podczas zajęć posługuje się liczebnikami porządkowymi. W zakresie klasyfikowania grupuje, segreguje obiekty i definiuje według wyróżnionych cech. Rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki z punktu widzenia siebie, drugiej osoby. Ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby i w odniesieniu do innych. Rozpoznaje, nazywa i konstruuje figury geometryczne. Zna nazwy dni tygodnia, miesięcy i pór roku. Stosuje różne sposoby mierzenia (kroki, stopa za stopą, łokcie, dłoń i palce, klocek). Podejmuje próby wnioskowania o ilości cieczy na podstawie obserwowanych przekształceń i ustala, co jest cięższe, co lżejsze, co waży tyle samo.
Zauważone trudności
Dziecko liczy niechętnie, w bardzo małym zakresie, często się myli. Nie zna reguł obowiązujących podczas liczenia (liczy „przeskakując”, podwójnie, od środka lub „garścią”). Ma kłopoty z wyznaczaniem sumy i różnicy na palcach i innych zbiorach zastępczych. Nie wie, gdzie jest więcej, a gdzie mniej elementów i nie stosuje w zabawach liczebników porządkowych. Napotyka trudności w segregowaniu według ustalonych cech, a szczególnie w tworzeniu pojęć. Ma kłopoty z różnicowaniem strony lewej i prawej, ustalaniem położenia obiektów w stosunku do drugiej osoby. Myli figury geometryczne i nie potrafi skojarzyć kształtu z nazwą. Nie potrafi wymienić lub myli kolejność dni tygodnia, miesięcy i pór roku. Nie zna różnych sposobów mierzenia i nie podejmuje prób wnioskowania ani w zakresie pojemności, ani ciężaru.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka w zakresie matematyki
Organizowanie zabaw i ćwiczeń rozszerzających zakres dziecięcego liczenia oraz zapoznających z regułami obowiązującymi podczas liczenia. Doskonalenie umiejętności dodawania i odejmowanie na palcach oraz innych zbiorach zastępczych podczas sytuacji edukacyjnych. Prowokowanie do badania równoliczności poprzez liczenie i ustawianie w pary po jednym elemencie z każdego zbioru oraz określanie na tej podstawie, gdzie jest więcej, a gdzie mniej elementów. Stosowanie liczebników porządkowych podczas prac porządkowych (ustawianie krzeseł, książek na półce, itp.). Segregowanie, grupowanie obiektów według różnych kryteriów i skłanianie do wnioskowania. Organizowanie zabaw ruchowych i ćwiczeń w celu nabywania doświadczeń w zakresie orientacji przestrzennej. Projektowanie i komponowanie z figur geometrycznych, np. materiału na sukienkę dla mamy, ogrodu - w celu kojarzenia kształtu z nazwą. Utrwalanie nazw dni tygodnia, miesięcy i pór roku, a także stwarzanie okazji do nabywania doświadczeń w zakresie mierzenia z podejmowaniem prób wnioskowania w zakresie pojemności i ciężaru.
Wskazówki dla rodziców
Zabawy mające na celu rozszerzanie zakresu liczenia przy wykorzystaniu liczmanów, miar krawieckich i klamerek oraz kostek do gry, itp. Wyznaczanie sumy i różnicy na palcach, podczas gier i zabaw kostkami oraz kartami matematycznymi. Porównywanie liczebności zbiorów poprzez liczenie i ustawianie w pary (np. fasolki i kasztany, klocki drewniane i plastikowe). Układanie z mozaiki geometrycznej ornamentów, szlaczków według wzoru lub własnego pomysłu. Konstruowanie figur geometrycznych z gumy do skakania i segregowanie ich według różnych cech (np. wielkość, kolor) oraz skłanianie dzieci do tworzenia pojęć. Utrwalanie nazw dni tygodnia, miesięcy i pór roku poprzez powtarzanie. Zabawy ruchowe z nastawieniem na poruszanie się w przestrzeni w lewo, w prawo, itp. Angażowanie dzieci do prac domowych: nakrywanie do stołu, porządkowanie zabawek, ustawianie na półkach naczyń, książek, itp. Zapraszanie do pomocy podczas czynności związanych z mierzeniem długości, pojemności i ciężaru.
Gotowość do czytania i pisania
W zakresie gotowości do czytania i pisania dziecko rozpoczynające naukę w szkole:
potrafi określać kierunki oraz miejsca na kartce papieru;
rozpoznaje i zapamiętuje to, co jest przedstawione na obrazkach;
ma sprawne ręce i dobrą koordynację wzrokowo-ruchową;
interesuje się czytaniem i pisaniem oraz jest dobrze przygotowane do nauki czytania i pisania;
słucha opowiadań, baśni i rozmawia o nich (interesuje się książkami);
układa zdania, wyodrębnia w nich wyrazy, które dzieli na sylaby oraz wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;
odczytuje krótkie podpisy pod obrazkami, napisy na szyldach, itp.
Mocne strony dziecka
Dziecko lubi słuchać czytanych tekstów (wierszy), rozumie ich treść i potrafi w kilku zdaniach opowiedzieć, o czym są. Podejmuje próby układania opowiadań zarówno o tematyce dowolnej, jak i podanej. Wie, że opowiadanie składa się ze zdań (wyodrębnia je), a zdanie z wyrazów (potrafi je policzyć). Nie sprawia mu trudności podzielenie wyrazu na sylaby (analiza) ani utworzenie wyrazu z sylab (synteza). Bez trudności dokonuje analizy i syntezy głoskowej słów i wyodrębnia głoski w różnych pozycjach słowa. Interesuje się literami, rozpoznaje je, próbuje odwzorowywać. Potrafi czytać proste wyrazy, zdania, a nawet teksty. Chętnie wyszukuje podobieństwa i różnice na dwóch obrazkach oraz rozpoznaje i zapamiętuje to, co jest na nich przedstawione. Określa kierunki oraz miejsca na kartce papieru: wie, gdzie jest prawy górny róg, itp. Ma sprawne ręce, chętnie rysuje, maluje, itp. Podpisuje swoje prace, odwzorowuje szlaczki literopodobne i układa według wzoru ornamenty pasowe oraz w kole.
Zauważone trudności
Dziecko niechętnie słucha czytanych książek, nie zawsze rozumie czytaną treść. Nie lubi też oglądać książek i z trudem uczy się wiersza na pamięć. Napotyka na trudności w układaniu opowiadań i nie wie, że opowiadanie składa się ze zdań, a zdanie z wyrazów. Ma kłopoty z podzieleniem wyrazu na sylaby i utworzeniem wyrazu z sylab. Nie wysłuchuje głosek na początku słowa, na końcu i w środku. Nie interesuje się literami, nie różnicuje kształtów, myli litery podobne kształtem i nie kojarzy litery z dźwiękiem. Niechętnie wyszukuje podobieństwa i różnice na dwóch obrazkach i z trudem rozpoznaje i zapamiętuje to, co na nich jest przedstawione. Ma trudności z określaniem kierunków oraz miejsca na kartce papieru, odwzorowywaniem szlaczków, układaniem ornamentów pasowych według wzoru. Niechętnie podejmuje działalność plastyczną i odwzorowując litery, przedstawia je często w odbiciu lustrzanym. Ma też trudności z wyszukiwaniem różnic i podobieństw na obrazkach.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka w zakresie gotowości do nauki czytania i pisania
Zachęcanie do układania opowiadań i ilustrowania ich treści. Wyodrębnianie zdań w opowiadaniu, przeliczanie ich. Prowadzenie zabaw i ćwiczeń słuchowych polegających na układaniu rymów do podanych słów, wydzielaniu sylab w wyrazach, głosek w nagłosie, wygłosie i śródgłosie. Całościowe rozpoznawanie napisów umieszczonych w sali. Stwarzanie okazji do podejmowania przez dzieci zabaw ćwiczących spostrzeganie wzrokowe, np. rozpoznawanie i zapamiętywanie tego, co się znajduje na obrazkach, dobieranie obrazków w pary, wyszukiwanie na nich podobieństw i różnic, a także układanie puzzli, składanie pociętych pocztówek w całość i kończenie rysowania danego przedmiotu według podanego wzoru. Rozwijanie gotowości do nauki pisania poprzez określanie kierunków oraz miejsca na kartce papieru, układanie z mozaiki geometrycznej ornamentów (pasowych i w kole) według własnego pomysłu i wzoru, kreślenie linii będących elementami liter (szlaczki), a także podejmowanie działalności plastycznej z wykorzystaniem różnych technik, m.in. rysowanie pod dyktando, kalkowanie.
Wskazówki dla rodziców
Kontynuowanie w domu ćwiczeń prowadzonych w przedszkolu. Czytanie krótkich opowiadań, bajek, baśni i sprawdzanie, czy dziecko zrozumiało przeczytany tekst. Stwarzanie okazji do podejmowania przez dziecko:
- zabaw klockami z literami alfabetu, dominem sylabowym i obrazkowo-literowym w celu rozpoznawania, nazywania i porównywania kształtów liter oraz dokonywania syntezy i analizy słuchowej;
- działalności plastycznej: malowanie farbami, lepienie, składanki papierowe, wydzieranie i wycinanie oraz szycie prostym ściegiem (igła za igłą);
- ćwiczeń doskonalących precyzję ruchów dłoni, palców podczas czynności samoobsługowych, m.in. ubierania i rozbierania się, zapinania guzików, wiązania sznurowadeł.
3. Sprawność motoryczna i koordynacja wzrokowo-ruchowa
W zakresie sprawności ruchowej dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:
zbiec po schodach mających dziesięć stopni, nie trzymając się poręczy i nie przeskakując stopni, w czasie nie dłuższym niż 10 sekund;
chodzić na czworakach pod bramkami, obręczami ustawionymi pionowo i linami;
chodzić po równoważni (ławeczka) z przekraczaniem przyborów;
stać na prawej i lewej nodze z zamkniętymi oczami przez 15 sekund;
zeskoczyć z krzesła o wysokości 30 cm na palce nóg, bez podparcia rękami o podłogę; próbę można powtórzyć dwa razy;
przeskoczyć sznur rozciągnięty na wysokości 20 cm, odbijając się z miejsca obiema nogami równocześnie;
skakać przez skakankę;
chwytać jedną ręką małą piłkę rzuconą z odległości jednego metra na komendę i odrzucać piłkę (na trzy rzuty jeden chwyt powinien być udany);
sprawnie jeździć na hulajnodze.
Mocne strony dziecka
Dziecko lubi ruch, jest zwinne i sprawne ruchowo. Pewnie chodzi po schodach (zbiega z nich), po równoważni, na czworakach, potrafi stać na jednej nodze z zamkniętymi oczami, zeskoczyć z wysokości, przeskoczyć przez przeszkodę, skakać przez skakankę, jeździć na hulajnodze, chwytać piłkę jedną ręką i odrzucać ją.
Zauważone trudności
Dziecko unika ruchu, jest ciężkie, niezręczne, niezborne, ma problemy z bieganiem (przewraca się), chodzeniem na czworakach, utrzymywaniem równowagi, skakaniem na jednej nodze, wykonywaniem przysiadów, rzucaniem i chwytaniem piłki, wspinaniem się na przeszkody i pokonywaniem ich.
Podjęte lub potrzebne działania wspomagające potrzeby dziecka
Stwarzanie okazji do podejmowania przez dziecko zabaw ruchowych z różnymi elementami ruchu, w sali oraz na powietrzu w różnych porach roku. Zachęcanie do udziału w zabawach ruchowych i opowieściach ruchowych o atrakcyjnej dla dziecka tematyce. Organizowanie ćwiczeń porannych i gimnastycznych z wykorzystaniem niekonwencjonalnych przyborów (butelki plastikowe, gumy do skakania, gazety, sznurki, pudełka). Wykorzystywanie podczas ćwiczeń gimnastycznych metody R. Labana, W. Sherborne, A i M. Kniesów oraz C. Orffa. Podczas pobytu na powietrzu dbanie o podejmowanie przez dziecko różnych form ruchu przy wykorzystaniu sprzętu terenowego (przeplotnie, drabinki, itp.).
Wskazówki dla rodziców
Kontynuowanie w domu zabaw ruchowych i ćwiczeń gimnastycznych prowadzonych w przedszkolu. Wydłużenie czasu pobytu na powietrzu ze szczególnym zwróceniem uwagi na aktywność ruchową podczas wspólnych zabaw, wypraw i wycieczek, np. przy wykorzystaniu sprzętu terenowego (przeplotnie, drabinki, ścianki do wspinania się) i pokonywania naturalnych przeszkód terenowych. Organizowanie rodzinnych wycieczek rowerowych i zabaw na śniegu (jazda na nartach), lodzie (jazda na łyżwach) i w wodzie (basen). Sugerowanie zapisania dziecka na zajęcia z gimnastyki korekcyjnej.
W zakresie sprawności manualnej dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:
przyjmować prawidłową postawę, siedząc przy stole i właściwie posługiwać się przyborami szkolnymi;
wycinać po linii ciągłej i przerywanej;
rysować, kolorować i malować (na temat podany i dowolny), a także zamalowywać duże przestrzenie kartki;
odwzorowywać podstawowe kształty (koło, kwadrat, trójkąt) oraz kwadrat stojący na wierzchołku;
kreślić linie proste (pionowe, poziome, ukośne), łamane, faliste, zaokrąglone oraz odwzorowywać (odtwarzać) szlaczki i wzory literopodobne bez liniatury i w liniaturze;
przewlec, nawlec, np. korale na sznur.
Mocne strony dziecka
Dziecko ma płynne skoordynowane ruchy. Poprawnie siedzi przy stoliku (nie pokłada się) i ma ułożoną rękę np. przy rysowaniu. Chętnie podejmuje różnorodną działalność plastyczną i właściwie trzyma np. kredkę, pędzel, nożyczki. Lubi odwzorowywać (odtwarzać, komponować) szlaczki i nie ma trudności w mieszczeniu się w liniaturze. Z własnej inicjatywy podejmuje kreślenie liter (drukowane, pisane) i pisze je poprawnie (kształt) oraz we właściwym kierunku.
Zauważone trudności
Podczas działalności plastycznej (rysowanie, wydzieranie, wycinanie, lepienie, itp.) dziecko pokłada się na stoliku, kręci się na krzesełku, często zmienia pozycję, ma nieskoordynowane ruchy, a ręka szybko się męczy. Niewłaściwie trzyma przybory, a ręka, np. podczas rysowania, ułożona jest niepoprawnie. Nie lubi działalności plastycznej, a szczególnie rysowania, nie podejmuje jej z własnej inicjatywy. Niechętnie też rysuje szlaczki (są one zniekształcone, nie mieszczą się w liniaturze) i odwzorowuje litery (kierunek kreślenia jest niepoprawny). Zabawy konstrukcyjne również podejmuje niechętnie, gdyż wznoszone budowle, np. z klocków drewnianych, łatwo się przewracają z uwagi na nienależytą koordynację ruchów rąk i koordynację wzrokowo-ruchową.
Podjęte lub potrzebne działania wspomagające potrzeby dziecka
Stwarzanie warunków do codziennego podejmowania różnorodnych zabaw manipulacyjnych i konstrukcyjnych. Zachęcanie do podejmowania działalności plastycznej przy wykorzystaniu różnorodnych i atrakcyjnych technik oraz materiałów, w tym przyrodniczych. Szczególne dbanie o malowanie pędzlem na dużych płaszczyznach (gruntowanie), lepienie (z masy solnej, papierowej, gliny, modeliny, plasteliny), darcie gazet, wydzieranie i wycinanie z kolorowego papieru, rysowanie po śladzie różnych linii z dbałością o właściwy kierunek. Zwracanie uwagi na poprawne siedzenie przy stoliku, właściwe trzymanie i posługiwanie się przyborami. Organizowanie zajęć i zabaw typu nawlekanie korali na sznurek, przewlekanie ich i komponowanie np. wzorków, szycie ściegiem igła za igłą, przyszywanie guzików, wznoszenie budowli z klocków drewnianych, itp.
Wskazówki dla rodziców
Codzienne prowadzenie zabaw paluszkowych według instrukcji nauczyciela jako kontynuacja zabaw realizowanych w przedszkolu. Zachęcanie do malowania, wycinania, lepienia, wydzierania i darcia oraz nawlekania koralików, przyszywania guzików i szycia prostym ściegiem, itp. Rysowanie linii w labiryncie narysowanym przez dorosłego i chwalenie za podjęty wysiłek. W przypadku szybkiej męczliwości rąk należy kupić w sklepie papierniczym nasadkę na ołówek (kredkę).
4. Samodzielność, w tym umiejętności wykonywania czynności samoobsługowych
W zakresie czynności samoobsługowych dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:
poprawnie się umyć (w tym zęby), wytrzeć ręcznikiem, uczesać włosy grzebieniem;
samodzielnie i w przyjęty sposób korzystać z toalety;
nakładać i zdejmować z siebie odzież;
nakrywać do stołu i utrzymywać porządek w miejscu, w którym przebywa.
Mocne strony dziecka
Dziecko jest samodzielne przy czynnościach higienicznych, podczas zakładania (zdejmowania) odzieży i obuwia. Dba o swój wygląd, pamięta o potrzebie mycia rąk i zębów. Utrzymuje porządek wokół siebie i chętnie podejmuje się roli dyżurnego. Samodzielnie organizuje i planuje zabawy oraz dobiera zabawki, a po skończonej zabawie odkłada je w umówione miejsce. Utrzymuje ład i porządek podczas każdej podejmowanej działalności. Przestrzega ustalonych zasad i samodzielnie (bez przypominania) wykonuje określone czynności.
Zauważone trudności
Napotyka na trudności podczas wykonywania czynności higienicznych i samoobsługowych oraz domaga się pomocy np. podczas mycia rąk, spożywania posiłków, nakładania (zdejmowania) odzieży, itp. Samodzielnie nie podejmuje decyzji np. co do tematu zabawy, pracy plastycznej, wyboru zabawki. Oczekuje zachęty i wsparcia podczas pełnienia dyżurów, a także potwierdzenia, że dobrze wykonuje czynności.
Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka
Stwarzanie okazji do samodzielnego wykonywania wszystkich czynności samoobsługowych (spożywanie posiłków, nakładanie i zdejmowanie odzieży, itp.), zachęcanie, wspieranie, a nawet udzielanie pomocy. Chwalenie dziecka chociażby za próbę podjęcia decyzji np. co do tematu zabawy, wyboru zabawki lub techniki plastycznej, sposobu wykonywania upominku. Zachęcanie dziecka do niesienia pomocy młodszym kolegom, np. maluchom, podczas ubierania się po leżakowaniu, a nauczycielce w trakcie przygotowywania pomocy do zajęć. Zachęcanie do pełnienia jednodniowych dyżurów, a w razie odmowy (protestu) - przydzielanie osoby wspomagającej (dziecko-pomocnik). Wdrażanie do porządkowania po sobie miejsca zabawy i pracy.
Wskazówki dla rodziców
Motywowanie, zachęcanie, wspieranie, pomaganie (nie wyręczanie) do samodzielnego podejmowania czynności samoobsługowych, np. higienicznych, porządkowych. Stwarzanie okazji do samodzielnego decydowania o temacie zabawy, pracy plastycznej lub doborze zabawki. Zachęcanie do wykonywania prac porządkowo-gospodarczych, np. sprzątanie zabawek, słanie łóżka, podlewanie kwiatów, nakrywanie do stołu, wstawianie naczyń do zmywarki. Umożliwienie dzieciom wykonywania czynności samoobsługowych i na rzecz rodziny. Chwalenie za pamiętanie o obowiązkach, podjęty trud i wysiłek oraz wspólna ocena ich wykonania.
II. Potrzeby rozwojowe dziecka, w tym zauważone predyspozycje, uzdolnienia i zainteresowania
Opis
Dziecko ma ukształtowane umiejętności społeczne: obdarza uwagą osobę, do której mówi, lub która je słucha. Grzecznie zwraca się do rówieśników i dorosłych, stosuje formy grzecznościowe. Przestrzega umów i zasad - nie trzeba mu o nich przypominać. Jest usłużne wobec dorosłych i młodszych kolegów. Potrafi się zaprezentować przed audytorium.
Jest samodzielne w łazience, szatni i podczas posiłków. Utrzymuje ład i porządek w miejscu, w którym przebywa. Mówi płynnie, spokojnym i opanowanym głosem. Chętnie dzieli się swoimi przeżyciami i doświadczeniami zarówno z dorosłymi, jak i z dziećmi. W zakresie czynności intelektualnych przewiduje skutki czynności manipulacyjnych, wnioskuje o obserwowanych zmianach, formułuje uogólnienia, wyciąga wnioski i łączy przyczynę ze skutkiem. Jest sprawne ruchowo na miarę swoich możliwości, zahartowane, orientuje się w zasadach zdrowego żywienia. Wie, jak zachowywać się w sytuacjach zagrożenia płynących ze strony ludzi, zwierząt i roślin. Potrafi organizować sobie wolny czas podczas zabaw na powietrzu (na działce, w ogródku przedszkolnym, w piaskownicy, na podwórku). Potrafi zachowywać się w różnych sytuacjach, np. podczas uroczystości, gdy grany jest hymn, w trakcie festynu, w teatrze, na koncercie. Chętnie podejmuje działalność plastyczną i przejawia zainteresowanie muzyką, śpiewem i tańcem. Majsterkuje, wznosi budowle z różnych materiałów i zachowuje ostrożność, posługując się narzędziami. Interesuje się światem zwierząt i roślin, zna różne środowiska przyrodnicze i wie, jak można je chronić. Liczy na miarę swoich możliwości, dodaje i odejmuje na palcach i innym materiale zastępczym, różnicuje stronę lewą i prawą, zna stałe następstwo czasowe, stosuje proste sposoby mierzenia. Posiada gotowość do nauki czytania i pisania - interesuje się literami, odczytuje wyrazy i proste zdania pod obrazkami.
Podjęte lub potrzebne działania służące rozwijaniu potrzeb rozwojowych dziecka
Wspomaganie w rozwijaniu zarysowujących się uzdolnień w zakresie np. edukacji matematycznej (np. dziecko gra w szachy w ramach zajęć dodatkowych). Organizowanie zajęć w małych zespołach i zachęcanie do konstruowania gier-opowiadań w trosce o płynne i zrozumiałe dla innych wypowiadanie się i kształtowanie odporności emocjonalnej na sytuacje trudne. Rozwijanie umiejętności społecznych wśród dzieci i dorosłych, w miarę samodzielnego radzenia sobie w sytuacjach życiowych i przewidywania skutków swoich zachowań. Troszczenie się o sprawność ruchową dziecka poprzez stwarzanie okazji do aktywności ruchowej na powietrzu: zabawy, gry sportowe, itp.
Wskazówki dla rodziców
Systematyczne informowanie rodziców o rozwoju dziecka, jego wiadomościach i umiejętnościach. Zachęcanie do dłuższego przebywania na powietrzu i organizowania tam zabaw ruchowych (sportowych) w celu realizowania potrzeby ruchu. Sugerowanie ograniczenia czasu oglądania telewizji i korzystania z komputera na korzyść wspólnych zajęć i zabaw z rodzicami. Zalecanie codziennego czytania książeczek z literatury dziecięcej i prowadzenia rozmów na temat przygód bohaterów. Proponowanie wspólnych gier towarzyskich, np. planszowych, z dbałością o przestrzeganie ustalonych zasad i przyzwyczajanie do umiejętności znoszenia porażek (hartowanie emocjonalne). Podkreślanie osiągnięć dziecka w zakresie poczucia rytmu i śpiewu oraz sugerowanie kontynuowania zajęć muzycznych w szkole.
III. Dodatkowe spostrzeżenia na temat dziecka
Dziecko orientuje się w tym, co dobre i co złe: potrafi zgodnie się bawić i uczyć, kulturalnie zwraca się do innych i ma poprawne relacje zarówno z dorosłymi, jak i z dziećmi. Racjonalnie radzi sobie w nowych, trudnych sytuacjach, ale ma jeszcze kłopoty z umiejętnością znoszenia porażek. Interesuje się przyrodą, a szczególnie zwierzętami. Potrafi prezentować swoją wiedzę w sposób przemyślany i zrozumiały dla innych. Dobrze skupia uwagę na jednej czynności, co jest znakomitym wskaźnikiem sukcesu szkolnego. Jest aktywne, chętne do pomocy zarówno dzieciom, jak i dorosłym.
Dziecko jest nadruchliwe, kręci się na krzesełku, szybko się męczy i ma trudności w skupieniu uwagi na jednej czynności. Często popada w konflikty z innymi dziećmi, zdarzają się też napady złości i zachowania agresywne. Ma kłopoty z przeproszeniem za nieodpowiednie zachowanie i z przestrzeganiem wspólnie ustalonych zasad. W trakcie odwoływania się do umów bagatelizuje słowa nauczycielki i wzrusza ramionami. W dalszym ciągu wymowa jest niepoprawna, a do tego dziecko mówi szybko, głośno i niezrozumiale. Należy kontynuować zajęcia logopedyczne i udać się do audiologa w celu sprawdzenia słuchu.
Kilka zdań na zakończenie. Na prośbę nauczycielek wychowania przedszkolnego podjęłam próbę opracowania materiału, który jest tylko propozycją ułatwiającą wypełnianie Informacji o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole. Można z niej skorzystać lub nie. W opracowaniu starałam się uwzględnić wszystko to, co zawarte jest w obszarach działalności edukacyjnej przedszkola i jeszcze więcej. Nauczycielki wychowania przedszkolnego zawsze podejmują z dziećmi działania wykraczające poza podstawę programową. Mam jednak świadomość, że wielu nowatorskich metod pracy nie uwzględniłam w punkcie Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka, ale liczę na to, że zostaną one wpisane. Starałam się rozszerzyć zakres kompetencji dziecka kończącego przedszkole, zawarty w podstawie programowej, dlatego korzystałam z różnych sprawdzianów rozwojowych znajdujących się w publikacjach psychologicznych. Rozszerzenie wymagań o sprawność ruchową i uszczegółowienie zakresu treści w badanych obszarach edukacyjnych ułatwi nauczycielkom wypełnienie dokumentu. W tym samym celu rozdzieliłam umiejętności matematyczne od gotowości do nauki czytania i pisania. Bardzo starałam się też o to, aby nie było powtórzeń, ale czasami nie dało się ich uniknąć. W punkcie trzecim (Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka) i czwartym (Wskazówki dla rodziców) umieściłam różne rozwiązania metodyczne, a więc propozycje zajęć, zabaw i sytuacji edukacyjnych, dzięki którym nauczycielka lub rodzic mogą wspomagać rozwój.
Ewa Zielińska.
|