FITOTERAPIA ZABURZEŃ OBWODOWEGO UKŁADU NERWOWEGO.
OBWODOWY UKLAD NERWOWY DZIELI SIĘ NA:
UKŁAD SOMATYCZNY
UKŁAD AUTONOMICZNY
Substancje i surowce działające na autonomiczny ( wegetatywny ) układ nerwowy.
Pobudzający układ współczulny: adrenalina, noradrenalina, efedryna, norefedryna ( Herba Ephedrae) , kokaina, ( Folium Coca), tyra mina w kaszniku ( Casella bursa pastoris);
Porażające układ współczulny: alkoloidy sporyszu ( Secale cornutum), rezepina i ajmalicyna ( Radix Rauwolfiae), johimbina ( Cortex Yohimbae);
Pobudzające układ przywspółczulny: acetylocholina, pilokarpina ( Folium Jaborandi), muskaryna ( Amanita muscaria), arekolina ( Senem Physostigmae), anikotyna ( Radix Aconiti), galantamina ( Galanthus nivalis), nikotyna ( Nicotiana Tabacum);
Porażające układ przywspółczulny: atropina, hioscyjamina, skopolamina ( Folium et Radix Belladonnae , Folium Hyoscyami , Folium Stramoniae, Radix Scopoliae);
Porażające zwoje nerwowe: nikotyna, ( Folium Nicotianae), lobelina ( Herba Lobeliae), cytyzynq ( Cytisus scoparius ) sparteina ( Sarothamnus scoparius);
Porażające zakończenia nerwów czuciowych: anikotyna, ( Tuber Aconiti), mentol i olejek miętowy, (Oleum Menthae), sali genina( Cortex Salis ), kapsaicyna ( Fructus Cspsici ), izosiarkocyjanek allilu ( Seman Sinapis nigrae et albae), werwtryna ( Semen Sabadillae, Rhizoma Veratri);
Znoszące napięcie mięśniowe : tubocuraryna, C-toksyferytyna, kurara ( chondrudendron sp.);
Znieczulające miejscowe: kokaina i analogi, sali genina, mentol, olejek miętowy, olejek goździkowy ( Oleum Caryophylli);
SUBSTANCJE I SUROWCE POBUDZAJACE UKŁAD WSPÓŁCZULNY:
ZIELE PRZĘŚLI- ( Herba Ephedrae)
Działanie: alkaloidy przęśli wywierają silne działanie adrenomimetryczne, pobudzające pośrednio α-1, β-1 i β-2 receptory adrenergiczne przez zwiększające wydzielania adrenaliny oraz bezpośrednie pobudzanie receptora adrenergicznego β-3. Działanie adrenergiczne efedryny jest znacznie słabsze niż adrenaliny i noradrenaliny, ale trwa dziesięciokrotnie dłużej. Bezpośrednie pobudzanie adrenergicznego receptora β-3wywołuje lipozę, brunatnej tkanki tłuszczowej. Okres półtrwania wynosi ok. 4 godz. Wydalana jest z moczem.
Na mięsień sercowy efedryna działa ino- i chronotropowo dodatnio, podnosi objętość minutową serca, podnosi ciśnienie krwi, pobudza o.u.n. , rozszerza oskrzela, zmniejsza skurcza mięśni przewodu pokarmowego i pęcherza moczowego.
Przeciwwskazania: stany leku i niepokoju, nadciśnienie tętnicze, jaskra z ograniczonym kątem przesączania, zaburzenia krążenia mózgowego, gruczolak gruczołu krokowego z zastojem moczu feochromocytoma, nadczynność tarczycy.
Działanie niepożądane: bezsenność, niepokój ruchowy, zwiększona pobudliwość, bóle głowy, czasem nudności, wymioty, zaburzenia w oddawaniu moczu, przyspieszenie akcji serca.
SUBSTANCJE PORAŻAJĄCE UKŁAD WSPÓŁCZULNY:
SPORYSZ - ( Secale cornutum)
BUŁAWINKA CZERWONA - ( Claviceps purpurae ) ( grzyb workowiec)
Przetrwalniki grzybów zawierają ok. 30 różnych alkaloidów ( klawinowe, pochodne kwasu D- lizergowego), oraz innych związków czynnych,
Działanie : zwalnia tętno, zmniejsza nasilenie procesów metabolicznych, działa kurcząco na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, macicy, szczególnie po porodzie, zwiększa napięcie ścian naczyń mózgowych i obwodowych.
Przeciwwskazania: okres ciąży i porodu oraz wydalania łożyska, połóg, karmienie piersią, choroby naczyń obwodowych, choroba niedokrwienna serca, niewydolność wątroby i nerek, miażdżyca, stany gorączkowe,
Preparaty galenowe: wyciąg płynny, wyciąg suchy, nalewka - nie są obecne w lecznictwie ze względu na dużą zmienność składu chemicznego oraz wysoką toksyczność.
KORZEŃ RAUWOLFII - ( Radix Rauwolfiae )
Rauwolfia żmijowa - ( Rauwolfia serpentyna L.)
Działanie: obniża ciśnienie krwi, zwalnia akcję serca, zwalnia przemianę materii, obniża ciepłotę ciała, zwiększa wydzielanie prolaktyny, hamuje prawidłową owulację, zmniejsza libido.
Wskazania: nadciśnienie lekkie i średnio ciężkie, przebiegające z częstoskurczem zatokowym, stany lękowe i napięcia psychomotoryczne.
Przeciwwskazania: depresje, choroba wrzodowa, ciąża, okres laktacji,
Działania niepożądane: zaczopowanie nosa, znużenie, zaburzenia potencji, nastroje depresyjne.
KORA JOHIMBY - Cortex Yohimbe ( Yohimba lekarska)
Działanie: pobudzająco na o.u.n. oraz na ośrodki rdzenia kręgowego. Poraża obwodowe i ośrodkowe receptory adrenergiczne, zależnie od dawki. W małych poraża presynaptyczne receptory adrenergiczne α - 2, w dużych dawkach poraża presynaptyczne receptory adrenergiczne α-1 oraz receptory serotoninowe.
Wskazania: stany wyczerpania, zaburzenia seksualne z powodu braku erekcji.
Przeciwwskazania: nadwrażliwość, uszkodzenia miąższu wątroby, niewydolność nerek, choroba wieńcowa, ciąża.
SUBSTANCJE I SUROWCE POBUDZAJĄCE UKŁAD PARASYMPATYCZNY.
LIŚCIE POTOŚLINU- Folium Jaborandi
Surowcem są liście potoślinu, zawierające mieszaninę alkaloidów głównie pilokarpinę i jej homologi.
Pilokarpina: wywiera silny wpływ parasympatykomimetyczny, podobny do acetylocholiny. Jest antagonistą atropiny. Silnie pobudza czynność wydzielniczą ślinianek gruczołów potowych skóry oraz śluzu w oskrzelach , zwęża źrenicę oka, obniża ciśnienie śródgałkowe , wzmaga perystaltykę jelit.
Wskazania: jaskra, zespół Sjögren`s, zatrucie atropiną.
Przeciwwskazania: astma oskrzelowa, zapalenie tęczówki, urazy rogówki, stany skurczowe w przewodzie pokarmowym, moczówka prosta i miastenia.
KORZEŃ TOJADU - Radix Aconiti.
SUROWCE I SUBSTANCJE PORAŻAJĄCE UKŁAD PARASYMPATYCZNY
POKRZYK WILCZA JAGODA - ( Atropa belladonna)
BIELUŃ DZIĘDZIERZAWA- (Datura stramonium)
LULEK CZARNY - ( Hyoscyamus Niger)
Bieluń Indiański - ( Datura innoxia)
LIŚCIE I NASIONA BIELUNIA DZIĘDZIERZAWY- (Folium , Semen stramonium)
Wskazania: skurcze przewodu pokarmowego, kolka jelitowa, żółciowej, nerkowej. Środek przeciwastmatyczny;
Przeciwwskazania: choroby dróg moczowych, gruczoły krokowego, przebiegające z zastojem moczu, niedrożność mechaniczna przewodu pokarmowego, ciąża.
FITOTERAPIA MIGRENOWYCH BÓLÓW GŁOWYCH I NEURALGII.
ZIELE MARUNY- Herba chysantemi
Działanie: hamuję agregację płytek krwi i uwalnianie serotoniny, wywołane ADP i adrenaliną, ustępują bóle migrenowe, nudności, zmniejsza częstotliwość ataków.
Liść i Korzeń Lepiężnika - Folium, Radix Petasitidis
W Średniowieczu używano go do leczenia epilepsji, dżumy i różnych chorób zwierząt domowych
Soku z kłącza używano do leczenia ran
Działanie: rozkurczająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg moczowych oraz przeciw bólowo i przeciwmigrenowo.
Kłącze żółtego jaśminu- ( Rhizoma Gelsemii)
Wskazania: przeciwreumatyczne, przeciwmigrenowe oraz silne bóle neuralgiczne.
! ROŚLINA I SUROWCE SĄ BARDZO TOKSYCZNE.
PRAPARATY : Mariomigram, Migrenol, Klosterfrau Franzbranntwien-Gel, Bellergot, Coffecorn,Gynergene.
Literatura:
Kohlmünzer- Farmakognozja
Lamer - Zarawska - Fitoterapia i leki roślinne