Cesarstwo Bizantyjskie we wczesnym średniowieczu 2


Cesarstwo Bizantyjskie we wczesnym średniowieczu. podr. s. 8 - 10, oprac. RM

1. Próby odbudowy imperium rzymskiego w dobie cesarza Justyniana Wielkiego (527 - 565)

- podboje Bizancjum w okresie panowania Justyniana Wielkiego (mapa w podr. s. 9)

▪ przyczyny podbojów: dążenie Justyniana do opanowania części obszaru dawnego cesarstwa zachodniorzymskiego,

do odrodzenia imperium rzymskiego w jego dawnych granicach

• podbój państwa Wandalów w Afryce w 533 r. (dowódca armii bizantyjskiej - Belizariusz)

• podbój państwa Ostrogotów w Italii do 552 r. (Belizariusz, później Narzes), posiadłości bizantyjskie w

Italii podlegały bizantyjskiemu urzędnikowi mającemu tytuł egzarchy i rezydującemu w Rawennie

• podbój południowej części Płw. Iberyjskiego (550 r.)

2. Kodeks Justyniana - skodyfikowany zbiór prawa rzymskiego, dokonany w cesarstwie bizantyjskim

za panowania Justyniana Wielkiego (w 534 r.)

▪ znaczenie Kodeksu Justyniana - dzięki Kodeksowi Justyniana (za jego pośrednictwem) prawo rzymskie poznała

średniowieczna Europa łacińska, gdzie KJ przybrał nazwę Corpus iuris civilis

▪ podział Kodeksu Justyniana - podr. ,s. 8, tekst źródłowy, podr. s. 13

3. Cesarstwo Bizantyjskie jako monarchia despotyczno - teokratyczna (zob. opis pod il., podr. ,s. 8)

- cesarstwo bizantyjskie jako ideowa kontynuacja tradycji późnego cesarstwa rzymskiego okresu dominatu

- samoświadomość polityczna mieszkańców Bizancjum (Romaioi - Rzymianie mówiący po grecku)

- cesarstwo bizantyjskie jako realizacji idei „drugiego Rzymu” (kontynuacji tradycji cesarstwa

rzymskiego), - cezaropapizm (dążenie władcy do podporządkowania Kościoła)

- cesarz bizantyjski jako basileus autokrator (cesarz jedynowładztwa)

- walka z reliktami pogaństwa (religii grecko - rzymskiej): zamknięcie Akademii Platońskiej w Atenach (529 r.)

4. Konstantynopol jako stolica cesarstwa bizantyjskiego (znaczenie polityczne, kulturalne, gospodarcze),

Konstantynopol jako „nowy (drugi) Rzym”, Moskwa od XVI w. jako „trzeci Rzym”

5. Kościół w Bizancjum

- Konstantynopol jako siedziba patriarchy

- kościół Hagia Sophia (kościół Mądrości Bożej) wybudowany w okresie panowania cesarza

Justyniana Wielkiego („Salomonie, przewyższyłem Cię !”) jako najważniejsze dzieło bizantyjskiej

architektury sakralnej - podr.,s. 9

- spory chrystologiczne i herezje w Kościele bizantyjskim (np. monofizytyzm, nestorianizm,

manicheizm - gnostycyzm, ikonoklazm)

- spór ikonoklastyczny w Kościele bizantyjskim od VIII do IX w.: między ikonoklastami(obrazobórcy)

i ikonodułami (zwolennicy utrzymania kultu obrazów), podr., s. 7

▪ ikonoklaści (obrazoburcy) - zwolennicy zwalczania kultu obrazów, niszczenia podobizn Boga i świętych,

pod wpływem judaizmu i islamu uważali, że kult świętych obrazów prowadzi do bałwochwalstwa

▪ edykt cesarza Leona III w 726 r. przeciw kultowi obrazów, przywrócenie kultu obrazów na

soborze w Nicei w 787 r., ostateczne przywrócenia kultu obrazów w 843

▪ polityczne, społeczne i kulturowe uwarunkowania sporu ikonoklastycznego:

• walka z kultem obrazów była przejawem walki z mnichami w klasztorach posiadających rozległe dobra

ziemskie

• ideowy wpływ judaizmu i islamu (przekonanie, że wszelkie plastyczne przedstawienia Boga i świętych

są bałwochwalstwem)

- cezaropapizm: ingerencja cesarzy w sferę życia religijnego i ich dążenie do podporządkowania Kościoła

- działalność misyjna Kościoła bizantyjskiego:

▪ chrystianizacja Bułgarów w 568 r.

▪ chrystianizacja Słowian Południowych (Serbów)

▪ chrystianizacja Państwa Wielkomorawskiego (misja Cyryla i Metodego od 865 r.)

▪ chrystianizacja Rusi Kijowskiej w X w (przyjęcie chrztu obrządku wschodniego - bizantyjskiego przez księcia

Rusi Kijowskiej Włodzimierza Wielkiego w 988 r.)

6. Sztuka bizantyjska

- sztuka w służbie państwa i religii, zob. np. treści ideowe mozaiki - Justynian w otoczeniu dostojników, podr., s. 8

7. Historiografia bizantyjska

Prokopiusz z Cezarei jako nadworny historyk cesarza Justyniana Wielkiego oraz autor m.in. Historii

Sekretnej (w której - wzorem Swetoniusza i Tacyta - w anegdotycznej formie prezentuje w negatywnym

świetle Justyniana i jego żonę Teodorę), zob. książkę: P. Brown, Justynian i Teodora

zob. np. relację Prokopiusza na temat nowych zwyczajów wprowadzonych przez Justyniana i Teodorę- WHS, t.4, s. 19

8. Zagrożenie Cesarstwa Bizantyjskiego przez obce ludy we wczesnym średniowiecz (mapy w podr., s. 9, 11)

▪ zajęcie przez plemię Protobułgarów w VI w. wschodniej części Płw. Bałkańskiego (obszaru dawnej Tracji)

▪ zajęcie przez plemiona słowiańskie części Płw. Bałkańskiego

▪ zajęcie przez Awarów części Płw. Bałkańskiego

podbój przez Arabów w VII - VIII w. m.in. obszaru Syrii, Palestyny, północnej Afryki,

większości Płw. Iberyjskiego - mapa w podr. , s. 11

zajęcie przez Longobardów w 568 r. większości Italii, obszar tamtejszych posiadłości

bizantyjskich (egzarchatu raweńskiego) znacznie się wówczas zmniejszył - obejmując odtąd przede

Lacjum z Rzymem i rejon Rawenny (czyli obszar późniejszego państwa kościelnego - mapa w podr., s.

17)

9. Zastosowanie przez Bizantyjczyków „greckiego ognia” w wojnach (bitwach morskich) z Arabami,

Persami, Bułgarami, Rusinami, Normanami

tzw. „grecki ogień” - mieszanka zapalająca otrzymywana z ropy naftowej (z domieszką m.in. siarki, żywicy)

wydmuchiwana z długich rur, skierowanych na przeciwnika, stosowana przez bizantyjską flotę w bitwach

morskich (po raz pierwszy w bitwie z Arabami w 678 r.), w IX w. udało się Arabom odkryć tajemnicę

greckiego ognia, podr. Operonu, s. 35, WHS, t. 4., s. 26

Najważniejsze zmiany przynależności państwowej Italii w latach 476 - 774 (od upadku cesarstwa zachodniorzymskiego do podboju państwa Longobardów przez Karola Wielkiego) oprac. RM

1. Italia w państwie Odoakra (476 - 493)

2. Italia w państwie Ostrogotów (493 - 552)

3. Italia pod panowaniem bizantyjskim (552 - 568) - mapa w podr., s. 9

4. Państwo Longobardów w Italii (568 - 774)

▪ zajęcie przez Longobardów większości Italii w 568 r.

▪ posiadłości bizantyjskie w Italii w wyniku najazdu Longobardów zostały ograniczone do obszaru

egzarchatu raweńskiego (obejmującego m.in. Lacjum oraz rejon Rawenny)

▪ wzrost politycznego znaczenia w papieży, zwłaszcza Grzegorza I Wielkiego 590 - 604 (w okresie

zagrożenia Rzymu ze strony Longobardów)

▪ utworzenie w 755 r. państwa kościelnego (ze świecką władzą papieży) w wyniku zwycięskiej

wojny króla Franków Pepina Małego z Longobardami - mapa w podr., s. 17)

5. Podbój państwa Longobardów przez Karola Wielkiego w 774 r. (cały obszar ich państwa został

przyłączony do monarchii karolińskiej, było uzależnione od niej także państwo kościelne), poza

zasięgiem państwa Karola Wielkiego pozostała Wenecja oraz Italia południowa (utworzone przez

Longobardów księstwa Spoleto i Benewentu) - mapa w podr. s. 17

2



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Obrządek pogrzebowy we wczesnym średniowieczu
osadnictwo we wczesnym sredniwieczu
22 Irlandia i Anglia we wczesnym średniowieczu
kto to byl i jaka odegrali karmaci i asasyni we wczesnym sredniowieczu (2)
Słowianie we wczesnym średniowieczu i ich pierwsze państwa, socjologia, Socjologia sporo potrzebnych
Pochówki końskie we wczesnym średniowieczu
ksztaltowanie sie narodow europejskich we wczesnym sredniowi 1
Słowianie we wczesnym średniowieczu i ich pierwsze państwa 2
Arabowie we wczesnym średniowieczu
Kształtowanie się narodów europejskich we wczesnym średniowi 3
osadnictwo we wczesnym sredniwieczu
Irlandia a kultura religijna Syrii we wczesnym średniowieczu Ryszarda Maria Bulas
Liana; Inspiracje chrześcijańskie w rozwoju myśli naukowej we wczesnym średniowieczu (X XII)
1 Urbańczyk Stanisław Ogólne warunki powstawania słowiańskich języków narodowych i literackich we w
Kościół we wczesnym średniowieczu Spór o inwestyturę
Jakie ozdoby i przedmioty wytwarzano z bursztynu we Wczesnym Sredniowieczu

więcej podobnych podstron