„Ulana” Józef Ignacy Kraszewski
W głównej mierze skupiłam się na pierdołach, gdyż jest to wymagane na kolokwium .Dlatego proszę nie dziwić się dziwnymi wstawkami.
Wstęp autora: Powieść polska pisana w 1842 roku. Tło i treść: Polesie; Omelno. Bohater to Pan B.- tak podaje autor, w lekturze ani razu nie spotkałam się z tą ksywą, no ale cóż. Ponadto narrator pisze, że powieść została zainspirowana zasłyszaną przez niego opowieścią o jakimś Panu Tadeuszu. Wstęp datowany jest na 06.01.1874r Drezno
Opis miejsca: wiejski dom, pomieszczenia dla zwierząt, zboża, spichlerze. W oddali cmentarz. Pojawiają się TRZY ELEMENTY WSI:
Karczma- miejsce schadzek, wesela, SERCE WSI
Cerkiew - GŁOWA WSI
Dwór- ŻOŁĄDEK WSI
Do części ciała podane są również ręce i nogi - są to chaty wieśniacze.
Dwór należy do żyda Poleszuka. Panem wsi jest PAN TADEUSZ MROZOCZYŃSKI, wykształcony człowiek. Został jakoś oszukany i postanowił spędzić resztę życia na wsi. Jest samotnikiem. Opis pomieszczeń rodziców (nic o nich nie ma, chyba nie żyją): w pokoju matki- zegar, pończocha, książka otwarta na litanii. W pokoju ojca- strzelba, trąbki, tabakierka i konchy.
Tadeusz żył sam. Zajmował się książkami polowaniem, przechadzką i dumaniem. Mieszkali z nim: służący Jakub; ekonom; kucharz; szafarka; Piesek. Tadeusz ubierał się w szarą kurtę, czamarkę, lisiurkę, czapkę z baranem, słomiany kapelusz, rękawice z łosia.
Tadeusz wybiera się do lasu i widzi kobietę z koszykiem w białej chustce na głowie. Nie miała kosów (warkoczy)- nosiły je tylko kobiety zamężne, czyli jest mężatką. Zaczynają mówić po ukraińsku (char. dla rejonu Polesia). Kobieta to Ulana. Jej mąż nazywa się OKSEŃ HONCZAR (w ukr. GARNCARZ, od nazwy zawodu). Ulana potrafi polski- nauczyła się u Państwa. Idzie na grzyby. Tadeusz się w niej zakochuje.
Tadeusz idzie do domu Ulany pod pretekstem napicia się wody. Ulana tłumaczy dlaczego wyszła za Oksenia - bo był bogaty. Ma z nim dwójkę małych dzieci. Pojawiają się nazwy trzech żyć- a)po którym człowiek płacze b)w którym żyje i stęka c) którego się spodziewa.
Ulana ma prać bieliznę u Tadeusza z rozkazu dworskich. Śledzi ją mąż. Tadeusz wyprawia go z Linowskim (bodajże to ekonom) do Heredyczowa (później pojawia się nazwa Berdyczow) w interesach.
Pod nieobecność Honczara Tadeusz wyznaje Ulanie miłość. Chce ją wziąć. Ona się boi, ma dwójkę dzieci. Tadeusz zakrada się w nocy do jej domu. Ta oczekuje na niego już przy wejściu- wypędza go, grozi mu nożem. Tadeusz odchodzi. Drugiego dnia idzie do swojego miejsca w lesie- jest to mogiła dwóch braci, którzy zabili się przy ścinaniu sosny- ich śmierć jest zagadką, opiera się na domysłach. Na mogile spostrzega Ulanę. Rozmawiają, ona gubi się w sytuacji, ucieka.
LEWKO- ojciec Ulany zorientował się, że Tadeusz ją kocha. Mówi o tym ojcu Oksenia- UŁASowi. Mija się z ulaną, która mówi, że idzie pilnować chore dziecko Ekonoma a w rzeczywistości kieruje się w stronę dworu Tadeusza. Ulana jest w nim zakochana, bywa u niego bardzo często.
Wraca Kseń, daje w prezencie Ulanie chustkę, po czym idzie z Lewkiem, Ułasem Ułanem PAULUKiem (swoim bratem, któremu zlecił śledzenie Ulany pod swoją nieobecność) do karczmy. Donoszą Okseniowi na Ulanę, że ta chadzała do Pana. Honczar chce ją obić. Odradzają mu- Lewko sam chce wymierzyć karę, by Okseniowi się za to nie oberwało. Zjawia się Ulana, mąż zaczyna ją ostro napierdalać. Inni odciągają go, a wtedy Ulana ucieka do siostry- MARII. Ta jest zazdrosna o miłość Pana- sama ma męża ciotę i paszteta- nie chce przyjąć i ukryć siostry. Stare baby siedzące w jej domu plotkują. Zbliża się Okseń i Pauluk. Ulana ucieka po drabinie na strych. Baby mówią Okseniowi, że Ulana wyszła. Pauluk zostaje pilnować, na wszelki wypadek gdyby wróciła.
W tym samym czasie Tadeusz zauważył, że z Berdyczowa wróciły furmanki. Poszedł pod karczmę gdzie usłyszał jak rozmawiają o karze dla Ulany.
Rano Ulana wraca do domu. Okseń chce ją bić. Ta się sprzeciwia i broni-on zrezygnowany planuje zemstę na Tadeuszu. Honczar zostaje znów wysłany- tym razem do ŁUCKA („z końmi pod żołnierzy”). Okseń zabrania śledzenia żony, daje jej wolną rękę.
Tadeusz idzie do lasu. Przychodzi Ulana. Są kochankami. Nic konkretnego poza ich miłością się nie dzieje. Wraca Okseń i traktuje ją chłodno. Dzieci honczara są zaniedbane, nikt nie zajmuje się domem- Ulana całe dnie spędza u ukochanego. Okseń poprzysięga zemstę (wspomina sobie, że Tadeusz ma słomiany dach).
Pewnego dnia Okseń nabrał chleba, wziął siekierę i powiedział, że idzie do lasu narąbać drzewa. Ulana jest u Tadeusza- oboje zasypiają. Budzi ich pożar dworu. Drzwi są zakneblowane, ale Tadeusz je wyważa i wybiega. Cały dom płonie, jednak dwór udaje się uratować. Tadeusz każe uwięzić Oksenia, sam zapada w gorączkę.
Po tygodniu w dybach Okseń umiera. Przyczyna śmierci jest nieznana, plotki głoszą, że jakaś Stara przyniosła mu ziele, którym się otruł. Tadeusz ma coraz gorsze napady gorączki.Uczucie do Ulany zaczyna dla Tadeusza zmieniać się w przyzwyczajenie, Ulana zauważa to, ale myśli, że to wina choroby ukochanego.
Tadeusz nie kocha już Ulany, ale dalej ją znosi. Postanawia uciec. Wychodzi na polowanie, siada na pniu. Ktoś przejeżdża- okazuje się, że to przyjaciel ze szkolnych lat- AUGUST. Pojawia się nazwa wioski, w której mieszka Tadeusz- kieruje Augusta do JEZIORA (to niby ta nazwa wioski).
August namawia Tadeusza na wyjazd do Warszawy. Ulana jest zrozpaczona, Tadeusz obiecuje jej, że wyjeżdża na tydzień. Ulana zostaje sama. Mijają tygodnie, a Tadeusz nie wraca. Ulana widzi się dwukrotnie ze swoimi dziećmi- jednak nie ma już między nimi żadnej więzi.
Po miesiącach przychodzi wiadomość, że wraca Pan z krewnymi i prosi by Ulana usunęła się do opuszczonego domu nad jezioro-ta wie, że ją wyrzuca, ale jej miłość jest już na tyle fanatyczna, że cieszy się z samego faktu iż Tadeusz wraca. Wynosi się do pustego domku. Mija jednak tydzień i Pana nie ma.
Tadeusz w końcu wraca. Ulana widzi go z kobietą- jego żoną. Ulana idzie do lasu, zawiązuje sobie czerwony pas na szyi i wiesza się na TOPOLI.