Napisać datę początku epoki paleomagnetycznej Matuyama/Olduvai. Jakie znaczenie ma ta data dla chronostratygrafi czwartorzędu?
Matuyama 2,48mld- zbiega się z początkiem wyraźnego ochłodzenia pretegeleńskiego, które można uznać za początek czwartorzędu.
Olduvai 1,87mld- zbiega się z następną falą ochłodzenia eburońskiego, związana z wymieraniem otwornic gatunku Globorotalia tosaensis a pojawienia się Globorotalia trucatulinoides, co wiąze się jednostkami ogólnoświatowym ochłodzeniem klimatycznym.
Na kontynencie europejskim rozpoczyna się ochłodzenie eburońskie, korelowane ze zlodowaceniem Donu w Alpach i Otwocka
Jakimi jednostkami klimatostratygraficznym, wyróżnionym w Europie Zachodniej odpowiada zlodowacenie Różyce, Otwocka i interglacjał Ponurzycy, Celestynowa?
Inter Celestynów- Waal (Z)- Donu/Gunz(A)
Zlod Otwock- Eburon (Z)- Donau
Inter Ponurzyce- Tegelen
Zlod Różyce- Prertegelen
Przedstawić prawdopodobny skład petrograficzny (najważniejsze składniki) żwirów czołowomorenowych z okolic Kielc/Poznania
Kielce- frakcja żwirowa (trochę kwarcu, skaleni), skały mezozoiczne, paleozoiczne piaskowce, wapienie, skały metamorficzne, głaziki skał skandynawskich, ale przedewszystkim materiał lokalny
Poznań- skał zwięzłych nie było, materiału lokalnego brak, tylko ze skandynawi- wapienie sylurskie, granity, sk magmowe, metamorficzne
Lublin- skały mezozoiczne przechodzące do moren czołowych
Jaka działalność rzeczna przeważała na ogół w rzekach ekstraglacyjnych podczas zlodowacenia/ w przedoptymalnej części interglacjału. Dlaczego?
Ekstraglacjalne- w rzekach przeważa akumulacja, ponieważ jest chłodniej, mniejsza szata roślina, spłukiwanie ze zboczy dolin, woda przepełniona materiałem
Interglacjalne- erozja wgłębna i boczna- świadczy o wzroście intensywności przepływu, postępującym ociepleniu, rozwój roślinności utrudnia denudacje, mniej materiału dostarczanego do rzek, duża prędkość rzek
Co to jest fryigdostadiał/kalidostadiał?
Fryigdostadiał - jednostka klimatostratygraficzną II rzędu w obrębie interglacjału, chłodniejsza niż jednostka bezpośrednio starsza i młodsza
Kalidostadiał- jednostka klimatostratygraficzną II rzędu w obrębie interglacjału, cieplejsza niż jednostka bezpośrednio strasza i młodsza
I rzędu- Glacjały, interglacjały, II- stadiały, III- fazy, IV- (etapy)
Kiedy w Polsce tworzył się less młodszy Górny/less starszy górny (wg Maruszczaka)
Less tworzy się w warunkach klimatu chłodnego w okresie zlodowaceń
Lessy młodszy, górny -LMg- stadiał główny- Wisły
LMs- Stadiał Główny
LMd- Glacistadiał Świecia
LMn (najniższy)- glacistadiał Torunia- północnopolskie
LSg- less starszy górny- zlod Warty
LSs- zlod Warty
LSd- zold Odry
LSn- zold Odry- środkowopolskie
LN- Liwca
Lessy najstarsze- Liwca; starsze- Odry, Warty; młodsze- Wisły
Z jaką jednostka klimatostratygraficzną, wyróżnioną na Niżu Polskim, wiąże się utworzenie fluwioglacjalnego poziomu Antałówki/ Bystrego-Pardołówki w okolicach Zakopanego/ Hyclowego Potoku w Tatrach
Antałówka- zold Sanu
Hyclowy Potok- zlod Odry, Riis I
Bystre, Paradołówka- Warty, RiisII
Zakopanego- Wisły, Wurm
Wymienić nazwy interglacjałów: bezpośrednio starszego i bezpośrednio młodszego od zlodowacenia Odry/ Warty i stanowiska w których te osady zostały zbadane
Górny |
Zlodowacenie |
Wisły |
zlod Północnopolskie |
|
Interglacjał |
eemski (Bedlno, Gołków, Nidzica, Piła) |
|
|
Zlodowacenie |
Warty |
|
|
Interglacjał |
Lubawski (Losy, Piła) |
|
|
Zlodowacenie |
Odry |
zlod Środkowopolskie |
|
Interglacjał |
Zbójna (Zbójno, Węgorzewo, Komarno) |
|
|
Zlodowacenie |
Liwca |
|
Środkowy |
Interglacjał |
Mazowiecki (Barkowice Mokre, Komarno, Maków Mazowiecki, Węgorzewo) |
|
|
Zlodowacenie |
Sanu 2 |
|
|
Interglacjał |
Ferdynandowski (Ferdynandów, Podgórze, Jasionka) |
|
|
Zlodowacenie |
Sanu 1 |
|
|
Interglacjał |
Małopolski (Kozi Grzbiet, Przasnysz) |
zlod Południowopolskie |
|
Zlodowacenie |
Nidy |
|
Dolny |
Interglacjał |
Augustowski (Podlaski) (Ceteń, Kijowie) |
|
|
Zlodowacenie |
Narwii |
|
Jakie osady tworzyły się w dolinie Dunajca w okresie zlodowacenia Otwockiego/ Narwi
12-4-Łącko- Wurm- Wisły
20-15- Nowy Sącz- Riss2, Warty
35-40 Podegrodzie- Riss1, Odry
50-45-Myślec- Mindel2- Sanu
60-55- Wietrznica- Mindel1, Nidy
Brzezina- Gunz/Mendel, Augustowski
85-70-Obidza- Gunz, Narwi
110-90- Maszkowice- Donu, Otwock
150-Kłodne- Biber
Tworzyły się wtedy osady aluwialne, chłodne okresy, żwiry, piaski
Z jakimi zlodowaceniami wyróżnionymi w Niemczech korelowane są zlodowacenia środkowopolskie/ zlod południowopolskie Ester I, II i III, Saale
Środkowopolskie- Warty-Warthe, Odry- Saale
Południowopolskie- Sanu2-Elster2, Sanu1-Elster1, Nidy-Helme
Jaki jest wiek najmłodszej gliny lodowcowej w sąsiedztwie Pałacu Kazimierzowskiego (UW)/ piaski rzeczne BUW
Gliny lodowcowe- wysoczyzna ze zlod Warty
BUW- taras nadzalewowy, praski, młodsza część Stadiał Głównego
Czy przewaga traw w diagramie pyłkowym jest charakterystyczna dla optimum interglacjału/ Czy duża zawartość leszczyny i dębu w diagramie pyłkowym jest charakterystyczna dla interglacjału
Trawy- nie gdyż pyłki traw są charakterystyczne dla środowiska tundrowego, stepowego, o chłodnym klimacie, czyli znaczniej chłodniej niż optimum
Leszczyna i dąb- tak gdyż są to gatunki występujące w klimacie ciepłym
Wymienić i oznaczyć liczbami najstarsze (1) i dwa następne (2, 3) zlodowacenie Alp/ najmłodsze (6) i dwa poprzednie zlodowacenia Alp
Wurm
Riss
Mindel
Gunz
Donau
Biber
Wymienić nazwy kultury górnopaleolitycznej z ziem polskich. Z jaką jednostką klimatostratygraficzną jest korelowana ta jednostka
Jerzmanowicka- interstadiał Grudziądza (w jaskiniach Wyżyny Krakowskiej)
Mikocko-prądnicka- interstadiał Gniewu (koło Ojcowa)
Lewaluasko-mustierska- środkowopaleolitycznej-
Gdzie- w osadach jakiego wieku- znaleziono w Polsce kości bobra (Castor, fiber)/ niedźwiedzia jaskiniowego/ duże kręgowce w stadialne głównym/ mięczaki lessowe/
Bobra- interglacjał małopolski, Kozi Grzbiet, Stadiał zl Wisły w Jaskini Raj
Niedźwiedź- interglacjał mazowiecki, koło Działoszyna, jaskinia Mazurska w Tatrach (stadiał Główny)
Duże kręgowce- Mamut- Mamnothus Teogontherii
Stadiał główny w Karpatach- mamut, nosorożec włochaty, niedźwiedź jaskiniowy (jaskinia mazurska w Tatrach), renifer, wół spiżmowy (dziś), nosorożec ze Staluni
Mięczaki znajdowane w lessie młodszym górnym (Stadiał główny)- Papilla musorum, Papilla laessica, Sauinea ablonga, Vallonia Tepuilabris- Stanowiska z Nowej Huty (ziarna pyłku tylko tundry)
Zwierzęta z Jaskini Nietoperzowej znalezione w czasie zlod Wisły
Eemski- less ze szczątkami gryzoni środowiska leśnego, mysz, chomik, oraz szczątki konia, łasicy, kreta, kultura środkowopaleolityczna - lewalusko-mustirskiej
Wisły- lemingi (gatunki tundrowe), polnik nornik śnieżny, nornica ruda (gatunki stepowe)
Fauna gryzoni= gatunki tundrowe, leming obroźny, leming górski ,polnik wąskoczaszkowy, nornik śnieżny, gatunki stepowe, głównie chomiki, nornik bury, nornik północny, kaczownik- gatunki leśne nornica ruda, mysz
Świerk, modrzew, limba, sosna zwyczajna
Gruz wapienny ostrokrawędzisty, ogładzony, silnie zwietrzały, les, glina brunatna, piaski, mułki
Metoda termoluminescencji
Zasięg i wiek morza Krastudzkiego
Kiedy było jez Ancylusowe
Jezioro Ancylusowe było w Mezolicie, na przełomie Boreału a Atlantyku
Jaka jest geneza pyłów osadzonych na zboczu Doliny rzecznej w Beskidach składających się z pyłów i min ciemnych
Materiał ten jest związany z lodowcem Skandynawskim, który przyniósł minerały ciemne ze Skandynawi, a materiał pylasty powstał wyniku wietrzenia
Osady Eburonu i Waalu w Polsce
Osady prepleistoceńskie ukazane są przez róńżnofacjalne osady aluwialne (stożki napływowe i rzeczne) oraz zbiornikow (jeziorne), pozbawione materiału skandynawskiego i zachowane powyżej osadów mioplioceńskich
Osady Waal- celestynowski- piaski mułki
Osady Eburonu- Otwockie- piaski-mułki-iły
Osady Tegelen- Ponurzyce- mułki-iły, piaski. Reprezentuje on akumulacje rzeczno-jeziorną z udziałem procesów deluwialnych, zachodzących w obrębie obniżeń dolinnych. Brak materiału Skandynawskiego
Jak ułożone są głaziki w glinie wytopiskowej
W glinie wytopiskowej- tworzą się pod martwym lodem, kompresja nie działa, Głaziki ustawione jednym kierunku zgodnie z ruchem lodu.
W glinie z odłożenia- wytapia się w czasie transgresji, lód jest aktywny, naciska na podłoże i otoczenie. Głaziki ustawiaja się prostopadle (pensja) lub równolegle (kompresja) do ruchu lodu
W glinie spływowej- glina spływa po lokalnych nierównościach do szczelin, zagłębień. Lokalne kierunki spływów
Podział holocenu na fazy
Subatlantyk
Subboreał
Atlantyk
Boreał
Preboreał
Prepleistocen w Różycach i w Ponurzycach
Roślinność leśna, klimat umiarkowany, ciepły- Waal, celestynów
Bezl;eśny step, klimat umiarkowanie chłodny- ebusen- Otwocka
Klimat umiarkowany ciepły- tegelen- ponurzyce
Bezleśny step klimat borealny- pretegelen
Klimat umiarkowany ciepły- najwyższa pliocen (reuwer)