Systemy uprawy roli®
Uprawa roli-całokształt czynności wykonywanych narzędziami i maszynami uprawowymi w celu stworzenia uprawianym roślinom optymalnych warunków wzrostu i rozwoju.
Cele uprawy roli osiągane poprzez :
-regulowanie właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych roli
-wprowadzenie do gleby i wymieszanie z nią resztek pożniwnych i nawozów
System płużny-technologia uprawy polega na zastosowani pługa, jest podstawowym narzędziem który:
-odwraca skibę, kruszy i spulchnia glebę
-przykrywa resztki pożniwne i niszczy chwasty
Narzędziami uzupełniającymi i doprawiającymi role po orce w tym systemie są:
-włóki, brony, kultywatory, wały
W ten sposób uprawianych jest większość roślin uprawnych min. pszenica rzepak
Zalety:
-dobre przykrycie obornika i resztek pożniwnych
-skuteczny sposób redukcji zachwaszczenia oraz patogenów glebowych
-zwiększenie infiltracji wody i napowietrzenia gleby
-dobre rozluźnienie i zgruźlenie roli umożliwiające magazynowanie wody
-przemieszczanie wypłukiwanych składników pokarmowych i koloidów
-wzrost temperatury i szybkie osuszanie gleby
-duże znaczenie na polach silnie rozjeżdżonych
Wady:
-sprzyja erozji wodnej oraz mineralizacji substancji organicznej
-zwiększa możliwość zaskorupienia gleby
-duże zależności przebiegu pogody
-duża energio i czasochłonność
System bezpłużny- technologia uprawy polega na wyeliminowaniu z jesiennej uprawy roli najbardziej energochłonnej uprawki, jaką jest orka przedzimowa oraz na rezygnacji z wiosennej uprawy, bądź też ograniczeniu jej do jednego płytkiego zabiegu, którego zadaniem jest wymieszanie mulczu międzyplonowego z rolą. Najczęściej stosowany wiosna w czasie wysiewu zbóż jarych szczególnie kukurydzy, buraka cukrowego które wysiewa się na przemarznięty międzyplon ścierniskowy.
Podstawowymi narzędziami są:
-glebogryzarki, brony aktywne, rototilery, multitilery, kultywatory, wały głębosze
Narzędzia te i zestawy nie odwracają gleby, lecz silnie spulchniają i mieszają, około 30% resztek pożniwnych przed siewem pozostaje na powierzchni gleby
-istotnym elementem w tym systemie jest użycie specjalnych siewników umożliwiających wysiew nasion w glebę na powierzchni której pozostaje część resztek pożniwnych
Zalety:
-ograniczenie erozji wodnej i wietrznej
-dobre wymieszanie nawozów z glebą
-mniejsze wymywanie azotanów
-możliwość wysiewu w bardziej zróżnicowanych warunkach wilgotnościowych gleby
-mniejsze zużycie paliwa i mniejszy koszt uprawy
-mniejsze ugniatanie i zagęszczenie głębszych warstw gleby
-wzrost aktywności biologicznej gleby
Wady:
-tendencje do większego zachwaszczenia plantacji
Siew bezpośredni- uprawa zerowa-przygotowanie pola pod zasiew wyłącznie przez zastosowanie herbicydów na ściernisko i wykonanie specjalnym siewnikiem siewu bezpośredniego, wysiewa się pszenicy i innych zbóż metoda ta jest stosowana szczególnie w dużych gospodarstwach specjalizujących się produkcji roślinnej w których wykonanie uprawy tradycyjnej nie jest możliwe z powodu zbyt dużego obszaru gospodarstwa.
Podstawowymi narzędziami są:
-siewniki o różnej konstrukcji redlic, talerzowe, rotacyjne, kultywatorowe, kombinowane
Zalety:
-zapobieganie erozji wodnej i wietrznej gleby zmniejszenie strat wody w glebie
-nie wymaga uprzedniej uprawy i umożliwia szybki i terminowy siew
-mniejsze zaopatrzenie na energie i robociznę
-poprawa struktury i wzrost aktywności biologicznej gleby
-duża przydatność na terenach falistych i na glebach organogennych
Wady:
-zwiększone nasilenie chorób i szkodników i zachwaszczenia plantacji
-zwiększenie zawartości substancji organicznej w górnych warstwach profilu glebowego oraz jego zakwaszenie
-możliwość zmywania nawozów i środków ochrony roślin
-konieczność stosowania większych dawek nawozów azotowych o 25%
-trudności w wykonaniu przesiewów
- temperatura gleby na wiosnę jest niższa
-mało przydatna na glebach zwięzłych
Tendencje sprzyjające upowszechnianiu się uprawy zerowej wynikają m.in. z:
rosnących kosztów energii (paliwa)
drożejącej siły roboczej
zwiększania powierzchni gospodarstw i pól
ograniczonego czasu na zabiegi agrotechniczne
pogarszających się warunków wilgotnościowych w glebie
niskiej wydajności maszyn i narzędzi i ich wysokiej amortyzacji.
Prognozy wskazują, że w najbliższych latach60% gruntów podlegać będzie orce, 35% uprawie bezorkowej a tylko 5%zasiewów wykonywanych będzie metodą siewu bezpośredniego w ściernisko. Całkowite wyeliminowanie orki jest niemożliwe, szczególnie w naszych warunkach glebowo-klimatycznych, charakteryzujących się przewagą gleb lekkich i małą ilością padów.
® Przemysław Wojciechowski gr. II
1