Agresja u dzieci

 opublikowano: 2005-01-05 || aktualizacja: 2005-04-14, 14:40 || strona: 1 z 2

Artykuł autorstwa magistra psychologii omawiający przyczyny występowania agresji wśród dzieci oraz najważniejsze zasady postępowania z agresywnymi dziećmi. Tekst przydatny zarówno dla rodziców wychowujących dzieci, jak i dla lekarzy pediatrów. Agresywne zachowania dotyczą każdego z nas, wiec dlaczego miałyby być obce naszym dzieciom... Definiując w prosty sposób pojęcie aktu agresji - polega on na zamierzonym wyrządzeniu komuś krzywdy, szkody lub przykrości (Aronson, 1997). Wiele czynników leży u podstaw agresywnych sposobów zachowań i przemocy stosowanej przez człowieka (w tym również bardzo młodego). Istnieje pewna grupa badaczy, zwłaszcza psychiatrów, którzy przyczyny agresji dziecka upatrują w zmianach organicznych mózgu, czasem określanych jako „minimalną dysfunkcję mózgową”. U dzieci, u których zostają stwierdzone tego typu zaburzenia stosuje się często leczenie farmakologiczne. W USA i Europie Zachodniej modnym i często przepisywanym lekiem jest metylfenidat (Ritalin). Trzeba jednak pamiętać, iż działanie leków ma sens tylko wtedy, gdy równocześnie prowadzi się prace nad warunkami, w jakimi żyje dziecko, które to warunki mogą wywoływać bardzo silny, przewlekły stres. Nie ma sensu podawać dziecku leków, gdy rodzice żyją wciąż w ostrym konflikcie lub gdy wyładowują swoje frustracje na nim. Przedstawiciele teorii uczenia (Bandura, 1967) głoszą, że agresja jest skutkiem socjalizacji. Wszystkie nasze sposoby zachowań przejmujemy od innych - głównie rodziców, choć także rodzeństwa, przyjaciół. Przyczyną agresywnych zachowań dziecka (zgodnie z teorią Maslowa) może być niezaspokojenie podstawowych potrzeb - pożywienia, opieki, ciepła, bezpieczeństwa. W tym przypadku agresja dziecka stosowana jest po to, by zwrócić na siebie uwagę. Pokazać rodzicom, że dziecko istnieje i jest mu źle. W sytuacjach gdy dziecko czuje się zaniedbane, pożądane jest każde zwrócenie na siebie uwagi (nawet złym zachowaniem), które zwiększy zainteresowanie rodziców lub otoczenia. Poczucie bezpieczeństwa dają dziecku również obowiązujące w rodzinie normy i wartości objawiające się w życiu codziennym. Dziecko musi wiedzieć co jest dobre a co złe, co może przynieść przykre konsekwencje a co nie. Istnieją dwa charakterystyczne okresy w życiu dziecka, kiedy zachowania agresywne osiągają zwykle najwyższy poziom, co związane jest z chęcią separacji dziecka. Pierwszy z nich to tzw. „wiek przekory”, natomiast drugi to „wstępny okres dojrzewania”. Pod koniec trzeciego roku życia dziecko zazwyczaj odkrywa, że jest samodzielną istotą, określonym Ja (zaczyna się też wtedy tak nazywać - nie mówi już „Gosia chce cukierka”, ale „JA chcę cukierka!”). Droga do odkrywania nowego statusu bywa uciążliwa nie tylko dla dziecka, ale przede wszystkim dla rodziców. Małe dziecko ciągle wypróbowuje dorosłych - na ile pozwolą, co można zrobić a czego już nie. W tym czasie dziecko uczy się odróżniać dobro od zła, a w wyniku obcowania z innymi ludźmi dowiaduje się, które jego zachowanie spotyka się z uznaniem i pochwałą, a które z odrzuceniem. Pytając nas (poprzez swoje zachowanie !) dziecko oczekuje jasnych i prostych odpowiedzi. To właśnie od rodziców powinno się dowiedzieć jakie są granice, jak daleko może się posunąć oraz czego może się spodziewać od innych. Choć jego zachowanie często tego nie zdradza, nie chce ono czynić sobie wrogów ze swoich rodziców, bądź też zawsze zwyciężać, ani po prostu ich denerwować. Dziecko rozpoczynając okres separacji od matki chciałoby się oderwać od każdej „obcej decyzji”, po prostu decydować o samym sobie. Dlatego też często przeciwstawia się pewnym poleceniom czy zasadom zupełnie bez zastanowienia, tak po prostu - dla samego sprzeciwu, dzięki temu jednak ucząc się, że istnieją konkretne granice zachowań oraz zasady, których nie można łamać. Jeżeli nie będzie się ono przeciwstawiało i wykazywało uporu, nie potwierdzi własnego Ja, co spowoduje negatywne skutki w jego dalszym życiu. Jak zatem powinni zachować się rodzice rozwrzeszczanego w sklepie trzylatka, który nie zrobi żadnego kroku i nie przestanie histeryczne płakać, dopóki nie zostanie mu kupiona kolejna paczka płatków śniadaniowych, pomimo, że dwie takie same ma w domu? Powinni oni głośno, wyraźnie i bez agresji w głosie powiedzieć mu: „NIE”. Przy czym od czasu do czasu powinno się dodać: ”nie, bo masz już dwie paczki w domu”. Tyle i koniec. następna strona >> [2/2] autor tekstu: mgr Magdalena Janowska więcej informacji: agresja | nadpobudliwość | przemoc

---