Na liście polskich Pomników Historii, uznanych za szczególnie wartościowe dla kultury, znajduje się obecnie 30 obiektów:

1. Biskupin - rezerwat archeologiczny

2. Bochnia - kopalnia soli

3. Chełmno - Stare Miasto

4. Częstochowa - Jasna Góra - zespół klasztorny oo. paulinów

5. Frombork - zespół katedralny

6. Gdańsk - miasto w zasięgu obwarowań XVII w.

7. Gdańsk - pole bitwy na Westerplatte

8. Gniezno - katedra p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha

9. Góra Św. Anny - komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy

10. Kalwaria Zebrzydowska - krajobrazowy zespół manierystycznego parku  pielgrzymkowego

11. Kamień Pomorski - zespół katedralny [Dz.U. z 2005 r. nr 167 poz.1401]

12. Kazimierz Dolny

13. Kraków - historyczny zespół miasta

14. Krzemionki - kopalnie krzemienia z okresu neolitu

15. Krzeszów - opactwo cystersów

16. Legnickie Pole - pobenedyktyński zespół klasztorny

17. Leżajski Klasztor Ojców Bernardynów

18. Łańcut - zespół zamkowo-parkowy [Dz.U. z 2005 r. nr 167, poz.1402]

19. Łęknica - Park Mużakowski

20. Malbork - zespół zamku krzyżackiego

21. Ostrów Lednicki - wyspa

22. Racławice - teren historycznej Bitwy Racławickiej

23. Srebrna Góra - Twierdza Srebrnogórska

24. Tarnowskie Góry - podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolnia "Czarnego Pstrąga"

25. Toruń - Stare i Nowe Miasto

26.  Warszawa - historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem

27.  Wieliczka - kopalnia soli

28.  Wrocław - zespół historycznego centrum

29.  Wrocław - Hala Stulecia

30. Zamość - historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku.

Formami ochrony zabytków są:

1) wpis do rejestru zabytków;
2) uznanie za pomnik historii;
3) utworzenie parku kulturowego;
4) ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Pomnik historii to nieruchomość uznana za taki przez prezydenta. Mogą to być zespoły klasztorne i katedralne, kompleksy miejskie i pałacowo-parkowe, zamki warowne o największych wartościach dla kultury narodowej.
Sposób ich ochrony określą przepisy wykonawcze.

Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może przedstawić Komitetowi Dziedzictwa Światowego wniosek o wpis pomnika historii na "Listę dziedzictwa światowego" w celu objęcia tego pomnika ochroną na podstawie Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjętej w Paryżu w dniu 16 listopada 1972 r. (Dz.U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190 i 191).

---