PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
Przedsiębiorczość w ujęciu definicyjnym
Analiza uwarunkowań rozwoju przedsiębiorczości wraz ze wskazaniem możliwości eskalacji przedsiębiorczości stwarzanych przez czynniki zarówno systemowe ja i te o charakterze lokalnym w swej istocie dotyczy eksploracji aktywności ekonomicznej.
Oznacza to badanie wykorzystywania podmiotowości ekonomicznej.
Aktywność ekonomiczną rozumieć można w dwojaki sposób: wąsko i szeroko.
W ujęciu wąskim jest ona synonimem przedsiębiorczości utożsamianej z działalnością gospodarczą na własny rachunek, związaną ze skłonnością do podejmowania ryzyka, innowacyjnością, kreatywnością.
W ujęciu szerokim aktywność ekonomiczna zawiera w sobie zagadnienia dysponowania i obrotu kapitałem, ziemią i pracą (oraz wiedzą).
Przedsiębiorczość jest ponadnarodowym i ponadczasowym zjawiskiem społeczno- gospodarczym. W Polsce, od początku lat 90. XX wieku, sprzyjały temu warunki stworzone przez gospodarkę rynkową, w szczególnie - wprowadzenie zasad demokracji gospodarczej, zakładających swobodę tworzenia i prowadzenia przedsiębiorstw dla wszystkich oraz równe prawa regulujące ich funkcjonowanie.
Dzięki regułom demokracji gospodarczej przedsiębiorczość sama stała się procesem wzmacniającym gospodarkę rynkową, zmieniając stopniowo jej strukturę własności na korzyść sektora prywatnego. Rozwój przedsiębiorczości jest istotnym czynnikiem zrównoważonego rozwoju gospodarczego.
Przedsiębiorczość jest przedmiotem badań wielu nauk, zasadne jest, więc postulowanie podejścia interdyscyplinarnego.
Przedsiębiorczość należy do grona terminów wieloznacznych.
Na ogół pod pojęciem „przedsiębiorczość” wyraża się aktywność ludzką, działanie prowadzące do tworzenia czegoś nowego, a zarazem mającego określoną wartość. Wymaga to wysiłku tak fizycznego jak i psychicznego oraz poświęcenia czasu.
Samo pojęcie prawdopodobnie wywodzi się z języka francuskiego i pojawiło się już w średniowieczu. Terminem tym określano osobę, która sprawowała nadzór nad wytwarzaniem dóbr. Na przestrzeni wieków termin ewoluował, i tak np. w XVII mówiąc o przedsiębiorcy
mówiono o osobie, która ponosi ryzyko uzyskania zysku lub poniesienia straty.
Ciekawostka:
W tradycji języka angielskiego, w okresie średniowiecza do renesansu, przedsiębiorcą była osoba zajmująca się sztuką teatralną, np. aktor.
Na gruncie literatury amerykańskiej, przedsiębiorczość i przedsiębiorcę określił A.Lincoln wskazując na jej pożądaną powszechność występowania u jednostek ludzkich, co wpłynie na zwielokrotnienie istnienia przedsiębiorstw a w konsekwencji spowoduje zwiększenia zatrudnienia.
Przedsiębiorczość można utożsamiać ze specyficzną filozofią działania ludzi a dokładnie z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Można na nią patrzeć przez pryzmat zdolności jednostki, czyli zwracać uwagę na pewną zaradność życiową, obejmującą ogólnie umiejętność radzenia sobie z problemami rzadkości zasobów.
W szerokim ujęciu przedsiębiorczość jest atrybutem związanym z umiejętnością człowieka zdobywania nie tylko dóbr ekonomicznych, ale także społecznych czy psychologicznych. Można w tym ujęciu mówić o kreatywności, zaradności czy też pomysłowości jednostek.
Wąskie podejście do przedsiębiorczości odnosi ją do sfery gospodarowania zasobami ekonomicznymi. Jest niezbędnym elementem funkcjonowania w warunkach konkurencji rynkowej.
W wyrażeniu podmiotowym, którego odniesieniem jest „przedsiębiorstwo”, przedsiębiorczość stanowi determinantę rozwoju gospodarczego.
Rozwój przedsiębiorczości, zakładanie własnego przedsiębiorstwa, zachęcanie do inicjatywy przedsiębiorczej jest zjawiskiem pożądanym z punktu widzenia podnoszenia wartości bazy
gospodarczej, zwiększania możliwości podażowych i popytowych a w konsekwencji poprawy jakości życia społeczeństwa.
Przedsiębiorczość powinna również wyrażać się w kreatywności, pomysłowości, podejmowaniu inicjatyw, odwadze w podejmowaniu decyzji i działaniu, gotowości do podejmowania ryzyka, umiejętności wykorzystywania szans i dostosowywania się do zmiennych sytuacji.
Kreatywność należy traktować, jako wytworzenie nowego pomysłu, innowację, jako przekształcenie takiego pomysłu w nowy wyrób, usługę lub sposób produkcji.
Przedsiębiorczość, jak stwierdził P.F.Drucker, odnosi się w celowym poszukiwaniu źródeł innowacji, wypatrywaniu zmian i ich symptomów, wskazujących na możliwość wprowadzenia udanej innowacji. Przedsiębiorczość , zatem sprowadza się do poszukiwania zmian i wykorzystywania ich, jako szansy.
Z kolei innowacja stanowi konkretny instrument przedsiębiorczości, jest działaniem wyposażającym zasoby w nową zdolność do tworzenia bogactwa, nie musi zatem mieć charakteru rzeczowego. Może to być idea, nowy sposób postępowania. Systematyczna innowacja polega na celowym i zorganizowanym poszukiwaniu zmian, a także na systematycznej analizę możliwości, jakie te zmiany mogą generować dla innowacji ekonomicznej lub społecznej.
Wieloaspektowość terminu przedsiębiorczość można sprowadzić do pięciu sposobów jego interpretacji:
1. Można traktować przedsiębiorczość, jako prowadzenie własnego przedsiębiorstwa, co charakterystyczne jest dla przedstawicieli nauki o organizacji
2. Można patrzeć na przedsiębiorczość, jako na cechę jednostki, która charakteryzuje się skłonnością do inicjatywy działań na własny rachunek, nie boi się ryzyka itp., co z kolei odnosi się do płaszczyzny badań psychologicznych
3. Przedsiębiorczość może być zjawiskiem o charakterze społeczno- gospodarczym, odnoszącym się do innowacyjności w aktywności ekonomicznej czego wyrazem podmiotowym jest zakładanie przedsiębiorstwa. Zgodne jest to z socjoekonomiczną oraz kulturową perspektywą badań nad przedsiębiorczością
4. Przedsiębiorczość, jako właściwość działania gospodarczego, także na dużą skalę, przejawiająca się inicjatywą w organizacji. Jest to przedmiot badań teoretyków organizacji i socjologii organizacji. Mówi się tu o przedsiębiorczości korporacyjnej, czy też intraprzedsiębiorczości
5. Wreszcie można traktować przedsiębiorczość, jako dziedzinę dydaktyki, czyli nauczania przedsiębiorczości, jako sposobu radzenia sobie w rzeczywistości gospodarczej
Charakter „przedsiębiorczości” jest interdyscyplinarny.
Analizując czynniki kształtujące przedsiębiorczość warto odwołać się do uwarunkowań:
- ekonomicznych
- Psychologicznych
- Społeczno- kulturowych
- Formalno- prawnych