Definicja małego i mikro przedsiębiorstwa wg różnych ustaw
Ze względu na liczbę pracowników przedsiębiorstwa ustawa o swobodzie działaności gospodarczej dzieli na:
mikroprzedsiębiorstwa – zatrudniające do 9 pracowników oraz osiągające roczny obrót nie przekraczający równowartości 2 milionów euro, lub sumy aktywów bilansu na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości 2 milionów euro;
przedsiębiorstwa małe – zatrudniające od 10 do 49 pracowników oraz osiągające roczny obrót nie przekraczający równowartości 10 milionów euro, lub sumy aktywów bilansu na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości 10 milionów euro;
Wg rozporządzenia Rady Komisji Europejskiej z dnia 25.02.2004
małe przedsiębiorstwo:
zatrudnia mniej niż 50 pracowników oraz
jego roczny obrót nie przekracza 10 milionów euro lub roczna suma bilansowa nie przekracza 10 milionów euro;
mikroprzedsiębiorstwo:
zatrudnia mniej niż 10 pracowników oraz
jego roczny obrót nie przekracza 2 milionów euro lub roczna suma bilansowa nie przekracza 2 milionów euro.
Dyrektywa unijna
mikroprzedsiębiorstwa (czyli spółek akcyjnych, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek komandytowo-akcyjnych), które na dzień bilansowy nie przekroczyły limitów dwóch z trzech kryteriów:
1) suma bilansowa: 350 tys. euro (czyli ok. 1 480 tys. zł),
2) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów: 700 tys. euro (czyli ok. 3 mln zł)
3) przeciętne zatrudnienie w roku obrotowym: 10.
Małe jednostki to jednostki które nie przekraczają limitów co najmniej 2 z 3 kryteriów: 1) suma bilansowa 4000000 euro, 2) przychody netto ze sprzedaży 8000000 euro 3) przeciętne zatrudnienie w roku obrotowym 50
W myśl ustawy o rachunkowości mikroprzedsiębiorstwa to:
Spółki handlowe, inne osoby prawne jeśli w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących wielkości:
suma przychodów ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy – 3 mln zł,
suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego – 1,5 mln zł,
wielość średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty – 10 osób.
Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły w przeliczeniu na walutę polską nie mniej niż 1 200 000 euro i nie więcej niż 2 000 000 euro za poprzedni rok obrotowy.
2. Scharakteryzuj formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych
WYBÓR FORMY OPODATKOWANIA DOCHODU
podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) mogą wybrać opodatkowanie na zasadach ogólnych lub zryczałtowaną formę opodatkowania
Zasady ogólne: podatek liniowy (19%) i wg skali podatkowej 18% lub 32% w zależności od dochodu. Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych prowadzą:
podatkową księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe
Os. Fizyczne mogą również wybrać dwie formy zryczałtowanego opodatkowania: ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i kartę podatkową.
Zasady ogólne - na podstawie skali podatkowej
Dwie stawki 18% i 32 %
Podstawa obliczenia podatku w złotych Podatek wynosi:
Do 85.528 - 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr
ponad 85.528 (14.839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85.528 zł )
Zasady ogólne - na podstawie skali podatkowej
można stosować odliczenia i ulgi podatkowe.
podatnik sporządza zeznanie roczne.
Zaliczkę miesięczną oblicza się jako różnicę między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące .
podatek liniowy
Jednolitą, 19% stawkę mogą wybrać podatnicy prowadzący działalność samodzielnie lub w formie spółek osobowych.
Podstawą opodatkowania jest tu dochód ustalony na podstawie księgi podatkowej lub księgi handlowej, od którego nie odlicza się kwoty wolnej od podatku.
Zaliczki na podatek liniowy można wpłacać miesięcznie, kwartalnie lub w formie uproszczonej.
Nie ma ulg podatkowych i nie można rozliczać się wspólnie z małzonkiem
Zasady ogólne - ewidencjonowanie
Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych prowadzą:
podatkową księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe
ewidencję sprzedaży (z wyłączeniem podatników, którzy ewidencjonują obrót przy zastosowaniu kas rejestrujących)
ewidencję wyposażenia (wartość ponad 1.500 zł)
wykaz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych
ewidencję przebiegu pojazdów
ewidencję kupna i sprzedaży wartości dewizowych (kantory)
ewidencję pożyczek i zastawionych rzeczy (lombardy)
Formy zryczałtowane
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Przychody osiągnięte przez podatnika w roku poprzedzającym rok podatkowy nie mogą być wyższe niż 150.000 Euro. Stawki 3% działalność handlowa, 5,5% działalność wytwórcza, 8,5% działalność usługowa, 17% usługi związane z hotelarstwem, 20% wolne zawody
Zalety tej formy opodatkowania:
– stosunkowo niewysokie stawki podatku,
– możliwość stosowania odliczeń od podatku i dochodu oraz ulg,
– ograniczony (w porównaniu do opodatkowania na zasadach ogólnych) obowiązek prowadzenia ewidencji i składania deklaracji i zeznań podatkowych.
Wady:
– brak możliwości wspólnego opodatkowania z małżonkiem,
– wielość ograniczeń w zakresie wyboru tej formy opodatkowania.
Formy zryczałtowane - karta podatkowa
Ta forma opodatkowania przeznaczona jest przede wszystkim dla niewielkich przedsiębiorstw usługowych, usługowo-wytwórczych i handlowych oraz tzw. wolnych zawodów, polegających na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego.
W przypadku uwzględnienia wniosku urząd skarbowy wydaje decyzję, w której ustala wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej – odrębnie na każdy rok podatkowy. Nie płaci się podatku od przychodu ani od dochodu a od l. mieszańców, l. zatrudnionych pracowników, od rodzaju działalności. Podatek płaci się gminie
Zalety tej formy opodatkowania:
– podatnicy karty podatkowej są zwolnieni z obowiązku składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu i wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy,
– niewysokie stawki podatku,
– przy opodatkowaniu w tej formie nie ma obowiązku prowadzenia ksiąg
Wady:
– ograniczony zakres podmiotów gospodarczych mogących skorzystać z tej formy opodatkowania,
– ograniczona możliwość osiągania przychodów z innych źródeł,
– brak możliwości łącznego opodatkowania z małżonkiem,
– co do zasady brak możliwości stosowania odliczeń (z wyjątkiem składki na ubezpieczenie zdrowotne).
Podatkowa Księga przychodów i rozchodów
Stosuje się ewidencję środków trwałych i wnip oraz ewidencję wyposażenia do 1500 zł
Kolumna 1 jest przeznaczona do wpisywania kolejnego numeru zapisów księgi. Tym samym numerem należy oznaczyć dowód stanowiący podstawę dokonania zapisu
Kolumna 2 należy wpisać dzień miesiąca wynikający z dokumentu stanowiącego podstawę dokonania wpisu ( datę poniesienia wydatku, otrzymania towaru lub uzyskania przychodu albo datę zestawienia sprzedaży
Kolumna 3 należy wpisywać numer faktury lub innego dowodu. Jeżeli zapisów dokonuje się na podstawie dziennego zestawienia sprzedaży, należy wpisywać numer zestawienia faktur
Kolumna 4-5 są przeznaczone do wpisywania imion i nazwisk ( nazw firm) oraz adresów kontrahentów (dostawców lub odbiorców) z którymi zawarte zostały transakcje dotyczące zakupu surowców, materiałów, towarów, itp. Lub sprzedaży wyrobów gotowych (towarów), gdy transakcje te udokumentowane są fakturami i paragonami. Kolumn tych nie wypełnia się w wypadku zapisów dotyczących przychodu ze sprzedaży na podstawie dziennych zestawień sprzedaży oraz dowodów wewnętrznych.
Kolumna 6 należy wpisać rodzaje przychodów lub wydatków. Określenie to powinno zwięźle oddawać istotę dokonanego zdarzenia gospodarczego.
Kolumna 7 jest przeznaczona do wpisywania przychodów ze sprzedaży wyrobów ( towarów handlowych ) i sprzedaży usług
Kolumna 8 jest przeznaczona do wpisywania pozostałych przychodów np. przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku, otrzymanych kar umownych, wynagrodzenia płatnika.
Kolumna 9 jest przeznaczona do wpisywania łącznej kwoty przychodów zaewidencjonowanych w kolumnach 7 i 8.
Kolumna 10 jest przeznaczona do wpisywania zakupu materiałów oraz towarów handlowych według cen zakupu
Kolumna 11 jest przeznaczona do wpisywania kosztów ubocznych związanych z zakupem, np. kosztów dotyczących transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze
Kolumna 12 jest wpisywania do wynagrodzeń brutto wypłacanych pracownikom ( w gotówce i naturze). Wpisu dokonuje się :
- na podstawie listy płac lub innych dowodów , na których pracownik potwierdza własnym podpisem kwoty otrzymanych wynagrodzeń w gotówce i naturze – w przypadku wypłaty wynagrodzenia w kasie
- na podstawie innych dowodów, np. dowodu potwierdzającego przekazanie wynagrodzenia na rachunek pracownika – jeżeli wynagrodzenie nie jest wypłacane w kasie
Kolumna 13 jest przeznaczona do wpisywania pozostałych kosztów z wyjątkiem kosztów których nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów. W kolumnie tej wpisuje się w szczególności takie wydatki jak czynsz za lokal, opłatę za energię elektryczną, gaz, opłatę za telefon, zakup paliw, wydatki dotyczące remontów, amortyzację środków trwałych, składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników w części finansowanej przez pracodawcę, wartość zakupionego wyposażenia.
4. Charakterystyka polskiego systemu podatkowego.
System podatkowy to zespół podatków, które funkcjonują równocześnie w obrębie danego państwa i tworzą całość zarówno w sensie prawnym jak i ekonomicznym. Jest to zbiór przepisów prawnych i instytucji finansowych, które ustanawiają podatki oraz określają i zajmują się ich poborem. W jego skład wchodzą zarówno przepisy, które związane są z samymi podatkami jak i określające podmioty pobierające podatki, płatników podatków i instytucje wyznaczające wysokość i warunki płacenia podatków.
Podatki są podstawowym dochodem budżetu państwa.
Podatek –świadczenie pienieżne o charakterze przymusowym, nieodpłatnym, bezzwrotnym i ogólnym pobieranym przez państwo lub inny związek publicznoprawny na podstawie przepisw prawa określających warunki, wys,i terminy płatności tych świadczeń.
Podstawy nakładania obowiązków podatkowych w Polsce określone są w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Zgodnie z art. 217 Konstytucji wyłącznie w drodze ustawy może odbywać się nakładanie podatków i innych danin publicznych oraz wyznaczanie podmiotów i przedmiotów opodatkowania, obowiązujących stawek podatkowych, grup podmiotów, które są zwolnione z płacenia podatków, zasad dotyczących stanowienia ulg i umorzeń podatkowych.
Polski system podatkowy złożony jest z jedenastu tytułów podatkowych, które są objęte materialnym szczególnym prawem podatkowym.
Należą do nich:
podatki bezpośrednie, czyli te które są nakładane na dochód lub majątek podatnika
podatek dochodowy od osób fizycznych (podatek PIT)- podatnikami podatku dochodowego są osoby fizyczne. Do zakresu przedmiotowego podatku od dochodów osób fizycznych należą wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkami dochodów, które zostały zakwalifikowane przez ustawę do kategorii zwolnień przedmiotowych.
podatek dochodowy od osób prawnych (podatek CIT)- podatnikami tego podatku są wszelkie osoby prawne, niezależnie od faktu w jaki sposób osobowość tę nabyły, a także spółki kapitałowe w organizacji i spółki komandytowo-akcyjne. Podmiotami tego podatku mogą być też jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej (np. partnerskich, komandytowych)
podatek od spadków i darowizn- jest podatkiem bezpośrednim, od przyrostu masy majątku, osobistym i samorządowym
podatek od czynności cywilnoprawnych- podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne: umowy sprzedaży, pożyczki, darowizny, dożywocia, umowy o dział spadku, umowy o zniesienie współwłasności, ustanowienie hipoteki, umowy depozytu nieprawidłowego, umowy spółki
podatek rolny- opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza
podatek leśny- podatnikami tego podatku są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej będące: właścicielami lasów, samoistnymi posiadaczami lasów, użytkownikami wieczystymi lasów
podatek od nieruchomości- podatek, w którym przedmiotem opodatkowania jest posiadanie nieruchomości
podatek od środków transportowych- podatek, w którym przedmiotem opodatkowania są środki transportu
podatki pośrednie, czyli te które są płacone podczas nabywania dobra:
podatek od towarów i usług (podatek VAT)- opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega: odpłatna dostawa towarów i usług i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
podatek akcyzowy-opodatkowaniem akcyzą podlegają: wyroby energetyczne i energia elektryczna, inne wyroby ropopochodne, napoje alkoholowe oraz alkohol etylowy, wyroby tytoniowe, samochody osobowe
podatek od gier- podatkowaniu podatkiem od gier podlegają podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych i zakładów wzajemnych
Oprócz Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej kwestie podatków i związanych z nimi obowiązków reguluje także Ordynacja Podatkowa z 29 sierpnia 1997 roku.
6. Podatek VAT w polskim systemie podatkowym
Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe, oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz państwa. Prawne podstawy związane z procesem nakładania podatków reguluje Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku
VAT to podatek od towarów i usług, który stanowi główne źródło dochodów budżetu państwa. Podatnik sam oblicza i wpłaca do właściwego urzędu skarbowego podatek. Podatek VAT stanowi, co do zasady, różnicę pomiędzy VAT uzyskanym ze sprzedaży towarów klientom (podatek należny) a VAT zapłaconym przy zakupie towarów (podatek naliczony). VAT jako powszechny podatek obrotowy obciążający tzw. wartość dodaną na każdym etapie produkcji i dystrybucji poszczególnych dóbr (towarów i usług) w Polsce obowiązuje od 1993 r. Aby VAT nie stał się narzędziem utrudniającym swobodny przepływ towarów w ramach UE, w prawie wspólnotowym istnieją zasady regulujące ten podatek. Najważniejsze z nich to:
neutralność – oznaczająca, że ciężar ekonomiczny tego podatku ponosi wyłącznie ostateczny konsument towaru lub usługi, gdyż na każdym etapie obrotu podatnicy korzystają z prawa do odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług,
zasada unikania podwójnego opodatkowania oraz braku opodatkowania - oznacza dążenie do jednokrotnego opodatkowania tej samej fazy obrotu,
zasada zachowania konkurencji - mająca na celu zapewnienie podatnikom działającym w różnych państwach członkowskich tych samych warunków opodatkowania.
. powszechność - występująca na dwóch płaszczyznach: jako obciążenie podatkiem od towarów i usług każdego etapu obrotu towarem lub usługą oraz obciążenie tym podatkiem możliwie szerokiego katalogu dóbr i usług,
Stawka podstawowa podatku od towarów i usług wynosi obecnie 23%.. Przepisy ustawy o podatku od towarów przewidują obecnie stosowanie dwóch stawek obniżonych: 8% i 5%.
Stawka podatku w wysokości 8% ma zastosowanie m.in.:
- dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług;
- do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.
Listę towarów objętych stawką 5% zawiera załącznik nr 10 do ustawy o podatku od towarów i usług, który obejmuje podstawowe produkty żywnościowe (np. chleb, nabiał, przetwory mięsne, produkty zbożowe: mąka, kasze, makaron, soki), książki drukowane oraz wydawane na dyskach, taśmach i innych nośnikach oraz czasopisma specjalistyczne.
W wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów oraz w eksporcie towarów stawka podatku wynosi 0%.
Stawka 0% ma również zastosowanie do:
- czynności wymienionych w art. 83 ustawy o podatku od towarów i usług, w tym m.in. do: towarów i usług związanych z transportem morskim i lotniczym oraz środkami tego transportu, usług związanych z eksportem towarów, usług transportu międzynarodowego;
- niektórych usług świadczonych przez podmioty prowadzące działalność w zakresie turystyki (dotyczy to usług świadczonych dla bezpośredniej korzyści turysty poza terytorium Wspólnoty - art. 119 ustawy o podatku od towarów i usług).
Zastosowanie stawki VAT w wysokości 0% do danej czynności oznacza brak opodatkowania (ciężaru fiskalnego) przy jednoczesnym uznaniu tej transakcji za sprzedaż opodatkowaną, co umożliwia odliczenie podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług z nią związanych (stawka 0% działa jak zwolnienie z VAT z prawem do odliczenia).
10. Przyczyny zużycia środków trwałych i jego pomiar w rachunkowości
Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi zasoby jednostki spełniające równocześnie trzy następujące warunki:
- przewidywany okres ich ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok,
- są kompletne i zdatne do użytku,
- przeznaczone są na potrzeby jednostki.
Zużycie powoduje obniżenie wartości środków trwałych i jest ono jednocześnie zaliczane w koszty działalności danego podmiotu.
Zgodnie z ustawą o rachunkowości, przy naliczaniu amortyzacji obowiązują następujące zasady:
- odpisów amortyzacyjnych dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia wartości początkowej środka trwałego na ustalony okres amortyzacji,
- rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania,
- zakończenie amortyzacji następuje nie później niż z chwilą:
▪ zrównania odpisów z wartością początkową,
▪ przeznaczenie środka trwałego do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru,
Zmniejszenia wynikają z następujących przyczyn:
likwidacji środków trwałych w związku z ich zużyciem, zniszczeniem
odsprzedaży środków trwałych
przekazania w formie darowizny
przekazania w formie aportu
stwierdzenia niedoboru
Pomiar utraty wartości aktywów, w tym środków trwałych, jest postępowaniem złożonym, przebiegającym w kilku etapach:
1.ocena celowości dokonania aktualizacji wyceny – analizy realizowane w tej fazie powinny wskazać, czy zachodzi niebezpieczeństwo utraty wartości, a jeśli tak, to z jakich przyczyn,
2. identyfikacja obiektów oceny utraty wartości – krok ten sprowadza się do wskazania, które ze składników aktywów lub ich grup są zagrożone obniżką wartości,
3. ustalenie wartości odzyskiwalnej – jest to etap kluczowy dla całego procesu, następuje tu bowiem pomiar korzyści na jakie jednostka może liczyć w przyszłości sprzedając lub użytkując nadal dany obiekt, w fazie tej zapadają decyzje o samym fakcie dokonania odpisu i jego kwocie,
4. rozliczenie odpisu aktualizującego wartość – w tym fragmencie prac ma miejsce rozdzielenie kwoty odpisu pomiędzy poszczególne aktywa, o ile procedura objęła cały ich zespół oraz ujęcie właściwych sum na kontach księgowych,
5. orzekanie o potrzebie odwrócenia odpisu – krok ten może być realizowany po ewentualnym ustąpieniu powodów, dla których obniżono wartość; jego istotą jest ocena zasadności powrotu do wartości sprzed wdrożenia postępowania.
13. Podaj przykładowe róznice w bilansowym i podatkowym pomiarze kosztów
Amortyzacja w ujęciu księgowym zakłada, że stawka amortyzacyjna powinna odzwierciedlać planowany okres ekonomicznego użytkowania składnika majątku, o tyle w ujęciu podatkowym stawki amortyzacji wynikają z ustawy o podatkach dochodowych
Różnice w ujęciu kosztu bilansowo i podatkowo
| PRAWO BILANSOWE | PRAWO PODATKOWE |
|---|---|
| warunkiem uznania kosztu nie jest bezpośredni związek z osiąganymi przychodami | ścisły związek ponoszonych kosztów z opodatkowanymi przychodami |
| stosowanie zasad współmierności i ostrożności |
wybiórcze stosowanie zasad współmierności i ostrożności |
| dominuje zasada memoriału i kontynuacji działalności | równorzędne traktowanie zasady kasowej i memoriałowej, nieakceptowana jest zasada kontynuacji działalności |
| brak wyłączeń | katalog wyłączeń z KUP |
Zasada memoriałowa oznacza, że w rachunkowości koszty ujmowane są w momencie wystąpienia zdarzenia gospodarczego, niezależnie od momentu zapłaty związanego z tym zdarzeniem. Zasada ta oznacza również, że w księgach rachunkowych jednostki powinny ujmować wszystkie koszty i przychody związane z danym rokiem, niezależnie od tego, kiedy zostały poniesione lub kiedy przypada ich termin płatności. W prawie podatkowym KUP związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. (art. 15 ust. 4 updop)
Różnice kursowe można rozpatrywać na gruncie przepisów prawa podatkowego oraz ustawy o rachunkowości. Obecnie zarówno ustawy o podatku dochodowym, jak i przepisy prawa bilansowego – generalnie rzecz biorąc – regulują zasady kwalifikowania i ustalania różnic kursowych w podobny sposób. Zarówno prawo podatkowe, jak i RachU dzielą różnice kursowe na dodatnie, stanowiące przychody oraz ujemne, stanowiące koszty działalności jednostek.
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.; dalej: PDOPrU) oraz ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; dalej: PDOFizU), przewidują możliwość wyboru przez podatnika prowadzącego księgi rachunkowe, metody ustalania różnic kursowych wpływającej na dochód podatkowy.
Rózice kursowe w prawie podatkowym i bilansowym wynikają z:
- różnego momentu czasowego uznania róznic za dokonane i wpływające na wynik jednostki
- różnego sposobu rozliczenia tych różnic
Prawo podatkowe dzieli róznice kursowe na
-Różnice kursowe zrealizowane powstają, gdy dochodzi do faktycznego wpływu lub wypływu walut obcych, np. z tytułu zapłaty za sprzedane lub nabyte towary oraz usługi, a także w wyniku wzajemnych potrąceń (kompensat) należności i zobowiązań opiewających na waluty obce.
-Różnice kursowe niezrealizowane wynikają natomiast z wyceny memoriałowej aktywów i pasywów dokonywanej w myśl RachU na dzień bilansowy.
Metoda podatkowa zakłada, że dodatnie różnice kursowe powstają wyłącznie przy zapłacie, zwiększając przychody do opodatkowania, natomiast ujemne różnice zwiększając koszty uzyskania przychodów, bez względu na to, czy dodatnie bądź ujemne różnice kursowe powstaną przy spłacie należności czy zobowiązań. (metoda kasowa)
Różny sposób rozliczenia różnic kursowych:
- wg przepisów UoR (dla podmiotów których sprawozdania podlegają badaniu)
- wg updop (jeżeli nie jest możliwe uwzględnienie faktycznego kursu waluty przyjmuje się średni kurs ogłoszony przez NBP), ustawy podatkowe zawierają zamknięty katalog zdarzeń skutkujących powstanie różnic kursowych
15. Struktura sprawozdania finansowego z uwzględnieniem elementów dla podmiotów zobowiązanych do badania rocznego sprawozdania finansowego. Krótko scharakteryzuj każdy z elementów sprawozdania.
Celem sprawozdania finansowego jest przedstawienie rzetelnego i jasnego obrazu sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki. Takie roczne sprawozdania sporządza się na dzień kończący rok obrotowy, czyli rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych miesięcy.
Struktura rocznego sprawozdania jednostki gospodarczej, która podlega badaniom
przez biegłego rewidenta np. banki, zakłady ubezpieczeń i inne wymienione w art. 64 ust. 1 UoR składa się z:
bilansu,
rachunku zysków i strat,
informacji dodatkowej, w tym wprowadzenie do sprawozdania finansowego.
zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym,
rachunek przepływów pieniężnych.
Wzory wszystkich elementów sprawozdania finansowego znajdują się w załączniku UoR.
Bilans przedstawia majątek jednostek w postaci aktywów (środków gospodarczych) i pasywów (źródła finansowania aktywów) na określony moment (dzień bilansowy) w określonej formie. Każda pozycja w aktywach musi mieć swoje odzwierciedlenie w pasywach (zasada równowagi bilansowej). Bilans występujący w przedsiębiorstwach ma określony układ, wszystkie składniki są ułożone w pewnej przyjętej kolejności. Aktywa uszeregowane są według wzrastającej płynności, czyli od najmniej płynnych (aktywa trwałe) do najbardziej płynnych (środki pieniężne). Natomiast pasywa uszeregowane są według wzrastającego stopnia wymagalności (zwrotu, spłaty), czyli od najmniej wymagalnych kapitałów własnych do bardziej wymagalnych zobowiązań, których termin spłaty jest najkrótszy. Poszczególne pozycje bilansu mogą być bardziej lub mniej rozbudowane, zależy to od potrzeb i wielkości przedsiębiorstwa.
Rachunek zysków i strat przedstawia kategorie przychodów i kosztów dzieląc je na segmenty:
- działalność podstawowa (operacyjna),
- pozostała działalność operacyjna,
- działalność finansowa,
- straty i zyski nadzwyczajne,
- obciążenia wyniku finansowego obejmujący podatek dochodowy. Jednostka sporządzając rachunek zysków i strat może zaprezentować go w dwóch wariantach: wariancie kalkulacyjnym lub porównawczym. W wariancie kalkulacyjnym prezentuje się przychody i koszty wytworzenia sprzedanych produktów, a w oddzielnej kategorii odnosi się koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu. Natomiast w wariancie porównawczym prezentuje się wszystkie poniesione w danym okresie obrachunkowym koszty w podziale na rodzaje, ale przychody należy wtedy skorygować o zmianę stanu produktów
Informacja dodatkowa
Informacja dodatkowa składa się z dwóch części:
wprowadzenie do sprawozdania finansowego, które znajduje się jako pierwsze w sprawozdaniu finansowym. Zawiera ono informację o zasadach stosowanych przy wycenie i ustaleniu wyniku finansowego. Muszą być tam zawarte również dane dotyczące przedsiębiorstwa i informacje o podmiotach, które wchodzą w skład tego sprawozdania łącznego, określenie okresu objętego sprawozdaniem finansowym oraz opis przyjętej polityki rachunkowości,
informacja dodatkowa i objaśnienia. zawiera objaśnienia pozycji zaprezentowanych w bilansie, rachunku zysków i strat, rachunku przepływów pieniężnych i w zestawieniu zmian w kapitale własnym. W informacji dodatkowej należy zawrzeć rownież informacje istotne dla jednostki w danym roku i dotyczące lat ubiegłych ujętych w sprawozdaniu finansowym roku obrotowego oraz zdarzeń, które nie są uwzględnione w sprawozdaniu finansowym, a nastąpiły po dniu bilansowym
W rachunku przepływów pieniężnych wykazywane są przez jednostkę przepływy pieniężne za bieżący i poprzedni rok obrotowy, uwzględniając wszystkie wpływy i wydatki z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej, z wyjątkiem wpływów i wydatków dotyczących zakupu i sprzedaży środków pieniężnych. Istnieją dwie metody sporządzenia rachunku przepływów pieniężnych bezpośrednia i pośrednia. Jednak wybór ten można tylko dokonać w działalności operacyjnej, gdyż w działalności finansowej i inwestycyjnej można zastosować tylko metodę bezpośrednią
Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym jest to zestawienie poszczególnych składników kapitału własnego za bieżący i poprzedni rok obrotowy, z szczególnym uwzględnieniem przyczyn zwiększeń i zmniejszeń oraz wpływów ich zmian. Prezentuje się w nim zwiększenia i zmniejszenia wszystkich pozycji kapitałów zaprezentowanych tak jak w bilansie, od kapitału podstawowego do wyniku finansowego netto
20. Wymień podstawowe rodzaje rachunku kosztów postulowanych i określ różnice między nimi.
Rachunek kosztów postulowanych jest rachunkiem kosztów odpowiadającym potrzebom operacyjnego zarządzania przedsiębiorstwem. Jego istota polega na:
ustaleniu przed podjęciem produkcji i okresowym aktualizowaniu kosztów postulowanych, które stanowią wzorzec opracowany dla istniejących w przedsiębiorstwie warunków produkcyjnych i technicznych do porównania.
porównaniu w sposób bieżący i analityczny kosztów rzeczywistych z ustalonymi wzorcami w celu ustalenia odchyleń, które umożliwiają prowadzenie wstępnej, bieżącej i następnej kontroli przyczyn powstałych odstępstw od ustalonego kosztu postulowanego.
przeprowadzeniu analizy odchyleń kosztu rzeczywistego od kosztu postulowanego. Jej przedmiotem jest wysokość odchyleń miejsca i przyczyny ich powstania oraz zakres odpowiedzialności za ich wysokość. Analiza taka umożliwia powstanie odchyleń w przyszłości.
Istota rachunku kosztów postulowanych polega więc na ustaleniu kosztów niezbędnych w indywidualnych warunkach danego przedsiębiorstwa i podziale kosztów rzeczywistych wytworzenia na dwie części:
• część zgodną z określonymi wzorcami.
• część stanowiącą odchylenie od ustalonych wzorców i którą należy zbadać.
W zależności id sposobu ustalenia postulatów kosztowych wyróżnia się:
rachunek kosztów normalnych ( uzasadnionych).
rachunek kosztów planowanych ( budżetowych).
rachunek kosztów standardowych ( normatywnych).
Wymienione odmiany rachunku kosztów postulowanych różnią się następującymi cechami:
zróżnicowaniem stopnia napięcia postulatów kosztowych co nadaje im charakter wzorców, standardów, normatywów.
odmiennością określenia postulatów kosztowych związanych z rozwiązaniem opartym na zasadzie przeliczenia kosztów na jednostkę produkcji bądź na zasadzie budżetowania kosztów.
zakresem kosztów postulowanych rozliczanych na niskie koszty, co prowadzi do wyróżnienia rachunku kosztów postulowanych pełnych lub zmiennych.
W przypadku rachunku kosztów postulowanych pełnych postulaty kosztowe formułowane są dla kosztów bezpośrednich i pośrednich, natomiast w rachunku kosztów postulowanych zmiennych postulaty kosztowe formułowane są dla kosztów zmiennych i stałych wytworzenia produktów.
21. Wymień i omów podstawowe kryteria klasyfikacyjne kosztów dla potrzeb sprawozdawczych, decyzyjnych i kontrolnych
Najważniejszy podział kosztów dla celów sprawozdawczych ze względu na charakter wyróżnić można:
- koszty podstawowej (zwykłej) działalności gospodarczej
-pozostałe koszty operacyjne związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Zalicza się do nich koszty związane np. z działalnością socjalną, ze zbyciem środków trwałych w budowie i wnip, z zapłatą odszkodowań kar i grzywien
- koszty finansowe, np. odsetki i prowizje od zaciągniętych przez jednostkę kredytów, odsetki od otrzymanych pozyczek i zobowiązań, w tym odsetki za zwlokę
koszty podstawowej (zwykłej) działalności dzieli się na 3 podstawowe układy ewidencyjne kosztów:
- układ kosztów rodzajowych (amortyzacja, zużycie materiałów i energii, usługi obce, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, podatki i opłaty, pozostałe koszty rodzajowe)
- funkcjonalny układ kosztów ( podmiotowy- wg miejsca powstania kosztów) – koszty zakupu, koszty działalności podstawowej i koszty działalności pomocniczej, koszty sprzedaży, koszty ogólnego zarządu
- kalkulacyjny układ kosztów (przedmiotowy)- koszty bezpośrednie(materiały, place) i koszty pośrednie
Klasyfikacja kosztów dla celów decyzyjnych, czyli przyszłych działań jednostki gosp. Wyróznia się:
- Koszty zmienne i koszty stałe
- koszty istotne (koszty użyteczne w określonych sytuacjach decyzyjnych) i nieistotne
Można jeszcze wyróżnić: koszty utraconych możliwości są to utracone potencjalnie możliwe do osiągnięcia dochody z powodu pojętej decyzji, koszty utracone na które nie mamy wpływu, koszty krańcowe- dodatkowe koszty wytworzenia kolejnej jed. Produkcji
Klasyfikacja kosztów do celów kontrolnych
Koszty kontrolowane – koszty których struktura i wysokość są zależne od kierownika danego ośrodka odpowiedzialności
22. Wymień i omów istotę i elementy najważniejszych rodzajów układów ewidencyjnych kosztów.
Układ ewidencyjny kosztów, to klasyfikacja kosztów podstawowej działalności przedsiębiorstwa.
Dzieli się na :
- UKŁAD RODZAJOWY (Zespół „4”)
-UKŁAD FUNKCJONALNY (Zespół „5”)
-UKŁAD KALKULACYJNY (Zespół „5”)
-MPK (Zespół „5” lub „9”)
UKŁAD RODZAJOWY (koszty proste wg rodzaju) służy do ujęcia wszystkich kosztów poniesionych w danym okresie:
-Amortyzacja– wyrażona w mierniku pieniężnym; jest to jeden z elementów zużycia środków trwałych
-Zużycie materiałów i energii– konto to przeznaczone jest to bieżącej ewidencji kosztów zużytych materiałów i energii.
-Usługi obce – ewidencjonowane są tu koszty robót i usług świadczonych przez obce jednostki. Należą do nich: usługi transportowe, pocztowe, bankowe, remontowe i inne oraz outsourcing.
-Podatki i opłaty– to obciążenia o charakterze publiczno-prawnym, np. akcyza, niepodlegający odliczeniu VAT, opłaty skarbowe, podatek od nieruchomości, podatki lokalne
-Wynagrodzenia– konto przeznaczone jest do ewidencji wypłaconych wynagrodzeń, które zaliczane są w koszty jednostki oraz wypłat pieniężnych każdego rodzaju lub świadczeń w naturze.
-Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników – na koncie tym ujmuje się koszty ubezpieczeń społecznych (emerytalnych, rentowych, wypadkowych) oraz innych świadczeń na rzecz pracowników np. szkolenie BHP.
-Pozostałe koszty rodzajowe -ewidencjonuje się tutaj wszystkie pozostałe koszty rodzajowe nieprzyporządkowane do powyższych kategorii ,np. najem i dzierżawa, reprezentacja i reklama, podróż służbowa.
UKŁAD FUNKCJONALNY ( koszty funkcji realizowanych przez jednostkę; wg miejsca powstania)
-Koszty zakupu- – koszty związane z zakupem materiałów i towarów np. koszty transportu od dostawcy, opakowania
-Koszty działalności podstawowej-koszty (podstawowe) bezpośrednie, bezpośrednio związane z produkcją wyrobów gotowych .
-Koszty działalności pomocniczej- koszty dodatkowe.
-Koszty zarządu-związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa jako całości. Są to koszty: administracyjno-gospodarcze i koszty ogólnogospodarcze.
Koszty sprzedaży-zaliczamy do nich koszty-transportu, załadunku, wyładunku, opakowania, koszty obsługi poprodukcyjnej-koszty napraw gwarancyjnych, koszty reklamy, prowizje handlowców)
UKŁAD KALKULACYJNY (podział kosztów ze względu na możliwość ich przyporządkowania określonym produktom, wyrobów, usług)
-Koszty bezpośrednie- można je odnieść wprost do wytwarzanych wyrobów i świadczonych usług na podstawie dokumentów źródłowych. Obejmują wartość zużycia materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania
-Koszty pośrednie-nie mogą być odniesione wprost do wytwarzanych produktów na podstawie dokumentów źródłowych. Zalicza się tu koszty wydziałowe, ogólnego zarządu, sprzedaży.
MPK (koszty według miejsc powstawania np. wydziałów, działów i procesów. Np.:
-Koszty wydziału X, Y.
-Koszty działu A, B.
23. Scharakteryzuj krótko oraz określ obszar zastosowania koncepcji target costing i kaizen costing.
Target costing jest metodą planowania zysku
i zarządzania kosztami w fazie projektowania i rozwoju produktu nakierowaną na obniżenie kosztów produktu w ciągu całego cyklu jego życia.
Najważniejszymi cechami koncepcji target costing wydają się:
-oddziaływanie na koszty przed rozpoczęciem produkcji
-koncentracja na całym cyklu życia produktu.
W systemie target costing ustala się kwotę kosztów, po jakich wytwarzany musi być dany produkt (świadczona dana usługa), charakteryzujący się ściśle określoną funkcjonalnością i jakością, aby została osiągnięta pożądana kwota zysku przy docelowej (czytaj: możliwej do osiągnięcia „za pozwoleniem” rynku) cenie.
Koncepcja ta jest wykorzystywana do sterowania kosztami i dotyczy głównie fazy planowania
i projektowania wyrobów wprowadzanych do produkcji, jak również może być stosowany do unowocześniania produktów. Punktem startowym jest cena sprzedaży możliwa do osiągnięcia
i zawierająca pożądaną marżę zysku.
Kaizen costing
-„Misja” kaizen costing jest w zasadzie podobna, jak w przypadku target costing – jest nią redukcja kosztów.
- Kaizen costing, w odróżnieniu od target costing, koncentruje się na redukcji kosztów wytwarzania
i dostarczania produktu.
-Kaizen jest japońskim określeniem oznaczającym obniżanie kosztów poprzez wprowadzanie ciągłych usprawnień w przebiegu procesów operacyjnych według zasady „małych kroczków” (zamiast jednorazowych, skokowych i znaczących usprawnień).
- Kaizen costing jest częścią procesu planowania zysku.
Na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat, model ten zrewolucjonizował gospodarkę japońską, prowadząc do poprawy jakości wyrobów i usług poprzez zminimalizowanie kosztów działalności.
Kaizen stał się światową techniką o globalnym wymiarze, pozwala przedsiębiorstwom sprostać wymaganiom wytwarzania produktów i usług o wysokiej jakości, niskim kosztom oraz wykonywać zlecenia na czas.
26. Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości i dokumentacja operacji gospodarczych
Jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące:
1.określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych,
rok obrotowy- rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych stosowanych dla celów podatkowych.
Okres sprawozdawczy okres za który sporządza się SF
2.metod wyceny aktywów i pasywów, przychodów i kosztów oraz ustalania wyniku finansowego,
Cena nabycia- cena zakupu składnika aktywów obejmującą kwotę należną sprzedającemu
Koszt wytworzenia produktu- koszty bezpośrednio związane z danym produktem
Wartość godziwa - obiektywny szacunek wartości rynkowej danego składnika aktywów
3) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:
a) zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,
b) wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych,
c) opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji,
4) systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.
2. Kierownik jednostki ustala w formie pisemnej i aktualizuje dokumentację, o której mowa w ust. 1.
Dokumentacja operacji gospodarczych Określane mianem dowodów księgowych
Cechy formalne dowodu księgowego
Dowód księgowy stwierdza fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawiera co najmniej:
datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej,
określenie wystawcy i wskazanie stron uczestniczących w operacji,
przedmiot i wartość operacji gospodarczej,
inne dane,
własnoręczne podpisy osób odpowiedzialnych za dokonanie operacji gospodarczej,
jest sprawdzony pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym
jest oznaczony numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie,
jest zadekretowany tj. posiada oznaczenie symboli kont i stron na tych kontach.
Dowody księgowe mogą dotyczyć:
Obrotu zapasami
Dokumentujące przyjęcie składnika majątkowego na stan ewidencyjny: Pz - dowód magazynowy przyjęcia do magazynu (materiałów, towarów) z dostaw; Rw - dowód magazynowy pobrania z magazynu (materiałów, towarów, produktów) na potrzeby wewnętrzne; Zw - związane ze zwrotem do magazynu; Mm - dotyczy przemieszczenia w ramach tego samego podmiotu; Wz - dowód magazynowy wydania z magazynu na zewnątrz; faktury i rachunki - związane ze sprzedażą danych składników majątkowych
Obrót majątkiem trwałym : PT - dowód przekazania - wydania środka trwałego; OT - dowód przyjęcia - otrzymania środka trwałego; LT - dowód likwidacji środka trwałego
Siła robocza
Listy obecności, karty pracy, karty wynagrodzeń, raporty, listy płac i inne
Środki pieniężne Dokumentujące obrót gotówkowy: KP - asygnata Kasa Przyjmie; KW - asygnata Kasa Wypłaci; RK - raport kasowy; oraz związane z obrotem bezgotówkowym: Pp - polecenie dokonania przelewu środków pieniężnych z rachunku bankowego; WB - stwierdzający dokonanie operacji wpływu bądź wypływu środków pieniężnych w oparciu o rachunek bankowy; czeki i weksle
Rozrachunki
Fa - faktura; R-k - rachunek; noty księgowe
Rodzaje dowodów księgowych wg ustawy o rachunkowości
zewnętrzne obce,
zewnętrzne własne,
wewnętrzne,
27. Inwentaryzacja – istota , rodzaje, metody, częstotliwość
Inwentaryzacja to szereg czynności polegających na ustaleniu rzeczywistego stany aktywów i pasywów na określony dzień, porównaniu stanu spisanego ze stanem księgowym, ustaleniu różnic inwentaryzacyjnych, ich wyjaśnieniu i rozliczeniu osób materialnie odpowiedzialnych za powierzone mienie.
Metody : Inwentaryzacje przeprowadza się w drodze:
Spisów z natury - wycena tych ilości , porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic. W ten sposób inwentaryzuje się składniki policzalne takie jak:
1) środki trwałe( z wyjątkiem gruntów oraz tych środków trwałych, np. budowli, do których dostęp jest ograniczony): własne znajdujące się w eksploatacji, wyposażenie znajdujące się na stanie, dzierżawione oraz postawione w stan likwidacji;
2) środki pieniężne ( z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych) :gotówka w kasie, czeki, weksle, obligacje, bony skarbowe i inne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu,
3) zapasy: materiały, towary w magazynach, wyroby gotowe, półfabrykaty, zapasy obce (depozyty), produkcja w toku, półfabrykaty własnej produkcji, usługi w toku, składniki majątkowe ujęte wyłącznie w ewidencji ilościowej na kontach pozabilansowych, inwentarz żywy.
b) W drodze potwierdzania prawidłowości sald z kontrahentami , mającą zastosowanie do inwentaryzowania stanu środków pieniężnych na rachunkach bankowych, pożyczek, zobowiązań, należności pieniężnych, oraz powierzonych kontrahentom własnych składników aktywów ( z wyjątkiem należności spornych i wątpliwych, a w bankach również należności od osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, należności z tytułu publicznoprawnych)
c) w drodze weryfikacji, poprzez porównanie danych w księgach rachunkowych z danymi wynikającymi z dokumentów stosowaną do: środków trwałych, do których dostęp był utrudniony, gruntów, należności spornych i wątpliwych, należności i zobowiązań wobec osób nie prowadzących ksiąg rachunkowych a także innych aktywów i pasywów nie wymienionych, w przypadkach gdy przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe.
Jednostka ma obowiązek na ostatni dzień kończący rok obrotowy dokonać inwentaryzacji w drodze spisu z natury
Aby uniknąć spiętrzenia prac, dopuszcza się możliwość dokonania inwentaryzacji na inny dzień niż kończący rok obrotowy.
O terminach i częstotliwości inwentaryzacji decyduje kierownik jednostki, z zachowaniem obowiązujących przepisów:
Raz w roku - inwentaryzację zapasów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową
Raz w ciągu 2 lat - inwentaryzację materiałów, półfabrykatów, produktów gotowych oraz towarów objętych ewidencją ilościowo-wartościową znajdujących się na terenie strzeżonym
Raz w ciągu 4 lat- inwentaryzację środków trwałych oraz maszyn i urządzeń objętych inwestycją rozpoczętą
Inwentaryzację przeprowadza się również:
na dzień zakończenia działalności przez jednostkę
na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub upadłości
w wypadku połączenia lub podziału jednostek gospodarczych
Inwentaryzację przeprowadza się także w okolicznościach:
w wypadku zmiany osoby materialnie odpowiedzialnej
w wypadku kradzieży lub zdarzeń losowych np.; pożaru, powodzi
podatnicy prowadzący działalność handlową wyrobami spirytusowymi, tytoniem, a także środkami farmaceutycznymi obowiązani są przeprowadzić inwentaryzację w razie zmiany ceny
Rodzaje inwentaryzacji wg różnych kryteriów:
ze względu na zakres:
pełna - inwentaryzacja dotyczy wszystkich składników majątkowych
częściowa – dotyczy poszczególnych części
ze względu na częstotliwość jej przeprowadzania:
ciągła – przeprowadzania regularnie
okresowa – przeprowadzania jest co pewien okres czasu w celu ustalenia stanu rzeczywistego wszystkich składników majątkowych
ze względu na jej charakter:
zdawczo-odbiorcza – przeprowadza się w wypadku zmiany osoby materialnie odpowiedzialnej
nadzwyczajna – przeprowadzana po wystąpieniu zdarzeń losowych
28.Amortyzacja bilansowa i podatkowa
Amortyzacja jest generalnie kosztem podatkowym i bliansowym.. Jednakże o ile amortyzacja w ujęciu księgowym zakłada, że stawka amortyzacyjna powinna odzwierciedlać planowany okres ekonomicznego użytkowania składnika majątku, o tyle w ujęciu podatkowym stawki amortyzacji wynikają z ustawy o podatkach dochodowych.
29. Aktualizacja wartości składników majątkowych (śr. Trwałe, zapasy , należności)
Uwzględnianie zasady ostrożnej wyceny to w praktyce konieczność aktualizacji wartości aktywów – rozumianej jako korekta tej wartości. Jej celem jest doprowadzenie wartości aktywów do poziomu najbardziej prawdopodobnego. Aktualizacja ta może sprowadzać się do:
obniżenia wartości składników majątku, które utraciły swoją wartość, przydatność lub przestały istnieć,
podwyższenia wartości składników majątku.
Aktualizacja wyceny środków trwałych to rozwiązanie, które ma umożliwić urealnienie początkowej wartości środków trwałych i ich umorzenia ujętych w księgach rachunkowych, które stały się nierealne na skutek inflacji. Polega ona na przeliczeniu wykazanej w ewidencji księgowej wartości brutto oraz wartości umorzenia poszczególnych środków trwałych, z zastosowaniem odpowiednich wskaźników przeliczeniowych, określonych jednolicie dla wszystkich podmiotów gospodarczych i o jej przeprowadzeniu rozstrzygają przepisy ustawowe.
Obowiązek aktualizacji wartości materiałów wynika z zasady ostrożnej wyceny określonej w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości, nakazujący wycenę poszczególnych składników aktywów i pasywów, a zatem także i materiałów po rzeczywiście poniesionych na ich nabycie (wytworzenie) cenach (kosztach) z zachowaniem zasady ostrożności.
W szczególności - w odniesieniu do materiałów - należy w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość uwzględnić zmniejszenie ich wartości użytkowej. Część bowiem znajdujących się w jednostce na dzień bilansowy materiałów mogła utracić wymagane dla nich cechy użytkowe, ulegając uszkodzeniu, zniszczeniu, zepsuciu, przeterminowaniu lub stała się zbędna. Konieczne jest dokonanie odpowiedniego w związku z tym odpisu aktualizującego, doprowadzając wartość bilansową zapasów materiałów do cen sprzedaży netto możliwych do uzyskania.
odpisy aktualizujące tworzy się na należności, w stosunku do których istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie zostaną uregulowane. Są to m.in. należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości, należności kwestionowane przez dłużników, należności przeterminowane lub nieprzeterminowane o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności - w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców.
Odpisy aktualizujące należności zaliczane są do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych, w zależności od rodzaju należności, której dotyczą.