46) Osteoporoza- pojęcie, czynniki ryzyka i czynności obronne

a)OSTEOPOROZA-

Osteoporoza jest chorobą polegającą na postępującym ubytku masy kostnej i dezorganizacji mikroarchitektury szkieletu kostnego, tzn. struktury przestrzennej kości

b)CZYNNIKI RYZYKA- na masę kośćca i gęstość tkanki kostnej największy wpływ mają czynniki genetyczne, rasowe, socjo- społeczne. Niedożywienie w okresie do 20. Roku życia zmniejsza ilość wytwarzanej tkanki kostnej. Po 30roku życia nastaje ubytek masy tkanki kostnej. Miedzy 35 a 50rokiem życia utrata masy kostnej u kobiet i mężczyzn jest podobna, w tym czasie ubywa 8-10%kości gąbczastej i 2-4% kości zbitej. Czynnikiem osteoporozy jest również menopauza następuje rozwój osteoporozy pomenopauzalnej. Zmiany kostne związane z procesem starzenia się ustroju mogą przyśpieszać się i nasilać pod wpływem różnych czynników środowiskowych(niewłaściwa dieta i tryb życia czyli aktywność ruchowa)

c)CZYNNOŚCI OBRONNE regularny trening fizyczny(jogging, jazda na rowerze, zajęcia siłowe, gry zespołowe) ćwiczenia ruchowe, zajęcia rekreacyjno sportowe

47) Rola nerek. Struktura nefronu

a) ROLA NEREK

Nerki spełniają 4 podstawowe funkcje: regulacyjną, wydalniczą, endokrynną i metaboliczną.

Regulacyjna: przyczynia się do utrzymania stałej objętości, składu i odczynu płynów ustrojowych oraz dostarczania do organizmu substancji ważnych dla życia: wody elektrolitów, glukozy i aminokwasów.

Wydalnicza: umożliwia eliminacje z organizmu produktów przemiany materii: mocznika, kwasu moczowego, siarczanów i fosforanów

Endokrynna: wytwarza hormony: reninę, prostaglandyny, erytropoetynę, 1,25 dihydroksycholekalcyferol

Metaboliczna: degradacja hormonów i związków aktywnych biologicznie, wytwarzanie amoniaku oraz glokoneogenezy w czasie np.: głodu

b)STRUKTURA NEFRONU

Jednostką czynnościową nerki jest nefron, który składa się z kłębuszka i kanalika-cewki. Cewkę możemy podzielić na cześć proksymalna, Pętle Henlego, i cześć dystalną, która przechodzi w cewkę zbiorczą. Pętla Henlego( składa się z proksymalnej cewki prostej, ramię cienkie oraz grube ramię wstępujące) Nefrony, których kłębuszki leżą w zewnętrznej i środkowej części kory, maja pętle krótkie, zaginające się w zewnętrznej części rdzenia. Nefrony kłębuszków w części przyrdzeniowej mają pętle długie, które dochodzą do wewnętrznej części rdzenia.

48) Filtracja , rebsorbcja , wydzielanie i zagęszczanie moczu

a)Filtracja jest to zjawisko polegające na przemieszczaniu wody i rozpuszczonych

w niej cząsteczek ze światła naczyń włosowatych do środowiska zewnątrzkomórkowego,

natomiast

W filtracji kłębuszkowej dochodzi do przechodzenia płynu ze światła naczynia poprzez błonę filtracyjną do torebki Bowmana. Ilość wytwarzanego moczu pierwotnego jest proporcjonalna do przepuszczalności błony filtracyjnej i do różnicy pomiędzy ciśnieniem hydrostatycznym a sumą ciśnienia koloidoosomotycznego i wewnątrz torebki Bowmana. Przy wyrównywaniu tych ciśnień filtracja ustaje. A przy przewadze ciśnienia onkotycznego dochodzi do REAOBSORPCJI wody.

Budowa i struktura błony filtracyjnej są odpowiedzialne za prawidłowe przesączenie kłębuszkowe. Prawidłowa filtracja obu nerek wynosi średnio 125ml/ min. Wraz z wiekiem dochodzi do pogorszenia się sprawności nerek

b)reabsorpcja jest zjawiskiem przeciwnym, w sensie kierunku,

w porównaniu z filtracją. Procesy filtracji i rebsorpcji nie mają zasadniczego

znaczenia dla wymiany gazowej i odżywczej, natomiast są istotne w regulacji

objętości krwi.

REABSORPCJA wodorowęglany filtrowane przez kłębuszki osiągają stężenie takie samo jak w osoczu 25/27 mmol/l ok.90% ulega rebsorpcji w cewce bliższej, a pozostałe 10% w pętli Henlego.

Aminokwasy filtrowane przez kłębuszki nerkowe a następnie wchłaniane zwrotnie prawie w całości w kanaliku bliższym.

Glukoza filtrowana przez kłębuszki. Wchłanianie zwrotne zachodzi w początkowej 1/3 kanalika bliższego.

c)WYDZIELANIE I ZAGĘSZCZANIE MOCZU

Proces zagęszczania moczu odbywa się w pętlach nefronu. W kanalikach dalszych pod działaniem hormonu antydiuretycznego nabłonek jest przepuszczalny dla wody, która dyfunduje do hiperosmotycznego rdzenia, co prowadzi do ostatecznego zagęszczenia moczu

W wydalaniu moczu można wyróżnić 3 etapy:

1. Przechodzenie moczu przez górne drogi moczowe (kielichy, miedniczki

i moczowody).

2. Zbieranie się moczu w pęcherzu.

3. Odprowadzanie moczu przez cewkę.

Mocz wydostaje się z brodawki piramid do kielichów, następnie przepływa

do miedniczki, przechodzi w moczowód.

Moczowody wchodzą do dna pęcherza. Na ich przebiegu występują trzy zwężenia.

Warstwa wewnętrzna błony mięśniowej kielichów i miedniczki nerkowej stanowi swoisty rozrusznik rozpoczynający falę perystaltyczną biegnącą od nerki. Fala skurczowa pojawia się co 6 do 20 s

i przesuwa do pęcherza ok. 4 ml moczu. Na górne drogi moczowe oddziałuje

autonomiczny układ nerwowy.

Mocz ciągle spływa moczowodami do pęcherza, który jest workiem mięśniowym i stanowi jego zbiornik. Ściana pęcherza jest mięśniem wypieraczem, którego skurcz powoduje opróżnienie pęcherza i wydalenie moczu.

49) klirens nerkowy. Bilans wodny

a)Bilans wodny organizmu

Woda przyjmowana jest głównie przez przewód pokarmowy i pochodzi też z procesów przemiany materii. Podczas utleniania pokarmów (głównie tłuszczów) wytwarza się około 300 ml wody metabolicznej. Wydalanie wody i rozpuszczonych w niej substancji zachodzi poprzez nerki, parowanie przez skórę i płuca. W ciągu doby organizm człowieka wydala z moczem 600 do 800 mOsm substancji rozpuszczonych i osmotycznie czynnych, które może usunąć już w 500 ml moczu. W ciągu doby nerki wydalają 1000 do 1500 ml płynów. Wielkość utraty drogą parowania uzależniona jest od powierzchni ciała, przemiany materii i wynosi od 500 do 1400 ml dziennie. Dla zachowania prawidłowego bilansu wodnego człowiek powinien otrzymywać płyny w ilości wydalonej z moczem i uzupełnionej o straty zachodzące przez parowanie. Na regulację bilansu wodnego wpływają też: aldosteron, przedsionkowy peptyd natriuretyczny (ANP) i prostaglandyny.

b)Klirens nerkowy

To ilość osocza całkowicie oczyszczonego z danej substancji w ciągu jednej minuty. Obliczamy go ze wzoru:

Cx = klirens substancji (w ml/min), U = stężenie substancji w moczu (w mg/ml), P = stężenie

substancji w osoczu (w mg/ml), V = wielkość diurezy (w ml/min).

Klirens jest więc wprost proporcjonalny do stężenia danej substancji w moczu i diurezy minutowej, oraz odwrotnie proporcjonalny do stężenia substancji w osoczu.

W oznaczaniu klirensu posługujemy się różnymi substancjami: inuliną, kwasem paraaminohipurowym, mocznikiem, kreatyniną, mannitolem, sorbitolem, wit. B12

Klirens inuliny jest miarą filtracji Jeżeli klirens jest mniejszy, oznacza to, że substancja w części ulega reabsorpcji w kanaliku, a jeżeli przewyższa klirens inuliny, przemawia to za faktem, że w jej usuwaniu biorą udział zarówno filtracja, jak i wydzielanie kanalikowe.

Prawidłowa wartość klirensu kreatyniny wynosi 85-150 ml/min na 1,73 m2. Klirens kreatyniny ulega

obniżeniu z wiekiem.

50) Podstawowe mechanizmy homeostazy. Euhydratio . Izohydria. Mechanizmy utrzymania równowagi kwasowo- zasadowej

a)Regulacja równowagi kwasowo-zasadowej przez nerki

Mocz ma zazwyczaj odczyn kwaśny. W zależności od potrzeb organizmu może się on bardzo zmieniać: od znacznego zakwaszenia (pH 4,5) do odczynu zasadowego (pH 8,2). Zależy to od nerkowego wytwarzania jonu wodorowego, co uzależnione jest od aktywności anhydrazy węglanowej, która występuje w nabłonkach kanalików proksymalnych. Warunkuje ona wytwarzanie kwasu węglowego przez łączenie dwutlenku węgla i wody. Kwas węglowy dysocjuje do jonów wodorowych i wodorotlenowych:

H2O + CO2 H2CO3 H+ + HCO 3

Wodorowęglany przechodzą do krwi, a jony wodorowe wymieniane na jony sodu przechodzą do moczu i tam mogą:

• współdziałać w reabsorbowaniu wodorowęglanów z moczu pierwotnego,

• zostać wydalone w postaci kwaśności miareczkowej,

• wiązać się z amoniakiem i przejść do moczu jako jony amonowe.

Stałość środowiska wewnętrznego ustroju jest nieustannie naruszana przez wpływy zewnętrzne o charakterze fizycznym (np. uraz), chemicznym (np. zatrucie) i biologicznym (np. infekcja), a także przez dowóz substancji odżywczych i produkty przemiany materii oraz zmiany metaboliczne wywołane aktywnością fizyczną organizmu. Procesy homeostatyczne przywracają prawidłowe stosunki regulując podstawowe wielkości fizykochemiczne: temperaturę, objętość i ciśnienie. W pojęciu homeostazy mieści się więc szereg zjawisk:

a. Utrzymanie stałej temperatury ciała (izotermia).

b. Utrzymanie prawidłowych objętości przestrzeni wodnych ustroju.

W ciele standardowego 70 kg osobnika znajduje się około 42 litry wody.

Prawidłowe nawodnienie ustroju oddaje termin euhydratio..

c. Utrzymanie prawidłowych ciśnień fizycznych oraz stężeń chemicznych i elektrochemicznych. Używane w tym punkcie określenia homeostatyczne dotyczą:

• Zachowania podobieństwa ciśnień osmotycznych pomiędzy przedziałami płynowymi ustroju (izoosmia).

• Utrzymania stałości składu jonowego (izojonia).

Szczególnym fragmentem izojonii jest :

izohydria, czyli utrzymywanie w poszczególnych przedziałach płynowych ustroju stałości stężeń jonów wodorowych.

Stężenie wewnątrzkomórkowe H+ ma wpływ na wiele procesów metabolicznych i regulacyjnych oraz na czynność narządów i przesunięcia elektrolitowe. Wiele enzymów i białek strukturalnych przyłączając H+ zmienia swą aktywność. Dostępność jonu wodorowego może więc wpływać na tempo przemian biochemicznych (np. tempo glikolizy, glikoneogenezy, cyklu Krebsa, cyklu pentozowego, syntez DNA)

---