Anomia - pojęcie wprowadzone do socjologii Emil Durkheim (1858-1917), określające stan społeczny, w którym jednostki społeczne wobec narzucanych przez społeczeństwo celów czy wartości, które należy realizować, nie mają możliwości zrealizowania tych celów czy uzyskania wartości za pomocą społecznie akceptowanych środków czyli zgodnie z przyjmowanymi w społeczeństwie normami. W szerszym rozumieniu anomia oznacza pewnego rodzaju stan niepewności i zagubienia w systemie aksjonormatywnym spowodowany najczęściej jego transformacją	Wspólnota i stowarzyszenie WSPÓLNOTA -Typ stosunków społecznych. Ludzie odczuwają więzi z innymi ludźmi podzielają te same poglądy podstawą działań w obrębie wspólnoty jest postrzeganie ludzi jako podmiotów Ludzi postrzegamy jako całość osobowości ze wszystkimi rolami jakie podejmują we wspólnocie ludzie patrzą na siebie w całości Ludzie są sobie potrzebni STOWARZYSZENIE - wynika z motywacji racjonalnych człowiekowi bardziej zależy na usługach niż na ludziach tworzą się relacje przedmiotowe więzi tworzą się gdy ludzie chcą osiągnąć indywidualne cele Ludzie są potrzebni jako wykonawcy określonych ról relacje te regulują czynniki o charakterze formalnym ale też opinia publiczna WSPÓLNOTA USTĘPUJE STOWARZYSZENIU Bardziej wartościowe dla człowieka są stosunki o charakterze wartościowym W stowarzyszeniu drugi człowiek jest sprowadzony do narzędzia środka silne więzi mogą być tylko we wspólnocie	Analogia między społeczeństwem a organizmem żywym w ujęciu H. Spencera a)wspólną cechą organizmów społecznych i organizmów żywych jest ich wzrost. Wprawdzie i rzeczy nieorganiczne, np. kryształy, również rosną, ale w przypadku organizmów żywych i społecznych wzrost ten jest wyraźniejszy i często przekracza stan początkowy; b)w obu przypadkach wzrostowi masy towarzyszy wzrost złożoności struktury; c)w obu przypadkach wzrostowi zróżnicowania struktury towarzyszy różnicowanie się funkcji. Tak jak poszczególne organy mają swoja zadania, tak jedna klasa społ. panuje nad innymi; d)zmiany zachodzące zarówno organizmach żywych jak i w społeczeństwie wzajemnie się określają i wzajemnie od siebie zależą. Ta współzależność rośnie w miarę postępów ewolucji; I tu, i tu żywot całości jest niepomiernie dłuższy od niż żywot poszczególnych jednostek.
Typy samobójstw: - Anomijne (anomia - rozprężenie) społeczeństwo nie wie, co jest ważne, brak równowagi pomiędzy tym, co odchodzi, a tym, co przychodzi. Samobójstwa w momencie krachu ekonomicznego. - Altruistyczne - określa społeczeństwa niżej zorganizowane, na niższym stopniu cywilizacji. Otaczały jednostki nadmierną kontrolą, organizują jej cały świat i mogą wymagać oddania życia za ojczyznę, honor rodziny - Egoistyczne - w cywilizacjach zaawansowanych, dotyczy człowieka społecznego, dochodzi do akceptacji nadmiernego indywidualizmu	Przedmiot socjologii według Durkheima Socjologia nie jest nauką o społeczeństwie lecz o faktach społecznych. Uważał że najbardziej odkrywcze jest badanie społeczeństw prymitywnych pierwotnych w których najbardziej widoczna jest siła oddziaływania na jednostkę. Są to społeczeństwa najbardziej homogeniczne. Wychodzi od metodologii bo nie jest usatysfakcjonowany tym że zakreśla się przedmiot socjologii ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE Socjologia powinna się zając badaniem konkretnych zjawisk społecznych - prawnymi moralnymi ekonomicznymi . jest nauką o faktach społecznych. Należy ograniczyć przedmiot zainteresowań socjologii do faktu społecznego	Fazy i czynniki ewolucji wg H. Spencera Spencer wyróżnia 3 fazy ewolucji: nieorganiczną, organiczną i ponadorganiczną, zaznaczając, że prawa nimi rządzące są takie same. Spencer nie daje systematycznego wykładu w sferze nieorganicznej(choć podaje przykłady np. z dziedziny fizyki), koncentruje się na trzeciej fazie ewolucji- której efektem są rezultaty wykraczające poza to, co jest osiągalne przez działania jednostkowe. Przejawami ewolucji ponadorganicznej są właśnie zjawiska społeczne. Czynniki ewolucji społecznej podzielił Spencer na dwie kategorie: a)pierwotne: -zewnętrzne(klimat, fauna, flora), -wewnętrzne(fizyczne, emocjonalne i umysłowe cechy jednostek) b)wtórne- są wytworami ponadorganicznymi, wiążą się z uczestnictwem człowieka w życiu społecznym. W miarę postępów cywilizacji odgrywają one coraz większą rolę.
Zdaniem A. Comte'a socjologia powinna rozpatrywać społeczeństwo z dwóch punktów widzenia: a) statyka społeczna (teoria struktury społecznej) - rodzina (stanowi rzeczywistość każdego z nas, jest najtrwalsza, formułuje wzorce zachowań), - własność i praca (poczucie bezpieczeństwa i potrzeby) - język (komunikacja), - państwo (łączy rodzinę), - religia (ogólne wzorce postępowania); b) dynamika społeczna (teoria rozwoju społecznego) - stadium teologiczne (fałsz) - metafizyczne (abstrakcja zamiast Boga) - naukowe (nauka wyznacza kierunek rozwoju)	Klasa społeczne u Webera Koncepcje klasy społecznej pojawiały się w wielu wariantach w socjologii wraz ze zmianami zachodzącymi w składzie społecznym, ekonomicznym i kulturowym kolejnych form społeczeństwa. O ile dla Marksa podział na klasy był jedynym istotnym podziałem społeczeństwa, z którego wynikają dalsze podziały, o tyle Max Weber poza klasami, które rozumiał jako odrębne kategorie ekonomiczne, (traktowane tylko jako kategorie analityczne, a nie wspólnotowe) wyodrębniał także stany i partie.	Koncepcja woli jako postawy życia społecznego Wola ludzka - sposób definiowania człowieka Świat społeczny jest inny niż świat przyrody. Nie jest tak dostępny. Zjawiska społeczne istnieją o ile ja przestrzegamy Wola organiczna - motywacje wynikają z wewnętrznych potrzeb człowieka Ważne są uczucia poczucie wspólnoty przynależność do grupy . Motywy związane z poczuciem obowiązku wspólnej wizji świata. Więzi jakie powstają mają charakter wspólnotowy Wola arbitralna - motywacja związana z motywami racjonalnymi motywy zewnętrzne Człowiek ma potrzeby indywidualne które chce zaspokoić i dlatego wychodzi do innych
więzi / solidarność mechaniczną (charakterystyczna dla społeczeństw pierwotnych) - opiera się na podobieństwie pomiędzy jednostkami normach opierających się na sankcjach (np.prawo karne) oraz wspólnej świadomości zbiorowej, solidarność organiczną (charakterystyczna dla społeczeństw rozwiniętych) - opiera się na społecznym podziale pracy, wynika z potrzeby współpracy rodzajach norm opierających się na współpracy (prawo kooperacyjne np. prawo cywilne czy prawo handlowe), gdzie świadomość zbiorowa odgrywa mniejszą rolę, pozostawiając więcej miejsca na indywidualną inicjatywę i refleksję.	Współczynnik humanistyczny - postawa metodologiczna, określająca nastawienie badawcze względem przedmiotu badań. Twórcą tego podejścia jest polski socjolog Florian Znaniecki. Koncepcja ta mieści się w teoretyczno-metodologicznej orientacji nazywanej socjologią humanistyczną. Ogólna idea współczynnika humanistycznego polega na tym, aby analizować działania społeczne z uwzględnieniem ich znaczenia dla aktorów działających. Innymi słowy, badacz powinien brać pod uwagę, co dane działania znaczą dla aktorów działających, starać się przyjmować "punkt widzenia" badanych. Koncepcje znaczeniowo zbliżone do współczynnika humanistycznego: rozumienie (Verstehen) Maxa Webera, wczuwanie (Einfuehlung) Wilhelma Dilthey'a, empatia Stanisława Ossowskiego.	Pojęcie faktu społecznego wg . Durkheima Są to wszelkie wierzenia i sposoby potępiania ustanowione przez zbiorowość utrwalone lub nie zdolne wywierać na jednostkę zewnętrzny przymus. Regulują życie społeczne fakty społeczne istnieją pierwotnie względem jednostki. Zewnętrzny przymus poznajemy po tym ze istnieją sankcje . mogą one być pozytywne lub negatywne
Przesłanki wyodrębniania się socjologii 1. wzrost populacji (uprzemysłowienie w rolnictwie pozwoliło na skuteczną produkcję żywności. Wsie mogły wyżyć miasta) 2. procesy narodotwórcze 3. rozwój nauk przyrodniczych ( nauka może rozwiązać problem zaspokajania potrzeb życiowych mas, uchronić przed katastrofami przyrodę , zapewnić zdrowie. Powstały towarzystwa oświatowe i naukowe których celem było krzewienie nauki. Nauka nie wynikała z poszukiwania prawdy ale z utylitaryzmu możliwość zaspokajania potrzeb człowieka, zastosowanie nauki w praktyce. Rozprzestrzeniał się pogląd że to co było jest mało wartościowe . dopiero przyszłość przyniesie to co wartościowe - teoria postępu. 4. rewolucja przemysłowa i handlowa - nowa forma organizacji pracy ( dawniej najemnicy znali pracodawcę np. w warsztatach rzemieślniczych. Posiadali wiedzę na temat prywatny. W systemie fabrycznym nastąpiło oddalenie tych relacji. Masowe zatrudnienie. - nowy stosunek społeczny - proletariat ( praca po 14 - 16 godzin w fabrykach zatrudniano też dzieci i kobiety 5. urbanizacja 6. poczucie kryzysu społecznego	Typy interakcji wg Goffmana Interakcja nie zogniskowana ( w miejscach publicznych ) 1 uregulowane normatywnie 2 zawierają przedstawienie siebie - strój sposób zachowania jest sposobem autoprezentowania 3 stosowanie rytuałów - nasze zachowanie przybiera formę rytuałów 4 nie dochodzi do zogniskowanej uwagi 5 nie dochodzi do spotkania 6 troska o przestrzeń osobistą 7 naruszenie norm i przestrzeni naprawia się rytualnie 8 zrytualizowanie procedury niedostrzegania pomniejszonych wykroczeń Interakcja zogniskowana 1. spotkanie - utrzymanie kontaktu w rozmowie statyczność fizyczna 2. rozmowa - dostępność reguł praktyki rytualne , utrzymanie jednostki w roli	Etyka protestancka a rozwój kapitalizmu wg M Webera Duch kapitalizmu to zespół przekonań i wartości wyznawanych przez pierwszych kapitalistycznych kupców i przemysłowców. Silny pęd do tworzenia własnych majątków lecz w przeciwieństwie do innych ludzi zamożnych nie korzystali z nich i nie żyli w luksusie. Etyka protestancka człowiek jest narzędziem Boga na ziemi. Ma pracować zgodnie z powołaniem ku chwale Boga. Sukces nie jest celem jest nim zbawienie Nic co człowiek robi na tym świecie nie jest w stanie zmienić jego przeznaczenia.

Główne kategorie symbolicznego interakcjonizmu Jaźń -ludzie mogą oznaczać symbolicznie inne jednostki także i siebie jako obiekty. Służy to jako postawa samookreślenia i samooceny. Koncepcja samego siebie wtedy działania stają się logiczne bo dokonują się za pośrednictwem spójnego i stałego zespołu postaw i dyspozycji lub znaczeń odnoszących się do kogoś jako osoby pewnego typu. STADIA ROZWOJU JAŹNI 1. zabawa - przyjmowanie roli kilku osób 2. gra - wielość wyobrażeń 3. uogólniony inny akceptacja wspólnoty postaw tzn jednostki są zdolne do zwiększania adekwatności swoich racji INTERAKCJONIZM SYMBOLICZNY UMYSŁ - zdolność do symbolicznego oznaczenia porównywania antycypowania planowania i konstruowania przebiegu zdarzeń. DEFINICJA SYTUACJI - dzięki zdolności umysłu jednostka może nazywać kategoryzować i orientować się na konstelacje obiektów we wszystkich sytuacjach JAŹŃ - podstawowe koncepcje dotyczące samego siebie i zdolność do wytwarzania wyobrażeń o samym sobie lub obrazu samego siebie jako obiektu w sytuacjach społecznych	Instytucje totalne Instytucje totalne są zamknięte wyizolowane ze świata Zamknięcie dosłowne lub symboliczne np. w zakonie wewnątrz ludzie cały czas przebywają ze sobą zasady w instytucji są inne niż na zewnątrz Personel - mała grupa odpowiedzialna za funkcjonowanie całej instytucji jest przywódca i zachowana hierarchia Podwładni - muszą być dyspozycyjni nie mają prywatnej sfery sfera prywatna personelu nie jest dostępna dla podwładnych Przestrzeń - jest ograniczona są przemieszczenia z konkretnym przeznaczeniem ludzie noszą określone stroje reprezentujące instytucje a nie indywidualne cechy relacje personel podwładni są schematyczne określone regulaminem bez angażowania się stereotypowe myślenie eskalacja przemocy związana z ograniczeniem władzy .	socjologia rozumiejąca - orientacja teoretyczno-metodologiczna zapoczątkowana przez Maxa Webera. W ujęciu tym podkreśla się, że zasadnicza cecha wyjaśniania zjawisk społecznych (a zwłaszcza działań) jest tzw. rozumienie (verstehen). Oznacza ono próbę poznania motywów, celów, dążeń, postaw i wartości, którymi kieruje się działający podmiot (aktor). Tylko w ten sposób badacz może zrozumieć w pełni czyjeś działania. Rozumienie jest jedną z osobliwości nauk społecznych. Niekiedy podkreśla się, że typem rozumienia działań społecznych jest empatia. Rozumienie nie jest jednak tożsame z empatią, ani nie jest przez nią warunkowane. Z uwagi na specyfikę zjawisk społecznych, która nie występuje w obszarze nauk przyrodniczych, przeciwstawia się niekiedy \"wyjaśnianie\" i \"rozumienie\". W gruncie rzeczy jednak rozumienie jest pewnym rodzajem wyjaśniania. Orientację tę zalicza się do humanistycznego, a zarazem antynaturalistycznego, nurtu w socjologii (wyjątkiem jest stanowisko teoretyczne F. Znanieciego).
RELIGIA U DURKHEIMA Durkheim stawia pytanie, jak to się dzieje, że w człowieku współistnieją ze sobą zdolności i dyspozycje tak różne jak, z jednej strony, rozum, moralność itp., a z drugiej strony zwierzęce pożądanie i instynkty. Najprawdopodobniej z tego pytania zrodziło się zainteresowanie Durkheima religią, której przyznawał on w życiu społecznym ważną rolę. Dzięki religii pojawia się w życiu ludzkim doświadczenie czegoś co wykracza ponad granice zmysłowego doświadczenia, w obliczu której jednostka odczuwa szacunek i lęk. Właśnie w religii okazuje się możliwe przejście od zwierzęcia do człowieka, religia bowiem wytwarza nakazy i zakazy dzięki którym jednostka staje się zdolna do uczestnictwa w czymś co ją przerasta, zostaje zmuszona do przeobrażenia się w człowieka. socjologia humanistyczna (socjologia rozumiejąca), nurt w socjologii na pocz. XX w.; ukształtowana w opozycji do pozytywizmu, głosiła, że nauki o człowieku są zasadniczo inne od nauk przyr., i że wymagają odmiennych metod badania; przedstawiciele: M. Weber, F. Znaniecki

---