Maryja Matką Kościoła

Cele lekcji

Uczeń powinien:

• wiedzieć, że Maryja jest Matką Kościoła;

• wskazać, kiedy Kościół ogłosił Maryję Matką Kościoła;

• rozumieć, co to znaczy, że Maryja jest Matką Kościoła.

Metody:

metody słowne: pogadanka, praca z podręcznikiem, „karty tematyczne", „słowo do przyczepienia"; metody oglądowe: sieć relacji; metoda zajęć praktycznych: śpiew pieśni

Środki dydaktyczne:

pocięte kartki z pytaniami (zob. załącznik), kartki z imionami (jeśli pracujemy techniką „karty tematyczne"), karteczki, klej, kartki A4 lub pół arkusza szarego papieru dla każdej z grup (jeśli pracujemy techniką „sieć relacji"), podręcznik ucznia, karteczki, arkusz szarego papieru. Pismo Święte

Przebieg lekcji

1. W celu zebrania dotychczas zdobytych przez uczniów wiadomości pracujemy jedną z poniższych technik.

Wersja 1

„Karty tematyczne". Przygotowujemy karteczki z pytaniami związanymi z życiem i posługą Maryi oraz osobne z imionami uczniów danej klasy. Przykładowy zestaw pytań - zob. załącznik. Ważne jest, by przygotowanych materiałów było o 1-2 więcej niż uczniów w klasie. Jedna osoba wyciąga najpierw karteczkę z pytaniem, głośno ją czyta, a następnie poprzez wylosowanie kartki z imieniem wskazuje, kto udzieli odpowiedzi. Następnie odpowiadający losuje kartkę z pytaniem i imieniem. Jeśli ktoś nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, jego kartkę z powrotem odkładamy na miejsce i losujemy kolejną. W ten sposób każdy z uczniów ma okazję odpowiedzieć na pytanie. Wszyscy natomiast ugruntowują sobie zdobyte wcześniej wiadomości.

Wersja 2

„Sieć relacji". Dzielimy uczniów na kilkuosobowe grupy. Każdy zespół otrzymuje kartkę A4 (lub pół arkusza szarego papieru), 5-6 małych karteczek, klej. W pierwszym etapie pracy uczniowie wspólnie zastanawiają się, dyskutują, wybierają i zapisują na oddzielnych karteczkach 5-6 imion, nazw miejsc, przedmiotów związanych z osobą Maryi.

Przykładowe słowa:

Matka, Gabriel, Jezus, Nazaret, Betlejem, rodzina, stajenka, święta Elżbieta, święty Józef, świątynia

Następnie kartki przyklejają do arkusza szarego papieru w taki sposób, by między dowolnymi kartkami można było narysować linię (najlepiej, jeśli kartki tworzą w miarę regularny pięciokąt lub sześciokąt). Wyszukują relacje, powiązania między poszczególnymi słowami zapisanymi na karteczkach. Po ich znalezieniu rysują linię i na niej zapisują zdanie, które musi zawierać pojęcia zapisane na karteczkach. Przykładowo:

„Matka", „Jezus" - Maryja jest Matką Pana Jezusa. „Gabriel", „Nazaret" - Anioł Gabriel przyszedł do Maryi, do Nazaretu.

„rodzina", „święty Józef - Święty Józef jest opiekunem Świętej Rodziny.

Ważne jest, by znaleźć jak największą liczbę powiązań. W ten sposób powstaje sieć relacji pomiędzy kluczowymi słowami. Po zakończonej pracy w grupach, prezentujemy jej efekty na fornir klasy. Możemy to uczynić w dwojaki sposób:

- każda grupa po kolei czyta kluczowe słowa i zachodzące miedz) nimi relacje;

- w formie karuzeli - przekazywanie prac z grupy do grupy w jednym kierunku, na sygnał prowadzącego.

2. Bez względu na to, którą technikę pracy wybraliśmy, w podsumowaniu zwracamy uwagę, że tak wiele już wiemy na temat Maryi, Matki Jezusa. Na obecnej katechezie odkryjemy kolejną ważną prawdę.

3. Odczytujemy tekst z Pisma Świętego: Ap 12, l. W celu lepszego zapamiętania przez uczniów przesłania płynącego z tego tekstu, powtarzamy go. Prosimy, by uczniowie na karteczkach zapisali pojedyncze słowo lub zwrot, który najbardziej ich w tym tekście zadziwia, zastanawia. Kartki przyklejamy do arkusza szarego papieru. Wszyscy najpierw czytają je po cichu, a następnie rozmawiamy na temat podjętych wyborów. Zastanawiamy się, czy są słowa, zwroty, które się

powtarzają. Chętnych zapraszamy do uzasadnienia swojego wyboru. JH Inny wariant: Uczniowie próbują uporządkować kartki z zapisanymi słowami lub zwrotami z tekstu biblijnego, układając je w grupy i szukając dla nich pojęć nadrzędnych.

4. Pogłębiając treść omawianego tekstu biblijnego, wskazujemy, że Pan Jezus, umierając na krzyżu, powierzył cały Kościół Maryi jako Matce. Ona była obecna na modlitwie z Apostołami w czasie Zesłania Ducha Świętego, gdy powstawała wspólnota Kościoła. Wypraszała u swojego Syna potrzebne łaski dla tworzącego się Ludu Bożego. Przeczytany tekst biblijny autorstwa św. Jana Apostoła w sposób obrazowy pokazuje nam piękno cech Maryi, pełnej Boga i pokory. Niezwykłą! wspaniałą Matkę dał Chrystus swojemu Kościołowi. Zamiast wyjaśnienia katechety uczniowie mogą przeczytać pierwszy akapit z podręcznika ucznia, z bloku interpretacyjnego.

5. Zastanawiając się, co to znaczy, że Maryja jest Matką Kościoła, czytamy drugą część bloku interpretacyjnego. Na jej podstawie uczniowie powinni powiedzieć, że Maryja wskazuje nam drogę do nieba, prowadzi do Boga Ojca, pomaga wytrwać na drodze, którą kroczymy ku wieczności, chroni przed niebezpieczeństwami.

6. Tłumaczymy, że Maryja została ogłoszona Matką Kościoła na prośbę polskich biskupów. Jej święto ustanowiono na poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego, by podkreślić Jej obecność we wspólnocie rodzącego się Kościoła. Ojciec Święty wyraził również zgodę na umieszczenie w Litanii do Matki Bożej wezwania: „Matko Kościoła - módl się za nami".

7. Zapraszamy uczniów do powierzenia Maryi, Matce Kościoła, wszystkich trosk i smutków oraz spraw całej wspólnoty Kościoła. Boża Matka przyjmie je l zaniesie przed oblicze Chrystusa.

8. Uwieńczeniem katechezy jest wspólna modlitwa - Litania Loretańskia lub fragment zaczerpnięty z Eucharystii:

Boże, miłosierny Ojcze, Twój Syn przybity do krzyża ustanowił swoją Rodzicielka Najświętszą Maryję Pannę, naszą Matką, spraw, aby za wstawiennictwem miłującej Matki Twój Kościół wzrastał, radował się świętością swoich dzieci i pociągał do siebie wszystkie narody.

Podsumowaniem katechezy może być także wspólny śpiew pieśni:

Weź w Swą opiekę nasz Kościół święty,

Panno Najświętsza, Niepokalana!

Niechaj miłością każdy przejęty,

czci w nim Jezusa, naszego Pana .

Uwaga! Ze względu na materiały, jakie uczniowie lub nauczyciel powinni przygotować na następną lekcję, należy zapoznać się ze scenariuszem kolejnej katechezy.

W katechezie można wykorzystać następujące teksty z dokumentów Kościoła:

Maryja, wypowiadając „Fiat" („Niech mi się stanie") w chwili Zwiastowania [...], współdziałała już w całym dziele, jakie miał wypełnić Jej Syn. Jest Ona Matką wszędzie tam, gdzie On jest Zbawicielem i Głową Mistycznego Ciała. KKK 9736

Wierzymy, że Najświętsza Boża Rodzicielka, [...] Matka Kościoła, kontynuuje w niebie swoją macierzyńską rolę wobec członków Chrystusa. KKK 975

Ta, która jest Rodzicielką Chrystusa, sama należąc do Kościoła jako jego najznakomitszy i całkiem szczególny członek, jest równocześnie „Matką Kościoła". Będąc nią, ustawicznie „rodzi" dzieci mistycznego Ciała swego Syna. Czyni to poprzez wstawiennictwo, wypraszając dla nich niewyczerpane wylanie Ducha. Jest Ona doskonałą ikoną macierzyństwa Kościoła. (List apostolski Rosarium virginis mariae Ojca Świętego Jana Pawia II)

Ten tytuł [Matki Kościoła] pozwala nam wniknąć w całą tajemnicę Maryi, od chwili Niepokalanego Poczęcia poprzez Zwiastowanie, Nawiedzenie i Betlejem aż do Kalwarii. Ten tytuł pozwala nam wszystkim odnaleźć się w i...l Wieczerniku, gdzie Apostołowie wspólnie z Maryją, Matką Chrystusa, trwają na modlitwie, oczekując po Wniebowstąpieniu Pana na spełnienie się obietnicy: na przyjście Ducha Św., ażeby mógł narodzić się Kościół! W narodzinach Kościoła uczestniczy w sposób szczególny Ta, której zawdzięczamy narodzenie Chrystusa. (Jan Paweł II, Jasna Góra, 4 VI 1979).

Technika „karty tematyczne" - na podstawie: K. Kuppig, Nowe pomysły zabaw na lekcje religii. Do wykorzystania w szkole i w parafii. Wydawnictwo „Jedność", Kielce 2003, s. 25.

Technika „słowo do przyczepienia" - na podstawie: K. Kuppig, Nowe pomysły zabaw na lekcje religii. Do wykorzystania w szkole i w parafii. Wydawnictwo „Jedność", Kielce 2003. s. 45.

Technika „sieć relacji" - na podstawie: Z. Barciński, ks. Z. P. Maciejewski, s. N. Nizio, J. Wójcik, Metody aktywizujące w katechezie, cz. 3, Wydawnictwo Klanza, Lublin 2000, s. 44-45.

Cyt. za: ks, T. Loska (opr.). Mszał z czytaniami. Księgarnia św. Jacka, Katowice 1987,s.368.

Cyt. za: Moje spotkania z Jezusem, oprać, ks. D. Brył. Poznań 2001, s. 190.

Wszystkie cytaty oznaczone KKK pochodzą z wydania: Katechizm Kościół. Katolickiego, Pallottinum, Poznań 1994.

List apostolski Rosarium virginis mariae Ojca Świętego Jana Pawła II, 16 X 2002 r.

Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. Przemówienia, dokumentacja, tekst autoryzowany, Pallottinum, Poznań - Warszawa 1979, s. 53-54.

3

---