KONSPEKT
IV KLASA

2 godziny lekcyjne

Temat: Jak czytać „Powrót taty" Adama Mickiewicza?

Cele:

Uczeń:

• prawidłowo interpretuje wiersz;

• zdaje sobie sprawę, że odpowiednia głosowa interpretacja tekstu, pozwoli lepiej go zrozumieć;

• bogaci swoje słownictwo nazywające uczucia;

• rozszerza wiedzę o rzeczowniku przez wprowadzenie rzeczowników nazywających emocje;

• uważnie czyta tekst.

TOK LEKCJI:

1. Czytanie przez uczniów - kolejno po dwie, trzy zwrotki - ballady „Powrót taty". Sukcesywne objaśnianie niezrozumiałych wyrazów i zwrotów.

2. Nauczyciel konstatuje, że wiersz nie robi takiego wrażenia, jakie mógłby zrobić, gdyby był właściwie czytany. Zapisanie tematu - i stworzenie sytuacji problemowej.

3. Nauczyciel inicjuje, by dokładniej przyjrzeć się wierszowi, zobaczyć, o co w nim chodzi. Polecenie posłużenia się ołówkiem do sporządzenia notatek bezpośrednio na marginesie wiersza w podręczniku lub na kartkach „ksero". Najpierw - przez pytania naprowadzające - ustalamy, kto i o czym mówi w konkretnych partiach wiersza, a następnie, jakie uczucia przez swoje wypowiedzi wyraża.

Efekty pracy powinny być np. takie:

Powrót taty	Kto mówi?	Jakie uczucia i nastroje wyraża?
Pójdźcie, o dziatki pójdźcie wszystkie razem Za miasto, pod słup na wzgórek. Tam przed cudownym klęknijcie obrazem, Pobożnie zmówcie paciórek". ,,Tato nie wraca; ranki i wieczory We łzach go czekam i trwodze; Rozlały rzeki, pełne zwierza bory I pełno zbójców na drodze".	Tu matka prosi dzieci o modlitwę w intencji powrotu ojca	smutek, tęsknota, obawa, nadzieja
Słysząc to dziatki biegną wszystkie razem Za miasto, pod słup na wzgórek, Tam przed cudownym klękają obrazem I zaczynają paciórek.	Narrator opowiada o pobożnych dzieciach
Całują ziemię, potem: „ W imię Ojca, Syna i Ducha Świętego, Bądź pochwalona, przenajświętsza Trójca, Teraz i czasu wszelkiego”.	Tak modlą się dzieci	oddanie, podniosłość, żarliwość
Potem: Ojcze nasz i Zdrowaś, i Wierzę, Dziesięcioro i koronki, A kiedy całe zmówili pacierze. Wyjmą książeczkę z kieszonki. I litaniją do Najświętszej Matki Starszy brat śpiewa, a z bratem „Najświętsza Matko - przyśpiewują dziatki - Zmiłuj się, zmiłuj nad tatem!”	Tak śpiewają dzieci	rozmodlenie, żarliwość, miłość
Wtem słychać turkot, wozy jadą drogą I wóz znajomy na przedzie; Skoczyły dzieci i krzycza jak mogą: „Tato, ach, tato nasz jedzie!”	Narrator donosi o powrocie ojca Dzieci witają ojca	radość, euforia
Obaczył kupiec, łzy radości leje Z wozu na ziemię wylata; „Ha, jak się macie, co się u was dzieje? Czyście tęskniły do tata? „Mama czy zdrowa? ciotunia? domowi? A ot rozynki w koszyku".	Narrator opowiada o powitaniu Ojciec wita dzieci i pyta o zdrowie	uczucia zmieszane: radość, ciekawość, miłość, niepokój
Ten sobie mówi, a ten sobie mówi, Pełno radości i krzyku.	Narrator dalej opowiada o powitaniu
Ruszajcie - kupiec na sługi zawoła - Ja z dziećmi pójdę ku miastu".	Ojciec decyduje się iść pieszo z dziećmi	radość, miłość, pewne postanowienie
Idzie... aż zbójcy obskoczą dokoła, A zbójców było dwunastu. Brody ich długie, kręcone wąsiska, Wzrok dziki, suknia plugawa; Noże za pasem, miecz u boku błyska. W ręku ogromna buława. Krzyknęłi dziatki, do ojca przypadły, Tulą się pod płaszcz na łonie; Truchleją sługi, struchlał pan wybladły, Drżące ku zbójcom wzniósł dłonie.	Narrator opowiada o napadzie zbójców
„Ach, bierzcie wozy, ach, bierzcie dostatek, Tylko puszczajcie nas zdrowo. Nie róbcie małych sierotami dziatek I młodej małżonki wdową”.	Tak błaga zbójców ojciec	rozpacz, przerażenie trwoga, miłość
Nie słucha zgraja, ten już wóz wyprzęga, Zabiera konie, a drugi „Pieniędzy!" — krzyczy i buławą sięga Ow z mieczem wpada na sługi.	Narrator opowiada o rabunku Tak krzyczą zbójcy	oschłość, natarczywość, bezwzględność, nienawiść
Wtem; „Stójcie, stójcie!" — krzyknie starszy zbójca I spędza bandę precz z drogi A wypuściwszy i dzieci, i ojca, „Idźcie — rzedł — dalej tez trwogi".	Starszy zbójca wstrzymuje rabunek	stanowczość w stosunku do zbójców łagodność w stosunku do dzieci
Kupiec dziękuje, a zbójca odpowie: „.Nie dziękuj: wyznam ci szczerze, Pierwszy bym pałkę strzaskał na twej głowie, Gdyby nie dziatek pacierze. Dziatki sprawiły, że uchodzisz cało, Darzą cię życiem i zdrowiem; Im więc podziękuj za to, co się stało, A juk się stało, opowiem. Z dawna już słysząc o przejeździe kupca, I ja, i moje kamraty, Tutaj za miastem, przy wzgórku u słtpca, Zasiadaliśmy na czaty. Dzisiej nadchodzę, patrzę między chwasty, Modlą się dziatki do Boga; Słucham, z początku porwał mię śmiech pustv, A potem litość i trwoga. Słuchani, ojczyste przyszły na myśl strony, Buława upadla z ręki; Ach, ja mam żonę! i u mojej żony Jest synek taki maleńki. „Kupcze! jedź w miasto, ja do lasu muszę; Wy, dziatki, na ten pagórek Biegajcie sobie i za moją duszę Zmówcie też czasem paciórek".	Tak opowiada starszy zbójca o przyczynach swego rozkazu	Zaciekawienie, zdziwienie, podziw, żal, skrucha, tęsknota za rodziną, życzliwość

4. Przepisanie do zeszytów tematu lekcji. Zapisanie notatki:

W wierszu „Powrót taty" wyrażone są kolejno uczucia:

Smutek Tęsknota Obawa Nadzieja Oddanie Podniosłość Żarliwość Rozmodlenie miłość, radość

(euforia) ciekawość niepokój rozpacz przerażenie trwoga oschłość natarczywość bezwzględność

nienawiść stanowczość łagodność zaciekawienie zdziwienie podziw żal skrucha życzliwość

Te wyrazy to rzeczowniki nazywające uczucia.

5. Próby uczniowskich interpretacji głosowych, wyrażających uczucia i nastroje osób mówiących w tekście, a także narratora.

Konkurs na najlepiej przeczytany fragment utworu.

6. Praca domowa

Przyporządkuj uczucia osobom z wiersza „Powrót taty”

Kto czuje?	Co czuje?
..................................................................	..................................................................

---