Barok i rokoko.

Barok w architekturze

Chronologia

1550 - 1750 r.

Barok ukształtował się w Rzymie z odmiany późnego renesansu nazywanej „stylem dekoracyjnym”. Pierwszych przesłanek baroku można doszukac się już w dziełach Michała Anioła. Jako pierwszy wprowadził on do architektury elementy dynamiczne.

Barok a renesans

Barok, podobue jak renesans opiera się na wzorach architektury klasycznej. Jednak sposób korzystania z tych samucj elementów jest inny. W starozytności i w renesansie poszczególne formy zestawiano ze sobą zachowując umiar i dążąc do harmonijnej, spokojnej kompozycji. Barok te same elementy przeciwstawia sobie wprowadzając wrażenie ruchu i niepokoju.

Cechy architektury Barokowej

-monumentalizm budowli - stosowanie kolumn i pilastrów obejmujacych kilka kondygnacji (wielki porządek)

-dynamizm - budują kompozycje ukształtowane rzeźbiarsko, teatralnie, złożone z napiętych linii o kształcie łuku, często przerwanych, zwielokrotnione pilastry i gzymsy, które przyjmują formę dekoracyjnej wstęgi.

-wnętrza o rozczłonkowanych płaszczyznach, wzbogacone są zawsze rzeźbiarsko-malarskim wystrojem.

Najczęsciej spotykane motywy formalne baroku.

-kolumny - o skręconym trzonie,lub tzw zbrojone, czyli o trzonie złozonych z wielu pierścieni o dwóch, róznych srednicach

-obramowania drzwi i okien

-postacie (zawsze w ruchu)

-w wystroju wnetrz - masowo złocenia i sztuczne marmury

-iluzje malarskie - stosowane przewaznie na sklepieniach, mają na celu zatarcie granicy miedzy rzeczywistością a jej wyobrażeniem

-światło - często oświetla intensywnie wybrany fragment pomieszczenia

Architektura sakralna baroku.

W budownictwie sakralnym najwazniejsze jest wprowadzenie rzutów poziomych opartych o elipsie - najczęstszy zabieg w baroku. Równocześnie pojawia się eloipsoidalna kopula. W kościele barokowym nie ma linii prostej, nie ma pojedyńczych, samotnych łuków - są natomiast same linie krzywe będące framętem elipsy

Fasady kościołów

Elewacje kościołów, na ogół dwukondygnacyjne, o płaszczyznach podzielonych zwielorotnionymi gzymsami, pilastrami. Zdobione pełnymi rzeźbami umieszczonymi w niszach, zwieńczone tympanonami o liniach prostych lub łukowych i esownicami łagodzącymi przejścia pomiedzy nawami o różnych wysokościach.

Place, ulice i dziedzince w barokowym Rzymie

-swiadome kształtowanie przestrzeni urbanistycznej w duzej skali

-wykorzystywanie warunków topologicznych i zieleni w kompozycji urbanistycznej

-operowanie trzecim wymiarem - wysokością scian obudowujących place i ulice

-projektowanie jednolitej zabudowy wokół placu i wzdłuż ulicy

-dążność do uzyskania efektu scenograficznego podkreślonego rzeźbami, obeliskami, fontannami

Place przed wielkimi bazylikami

Bazylika św Piotra.

Piazza del Poppolo

Barok w Europie

Rezydencje

-budynki o duzej kubaturze na planie osiowo-symetrycznym z wyróżnionym architektonicznie centralnym ryzalitem i najczęsciej niższymi, rozległymi skrzydłami bocznymi

-w kompozycji fasady (a także wnętrza) ważne przysadziste wieże lub kopuły

-bogate zdobienia fasad i attyk

Przykłady:

Berlin

Charlottenburg

Wiedeń - Belvedere

Luwr - fasada wschodnia

Barokowe Ogrody

-zgeometryzowana, osiowo-symetryczna kompozycja dróg, alei i ścieżek, ścisle powiązana z układem pałacu

-drzewa i krzewy traktowane jako lelemty małej architektury, nadawane im są nienaturalne, geometryczne kształty

-ważnym elementem ogrodu jest staw, sadzawka lub kanał wodny, zawsze o regularnych kształtach

-zieleń jest integralnie powiązana z rzeźbą

Najwazniejsze załozenia Barokowe w Europie.

Paryż - Les Invalides

Londyn - Katedra św Pawła

Barok w Polsce

Wilanów

Białystok - pałac Branickich

Pałac opatów w Oliwie

Pałac Krasińskich w Warszawie

Rokoko

Rokoko - styl, a raczej nurt w sztuce zwłaszcza w architekturze wnętrz, ornamentyce, rzemiośle artystycznym i malarstwie. Wywodzi się z baroku i występuje w Europie około połowy XVIII wiek. Odznacza się lekkością i dekoracyjnościa form, swobodną kompozycja, asymetrią i płynnością linii, oraz motywami egzotycznymi (np. chińskimi). Styl rokokowy najsilniej rozwinął się we Francji.

Nazwa rokoko stosowanya była w innych dziedzinach sztuki - np. w liteeraturze. Polegąło to na wysublimowanej formie i elegancji.

Charakterystyczne cechy rokoka

-lekkośc i swoboda kompozycji

-płaszczyzny ścian i sufitów sa rozwiązywane jako całość

-powierzchnia ścian dzielona jest na poszczególne, pola (panneau) w postaci prostokątów, często z zaokraglonymi narożami

-linearny ornament w postaci plecionek, arabesek, rocaille

---