Żelazna kurtyna dzieli Europe
ZSRR narzuca państwom Europy Wschodniej (Polsce, Czechosłowacji, Węgrom, Rumunii, Bułgarii) własny system polityczny, ekonomiczny i ideologiczny.
Armia Czerwona i NKWD umożliwiły w tych państwach przejęcie władzy.
Rozbijano inne partie, były one likwidowane.
Wybory przebiegały w atmosferze terroru. Fałszowano wyniki.
Komuniści zyskują poparcie poprzez reformę rolną.
Reforma rolna - bezrolni i małorolni chłopi otrzymali ziemię z parceli majątków obszarniczych.
Po kilku latach - kolektywizacja rolnictwa.
Pojęcie żelaznej kurtyny zostało użyte przez Winstona Churchilla w 1946 r. Odnosiło się ono do scharakteryzowania politycznego podziału Europy.
Doktryną Trumana została nazwana polityka powstrzymania komunizmu, polegająca na udzieleniu pomocy państwom zagrożonym komunizmem.
5 czerwca 1947 r. Stany Zjednoczone ogłosiły plan Marchalla. Był to program amerykańskiej pomocy gospodarczej dla państw europejskich.
ZSRR i jego satelici nie przyjęli pomocy USA, uznając ją za spisek.
Dzięki pomocy USA państwa Europejskie szybko odbudowały gospodarkę, poprawił się w nich stan życia ludności.
Dzięki planowi Marchalla pozycja USA w Europie wzrosła.
Wzrost pozycji USA w Europie, spowodował wzrost napięcia w stosunkach z ZSRR (tzw. Zimna wojna)
Demilitaryzacja - pozbawienie broni, wojska.
Demokratyzacja - dążenie do demokracji.
Denazyfikacja - ukaranie zbrodniarzy hitlerowskich i usunięcie z życia publicznego resztek nazizmu.
Dekartelizacja - rozbicie wielkich organizacji przemysłowych, by uniemożliwić Hitlerowi zbrojenia.
Przywódców III Rzeszy osądzono w Norymberdzie (bez Adolfa Hitlera, który popełnił samobójstwo)
W radzieckiej strefie okupacyjnej został wprowadzony ustrój oparty na założeniach komunistycznych.
W pozostałych strefach - odrodzenie demokracji i gospodarki wolnorynkowej.
Wyraźne różnice między wschodnimi, a zachodnimi Niemcami.
Wzrost napięcia między byłymi sojusznikami.
Blokada Berlina Zachodniego (znajdował się on pod okupacją Anglików, Amerykanów i Francuzów) - w 1948 r. ZSRR zamknęli szlaki komunikacyjne, prowadzące do tej części miasta. Oznaczało to odcięcie dostaw. Stalin sądził, że zmusi to państwa zachodnie do wycofania się z miasta. Zorganizowany został jednak most powietrzny. Blokada utrzymywała się niemal rok.
Tereny nadzorowane przez Anglię, USA i Francję - RFN (Republika Federalna Niemiec - 7.09.1949 r.) - Ustrój demokratyczny, państwo związane z Zachodem.
Tereny nadzorowane przez ZSRR - NRD (Niemiecka Republika Demokratyczna - 7.10.1949r.)- Wszechwładza partii komunistycznej, pozbawianie obywateli podstawowych praw.
Ku zniewoleniu Polski
Szacuje się, że podczas II WŚ zginęło ok. 6 mln ludzi, rzeczywisty bilans może być wyższy.
Straty materialne to ok. 38% majątku narodowego Polski.
Zachodnia granica Polski przesunęła się na linię Odry i Nysy Łużyckiej. Do Polski przyłączono Śląsk, Pomorze Zachodnie, Warmię i Mazury.
Z ziemi przyłączonych do Polski wysiedlono ludność Niemiecką.
Do Polski sprowadzoną dużą liczbę Polaków.
Wysiedlono ludność Ukraińską. Część, w ramach akcji „Wisła” przeniesiono na ziemie zachodnie i północne.
Po II WŚ - mniej mniejszości narodowych w Polsce.
W skład TRJN (Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej) weszli komuniści i polscy działacze z emigracji.
Premier - Edward Osóbka-Morawki, wicepremierzy - Stanisław Mikołajczyk i Władysław Gomułka.
Faktyczną władzę w Polsce sprawowała PPR (Polska Partia Robotnicza), na czele z Władysławem Gomułką.
Dysponował on szerokim aparatem represji: MBP, UB, MO.
Władza korzystała ze wsparcia NKWD, a wielu działaczy i żołnierzy podziemnej Polski aresztowano, mimo ujawnienia się i zadeklarowania lojalności wobec nowych władz.
Terror doprowadził do wybuchu walk. Zaczęły powstawać nowe organizacje podziemne.
Najważniejszą rolę odgrywało stowarzyszenie WiN - skupiało ono większość byłej kadry AK. Działalność kontynuowały NSZ.
Miało to na celu przywrócenie suwerenności państwa.
Komuniści, by zyskać poparcie, głosili hasła demokracji i sprawiedliwości społecznej.
W styczniu 1946 r. KRN uchwaliła nacjonalizacje przedsiębiorstw.
Nacjonalizacja - upaństwowienie.
Nacjonalizacja + reforma rolna potężne atuty propagandy.
Jeden z podstawowych celów utworzenia TRJN to zorganizowanie wyborów do Sejmu Ustawodawczego.
Komuniści, niepewni wygranej, zarządzili referendum ludowe, które odbyło się 30.06.1946 r.
PPR i jego sojusznicy prowadzili kampanię „Głosuj 3 razy tak”.
PSL (któremu przewodził Stanisław Mikołajczyk) wzywało by na pierwsze pytanie odpowiedzieć nie.
Referendum ludowe w istocie głosowanie za nową władzą.
Wyniki zostały sfałszowane, gdyż komuniści dążyli do zdominowania polskiego życia politycznego.
Za pomocą obietnic lub gróźb, komuniści podporządkowali sobie władze PPS, SL, SD (czyli najbardziej liczące się partie).
Przed wyborami do Sejmu Ustawodawczego aresztowano działaczy opozycji, rozwiązano koła terenowe.
Proklamowano blok wyborczy PPR, PPS, SL, SD - Blok stronnictw demokratycznych.
PSL odrzuciło propozycję współpracy.
19.01.1947 - Wybory do Sejmu Ustawodawczego.
Prezydent RP - Bolesław Bierut, premier - Józef Cyrankiewicz.
19.02.1947 - uchwalenie tzw. Konstytucji małej.
Po wyborach - nasilenie terroru.
Zaczęto kwestionować granice zachodnie, co wykorzystali komuniści.
15.12.1948 PPR + PPS = PZPR. Nowa partia sprawująca odtąd władze w Polsce.
UPA -Ukraińska Powstańcza Armia
TRJN - Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
PPR - Polska Partia Robotnicza
MBP - Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego
UB - Urząd Bezpieczeństwa
MO - Milicja Obywatelska
WiN - Wolność i Niezawisłość
NSZ - Narodowe Siły Zbrojne
PKWN - Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
PSL - Polskie Stronnictwo Ludowe
PPS - Polska Partia Socjalistyczna
SL - Stronnictwo Ludowe
SD - Stronnictwo Demokratyczne