Biblia i mitologia jako źródła kultury europejskiej

 

Biblia jest jednym z ważnych źródeł kultury europejskiej, zarówno w sferze religijno-moralnej jak również w sferze inspiracji artystycznych.

Biblia odegrała szczególną rolę w rozwoju piśmiennictwa staropolskiego. źredniowieczna Europa stanowiła wspólnotę kulturowa, w której Biblia była niepodważalnym autorytetem jako zbiór pism sakralnych. Dla wyznawców judaizmu i licznych wyznań chrześcijańskich taką funkcję pełni nadal. Jest źwiętą Księgą zawierającą prawdy o zbawieniu.

Jest Ona także natchnieniem dla wielu myślicieli, artystów, pisarzy, inspiracją literatury, rzeźby, malarstwa i muzyki. Dla literatury stanowi niewyczerpalny skarbiec wzorów osobowych i postaw, fabuł, anegdot, wątków, motywów, symboliki, frazeologii i stylistyki. Wersety biblijne wchodzą do języka potocznego (Sodoma i Gomora, hiobowe wieści, trąby jerychońskie, owoc zakazany, zamienić się w słup soli, salomonowa mądrość, wdowi grosz).

Utrwalona w powszechnej świadomości pamięć obrazów i wersetów biblijnych, powodują, że stanowią one wspólny repertuar środków wyrazu, które poprzez literaturę wchodzą do języka potocznego.

Biblia jest dobrem powszechnym, kulturowym, dziedzictwem literatury europejskiej i światowej wszystkich czasów.

• "Pamiętniki Adama i Ewy" - Mark Twain

• "Na wschód od Edenu" - John Steinbeck

• "Józef i jego bracia" - Tomasz Mann

• "Zmartwychwstanie" - Tołstoj

Rzeźby :

• "Dawid" - M. Anioł

• "Mojżesz i niewolnicy" - M. Anioł  

Freski - "Kaplica Sykstyńska"

Drzeworyt Albrechta "Czterej jeźdzcy Apokalipsy"

Muzyka : J.F. Haendel - "Mesjasz" , "Seul" , "Juda"

Dzięki Biblii posiadamy :

• Poczucie czasu i historii.

• Dekalog i moralność.

• Godność człowieka, wzorce osobowe.

• Motywy biblijne w kulturze i sztuce.

Antyk obok Biblii, to podstawowe źródło, z której wyrosła i na bazie której rozwija się cała cywilizacja (kultura, literatura, sztuka świata zachodniego). Sposoby nawiązań do kultury antycznej są różne, od odwołań do mitów, motywów, wątków, postaci literackich po osoby konkretne oraz kanony i założenia sztuki klasycznej (Renesans, Oświecenie).

To właśnie z kultury grecko-rzymskiej pochodzą utrwalone już kanony piękna, fundamenty estetyki, filozofii, nauki, liryki, wreszcie demokracji i wolności człowieka.

Mitologia jest inspiracją twórczą dla wielu pisarzy, poetów. Na tej płaszczyźnie stanowi niewyczerpalne źródło mitów i motywów.

Jeżeli chodzi o postawy ludzkie czy wzorce osobowe to kultura grecka jest bardzo uboga : agonistyczna lub hedonistyczna. Bogowie i herosi greccy są nośnikami stałych i niezmiennych wartości moralnych :

• bunt - Prometeusz

• wierność Penelopy

• tyrtejskie poświęcenie w walce

• patriotyzm - Enean

• heroizm - trojańscy chłopcy

Postacie te są sprowadzone niestety do jednego wymiaru - są archetypami uczuć i postaw. Mitologiczne postacie żyją w nowej świadomości w takim wymiarze jaki wytworzyła literatura staropolska, europejska czy współczesna.

---