Oznaczenia obiektywów dla systemu Sony Alfa

Autor: Marcin Pawlak

Sony to na pozór nowy gracz na rynku lustrzanek. Przejęcie fotograficznego działu Minolty wraz z pokaźnym portfolio obiektywów pozwoliło jednak japońskiemu gigantowi wystartować z całkiem atrakcyjną ofertą. Japoński gigant nie zasypia bynajmniej gruszek w popiele - grono obiektywów sygnowanych przez Sony wzbogaciły zarówno szkła opracowane przez zespół dawnej Minolty, jak i przez legendarnego Zeissa.

« poprzednia strona

1|2|3

następna strona »

Historia systemu Sony Alfa rozpoczęła się w 2006. Dla osób niezorientowanych w meandrach fotograficznego rynku mogło to być zdarzenie zaskakujące - pytanie, w jaki sposób gigant elektroniki użytkowej chce wykroić dla siebie kawałek podzielonego już dawno rynku, nasuwało się samo. Jak się okazało, Sony nie zamierzało wyważać otwartych drzwi, i po prostu przejęło jednego z borykających się z problemami konkurentów - czyli fotograficzną część koncernu Konica-Minolta. W ten sposób japoński koncern stał się kontynuatorem nie byle jakiej, bo rozpoczynającej się w latach 30 XX wieku tradycji - wtedy to bowiem rozpoczęła się historia jednej z bardziej innowacyjnych i zasłużonych dla fotografii firm - Minolty.

 

W trakcie dziesięcioleci istnienia Minolta mogła poszczycić się wieloma pionierskimi rozwiązaniami, jak choćby pierwszym systemem autofokusa (1985) zastosowanym w lustrzankach jednoobiektywowych (chociaż nie obyło się bez patentowych zatargów z korporacją Honewell). Tak, wiemy, iż wcześniej pojawiły się rozwiązania takie jak Pentax ME-F, Nikon F3AF czy Chinon CE-5, jednak dopiero system Minolty mógł aspirować do miana sprawdzonego i dobrze przyjętego przez rynek.

Wybór bagnetu A okazał się dla Sony strzałem w 10. Wraz z przejęciem pokaźnego portfolio obiektywów pozwolił pozyskać system stabilizacji obrazu Anti-Shake opracowany przez Minoltę.

Początki dzisiejszego systemu Sony Alfa sięgają jednak dawniej - wspomnianego już roku 1985, kiedy to Minolta wraz z wprowadzeniem autofokusa zdecydowała się na zmianę systemu bagnetowego: zarzucono dotychczas stosowane mocowania MC i MD. Chociaż posunięcie to wzbudziło oburzenie wśród dotychczasowych użytkowników korpusów i optyki Minolty, mocowanie bagnetowe A bez większych zmian przetrwało do dziś - właśnie jako podstawa systemu Sony Alfa.

 

Ta kontynuacja tradycji Minolty ma ogromne znaczenie dla nabywców lustrzanek sygnowanych logo Sony α. Na pozór system Sony w porównaniu z ofertą konkurencji wygląda skromnie: raptem 19 obiektywów. Jeśli jednak doliczymy do tego obiektywy sygnowane przez Minoltę - a lustrzanki Sony A100 oraz A700 współpracują z nimi bez najmniejszych problemów - okaże się, iż gama zgodnych z nimi szkieł liczy około setki modeli (nie licząc oferty producentów niezależnych).

Lista obiektywów zgodnych z systemem Sony Alfa jest dużo dłuższa, niż widoczne na zdjęciu dwadzieścia obiektywów. Tylko Minolta wyprodukowała około setki szkieł z bagnetem A.

Chociaż Sony przejęło cały dział fotograficzny koncernu Konica-Minolta, nie poprzestało na obiektywach "odziedziczonych" po Minolcie. Bazując na wieloletniej współpracy z niemieckim Zeissem, zaproponowało legendarnej firmie opracowanie nowych obiektywów z bagnetem A. Owocem tego porozumienia są dwa stałoogniskowe obiektywy Planar T* 1,4/85 ZA i Sonnar T* 1,8/135 ZA oraz zoom Vario-Sonnar T* DT 3,5-4,5/16-80 ZA.

Znaczki pod kontrolą
Minolta pod względem oznaczeń obiektywów była oszczędna, i - mnie ma co ukrywać - nieco chaotyczna. Różne nowinki techniczne pojawiały się (lub nie) w nazwach kolejnych modeli, podobnie jak oznaczenia kolejnych ich odmian. Powodowało to, iż dysponując samą nazwą obiektywu trudno niekiedy dociec, z którym konkretnie modelem mamy do dyspozycji.

 

Nic więc dziwnego, iż Sony, przejmując całą linię obiektywów Minolty, uporządkowało ich nazewnictwo (a przy okazji wzornictwo). Większość obiektywów, pomijając profesjonalne teleobiektywy, zostało sprowadzonych do jednolitego, surowego wyglądu pasującego do nowych szkieł opracowanych przez Zeissa. Zniknął złoty pasek symbolizujący profesjonalną serię G, jej symbol za to (wreszcie…) pojawił się w nazwie obiektywu wygrawerowanej na obudowie.

Dopiero Sony, w ramach porządkowania oznaczeń, umieściło symbol serii G na obudowie obiektywu.

Informację o większości zastosowanych rozwiązań technicznych znajdziemy jedynie w dokumentacji obiektywu bądź na jego pudełku. Z tego powodu, w zamieszczonym poniżej przeglądzie oznaczeń prezentujemy nie tylko te symbole, które Sony (a niegdyś Minolta) zwykły umieszczać na obiektywie, ale i te, do których dotrzemy dopiero po wnikliwym poszukiwaniu, a które objaśnią nam dokładniej, jakimi możliwościami dysponuje upatrzone przez nas "szkło".
AD - (Anomalous Dispersion) oznaczenie to wyróżnia soczewki wykonane ze specjalnego rodzaju szkła niskodyspersyjnego o nietypowej charakterystyce rozszczepienia światła. W przeciwieństwie do zwykłego szkła optycznego, współczynnik rozszczepienia dla środkowej części widma (żółto-zielonej) jest znacznie większy, niż dla obszarów krańcowych (czerwono-pomarańczowego oraz niebiesko-fioletowego). Łącząc elementy ze szkła AD z innymi rodzajami szkła można kontrolować stopień rozszczepiania światła w układach optycznych, a co za tym idzie, unikać aberracji chromatycznej.

 

AF - (Autofocus) Oznaczenie obiektywów Minolty dla systemu Dynax/Maxxum/Alpha. Sony odeszło od tego przedrostka, chociaż ma w swojej ofercie obiektywy z manualnym ustawianiem ostrości (135 mm F2.8 [T4.5] STF).

 

APO - (Apochromatic) Symbolem tym oznaczane są obiektywy o konstrukcji apochromatycznej zawierające elementy ze szkła o niskiej dyspersji. Budowa taka pozwala zminimalizować występowanie aberracji chromatycznej, czyli defektu obrazu objawiającego się powstawaniem barwnych obwódek wokół kontrastowych krawędzi obrazu.

 

Auto Clutch Mechanism - Obecny w niektórych obiektywach Minolty (AF 100 F2.8 Macro D, mechanizm odłączający pierścień ręcznego ostrzenia w trakcie działania mechanizmu autofokusa. Z jednej strony umożliwia to pewne trzymanie obiektywu, z drugiej zmniejsza masę poruszanych przy automatycznym ogniskowaniu elementów, co zwiększa szybkość mechanizmu AF.

 

ED - (Extra-low Dispersion) Oznaczenie szkła optycznego niskiej dyspersji, stosowane m.in. przez Nikona. Zobacz również: Potrójne widzenie, czyli skąd się bierze aberracja chromatyczna?

 

G - Symbol wywodzący się od miana Gold, określa obiektywy o dużym maksymalnym otworze względnym i wysokich parametrach optycznych oraz wysokiej klasy mechaniki. Przeznaczone są (także ze względu na cenę) do zastosowań profesjonalnych. Obiektywy tej serii wyprodukowane przez Minoltę są oznaczone złotym paskiem na obudowie, nie mają za to umieszczonego oznaczenia literowego na obudowie, pełną nazwę można było znaleźć jedynie na pudełku i w dokumentacji. Obiektywy produkowane obecnie przez Sony mają już naniesioną literkę G, straciły za to złoty pasek na obudowie.
Wprowadzając serię G, Minolta podała że zawierają ono jedno lub więcej z poniższych rozwiązań:

• przysłona o kołowym otworze,

• dodatkowe ruchome elementy optyczne zapewniające lepszą jakość obrazu przy fotografowaniu z niewielkich odległości,

• wewnętrzne ogniskowanie,

• elementy ze szkła optycznego o nietypowej charakterystyce dyspersji (AD, Anomalous Dispersion),

• soczewki asferyczne,

• przycisk (przyciski) blokady ostrości (Focus Hold Button).

 

D - Oznaczenie obiektywów, które przekazują do korpusu precyzyjną informację na temat odległości, dla jakiej ustawiona została ostrość. Informacja ta wykorzystywana jest przez układ kontroli ekspozycji dla światła błyskowego ADI (Advanced Distance Integration). Do przekazywania tej informacji wykorzystywane są dodatkowe trzy styki elektryczne bagnetu. Uwaga - wbrew zdarzającym się opiniom, symbol D nie oznacza jakiegokolwiek przystosowania obiektywu do współpracy z korpusami cyfrowymi.

 

DT - (Digital Technology) W ten sposób sygnowane są te obiektywy produkowane przez Minoltę i Sony, które zostały skonstruowane specjalnie pod kątem współpracy z lustrzankami cyfrowymi. Oznacza to przede wszystkim, że charakteryzują się one mniejszym polem obrazowym, uwzględniającym rozmiar przetwornika montowanego w aparatach Minolty i Sony. Co za tym idzie, nie będą poprawnie współpracowały z lustrzankami analogowymi lub przyszłymi pełnoklatkowymi lustrzankami cyfrowymi Sony.

Sony jest pod względem oznaczeń obiektywów równie oszczędne, co Minolta. W tym wypadku zabrakł symbolu DT, oznaczającego pole obrazowe mniejsze niż 36x24 mm.

HS - (High Speed) Jest to oznaczenie szybkiego napędu układu autofokusa, wprowadzonego przez Minoltę w 1998 roku wraz. Chociaż nie jest on tak cichy, wielu użytkowników twierdzi, że szybkością dorównuje dużo nowszemu napędowi SSM.

Obiektywy Minolty z napędem autofokusa HS są oznaczone bardzo wyraźnym, dużym napisem.

 

N- (New) Patrz: RS

 

i - Patrz: RS

 

RS - (Re-Styled) Około roku 1990 Minolta zaczęła zmieniać wygląd obiektywów na bardziej nowoczesny, i większość ówcześnie produkowanych szkieł pojawiła się w nowej szacie. Niekiedy zmiany sięgały głębiej, np. wprowadzano przysłonę o kołowym otworze, jednak zasadnicza konstrukcja optyczna obiektywów nie uległa zmianie. Nowe wersje otrzymały oznaczenie RS (niekiedy oznaczenie to było zastąpione literami N lub i) w nazwie, choć zwyczajem właściwym Minolcie nie pojawiło się ono na obudowie większości zmodernizowanych obiektywów.

 

SSM - (SuperSonic Motor) - Symbolem tym oznaczone są obiektywy wyposażone w piezoelektryczny, pierścieniowy silnik napędu autofokusa. Zasada jego działania jest analogiczna jak w wypadku konkurencyjnych rozwiązań USM (Canon), SWM (Nikon), HSM (Sigma) - w odróżnieniu od typowego silnika elektrycznego, wykorzystuje elastyczny stojan oraz wirnik z ceramicznymi elementami piezoelektrycznymi. Jego podstawowe zalety to szybka, precyzyjna i cicha praca, z natury też pozwala na ręczne przeostrzanie bez konieczności odłączania napędu autofokusa (DMF - Direct Manual Focus).Wprowadzony został w 2003 roku wraz z obiektywami AF 300 F2.8 APO G D SSM oraz AF 70-200 F2.8 APO G (D) SSM. Obiektywy te są produkowane do tej pory pod marką Sony. Ponieważ do sterowania i zasilania układu SSM wykorzystywane są trzy dodatkowe styki bagnetu, będzie on poprawnie działał z korpusami Minolty począwszy od modelu Dynax/Maxxum/Alpha 7 oraz Sony A100 i A700. Ze starszymi korpusami Minolty obiektywy te zapewniają wyłącznie manualne ogniskowanie.

 

STF - (Smooth Trans Focus) W ten sposób oznaczone zostały dwa (Minolta STF 135 F2.8 [T4.5] oraz jego wyprodukowany przez Sony następca - Sony 135mm F2.8 [T4.5] STF) bardzo nietypowe, portretowe obiektywy, pozwalające w kontrolowany sposób kształtować sposób odwzorowania na zdjęciu obszarów nieostrych. W przeciwieństwie do konstrukcji innych producentów, nie są to obiektywy typu soft-focus, w których za kształtowanie obszarów nieostrych odpowiada stopień korekcji aberracji sferycznej.
W przejętej przez Sony oryginalnej konstrukcji Minolty zastosowano tzw. filtr apodyzacyjny - zespół dwóch sklejonych ze sobą soczewek o przeciwnych krzywiznach, z których ujemna (rozpraszająca) została wykonana ze neutralnie szarego szkła. Zespół taki zachowuje się jak szary filtr, którego gęstość zwiększa się w kierunku krawędzi. Filtrowi apodyzacyjnemu towarzyszy druga, dziesięciolistkowa (główna przysłona jest dziewięciolistkowa) przysłona o zakresie pracy od f/4.5 do f/6.7. Ponieważ zespół filtra i przysłony umieszczony jest poza płaszczyzną przysłony głównej, nie oddziałuje na głębię ostrości, a na sposób kształtowania nieostrości. Stopniem domknięcia przysłony pomocniczej steruje się za pośrednictwem osobnego pierścienia.

Sony 135mm F2.8 T4.5 STF to jeden z bardziej oryginalnych obiektywów do zastosowań portretowych. Dodatkowy pierścień pozwala wpływać na siłę oddziaływania filtra apodyzacyjnego.

Macro - W przeciwieństwie do większości producentów Sony (a dawniej Minolta) dość restrykcyjnie podchodzi do oznaczenia Macro. Sygnowane w ten sposób obiektywy mają bez wyjątku skalę odwzorowania co najmniej 1:1 (Minolta AF 3x-1x 1.7-2.8 Macro zapewnia skalę odwzorowania aż do 3:1).

 

T* - W ten sposób na obiektywach skonstruowanych dla Sony przez Zeissa zaznaczone zostało zastosowanie legendarnych już powłok antyrefleksyjnych T.

 

MF - (Manual Focus) Oznaczenie jedynego manualnego obiektywu Minolty przeznaczonego dla systemu Dynax/Maxxum/Alpha, MF 135 F2.8 T4.5 STF. Sony nie oznacza specjalnie obiektywów manualnych.

 

DMF - (Direct Manual Focus) Specyficzne dla systemu Alfa (a odziedziczone po systemie Dynax/Maxxum Minolty) rozwiązanie automatycznego odłączania napędu autofokusa. Polega ono na tym, że automatyczne sprzęgło odłącza napęd obiektywu po ustawieniu ostrości przez układ AF, dzięki czemu możliwe jest ręczne przestrzenie.

 

xi - Oznaczenie szkieł wprowadzonych przez Minoltę wraz z korpusem Dynax 7xi. Ich cechą charakterystyczną jest elektrycznie napędzany układ zmiany ogniskowej, sterowany z poziomu korpusu (czyli zestaw taki funkcjonuje podobnie, jak większość dzisiejszych aparatów kompaktowych). Chociaż obiektywy xi będą działać z współczesnymi korpusami, ich funkcjonalność jest mocno ograniczona.

 

ZA - (Zeiss Alpha) Oznaczenie obiektywów z bagnetem A, skonstruowanych przez koncern Carl Zeiss z Oberkochen. Seria ta obejmuje dwa manualne, pełnoklatkowe obiektywy stałoogniskowe (Planar T* 1,4/85 ZA i Sonnar T* 1,8/135 ZA) oraz zoom o polu obrazowym APS: Vario-Sonnar T* DT 3,5-4,5/16-80 ZA.

---