OZNACZANIE KWASOWOŚCI HYDROLITYCZNEJ

Kwasowość hydrolityczna (Hh) obejmuje jony H⁺ i Al³⁺ silniej zatrzymane w kom­pleksie sorpcyjnym, które nie zostają wybite przez 1M KC1, oraz jony H⁺ odszczepione z łatwo dysocjujących grup funkcjonalnych związków próchnicznych.

Metoda Kappena

Do ekstrakcji stosuje się octan sodu lub wapnia (sole ulegające hydrolizie i dające odczyn zasadowy). Reakcję można zilustrować następująco:

KS - H⁺ + CH₃COONa → KS - Na⁺ + CH₃COOH

Ilość wydzielonego kwasu octowego jest miarą kwasowości hydrolitycznej, którą wyraża się w cmol(+)/kg gleby (lub mmol(+)/100g gleby). Oznaczona w ten sposób kwasowość hydrolityczna zawiera w sobie także kwasowość czynną i wymienną - stanowi zatem całkowitą kwasowość gleby.

Wykonanie oznaczenia

1. Odważyć 20 g gleby i wsypać do plastikowego pojemnika o pojemności 200 cm³.

2. Zadać glebę 50 cm³ roztworu octanu sodu (1 mol/dm³).

3. Wytrząsać zawiesinę przez 30 minut na aparacie rotacyjnym.

4. Odstawić zawiesinę na 5 minut dla ustalenia się stanu równowagi.

5. Przesączyć zawiesinę przez sączek do kolby stożkowej.

6. Pobrać pipetą 25 cm³ przesączu do osobnej kolby stożkowej.

7. Dodać kilka kropel fenoloftaleiny.

8. Miareczkować roztworem NaOH (0,1 mol/dm³) do słabo różowego zabarwienia

nie znikającego w ciągu 1 minuty

Obliczenia:

Hh = a x 10 x m x 1,5

Hh - kwasowość hydrolityczna wyrażona w cmol(+)/kg gleby [=mmol(+)/100 g]

a - ilość cm³ NaOH zużyta do miareczkowania przesączu

10 - przelicznik na 100 g gleby (25 cm³ przesączu odpowiada 10 g gleby)

m - stężenie molowe użytego do miareczkowania roztworu NaOH

1,5 - współczynnik przeliczeniowy z uwagi na niepełne wyparcie jonów H⁺ i Al ³⁺ z kompleksu sorpcyjnego

Wyliczenie dawki neutralizatora niezbędnej do likwidacji lub zmniejszenia kwaśnego odczynu gleby

gdzie

Hh - kwasowość hydrolityczna w cmol(+)/kg,

m - miąższość warstwy neutralizowanej w dm,

ρ_v - gęstość objętościowa gleby w kg/dm³,

0,50 - ilość g CaCO₃ odpowiadająca l cmol(+),

0,28 - ilość g CaO odpowiadająca l cmol(+),

10⁶ - powierzchnia l ha wyrażona w dm ,

10³ (w mianowniku) - przeliczenie g na kg.

Ponieważ nawozy wapniowe nie składają się w 100 % z CaO lub CaCO₃, w dalszej kolejności należy wyliczyć potrzebną ilość konkretnego nawozu o znanej zawartości „czystego" składnika (CaO lub CaCO₃).

---