Podstawy finansów

Przedsiębiorstwa niefinansowe i ich znaczenie dla systemu finansowego

Wydział Nauk Ekonomicznych

Kierunek Zarządzanie

Studia stacjonarne

II rok, semestr 4

Magdalena Jannasz (150529)

Krzysztof Janucik (150530)

Joanna Kalczuk (150533)

Magdalena Kasprzak ( 150537)

Spis treści

1. Wstęp

Gospodarkę można podzielić na sektor finansowy oraz niefinansowy. Celem naszego referatu jest zaprezentowanie i charakterystyka przedsiębiorstw niefinansowych oraz przedstawienie ich znaczenia dla systemu finansowego.

1. Definicja przedsiębiorstwa niefinansowego

Przedsiębiorstwa niefinansowe to jednostki, których główną działalnością jest produkcja dóbr lub świadczenie usług niefinansowych. W szczególności są to przedsiębiorstwa państwowe, spółki, spółdzielnie, oddziały przedsiębiorców zagranicznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek zatrudniające powyżej 9 osób, grupy producenckie, prywatne szkoły wyższe, prywatne zakłady opieki zdrowotnej, jednostki badawczo - rozwojowe oraz agencje (z wyjątkiem agencji państwowych).

Przedsiębiorstwa niefinansowe pełnią funkcję produkcji oraz wymiany dóbr i usług na zasadach komercyjnych. Ich nadrzędnym celem jest maksymalizacja zysku lub też tzw. wartości firmy, a w przypadku przedsiębiorstw państwowych i spółdzielczych - osiągnięcie odpowiedniej rentowności.

Ruch strumieni finansowych w grupie przedsiębiorstw niefinansowych związany jest z:

• transakcjami kupna-sprzedaży dóbr i usług oraz siły roboczej;

• transferami na rzecz państwa i od państwa;

• operacjami kapitałowymi prowadzonymi przez przedsiębiorstwa na rynku finansowym.

2. Rozwinięcie

Decyzje finansowe w przedsiębiorstwie powinny być podporządkowane działaniom prowadzącym także do wzrostu jego wartości. Przy podejmowaniu decyzji konieczne jest uwzględnienie przyszłych zmian w otoczeniu działania przedsiębiorstwa. Na te zmiany przedsiębiorstwo nie ma wpływu i powinno z odpowiednim wyprzedzeniem podejmować odpowiednie decyzje finansowo-organizacyjne. Spośród różnych zewnętrznych uwarunkowań, w których przedsiębiorstwo funkcjonuje, wyróżnić można:

• koniunkturę gospodarczą;

• inflację;

• politykę fiskalną i monetarną;

• politykę kursu walutowego.

1. Koniunktura gospodarcza

Związana jest ona z istniejącymi w gospodarce rynkowej cyklami. Pełny cykl składa się z ożywienia, rozkwitu, spadku koniunktury, recesji. Przedstawiona tabela zawiera najważniejsze zjawiska występujące w każdej z faz cyklu.

Faza cyklu koniunkturalnego	Rodzaje zjawisk
Ożywienie	wzrost popytu, wzrost przychodów ze sprzedaży i zapasów, poprawa wyniku finansowego przedsiębiorstw, wzrost zatrudnienia w gospodarce, wzrost PKB
Rozkwit	wysoki wzrost popytu, sprzedaż, zysków oraz płynności finansowej, powstają nowe firmy, wzrost akcji kredytowej banków, wzrost zatrudnienia i zapasów oraz inwestycji, wzrost cen i stóp procentowych
Spadek koniunktury	zmniejszający się poziom popytu sprzedaży, spadek zapasów, pogarszające się wyniki finansowe i płynności finansowej, trudne kredyty, zwolnienia pracowników, wyhamowanie wzrostu cen i stóp procentowych
Recesja	utrzymujący się niski poziom popytu i sprzedaży, upadek przedsiębiorstw, niskie ceny, spadek stóp procentowych od kredytów, obniżanie kosztów i ograniczenie zatrudnienia

Tabela 1. Zjawiska w fazach cyklu koniunkturalnego

Długość całego cyklu jak i jego poszczególnych faz jest nieregularna. Stąd biorą się dodatkowe trudności przy podejmowaniu dobrych decyzji finansowo-organizacyjnych w przedsiębiorstwie. Zmiany produktu krajowego brutto (PKB), służą do oceny wahań koniunktury gospodarczej.

W pierwszych dwóch fazach pełnego cyklu, firmy mogą liczyć na znaczny wzrost przychodów i zysków. Firmy w tych fazach powiększają kapitały własne poprzez np. zaciąganie kredytów bądź emisje akcji. W okresie dobrej koniunktury gospodarczej firmy zyskują z posiadanego kapitału większe zyski niż z lokat bankowych. W momencie pojawienia się szczytu wzrostu należy spodziewać się spadku popytu. Wówczas powstaje konieczność zaniechania nowych, rozwojowych inwestycji. W warunkach pojawienia się dekoniunktury trudno o kolejne dokapitalizowanie firmy, ponieważ spada jej rentowność i rośnie ryzyko inwestowania w działalność gospodarczą. Warto podkreślić, że skutki dekoniunktury gospodarczej najbardziej odczują firmy specjalizujące się w produkcji dóbr inwestycyjnych, motoryzacyjnych i budowlanych. Natomiast najsłabiej odczują wpływ recesji firmy zajmujące się produkcją i sprzedażą dóbr codziennego użytku takich jak artykuły spożywcze, odzieżowe, itp.

W okresie recesji najważniejszym zadaniem przedsiębiorstwa jest utrzymanie jego płynności finansowej oraz analizy dynamiki PKB.

Jak ważny jest wpływ koniunktury na przedsiębiorstwo można zaobserwować na prostym przykładzie amerykańskich przedsiębiorstw niefinansowych, których zadłużenie w ostatnich latach pogłębiło się o około 45%.

Na tak znaczący wzrost zadłużenia wpłynęła słaba kondycja sektora i jego wrażliwość na ewentualne pogorszenie koniunktury. Ostatnie informacji donoszą o pogorszeniu się wskaźników niedotrzymanych zobowiązań i stopy odzyskiwania niedotrzymanych zobowiązań.

Wiadomo, że wysoce zadłużone przedsiębiorstwa, są bardziej wrażliwe na kryzysy. Jeżeli popyt na produkty takiej firmy spadnie, może ona być zmuszona do ograniczenia inwestycji kluczowych dla długookresowego działania, lub zmniejszenia zatrudnienia poniżej efektywnego poziomu. W konsekwencji może to doprowadzić do niewypłacalności, a nawet bankructwa.

Pomimo gwałtownego wzrostu zadłużenia sektor firm nieświadczących usług finansowych jest w niezłej kondycji. Niemniej jednak stan małych przedsiębiorstw wchodzących w skład sektora rodzi pewne obawy. Sektor jako taki, powinien bez większych przeszkód przetrwać gwałtowną korektę kursu akcji, ale znaczny wzrost stóp procentowych może zachwiać jego płynnością.

2. Inflacja

Inflacja powoduje deprecjację (spadek wartości pieniądza) na skutek wzrostu cen. Ma ona duże znaczenie przy ocenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, ponieważ zaciemnia i zniekształca obraz rzeczywistego przebiegu procesów gospodarczych.

Przeprowadzając ocenę sytuacji przedsiębiorstwa, należy dokonać eliminacji wpływu inflacji na kategorie finansowe. Do tego celu wykorzystujemy wskaźnik zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych. Umożliwia on ocenę dynamiki poszczególnych kategorii ekonomicznych w ujęciu realnym na tle otaczającej firmę rzeczywistości.

Treść	Lata
		1	2	3
Zysk według cen bieżących	50000	64400	70000
Współczynnik inflacji		1,09	1,15
Zysk według cen porównywalnych z roku 3	50000 x 1,09 x 1,15 = 62675	64400 x 1,15 = 74060	70000
Zysk według cen porównywalnych z roku 1	50000	64400 : 1,09 = 59083	70000 :1,09 : 1,15 = 55844

Tabela 2. Ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa z uwzględnieniem wpływu inflacji

Powyższy schemat pokazuje jak należy oceniać sytuacje finansową przedsiębiorstwa z uwzględnieniem wpływu inflacji. Jak widzimy największą wartość zysku odnotowano w roku 2, a następnie w roku 3. Natomiast najsłabszy zysk był w roku 1.

Negatywne skutki inflacji to:

• Redystrybucja siły nabywczej na korzyść emitującego pieniądz fiducjarny

• Realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności

• Tzw. koszty zdartych (lub zdzieranych) zelówek

• Tzw. koszty zmienianych jadłospisów

Inne skutki inflacji:

• Ponieważ siła nabywcza pieniądza maleje, konsumenci chcą się go pozbyć, zakupując dobra, których wartość nie maleje. Tym samym napędzają te sektory gospodarki, które produkują dobra trwałe.

• Ponieważ rosną ceny dóbr, konsumenci chętniej kupują ich tańsze zamienniki.

• Powyższy skutek wywołuje wzrost (niekoniecznie równomierny) cen innych towarów. Jeżeli wzrasta cena benzyny, rosną koszty transportu i ceny wszystkich towarów, które są transportowane. Tym samym wzrost ceny benzyny może spowodować wzrost cen chleba.

1. Polityka fiskalna i budżetowa

Tak jak poprzednie dwa czynniki, tak i ten ma wpływ na sytuacje finansową firmy. Ponieważ wartość podatku dochodowego wpływa bezpośrednio na poziom zysku netto przedsiębiorstwa. Dodatkowo przedsiębiorstwa są obciążone, także podatkiem od nieruchomości oraz podatkiem bezpośrednim takim jak VAT i akcyza.

Przykładem na ingerencję państwa polskiego w tym obszarze są ostatnie zmiany w opłatach za wieczyste użytkowanie.

Wielu przedsiębiorców prowadzi własne firmy na gruntach będących własnością jednostek samorządu terytorialnego. Taką możliwość daje im prawo użytkowania wieczystego, które w swej formie zbliżone jest do prawa własności. W przepisach regulujących zasady korzystania z użytkowania wieczystego nastąpiły pewne zmiany.

Użytkowanie wieczyste nieruchomości wiąże się dla przedsiębiorcy z ponoszeniem corocznych opłat. Przede wszystkim jednak, już za samo oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobierana jest tzw. pierwsza opłata, a dopiero później opłaty roczne.

9 października 2011 r. weszły w życie zmiany do ustawy o gospodarce nieruchomościami, w zakresie zasad naliczania opłat rocznych za użytkowanie wieczyste gruntu. Tego samego dnia uległy zmianie reguły przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Nowe regulacje mają złagodzić skutki wzrostu opłat za użytkowanie wieczyste oraz ułatwić przekształcenie tego prawa we własność.

Od 9 października 2011 r. aktualizacja opłat rocznych za użytkowanie wieczyste gruntu będzie mogła nastąpić nie częściej niż raz na trzy lata, pod warunkiem, że wartość nieruchomości uległa zmianie.

Nowe przepisy spowodują, że z jednej strony jednostki samorządu terytorialnego, nie będą ponosić zbyt często kosztów związanych z wyceną nieruchomości, z drugiej strony użytkownicy wieczyści uzyskują pewność, że przez trzy lata wartość ich nieruchomości nie wzrośnie.

Wróćmy teraz do podatków i funkcji jakie one pełnią.

1. Funkcja fiskalna

Polega na zaopatrywaniu władz publicznych w środki finansowe, które są niezbędne do realizacji ich zadań. Następuje tutaj zmiana charakteru własności strumieni pieniędzy, pieniądze prywatne stają się środkami finansowymi o charakterze publicznym, w stosunku do których zmieniają się decydenci. Tym samym podatki pełnią funkcję rekonwersji własności pieniądza, która jest ściśle związana z funkcją fiskalną.

2. Funkcja redystrybucyjna

Polega ona na korygowaniu proporcji dochodowych podatników, które zostały ukształtowane w wyniku działania rynku. Przez zróżnicowanie stawek podatkowych następuje przepływ dochodów od podatników silniejszych finansowo za sprawą budżetu państwa, do podatników pod tym względem słabszych

3. Funkcja stymulacyjna

Polega na oddziaływaniu na zachowania podatników, czyli na kształtowaniu określonych reakcji podatników dotyczących procesów społeczno-gospodarczych. Do realizacji tej funkcji wykorzystuje się przede wszystkim rodzaj podatku i niektóre elementy techniki podatkowej, takie jak ulgi i zwolnienia. Np. podatek rolny nie ogranicza aktywności gospodarczej, ponieważ opodatkowuje on jedynie potencjał wytwórczy podatnika, który może być wykorzystywany zarówno efektywnie jak i nieefektywnie. Co prowadzi do osiągania dużych, bądź małych dochodów, nie mając wpływu na wymiar tych podatków.

Podatki możemy podzielić na:

1. Podatki dochodowe - jak sama nazwa wskazuje przedmiotem opodatkowania jest dochód rzeczywisty, rozumiany jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania. Należą do nich: PIT (od osób fizycznych) i CIT (od osób prawnych)

2. Podatki majątkowe - obciążają posiadanie majątku lub zbycie praw majątkowych. Należą do nich: podatek rolny, podatek od środków transportowych, podatek od nieruchomości, a także podatek od spadków i darowizn oraz podatek od czynności cywilnoprawnych.

3. Podatki od obrotu - charakteryzują się tym, że obciążają przychody podatnika niezależnie od kosztów ich uzyskania. Podatki te są pobierana z tytułu obrotu towarami i usługami i wzrostu ich wartości (tj. sprzedaży towarów, zamiany towarów, świadczenia usług). Do tej grupy należą VAT i podatek akcyzowy.

Istnieje także drugi podział na podatki:

1. Podatki bezpośrednie - obciążają osiągane przez podatnika dochody lub majątek. Przedmiot opodatkowania zawsze jest bezpośrednio związany ze źródłem podatku. Podatki te nie mogą być przerzucane. Należą do nich: podatki dochodowe i podatki majątkowe. Do wad tego podatku można zaliczyć nieregularne i mniejsze wpływy do budżetu państwa, natomiast zaletą jest możliwość stymulacji zachowania podatników, dotyczące np. podejmowania inwestycji, wdrażania postępu, wspierania ochrony środowiska.

2. Podatki pośrednie - wskazują one w sposób wtórny na domniemanie istnienia dochodu. Dotyczą one dokonywanych wydatków, są pobierane w momencie zakupu towarów i usług. Przedsiębiorstwa przesuwają ten podatek na podmiot realizujący zakup produktów, bądź usług. Tak jak w podatkach bezpośrednich możemy wskazać zarówno zalety jak i wady. Do zalet należą duża wydajność budżetowa, odporność na inflację, mała wrażliwość społeczna. Do wad natomiast zaliczymy: cenotwórczosć (wpływają na cenę towarów i usług), nie uwzględniają zdolności podatkowej podatników, ograniczają działalność gospodarczą, bo są płacone przed otrzymaniem od odbiorcy środków pieniężnych.

Podatki stanowią istotny element systemu finansowego państwa. Opodatkowanie jest niezwykle złożonym zjawiskiem, wymagającym rozpatrywania go z rozmaitych punktów widzenia. Bezpośrednim efektem podatku jest transfer funduszy od podmiotów gospodarczych do budżetu państwa.

Rozwój rodzimych przedsiębiorstw oraz bezpośrednich inwestycji zagranicznych jest bardzo ważny dla Polski, zapewniając między innymi kapitał na nowe przedsięwzięcia, wprowadzenie nowych technologii, metod zarządzania i dostęp do rynków eksportowych. Jednocześnie na lokalizację inwestycji wpływa opodatkowanie, które wpływa na poziom zysków.

Zmniejszenie obciążeń podatkowych spowoduje zmniejszenie dochodów budżetowych i ograniczenie funkcji redystrybucyjnej budżetu, zwiększy natomiast zasoby finansowe podatników. W ten sposób powstaną bodźce do wzrostu inwestowania, zatrudnienia czy eksportu.

Podsumowując należy powiedzieć, że wydatki publiczne związane z polityką budżetową mają wpływ na efektywność funkcjonowania przedsiębiorstw. Jak wiadomo to budżety państwa i jednostek samorządu terytorialnego są kreatorami tych wydatków, które decydują o popycie na poszczególne towary i usługi, a w efekcie o wielkości przychodów i zysków wielu firm. Nie zawsze jednak styk przedsiębiorstwa prywatnego z sektorem publicznym prowadzi do sukcesu. Praktyka dowodzi, że wiele jednostek budżetowych nie jest w stanie na bieżąco regulować swoich zobowiązań. W Polsce najlepszym przykładem może być wiele państwowych placówek służby zdrowia.

Ostatnio jednak wprowadzono kolejne zmiany by pomóc polskim przedsiębiorstwom. 27 sierpnia 2011 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Skarbu Państwa z dnia 11 sierpnia 2011 r. w sprawie wsparcia niebędącego pomocą publiczną.

Na mocy nowego rozporządzenia przedsiębiorca może ubiegać się od ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa o wsparcie, niebędące pomocą publiczną, które będzie udzielane ze środków zgromadzonych na ten cel w planie finansowym Funduszu Restrukturyzacji Przedsiębiorców.

Wsparcie jest kierowane do przedsiębiorców publicznych i prywatnych działających na rynku nie mniej niż trzy pełne lata obrotowe, bez względu na kryterium ich wielkości (mały, średni lub inny przedsiębiorca). Wymóg ten zostaje wprowadzony w celu ograniczenia ryzyka związanego z wyborem partnera inwestycyjnego (biznesowego) o małym doświadczeniu w działalności gospodarczej oraz słabej renomie rynkowej.

Zgodnie z przepisem §3 Rozporządzenia wsparcie może zostać udzielone przedsiębiorcy na dwa główne cele:

1. na finansowanie inwestycji (w tym nowych inwestycji) lub

2. na ochronę interesów bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej (chodzi o ochronę w świetle art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej).

Jeżeli chodzi o cel określony w pkt. 1 wyżej, to wsparcie będzie mogło zostać udzielone o ile realizacja tej inwestycji pozwoli min. na utworzenie nowego przedsiębiorstwa lub rozbudowę istniejącego albo też na zasadniczą zamianę technologii produkcji lub świadczenia usług w przedsiębiorstwie lub różnicowanie asortymentu produkcji lub usług.

Wprowadzono również zasadę, że decyzja o udzieleniu wsparcia podejmowana będzie przede wszystkim na podstawie wyników testu prywatnego inwestora lub analizy stwierdzającej możliwość wyłączenia stosowania przepisów prawa Unii Europejskiej o pomocy publicznej na podstawie art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, które są sporządzane w szczególności na podstawie biznesplanu oraz z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących planowanej inwestycji lub innemu celowi, na który ma być udzielone wsparcie.

W świetle założeń nowego rozporządzenia, wprowadzone rozwiązania mają wpłynąć korzystnie na zwiększenie wartości środków inwestowanych przez Skarb Państwa, a także zwiększyć wpływy do budżetu. Ponadto, mają pozytywnie wpłynąć na wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw objętych wsparciem i ich kondycję finansową, a także przyczynić się do zwiększenia ich aktywności i konkurencyjności. Tym samym przewiduje się, że nowe regulacje mogą spowodować znaczne przyspieszenie zarówno w rozwoju przedsiębiorstw, jak też w całej gospodarce krajowej.

1. Polityka monetarna i kursowa

Ostatnim elementem, który ma wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa jest polityka monetarna i kursowa. Jej celem jest regulowanie podaży pieniądza w sposób umożliwiający stabilizację jego siły nabywczej i pozwalający jednocześnie na wspieranie rozwoju gospodarczego kraju. W zasadzie bank centralny, który steruje polityką monetarną powinien realizować rozsądną politykę kompromisu między działaniami prowadzącymi do utrzymania stabilności siły nabywczej pieniądza, a działaniami wspierającymi rozwój gospodarczy. Bank centralny w realizacji polityki monetarnej posługuje się różnymi instrumentami. Głównym instrumentem jest stopa procentowa od kredytów. Jej umiarkowany poziom pozwala na większe korzystanie z kredytów oraz prowadzi do efektów w postaci dźwigni finansowej.

Dźwignia finansowa - jest to instrument finansowy wykorzystywany przez podmioty w celu zwiększenia zyskowności. Ma ona sens wtedy kiedy dofinansowując podmiot kapitałem obcym możemy liczyć na zwiększenie zysków przynajmniej w stopniu pozwalającym na spłatę kosztów pozyskania kapitału. Inaczej mówiąc podmiot osiąga korzyści z dźwigni finansowej, gdy koszt kapitałów obcych jest niższy od rentowności jego majątku.

Istotne znaczenie dla finansowej efektywności przedsiębiorstwa ma także kurs walutowy, którego wysokość oraz wahania decydują o opłacalności eksportu i importu oraz o poziomie cen na rynku wewnętrznym. I tak odpowiednio jeżeli wystąpi deprecjacja waluty krajowej, to wzrośnie opłacalność eksportu, co w konsekwencji doprowadzi do pogorszenia się konkurencyjności produktów importowanych w stosunku do produkcji krajowej. Z kolei aprecjacja waluty krajowej prowadzi do obniżenia wpływów z eksportu, co prowadzi do poprawy opłacalności importu. Na poprawę koniunktury gospodarczej wpływa wysoki poziom eksportu. Istotne znaczenie dla rozwoju handlu zagranicznego ma stabilizacja kursu walutowego.

3. Podsumowanie

Przedsiębiorstwa niefinansowe gromadzą i wydatkują środki pieniężne na cele swojej działalności. Kierownictwo przedsiębiorstwa powinno prowadzić właściwą działalność organizacyjną, decyzyjną i kontrolną w sferze jego finansów, stwarzając warunki do uzyskania najkorzystniejszych wyników. Jednak nie tylko powyższe uwarunkowania wewnętrzne prowadzą do sukcesu lub jego braku w przedsiębiorstwie. Ważną rolę odgrywają uwarunkowania zewnętrzne, takie jak możliwości zbytu, polityka podatkowa, wzrost konkurencji. Istotne znaczenie dla sytuacji finansowej przedsiębiorstwa ma również polityka fiskalna państwa, a szczególnie obciążenia finansowe wynikające z podatków, opłat i świadczeń parapodatkowych. Za pomocą podatków państwo stymuluje sferę gospodarczą i pozagospodarczą. W obrębie sfery gospodarczej jest to struktura gospodarki narodowej, kierunki i lokalizacja przedsięwzięć gospodarczych, efektywność ekonomiczna oraz konsumpcja.

Duże znaczenie dla przedsiębiorstw ma też polityka monetarna państwa realizowana przez bank centralny. Państwo dążąc do przezwyciężenia recesji, za sprawą banku centralnego podejmuje działania polegające na obniżaniu stopy procentowej, czyli prowadzi do większej dostępności kredytów i do obniżenia ich ceny. Działania te mogą jednak prowadzić do wzrostu inflacji, którą bank centralny stara się obniżyć zwiększając stopę procentową. Jeżeli wysokość stopy procentowej przekracza poziom inflacji, powoduje to ograniczenie korzystania przedsiębiorstw z kredytów.

Niekiedy też ważną rolę w działalności przedsiębiorstwa odgrywa interwencjonalizm państwa. Państwo oddziałuje na przedsiębiorstwa niefinansowe ułatwiając im procedury i chroniąc rynki. Z drugiej strony obserwujemy jak wielki wpływ przedsiębiorstwa mają na państwo, a szczególnie na jego wpływy do budżetu, na przykład poprzez wspomniane już opodatkowanie.

Wykaz źródeł

1. Podstawka Marian, Podstawy finansów, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011

2. Podstawka Marian, Finanse, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010

3. http://www.firma.egospodarka.pl/70393,Wsparcie-dla-przedsiebiorcow-od-Skarbu-Panstwa,1,11,1.html

4. http://www.gofin.pl/17,2,119,99096,zmiany-w-oplatach-za-wieczyste-uzytkowanie.html

5. http://www.przepisy.gofin.pl

6. http://coin.wne.uw.edu.pl/finanse/Artykuly/michal_kucharski_amerykanskie_przedsiebiorstwa.html

7. http://www.newtrader.pl/struktura-finansowa-gospodarki-narodowej,654,ekonomia.html

8. http://pl.wikipedia.org/wiki/Inflacja

9. http://pl.wikipedia.org/wiki/D%C5%BAwignia_finansowa

10. http://mikroekonomia.net/system/publication_files/686/original/2.pdf?1315211667

http://www.przepisy.gofin.pl

http://www.newtrader.pl/struktura-finansowa-gospodarki-narodowej,654,ekonomia.html

Podstawka Marian, Podstawy finansów, Tabela. 70, str. 297, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011

http://coin.wne.uw.edu.pl/finanse/Artykuly/michal_kucharski_amerykanskie_przedsiebiorstwa.html

Podstawka Marian, Podstawy finansów, Tabela 71, str. 297, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011

Podstawka Marian, Podstawy finansów, str. 295-298, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Inflacja

Podstawka Marian, Podstawy finansów, str. 299-300, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011.

http://www.gofin.pl/17,2,119,99096,zmiany-w-oplatach-za-wieczyste-uzytkowanie.html

Podstawka Marian, Podstawy finansów, str. 174-175, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011

Podstawka Marian, Podstawy finansów, str. 182-184, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011

Podstawka Marian, Podstawy finansów, str. 298-299, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011

http://www.firma.egospodarka.pl/70393,Wsparcie-dla-przedsiebiorcow-od-Skarbu-Panstwa,1,11,1.html

http://www.firma.egospodarka.pl/70393,Wsparcie-dla-przedsiebiorcow-od-Skarbu-Panstwa,2,11,1.html

http://pl.wikipedia.org/wiki/D%C5%BAwignia_finansowa

Podstawka Marian, Podstawy finansów, str. 299-300, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2011

11

---