A K A D E M I A O B R O N Y N A R O D O W E J

WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY

ZAKŁAD ORGANIZACJI I MOBILIZACJI

Jan WOJNAROWSKI

JAK ROZWIĄZAĆ PROBLEM BADAWCZY?

Uproszczona metodologia

dla autorów prac studyjnych, magisterskich

i rozpraw doktorskich

Warszawa 2004 rok

Spis treści

I.	WYBÓR I SPRECYZOWANIE TEMATU BADAWCZEGO .........	3
II.	PRZEDMIOT BADAŃ ..........................................................................	5
III.	CEL BADAŃ .........................................................................................	8
IV.	PROBLEM BADAŃ ..............................................................................	9
V.	PYTANIA BADAWCZE .......................................................................	10
VI.	HIPOTEZA ROBOCZA .......................................................................	11
VII.	METODY BADAWCZE .......................................................................	13
VIII.	TEREN BADAŃ .....................................................................................	17
IX.	KOLEJNOŚĆ UKŁADU PRACY .......................................................	17
X.	WNIOSKI KOŃCOWE ........................................................................	19
XI.	BIBLIOGRAFIA ....................................................................................	20
XII.	ZAŁĄCZNIKI ........................................................................................	21
XIII.	PRZYKŁADOWE WYZNACZNIKI METODOLOGICZNE PRAC NAUKOWO-BADAWCZYCH ...............................................	24
	LITERATURA .....................................................................................	49

Koncepcja pracy (rozprawy)

1. WYBÓR I SPRECYZOWANIE TEMATU BADAWCZEGO

TEMAT	to podstawowa treść - myśli ograniczające istotę utworu, motyw rozprawy. Temat wiąże i porządkuje elementy świata w jedną całość; jest myślą główną, osnową, ideą, koncepcją badawczą, w którym ukryty jest problem do rozwiązania (zbadania); jest zapisem problemu do naukowego rozwiązania nie jako pogląd badacza na określoną rzeczywistość, lecz udokumentowany i opisany obszar niewiedzy; może dotyczyć:
		znanych lub mało znanych faktów interesujących badacza w zakresie jego rozwoju i funkcjonowania; potwierdzenia istniejącej wiedzy teoretycznej i praktycznej - wzbogaconej o nowe uwarunkowania (okoliczności, koniun­ktu­ra, atmosfera, sytuacja); ustalenia zależności pomiędzy różnymi faktami (np. między teorią a praktyką) w badanej dziedzinie; uporządkowanie wiedzy opracowanej przez innych badaczy, zawartej w różnych źródłach (publikacjach) tzw. opracowanie monograficzne; stworzenie (opracowanie) nowych teorii (podstaw - zarysów teoretycznych), czy założeń rozwoju danej dziedziny wiedzy.
Tytuł	to zapis, czyli krótkie ujęcie treści pracy (rozprawy) w pewne hasło, obejmujące bardzo rozległą problematykę badanej rzeczywistości.

W pracy nie można stosować kompilacji (grabieży fragmentów dzieł i zestawienia w jedno opracowanie autorskie), lecz wyrażenie własnego stanowiska do opisywanych zjawisk - problemów. Zbierając i studiując litera­turę przedmiotu badań musimy uzmysłowić sobie własną „myśl przewodnią” dotyczącą badanego problemu. Nie należy błądzić w mnogości obcych myśli, które nas - być może - przekonują swoim opisem (argumentacją), lecz należy mieć osobiste przekonanie, które pomoże nam stworzyć własną teorię. Proces ten polega na przeprowadzeniu swoistej „sekcji zwłok”, czyli autopsji - osobistego wglądu w badany obiekt (problem). Dokonać należy jego analizy stanu aktualnego (zdiagnozować) i obserwacji (wyobrażenia) jego rozwoju, czyli prognozy.

Uzasadnienie tematu badawczego polega na zdefiniowaniu pojęcia zawartego w temacie, które pozwoli na sprecyzowanie zakresu przedmiotu badań (do zjawiska rzeczywistego, a nie do abstrakcji). Uzasadnienie to analiza dotychczasowych doświadczeń i przedstawianej literatury. W wyniku analizy wyjaśniamy sobie, na czym polega problem badawczy, należy zatem sformu­łować konkretne pytania, na które trzeba będzie udzielać odpowiedzi. Przepro­wadzona analiza pozwala na umiejscowienie tematu badań w przyna­leżności do bliższego i nadrzędnego problemu naukowego. Wyniki analizy powinny wskazać na stopień względnej nowości tematu badań. W rozpa­try­wanym temacie autor powinien uzasadnić wartość społeczną podjętych badań, określić teoretyczne korzyści wynikające z rozwiązanego problemu i wskazać na kon­sek­wencje praktyczne.

Z badanego tematu należy wyciągnąć wnioski dotyczące:

• co jest wiadome, a co nie i ja się tym zajmuję w badaniach;

• w znanych (przestudiowanych) publikacjach autorzy rozpracowali „to i to”, lecz pominęli „to” i ja się tym zajmuję;

• sugeruję problem rozwiązać „tak a tak”, biorąc za podstawę następujące założenie ............... .

Po spełnieniu wymagań dotyczących tematu badań należy określić i spre­cyzować:

2. PRZEDMIOT BADAŃ - to metodologicznie skonkretyzowane stosunki i procesy społeczne.

Przedmiotem badań mogą być: procesy zachodzące w danym zjawisku, sprawność działania człowieka, zorganizowane działania zbiorowości ludzkiej oraz zaistniałe fakty spowodowane różnymi czynnikami otoczenia.

1. W bezpieczeństwie państwa przedmiotem badań jest:

b) W reagowaniu kryzysowym.

• bezpieczeństwa:

• militarną;

• publiczną;

• polityczną;

• społeczną;

• ekonomiczną:

c) W gotowości obronnej państwa (*bojowej sił zbrojnych).

d) W systemie mobilizacyjnym na szczeblu sił zbrojnych przedmiotem badań jest pytanie?

Pytanie to można zobrazować - rys. 1.

Rys. 1. Obszar przedmiotu badań

L SZ „W” = f (P, M, t), gdzie:

L SZ „W”	-	liczebność sił zbrojnych na okres wojny
f	-	funkcja wielkości
P	-	potrzebna liczebność sił zbrojnych
M	-	możliwość GN w zabezpie­czaniu tej liczby sił zbroj­nych
t	-	termin niezbędny na kilkakrotne powiększenie liczebności sił zbrojnych

d) W systemie mobilizacyjnym na szczeblu jednostki wojskowej

f) W organizacji sił zbrojnych

g) W sztuce wojennej

8. W taktyce

W systemie zarządzania są relacje zachodzące pomiędzy: kierownictwem a zespołami ludzkimi; rynkiem a popytem itp.

Kolejnym krokiem w badaniach jest sprecyzowanie celu badań (tego końcowego zapisu, który ma być spójny z problemem badawczym).

Procedura badawcza powinna obejmować:

• weryfikację mojej wiedzy o problemie,

• prognozę możliwości rozwoju problemu,

• określenie prawdopodobnego celu badań,

• identyfikację problemu i pytań badawczych,

• określenie potrzeb i priorytetów rozwojowych, problemu badawczego za­war­tych w hipotezie roboczej

III. CEL BADAŃ - dążenie badacza do osiągnięcia swojego zamiaru.

1. poznawczy (edukacyjny) cel badań powinien zawierać się w odpowiedzi na pytanie: Jak skutecznie przygotować (planować i organizować - prowadzić) mobilizację w siłach zbrojnych oraz sprawnie nią kierować, nawet w wa­run­kach mogących wystąpić zakłóceń w jej przebiegu;

2. diagnostyczny - ustalający aktualny stan w danej dziedzinie z tendencją wyak­centowania kierunków dalszego rozwoju;

3. praktyczny (normatywny, weryfikacyjny) dotyczy on znalezienia prawi­dło­wości rozwojowych, funkcjonujących zasad oraz sposobów działania wojsk (mobilizacji) i zaproponowania pewnych ustaleń dotyczących sposobu, miejsca i terminów działań (prowadzenia mobilizacji).

Ustalając cel (cele) badań należy w zapisie umieścić: zbadać; sprawdzić; (potwierdzić); zaprojektować; okreś­lić zjawisko; ocenić coś; przedstawić roz­wią­zanie; wdrożyć (koncepcję, plan) itd.

Uwaga

Celem badań nie może być np. „doskonalenie” danej działalności (procesu), bo z góry zakładamy, iż dotychczasowy proces dzia­ła­l­ności był niedoskonały (zły). Coś, co jest niedoskonałe (złe) nie może być dalej doskonalone, bo doprowadzimy nasze rozważa­nia do absurdu (nie wolno doskonalić rzeczy niedoskonałych), nato­miast doskonalimy (ulepszamy) rzeczy (zjawiska) doskonałe - i na tym polega postęp w nauce.

4. PROBLEM BADAWCZY to tyle co:

• pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma nam dostarczyć badanie. W. Zaczyński „Praca badawcza nauczycieli”. Warszawa, WSiP, 1976 r.

• pytanie na które szukamy odpowiedzi na drodze badań naukowych. M. Łobocki „Metody badań pedagogicznych”.

• stan mojej niewiedzy zawartej w pytaniu, które znam (dotyczy jakości i roz­miaru mojej niewiedzy) i brak mi odpowiedzi. J. Wojnarowski „Rozwój teorii systemu mobilizacji i uzupełniania sił zbrojnych” - Prognoza-4, ASG WP 1985 r.

Rozpatrując problem badawczy miej na uwadze, iż „przyczyna powoduje skutek”, lecz muszą zaistnieć te same warunki, to samo miejsce i czas, aby skutek był taki sam. Natomiast w innych warunkach, w innym miejscu i czasie będzie inny skutek - twoich rozważań naukowych.

Problem badawczy sprowadza się do udzielenia wiążących odpowiedzi na pytania rozpoczynające się od partykuły „czy, kto i kiedy, dlaczego?”. Na tak zadane pytania można udzielić dwie odpowiedzi - twierdzącą „tak” i przeczącą „nie” Np. czy obowiązujące ustalenia ..................... są możliwe do zrealizowania ....................? Odpowiedź „tak” wymaga głębokiego udokumentowania. Nato­miast odpowiedź „nie” powoduje pojawienie się problemu badawczego i spro­wadza się do kolejnych pytań? Co należy uczynić, aby w pełni zabezpieczyć ..................... JW w zaistniałych warunkach, od czego, kogo to zależy?

Może też pojawić się pytanie dopełniające, rozpoczynające się od słów: który, jaki, jak itp.

Pytania te mogą zawierać kilka odpowiedzi np. który z elementów syste­mu (procesu) ................... decyduje o jego niezawodności w działaniu (postę­powa­niu)? Czy - jak planować (organizować) ............... co? Jaki przyjąć (założyć) sposób kierowania (zarządzania) .........................?

Dla ułatwienia prowadzonych analiz i syntez badawczych - główny problem badawczy można określić formułując pytanie(a) badawcze, które będzie(ą) rozwinięciem treści merytorycznych w kolejnych rozdziałach pracy badawczej.

Niezbędnym warunkiem rozpoczęcia procesu badań naukowych jest sfor­mu­łowanie i sprecyzowanie problemu badawczego, którego następstwem będzie przyjęcie określonego tematu i wytyczenie celów. Słowo „problem” pochodzące z języka greckiego (problema) i oznaczające m.in. przeszkodę lub trudność - to pytanie o rozwiązanie określonej kwestii. Jednak nie każde pytanie, jakie sobie stawiamy, może być problemem badaw­czym. I tak np. S. Nowak uważa, iż „problem badawczy to tyle, co pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie”. Natomiast J. Pieter widzi problem badawczy jako „swoiste pytanie określające jakość i rozmiar pew­nej niewiedzy (pewnego braku dotychczasowej wiedzy) oraz cel i granicę pra­cy naukowej. Ustalanie problemu polega więc na określeniu i objaśnieniu pewnego, obiektywnego stanu niewiedzy na gruncie wiedzy dotychczasowej - poprzez jej krytykę.

Aby problem badawczy spełniał kryteria meto­dologicznej poprawności powinien charakteryzować się następującymi cechami:

• być dostatecznie precyzyjnie sformułowany od strony logicznej i językowej - jasny, wyrazisty, jednoznacznie rozumiany;

• posiadać związek z dotychczasowym dorobkiem wiedzy, której kontynuację stanowi, lub wybiega śmiało poza jej granice;

• być możliwym do rozwiązania zgodnie ze stawianymi współcześnie wyma­ga­niami metodologii badań naukowych;

• posiadać model użytkowy przydatny na gruncie praktyki wojskowej.

V. PYTANIA BADAWCZE

Pytanie to żądanie informacji lub wskazanie na jej brak.

Pytanie badawcze określa jakość i rozmiar mojej niewiedzy oraz wyzna­cza (precyzuje) cząstkowy cel i granice podejmowanych badań naukowych.

Pytania badawcze zawierają w sobie cząstkowy problem i mogą dotyczyć:

1) ustalenia faktów:	jak jest, lub jak było, jak może być?
2) ustalenia przyczyn:	dlaczego tak jest, lub tak było, jak będzie?
3) kierowania rzeczywistością:	jak być powinno, jak należy działać, aby uzyskać najlepsze efekty?

W uzasadnieniu pytanie może dotyczyć: dlaczego tak być powinno lub dlaczego tak należy działać?

Przykłady pytań badawczych.

1. czy i na ile aktualna wiedza ............ zawarta w ................ odpowiada ..............?

2. jakie czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wpływają na rozwój wiedzy ..............?

3. które z założeń należy zmienić (dostosować), opracować od nowa, aby sprawnie funkcjonował (system, proces, projekt itp.)?

4. jak planować (programować) coś ................, aby osiągnąć ................... co?

5. Jakie są (mogą być) potrzeby zabezpieczenia ................. czego?

6. Które kryteria blokują (uniemożliwiają) sprawne funkcjonowanie ............. czego?

7. Co zmienić w procesie, aby ................?

8. Kiedy przeprowadzić weryfikację ............... i w jakim kierunku ..............., aby osiągnąć ...............?

6. HIPOTEZĄ ROBOCZĄ - nazywany stwierdzenie, co do którego istnieje pewne prawdopodobieństwo, że stanowić będzie ono prawdziwe roz­wiązanie danego problemu i oznacza intuicyjne postrzeganie rozwiązy­wa­n­e­go problemu badawczego. Ma na celu rozdzielenie prawdy od fałszu.

Hipoteza robocza:

jest naukowym przypuszczeniem, co do istnienia lub nieobecności danej rzeczy, zjawiska w określonym miejscu i czasie. J. Pieter „Zarys metodologii badań naukowych”. PWN Warszawa. przypuszczalne założenie zależności, jakie zachodzi między wybranymi zmiennymi, które jest w rzeczy samej wstępną odpowiedzią na pytanie zawarte w sfor­mułowanym problemie badawczym. W. Zaczyński „Praca badawcza nauczycieli”. WSiP Warszawa, 1981 r. stanowi odpowiedź na pytanie zawarte w problemie badawczym, ale wymaga sprawdzenia (potwierdzenia lub odrzucenia).

Efektywne przeprowadzenie badań naukowych wymaga oprócz sprecy­zo­wa­nia problemów badawczych, także rozwiązania hipotezy roboczej. Słowo „hipo­te­za” wywodzi się z języka greckiego „hipothesis” i oznacza dosłownie „pod­kład" lub „przypuszczenie”. W pracach naukowych najczęściej wykorzy­sty­wane jest to drugie znaczenie.

Hipoteza naukowa jest więc naukowym przypuszczeniem co do istnienia lub nie­obec­­ności danej rzeczy czy zjawiska w określonym miejscu lub czasie, oraz co do związku zależności danych zjawisk od innych lub związku pojęć, bądź wielkości matematycznych o ustalonym znaczeniu. Hipoteza robocza stanowi stwierdzenie, co do którego istnieje pewne prawdopodobieństwo, że jest właś­ciwym rozwiązaniem sformułowanych uprzednio problemów badawczych, a więc zawsze występuje jako założenie badań, nigdy zaś końcowy ich rezultat lub płynący z nich wniosek. Tak więc hipotezy robocze są oczekiwanymi przez badacza wynikami planowanych badań.

Według M. Łobockiego - hipotezą roboczą „sensu stricte” jest tylko takie twierdzenie (przypuszczenie), które spełnia następujące warunki:

• hipoteza robocza musi dać się zweryfikować;

• hipoteza robocza wyraża związek w zasadzie tylko pomiędzy dającymi się zbadać faktami, zdarzeniami, ludźmi;

• hipoteza robocza jest przypuszczeniem wysoce prawdopodobnym, mającym swe uzasadnienie w dotychczasowym dorobku naukowym;

• hipoteza robocza jest wnioskiem z dotychczasowych obserwacji i doświad­czeń bada­cza;

• hipoteza robocza jest twierdzeniem wyrażonym jednoznacznie i w sposób możliwie usz­cze­gółowiony.

Właściwe sformułowanie hipotezy roboczej, jako niezbędnego tworu myślo­wego w procesie badań naukowych następuje na drodze konfron­tacji hipotezy wstępnej z dotychczasową wiedzą dotyczącą pro­blemu naukowego. Wymaga to zgromadzenia, uporządkowania, wszechstronnego i głębokiego przestudiowania wiedzy oraz jej krytycznej oceny z punktu widzenia przydatności do ustalenia wartości hipotezy wstępnej.

Hipoteza robocza może opierać się na:

• wyobrażni w poszukiwaniu zgodności treści z praktyką i faktami;

• ustaleniu i eliminowaniu sprzeczności;

• dotarciu do założeń o charakterze pierwotnym.

W badaniach naukowych przyjmuje się hipotezę roboczą zawierającą się w dwóch zdaniach przypuszczających, które można weryfikować;

• jak jest i dlaczego tak jest?

• co należy zrobić (uczynić), aby osiągnąć?

Można ją poprawić i uzupełnić w toku badań. W konsekwencji badań jest potwierdzeniem naszych przypuszczeń lub zanegowaniem.

7. METODY BADAWCZE - podstawowe

Metodologia - nauka o metodach badawczych (metodos - badanie, logos - słowo).

Metoda porównania i motywacji oznacza: JEST! co zrobić, aby zmienić NA POWINNO BYĆ.

Metoda z greckiego - meta → droga, chodos → idę, czyli droga docho­dze­nia do prawdy, lub idę drogą i postrzegam otoczenie, które uzmysławia mi problemy do rozwiązania.

Do najczęściej mających zastosowanie metod badawczych w tego typu dysertacjach naukowych należy zaliczyć:

• analizę literatury przedmiotu badań w sensie statycznym i przestrzennym (jest ta metoda „duszą” myślenia, które tworzy określony byt);

• w metodzie analizy można wyodrębnić analizę jakościową, która pozwala na logiczne uzasadnienie występujących zjawisk przyczynowo-skutkowych oraz analizę ilościową służącą do określenia zależności i siły oddziaływania pomiędzy badanymi zjawiskami.

Analiza jest operacją myślową, która przetwarza naszą wiedzę na czynniki pierwsze poczym następuje badanie tych elementów wiedzy częściami za pomocą logicznego myślenia, Należy zwrócić uwagę na związki między tymi analizowanymi elementami.

* syntezę - ocenę zebranych (przestudiowanych) materiałów. Synteza polega na myśleniu, które składa rozłożone w analizie elementy w pewną całość, kojarząc fakty i zjawiska.

• analizę systemową - problem badawczy należy rozebrać na elementy (zagadnienia) i poziomy ich ważności. Każdy z nich należy ocenić przyj­mując te same kryteria. Następnie wygenerować dopuszczalne (możliwe) warianty rozwiązań i dokonać oceny całego systemu, w oparciu o najbardziej optymistyczny wariant. Mając na uwadze, iż całość to więcej niż suma poszczególnych elementów (części) - to stanowi podstawę systemu.

Każdy system w swej budowie wewnętrznej posiada dwa elementy: sterujący i wykonawczy, a jego struktura obejmuje:

• podmiotową (człowiek, ludzie, zespoły);

• przedmiotową (narzędzia, siły do samorealizowania się systemu);

• funkcjonalną - sprzęgającą działania podmiotu z przedmiotem systemu, zawiera się ona w dokumentacji do działania (plany, programy, prognozy, czy koncepcje działania);

• metoda asocjacji - skojarzenia faktów, zdarzeń, myśli, pojęć odtwarzających ogólne, lecz istotne cechy przedmiotów (rzeczy lub zjawisk);

• metoda ekspercka (wywiady, burza mózgów).

• indukcja - naprowadzanie i dedukcja - wnioskowanie, porządkowanie. Przy indukcyjnym myśleniu przesłanki do działania wynikają z wysuniętego i spra­wdzonego w doświadczeniu wniosku, rodzącego postęp w nauce, w ba­daniu rzeczywistości. Dedukcyjne myślenie doprowadza do przyjęcia jakby z góry pewnych przesłanek (wniosków), które potwierdza bądź neguje rzeczywistość w praktyce przez indukcyjne rozwiązywanie problemów.

• Analogia - podobieństwo zjawisk, procesów i rzeczy, czyli przypisywanie spostrzeżeń o podobieństwie cech porównywalnych przedmiotów, czy zjawisk. Analogia polega na usystematyzowaniu faktów, zestawieniu wyni­ków, porównaniu, łączeniu lub oddzielaniu zjawisk w celu dostrzeżenia podo­bieństw i różnic w badanych przedmiotach. Ta metoda nie daje goto­wego rozwiązania, lecz stwarza warunki do rozwiązania problemu i jest jakby tłem sytuacyjnym zjawiska.

Metodyka badań w opracowaniu naukowym powinna opierać się o trzy programy dociekań badawczych, ujęte w kolejne rozdziały:

1. genezę, czyli analizę historii rozwoju wraz z wszelkimi uwarunkowaniami danej dzie­dziny wiedzy, wnioski z tej analizy stanowią tło do dalszych rozważań;

2. diagnozę problemu, czyli etap badawczy dotyczący rozpoznania zjawisk i usta­lenia prawidłowości rządzących rozwojem przez dochodzenie, jak obecnie funkcjonuje ta dziedzina, co jest dobrze, a co szwankuje i dlaczego?

3. prognoza - to rezultat przewidywania przyszłości, czyli dokąd zmierzamy przez przewidywanie możliwości najbardziej efektywnego rozwiązania pro­blemu badawczego (co już wiemy na pewno, co jeszcze stanowi założenie hipotet­yczne i podlega zbadaniu) tzn.. jaki może być stan obiektu (zjawiska) w przyszłości.

Rozwiązanie problemu kończy się opracowaniem - koncepcji, modelu czy modułu usprawnień wraz z uzasadnieniem w przyjętych uwarunkowaniach - prawnych, materialnych, szkoleniowych itp. Opisane (opracowane) rozwiązanie powinno zakładać możliwość zaistnienia zdarzeń ilościowo-jakościowych, które wpłyną, lub mogą wpłynąć na zmiany w przyjętym rozwiązaniu badaw­czym, lecz nie podważą w całości naszego wysiłku badawczego.

K O N C E P C J A - to ogólne ujęcie, obmyślany plan działania, rozwiązanie czegoś, pomysł. To także idea rozwiązania problemu w drodze działań celowych i racjonalnych przy ich odpowiednim powiązaniu:

• zasadniczego celu (celów) antycypowanych działań;

• środków w ujęciu prakseologicznym (celowego działania) i zaistniałych warunków;

• ogólnych założeń i ograniczeń;

• sposobów (norm, praw, ryzyka) wdrożenia zamysłu z uwzględnieniem głównego zadania.

Koncepcja modelu powinna obejmować:

1. Zdefiniowanie problemu badawczego.

2. Określenie celu, założeń, zasad i ograniczeń dla tworzonego modelu.

1. Cel - czemu i komu ma służyć ów model (system).

2. Jakie zostały przyjęte założenia w stosunku do istniejącego modelu rzeczywistego:

• co to ma być i jak to ma być zorganizowane,

• jaki powinien być ich skład, budowa strukturalna,

• jakie mogą być (będą) ograniczenia.

3. Otoczenie modelu (systemu).

1. Zewnętrzne uwarunkowania:

• wyzwania,

• szanse i zagrożenia,

• misja i wizja.

1. Wewnętrzne uwarunkowania:

• prawne,

• społeczne,

• ekonomiczne,

• militarne (wojskowe).

4. Założenia i zasady (normatywy)

5. Model koncepcji (opis procesów funkcjonowania np.systemu).

1. Jak planować, organizować działanie.

2. Kto z kim i kiedy powinien współdziałać w czasie realizacji dzia­łania.

3. Jak zorganizować zarządzanie, dowodzenie (kierowanie).

6. Oczekiwane rezultaty funkcjonowania modelu (systemu) - ocena jego mocnych i słabych stron.

Podstawowe etapy procesu badawczego




Źródło: Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2001, s. 36

8. TEREN BADAŃ - miejsce (biblioteka), instytucja, archiwum, zbioro­wość społeczna - reprezentatywna grupa ludzi, mająca cechy całej zbiorowości, jednostka wojskowa, WKU itp.

9. KOLEJNOŚĆ UKŁADU PRACY (ROZPRAWY)

W s t ę p - powinien informować czytelnika o zawartości dzieła (poruszonych w nim problemach). Precyzuje on i uzasadnia temat oraz charakter pracy, a także jej cel. Wskazuje na ogólne treści zawarte w poszczególnych rozdziałach oraz na zasadniczą literaturę, która została wykorzystana przy opracowaniu dzieła. We wstępie warto zapisać założenia i ograniczenia co do badanej rzeczywistości w przyjętym temacie. Można też zamieścić definicje zasadniczych pojęć, które są przedmiotem rozważań w pracy (rozprawie).

Rozdział 1. Podstawy metodologiczne pracy (rozprawy).

W podstawach metodologicznych należy opracować i podać:

• uzasadnienie wyboru tematu pracy;

• cel, problem i pytania badawcze oraz hipotezę roboczą;

• określić obszar badań (teren i narzędzia badawcze);

• dokonać analizy literatury przedmiotu badań tzn. głównych pozycji,

które w istotny sposób pomogły autorowi rozwiązać problem badawczy;

• metody i techniki badawcze jakie zostały wykorzystane do rozwiązania poszczególnych pytań badawczych i w konsekwencji doprowadziły do zweryfikowania ( potwierdzenia lub zanegowania) hipotezy roboczej.

Rozdział 2. Geneza problemu opracowana na podstawie analizy dokumentów źródłowych z przeszłości historycznej, z której wnioski posłużą nam do wzbogacenia współczesnej wiedzy o badanym proble­mie.

Rozdział 3. Diagnoza problemu, która sprowadza się do określenia stanu badanej rzeczywistości we współczesnych (aktualnych) uwarunkowa­niach w kraju i w innych państwach. Przeprowadzona diagnoza powinna pokazać związki i zależności zachodzące pomiędzy analizowanymi zjawiskami, czy procesami.

Rozdział 4. Prognoza, czyli rozwiązanie założonego problemu badaw­czego i potwierdzenie hipotezy roboczej. W rozdziale tym, posłu­gując się dostępnymi metodami badawczymi, należy udokumentować problem badawczy i przez to wzbogacić stan wiedzy teoretycznej.

KOLEJNOŚĆ UKŁADU PRACY

1. Geneza problemu (historia mniej lub bardziej odległa).

2. Diagnoza problemu (stan badanej rzeczywistości na dziś).

3. Prognoza - rozwiązanie problemu i jego udokumentowanie.




UWAGA:

Kolejny rozdział nie może być zatytułowany tym samym brzmieniem jak tytuł pracy (rozprawy); Należy uważać, aby nie popełnić „plagiatu” tzn. świadomego cyto­wa­nia cudzych myśli bez powoływania się na ich źródło w przy­­­pisie (samo podanie pozycji literatury w bibliografii nie wystar­cza), należy cytowane myśli umieścić w cudzy­sło­wie i po­dać dokładnie źródło - autor, tytuł, rok wydania i stro­na. Osiągnięcie przez „badacza” korzyści materialnych, czy uzyskanie wyższych kwa­lifikacji przez opublikowanie swojego dzieła jest niedopusz­czalne w nauce.




Rys. 2. Istota pracy (rozprawy)

źródło: opracowanie własne autora

10. WNIOSKI KOŃCOWE - (zakończenie lub posłowie)

Należy zebrać uogólnione propozycje dotyczące teorii i praktyki badanego problemu, akcentując jakich zmian należałoby dokonać w systemie, aktach prawnych, w przedsięwzięciach organizacyjnych, czy w samym plano­waniu, wskazując na praktyczne wykorzystanie wyników badań. Oznacza to potwierdzenie lub zaprzeczenie przyjętej w metodologii hipo­tezie roboczej.

Ponadto wskazać na postawiony cel, czy został on osiągnięty i w jakim zakresie.

Konkretyzując rezultaty badań można je ująć w tabeli.

Pytania badawcze	Opracowano w pracy (rozprawie)	Efekty przeprowadzonych badań (wnioski i propozycje)
np.: Czy i na ile aktualne zabezpieczenie ......... . Jak planować i organi­zo­wać ............ . Jak dostosować fun­kcjo­­nowanie ........ .	Gdzie to jest (rozdział, pkt. w treści pracy).	Co się proponuje. Jakie przyjąć rozwiąza­nie.

XI. BIBLIOGRAFIA - zamieszcza się tylko te prace (dzieła), które były cytowane w tekście. Natomiast jeśli pragniemy podać wszystkie pozycje wykorzystywane do opracowania pracy (rozprawy) to piszemy - LITERATURA, którą podajemy w kolejności:

1/ pozycje zwarte;

2/ pozycje periodyczne;

3/ artykuły i inne dokumenty pomocnicze.

Bibliografię i literaturę podajemy według porządku alfabetycznego autorów dzieł:

• nazwisko i inicjały imion;

• tytuł, numer tomu (części), które wydanie;

• wydawca, miejsce wydania i rok wydania,

• np. Wojnarowski J., Jak rozwiązać problem badawczy, AON, Warszawa 2004 r.

Uwaga:

• tabele zamieszczone w tekście opisujemy u góry tabeli podając jej numer i ty­tuł, a na dole tabeli źródło;

• rysunki opisujemy u dołu rysunku, podając jego numer i nazwę;

• w przypisie pod tekstem podajemy:

• inicjały imienia i nazwisko autora

• tytuł, numer tomu, części, kolejność wydania;

• nazwę wydawcy, miejsce i rok wydania;

• stronę, z której została cytowana myśl.

12. ZAŁĄCZNIKI (rysunki, tabele) - dokumentują merytoryczne treści i mają odzwiercie­dlenie w tekście. Pod załącznikiem, rysunkiem musi być koniecznie podane źródło, np. źródło opracowanie własne na podstawie książki i podać autora).

Wzór okładki

AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

WYDZIAŁ STRATEGICZNO - OBRONNY

Imię i nazwisko autora

TYTUŁ PRACY (ROZPRAWY)

Praca magisterska ( rozprawa doktorska )

W a r s z a w a rok

Wzór pierwszej strony

AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

WYDZIAŁ STRATEGICZNO - OBRONNY

Imię i nazwisko autora

TYTUŁ PRACY (ROZPRAWY DOKTORSKIEJ)

Praca magisterska ( rozprawa doktorska )

W a r s z a w a rok

11. PRZYKŁADOWE WYZNACZNIKI METODOLOGICZNE PRAC NAUKOWO-BADAWCZYCH

Autorzy poniższych prac i rozpraw dokonali ich obrony na Wydziale Strategiczno-Obronnym.

TEMAT: WPŁYW WSPÓŁCZESNYCH PONADNARODOWYCH WYZWAŃ I ZAGROŻEŃ NA BEZPIECZEŃSTWO POLSKI

CEL:

Dokonać identyfikacji procesów o charakterze globalnym, które obok wielu szans, prowadzą do powstawania zagrożeń o charakterze ponadnarodowym i mogą oddziaływać na bezpieczeństwo Polski.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

1. Ustalenie przez krytykę piśmiennictwa zakresu i stanu wiedzy na temat współczesnych globalnych wyzwań w tym szczególnie:

1. Zagrożeń dla demokracji przez spadek zaufania dla legalnie wybra­nych rządów oraz podważanie legitymacji do sprawowania władzy.

2. Ograniczania roli państwa narodowego w tym znacznego zmniejszenia swobody podejmowanych decyzji przez tzw. transformację suweren­ności w podstawowych sferach życia państwa: politycznej, bezpieczeń­stwa, ekonomiczno-finansowej, informacji, opinii publicz­nej, praw czło­wieka itp.

3. Zdefiniowania zagrożeń globalnych oraz ponadnarodowego wymiaru współczesnych zagrożeń dla bezpieczeństwa.

2. Opis uwarunkowań, które w istotny sposób decydują o tym, czy określone zagrożenia będą mogły istnieć (rozwijać się czy zanikać) - tak wewnątrz państwa, jak też w jego bliższym lub dalszym otoczeniu międzynarodowym.

3. Przedstawienie różnych aspektów zagrożeń niemilitarnych w tym:

1. Eksplozji demograficznej i masowych migracji ludności.

2. Problemów środowiska i zasobów naturalnych.

3. Sytuacji zdrowotnej.

4. Dokonanie klasyfikacji i opisu zagrożeń asymetrycznych, na które składają się wojna informatyczna, handel narkotykami, zorganizowana przestęp­czość, terroryzm, międzynarodowy.

PROBLEM BADAWCZY:

Jaki jest wpływ znanych i opisanych naukowo, a także ocenianych jako potencjalne, wyzwań ponadnarodowych na bezpieczeństwo Polski rozpatrywane w możliwie jak najszerszych aspektach?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie wyzwania dla demokracji oraz bezpieczeństwa państwa narodowego niosą procesy globalizacyjne?

2. Jak, wobec określonych zjawisk globalnych i ponadnarodowego wymiaru współczesnych wyzwań, należy rozpatrywać współczesne bezpieczeństwo państwa?

3. Które z państw (tradycyjnych obszarów niestabilności) mogą kreować nowe zagrożenia głównie o charakterze asymetrycznym?

4. Jakie kroki w walce z nowymi zagrożeniami podjął Sojusz Północno­atlantycki i czego należy oczekiwać w najbliższej przyszłości?

5. Jakie konsekwencje dla bezpieczeństwa Polski niosą zmiany w środo­wisku międzynarodowym?

6. Które z wniosków wynikających ze zmiany charakteru współczesnych zagrożeń mogą być wykorzystywane przy konstruowaniu współczesnych teorii bezpieczeństwa i znaleźć praktyczne zastosowanie w działaniach służących umacnianiu obronności Polski?

HIPOTEZA ROBOCZA

Wyzwania ponadnarodowe w warunkach postępujących procesów globalizacji na przełomie XX i XXI wieku odsuwają dotychczas dominujące tradycyjne zagrożenia na dalszy plan. Wszechstronna znajomość uwarunkowań, głównie politycznych, społecznych, ekonomicznych, kulturowych i militarnych oraz prawidłowości, dylematów i perspektyw rozwoju, pozwala na skuteczniejsze podejmowanie decyzji mających na celu neutralizowanie ich negatywnych skutków dla bezpieczeństwa RP.

HIPOTEZY SZCZEGÓŁOWE:

1. Studiowanie dorobku naukowego na temat wszystkich aspektów globalizacji w istotnej mierze może przyczynić się racjonalizacji działań służących budowaniu i umacnianiu bezpieczeństwa Polski, jej roli i miejsca we współ­czes­nym świecie.

2. Charakter wyzwań o charakterze ponadnarodowym - ich liczba i złożoność - powodują, że skuteczne ich rozpoznawanie stanowi rodzaj procesu i będzie wymagało stałej współpracy zwłaszcza wywiadowczej.

3. Reagowanie na zagrożenia nie zawsze musi mieć wymiar militarny, jednak dostępność opcji wojskowych często zwiększa szanse na prowadzenie dyplomatycznych prób rozwiązania tych kwestii.

TEMAT: WSPARCIE DZIAŁAŃ WOJSK NATO NA TERYTORIUM POLSKI

CEL:

Opracowanie ogólnych założeń teoretycznych organizacji przygotowania i re­a­lizacji wsparcia dla wojsk NATO działających na terytorium Polski lub przemieszczających się przez kraj tranzytem.

PROBLEM BADAWCZY:

Jak przygotować i realizować wsparcie dla wojsk NATO działających na terytorium Polski, aby wykorzystać możliwości kraju i zapewnić sojusznikom konieczną swobodę działania, a zarazem zapewnić interesy państwa oraz bezpie­czeństwo i ochronę ludności i środowiska?

PROBLEMY SZCZEGÓŁOWE:

1. Jakie wnioski dla opracowania założeń organizacji HNS w Polsce (naro­dowego systemu wsparcia) wynikają z doświadczeń państw sojuszniczych?

2. Jakie jest sojusznicze pojęcie, zakres i wymogi wsparcia państwa-gospodarza oraz jak wdrożyć je w Polsce?

3. Jakie powinny być założenia organizacji i funkcjonowania HNS na teryto­rium Polski?

HIPOTEZA ROBOCZA

Wiarygodne spełnienie przez Rzeczypospolitą Polską funkcji i zadań państwa-gospodarza wymaga ich identyfikacji w doktrynie sojuszniczej i przeniesienia w warunki polskie w postaci norm prawnych, a następnie pełnego, należytego i kompleksowego przygotowania przez odpowiednie zorganizowanie w system wsparcia posiadanych cywilnych i wojskowych sił i środków, w tym infra­struk­tury krajowej (narodowego potencjału obronnego).

Kluczową rolę w systemie będą odgrywały terytorialne struktury sił zbrojnych jako główny organizator i wykonawca zintegrowanego wsparcia wojskowego, uzupełnianego i skoordynowanego z możliwościami sfery cywilnej.

Wspólne działania powinny tworzyć wojskom NATO wymagane warunki swo­bo­dy działania, dostarczać uzgodnionych dostaw materiałowych i usług, a także zapewnić poparcie społeczne.

Będzie to możliwe, sprawne i skuteczne, jeśli wsparcie zostanie oparte na polskim systemie prawnym i ścisłej współpracy sojuszników z terytorialnymi organami administracji wojskowej (terytorialnymi organami dowodzenia) oraz organami administracji publicznej - rządowej i samorządowej, dbającymi także o bezpieczeństwo i warunki bytowania ludności oraz zachowanie środowiska naturalnego.

TEMAT: KONCEPCJA PAŃSTWOWEGO SYSTEMU REZERW I ZAPA­SÓW - ELEMENTU SYSTEMU OBRONNOŚCI RP

CEL:

Wypracowanie modelu systemu kierowania rezerwami państwowymi służby zdrowia RP umożliwiającego efektywne zarządzanie nimi.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

1. Wygenerować zadania systemu kierowania rezerwami państwowymi służby zdrowia oraz określić jego usytuowanie w nadrzędnym systemie kierowania obronnością.

2. Określić strukturę organizacyjną systemu kierowania rezerwami państwo­wymi służby zdrowia.

3. Zaproponować procedury funkcjonowania systemu kierowania rezerwami państwowymi służby zdrowia.

PROBLEM BADAWCZY:

Jaką strukturę organizacyjną powinien posiadać system kierowania rezerwami państwowymi służby zdrowia RP oraz jakie procedury funkcjonowania zapew­nią mu niezbędną efektywność zarządzania powierzonymi zasobami?

PYTANIA BADAWCZE

1. Jakie zasadnicze determinanty powodują potrzebę organizacji systemu kierowania rezerwami państwowymi służby zdrowia?

2. Jakie zadania powinien spełniać system kierowania rezerwami państwowymi służby zdrowia?

3. Jakie relacje powinny funkcjonować w systemie kierowania rezerwami państwowymi służby zdrowia?

4. Jakie rozwiązania prawne niezbędne są do efektywnego działania systemu kierowania rezerwami państwowymi służby zdrowia?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Jeżeli zostanie powołany system kierowania rezerwami państwowymi służby zdrowia RP i zostaną wypracowane skuteczne procedury jego funkcjonowania, to zarządzanie tymi rezerwami będzie racjonalne.

TEMAT: DEMOBILIZACJA SIŁ ZBROJNYCH PO ZAKOŃCZONYM KONFLIKCIE ZBROJNYM

CEL:

Zbadanie procesów demobilizacji sił zbrojnych. W wyniku przeprowadzonych badań procesy demobilizacyjne sił zbrojnych, zasady ich użycia oraz możliwe skutki będą skodyfikowane, opracowane i opisane.

PROBLEM BADAWCZY:

W jaki sposób planować, organizować i przeprowadzić demobilizację całości lub części sił zbrojnych stosownie do wymagań powstałych po zakończonym konflikcie militarnym?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie czynniki i w jaki sposób wpływają na planowanie i realizację demobilizacji?

2. W jaki sposób dotychczas planowano, organizowano i realizowano proces demobilizacji?

3. Jakie dane są niezbędne do prawidłowego planowania procesów demobiliza­cyjnych?

4. Jakie są lub były stosowane formy demobilizacji, ich cechy i przydatność do zastosowania w określonej sytuacji?

5. Jakie są ogólne zasady i prawidłowości procesów demobilizacyjnych sił zbrojnych?

6. Jaki model demobilizacji sił zbrojnych po zakończonym konflikcie zbrojnym będzie najbardziej odpowiedni w Polsce?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Dotychczasowa wiedza dot. planowania i prowadzenia demobilizacji SZ nie przystaje do obecnej rzeczywistości.

Jeżeli będą zbadane czynniki zewnętrzne otoczenia wpływającego na proces demobilizacji SZ, to będzie możliwe opracowanie koncepcji demobilizacji wojsk po zakończonym konflikcie zbrojnym.

TEMAT: LOTNICTWO SIŁ POWIETRZNYCH W OPERACJACH POŁĄCZONYCH

CEL:

Uporządkowanie prawidłowości teoretycznych użycia lotnictwa sił powietrz­nych w operacjach połączonych oraz określenie zmian w założeniach użycia tego rodzaju wojsk sił powietrznych w osiąganiu celu operacji połączonej XXI wieku (najbliższych 20 - 30 lat).

PROBLEM BADAWCZY:

Jaka powinna być rola i miejsce lotnictwa sił powietrznych w osiąganiu celu operacji połączonej?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jaka jest rola i miejsce sił powietrznych w osiąganiu celu operacji połą­czo­nej?

2. Jaką rolę spełniało lotnictwo sił powietrznych w operacjach połączonych na przełomie XX i XXI wieku?

3. Jak efekty działań ofensywnych i defensywnych lotnictwa sił powietrznych wpływają na osiąganie celu operacji połączonej?

4. Jak zmiany w założeniach użycia lotnictwa sił powietrznych mogą wpływać na osiąganie celu operacji połączonej XXI wieku?

TEMAT: PROBLEMY STRATEGICZNEGO ROZWIJANIA SIŁ ZBROJNYCH RP W KONFLIKTACH INNYCH NIŻ WOJNA

CEL:

Zbadanie i określenie uwarunkowań dotyczących strategicznego rozwijania SZ RP w konfliktach innych niż wojna.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakie muszą (powinny) być spełnione uwarunkowania, aby skutecznie dokonać strategicznego rozwinięcia niezbędnego modułu Sił Zbrojnych RP do udziału w konfliktach innych niż wojna?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie wymagania i warunki muszą spełniać SZ RP by osiągnąć zdolność do działań w konfliktach innych niż wojna?

2. Czy aktualne otoczenie dalsze i bliższe (wewnętrzne, zewnętrzne) sprzyja utrzymaniu SZ RP zdolności do działań?

3. Jakie są słabe i mocne strony aktualnego modelu organizacyjnego SZ RP z punktu widzenia ich udziału w konfliktach innych niż wojna?

4. Czy aktualnie tworzony model organizacyjny SZ RP zapewnia im udział w strategicznym rozwinięciu i angażowaniu się w rozwiązywanie konfliktów innych niż wojna?

5. Jakie warunki powinien spełniać model organizacyjny modułu SZ RP przewidywanego do użycia w konfliktach innych niż wojna?

6. W jakim zakresie przygotować SZ RP w wymiarze planistycznym, orga­ni­zacyjnym i wykonawczym dla zapewnienia pełnej gotowości wydzielonego komponentu do udziału w konfliktach innych niż wojna?

HIPOTEZA ROBOCZA

Brak zdolności zarówno organizacyjnych, jak i funkcjonalnych do aktywnego dostosowywania organizacji państwowych (międzynarodowych) do wczesnego reagowania na pojawiające się zagrożenia oraz działań uprzedzających generuje potrzebę innego spojrzenia na ten fakt oraz weryfikacji działalności militarnej - w tym procesu strategicznego rozwijania SZ RP dla potrzeb udziału w konflik­tach innych niż wojna.

Tworzony model organizacyjny Sił Zbrojnych RP nie kategoryzuje wyróżnika w strukturach organizacyjnych poszczególnych RSZ dla modułu wojsk typu lekkiego, dostosowanego do działań innych niż wojna. Wyróżnienie w struk­turze Sił Zbrojnych takiego modułu wojsk pozwoli na ich skuteczne rozwiniecie i użycie w rozwiązywaniu konfliktów innych niż wojna.

TEMAT: ORGANIZACJA I METODY SZKOLENIA W ZAKRESIE MOBILIZACJI W SIŁACH ZBROJNYCH RP

CEL:

Zbadanie i wytyczenie kierunków doskonalenia organizacji szkolenia mobi­liza­cyjnego w SZ RP oraz opracowanie nowego modelu tego szkolenia.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

1. Przeanalizowanie dotychczasowych metod, organizacji i zabezpieczenia pro­ce­sów szkolenia mobilizacyjnego.

2. Dokonanie oceny aktualnego poziomu szkolenia mobilizacyjnego w SZ RP i jego wpływu na stałą gotowość mobilizacyjną wojsk.

3. Wypracowanie skutecznej metody, organizacji i sposobu szkolenia mobiliza­cyjnego w SZ RP.

4. Określenie prawnych, organizacyjnych i finansowych (materiałowych) aspek­tów wdrożenia nowego podsystemu szkolenia mobilizacyjnego w SZ RP.

5. Opracowanie koncepcji nowego modelu szkolenia mobilizacyjnego w SZ RP.

6. Opracowanie form i tematyki szkolenia mobilizacyjnego w SZ RP, z dos­tosowaniem ich do poszczególnych szczebli dowodzenia.

7. Określenie etapów wprowadzania podsystemu szkolenia mobilizacyjnego do SZ RP.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakich usprawnień i zmian należy dokonać w funkcjonowaniu dotychczasowego systemu mobilizacyjnego, aby zwiększyć efektywność szkolenia mobilizacyj­nego w SZ RP?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie są obecne potrzeby SZ RP w zakresie szkolenia mobilizacyjnego?

2. W jakim stopniu dotychczasowe rozwiązania zapewniają właściwy poziom szkolenia mobilizacyjnego?

3. W jakim stopniu dotychczasowy podsystem szkolenia mobilizacyjnego odpowiada standardom armii państw NATO?

4. Jak powinien być zbudowany podsystem szkolenia mobilizacyjnego?

5. Jaki organ powinien być organizatorem i odpowiedzialnym za szkolenie mobilizacyjne w SZ RP?

6. Jakie powinny być formy i tematyka szkolenia mobilizacyjnego na poszczególnych szczeblach dowodzenia?

7. Czy istnieje potrzeba odtworzenia Centrum Doskonalenia Kadr w Łodzi?

8. Jak powinna być rola katedry organizacji i mobilizacji wojsk AON w pod­systemie szkolenia mobilizacyjnego w SZ RP?

9. Jaka jest specyfika szkolenia mobilizacyjnego w wojskach RSZ (WLąd., WLOP, MW)?

10. Jakie powiązania powinny występować między problematyką szkolenia w zakresie mobilizacji a problematyką szkolenia operacyjnego (taktyczne­go)?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Głębokie zmiany jakie zachodzą w SZ RP powodują, że dotychczasowy pod­system szkolenia mobilizacyjnego wymaga gruntownej przebudowy, a także zapewnienia jego wysokiej aktywności. Możliwości takie istnieją, niezbędne jest tylko naukowe opracowanie założeń organizacyjnych i dydaktycznych oraz konsek­wentne wprowadzanie ich w życie.

TEMAT: WPŁYW ODROCZEŃ I ZASTĘPCZYCH FORM SŁUŻBY WOJSKOWEJ NA GOTOWOŚĆ OBRONNĄ PAŃSTWA

CEL:

Identyfikacja kierunków i form usprawniających funkcjonowanie systemu obronnego RP, w tym próba opracowania modelowych rozwiązań w zakresie odroczeń służby wojskowej oraz funkcjonowania służby zastępczej, opartych na podstawach ustrojowych i standardach międzynarodowych.

PROBLEM BADAWCZY:

W jakim stopniu istniejące rozwiązania w zakresie odroczeń służby wojskowej i funkcjonowania służby zastępczej wpływają na sprawność funkcjonowania systemu obronnego państwa i jak należy je zmienić, aby sprostać oczekiwaniom perspektywicznego modelu systemu obronnego RP, adekwatnego do rozwiązań w państwach europejskich, będących w strukturach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Przeprowadzenie analizy porównawczej rozwiązań prawno-organizacyjnych dotyczących odroczeń służby wojskowej i zastępczych form służby wojsko­wej w Polsce z rozwiązaniami niektórych państw europejskich.

2. Ustalenie roli i znaczenia odroczeń i zastępczych form służby wojskowej w sys­temie obronnym w latach 1993 - 2000.

3. Opracowanie koncepcji rozwiązań prawno-organizacyjnych determinujących sprawność funkcjonowania systemu obronnego RP, w tym zasilania sił zbroj­nych poborowymi oraz funkcjonowania służby zastępczej.

HIPOTEZY ROBOCZE:

1. Funkcjonujące rozwiązania w zakresie odroczeń służby wojskowej oraz przyznawania i odbywania służby zastępczej nie zapewniają sprawności funkcjonowania systemu obronnego RP, zwłaszcza w nowych uwarunko­waniach społeczno-ekonomicznych i militarnych. Konieczne są zatem zmia­ny o charakterze systemowym, pozwalające na wprowadzenie takich rozwią­zań prawno-organizacyjnych w zakresie odroczeń służby wojskowej oraz służby zastępczej, które zapewniałyby realizację powszech­nego obowiązku obrony i sprawne funkcjonowanie systemu obronnego.

2. Funkcjonujące rozwiązania w zakresie odroczeń służby wojskowej oraz przyznawania i odbywania służby zastępczej nie odpowiadają oczekiwaniom w zakresie równości spełniania przez poborowych powszechnego obowiązku obrony, bowiem obowiązujące przepisy - nie przystając do nowych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych - umożliwiają pewnej grupie poborowych nieodbycie służby wojskowej lub odbycie jej w niepełnym wymiarze.

TEMAT: OBRONA TERYTORIALNA MARYNARKI WOJENNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

CEL:

Opracowanie modelu funkcjonalno-strukturalnego Obrony Terytorialnej w Ma­ry­narce Wojennej RP.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

1. Zbadanie doświadczeń obrony wybrzeża morskiego w Polsce z udziałem terytorialnych formacji zbrojnych - morskich i lądowych od początku państwowości polskiej do końca XX wieku, ze szczególnym uwzglę­dnie­niem okresu współczesnego - przedwojennego i powojennego.

2. Dokonanie oceny współczesnej obrony wybrzeża morskiego w wybranych państwach bałtyckich z udziałem marynarek wojennych i ich Obrony Terytorialnej z uwzględnieniem funkcji, zadań i struktury organizacyjnej OT.

3. Przedstawienie uwarunkowań tworzenia Obrony Terytorialnej w rodzajach Sił Zbrojnych III RP.

4. Określenie potrzeb obronnych oraz możliwości utworzenia Obrony Teryto­rial­­­nej w Marynarce Wojennej III RP.

5. Przedstawienie rozwiązań przyjętych w kraju w zakresie Obrony Teryto­rialnej, szczególnie w Wojskach Lądowych i ich wpływu na kształt OT w MW.

PROBLEM BADAWCZY:

Jaki powinien być model funkcjonalno-strukturalny Obrony Terytorialnej w Marynarce Wojennej III RP zapewniający siłom operacyjnym MW skuteczne ich wsparcie w organizowaniu i prowadzeniu morskiej operacji obronnej, działań systematycznych na Bałtyku oraz obronie wybrzeża morskiego?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jak wyglądała obrona wybrzeża morskiego w Polsce na przestrzeni tysiąca lat funkcjonowania państwa i co z niej wynika dla Marynarki Wojennej RP?

2. Które z doświadczeń krajów bałtyckich w zakresie organizacji i funkcjo­no­wania systemów obrony wybrzeża morskiego, sił morskich i Obrony Terytorialnej uwzględniać w planach rozwojowych Marynarki Wojennej RP i w modelu funkcjonalno-strukturalnym OT w MW?

3. Jaki wpływ na rozwój Obrony Terytorialnej w rodzajach Sił Zbrojnych RP powinny wywierać zagrożenia militarne i pozamilitarne oraz inne polskie uwarunkowania?

4. Jakie są potrzeby obronne oraz możliwości tworzenia Obrony Terytorialnej w Marynarce Wojennej III RP?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Jeżeli założyłem, że Obrona Terytorialna w MW RP ma historyczne uzasad­nienie, tysiącletnią tradycję, jej tworzenie wynika z aktualnych uwarunkowań i potrzeb obronnych, to wzorem rozwiązań funkcjonujących w rozwiniętych państwach bałtyckich powinna być częścią składową struktury organizacyjnej i po­tencjału bojowego MW RP, służyć wsparciu sił operacyjnych MW w dzia­łaniach obronnych, a zarazem być ważnym czynnikiem obrony wybrzeża morskiego.

TEMAT: POLSKO-UKRAIŃSKA WSPÓŁPRACA WOJSKOWA I JEJ WPŁYW NA BEZPIECZEŃSTWO EUROPEJSKIE

CEL:

Sformułowanie założeń strategii współpracy wojskowej polsko-ukraińskiej w XXI wieku, w warunkach tworzenia organizacji bezpieczeństwa euro­pej­skiego jako trwałego filaru militarnej stabilizacji bezpieczeństwa w Europie.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakie winny być najważniejsze założenia strategiczne do współpracy wojskowej polsko-ukraińskiej w warunkach pozostawania Ukrainy poza NATO, mając na uwadze zapewnienie celów narodowych obu państw oraz stabilizację i bezpie­czeństwo w Europie?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie wnioski wynikają ze wspólnej historii polsko-ukraińskiej do współpra­cy wojskowej?

2. Jakie są współczesne uwarunkowania, potrzeby i możliwości współpracy?

3. W jakich dziedzinach i obszarach jest możliwa współpraca wojskowa?

4. Jaki wpływ może mieć partnerstwo polsko-ukraińskie w dziedzinie bezpie­czeń­stwa na ewentualne zmiany w sytuacji geopolitycznej w Europie i na świecie?

5. Jak powinno ją organizować i prowadzić?

6. Jakie obecne i przewidywane przeszkody mogą utrudniać wzajemną współ­pracę wojskową?

7. W jakich warunkach i jakimi środkami rozwijać współpracę wojskową polsko-ukraińską, aby wpływać na stabilizację w zakresie bezpieczeństwa europejskiego?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Współpraca wojskowa Polski z Ukrainą, będąc jedną z głównych dziedzin ogólnej (państwowej) polityki bliskiego partnerstwa NATO-Ukraina, stanowi żywotnie ważny element tworzenia trwałych podstaw bezpieczeństwa narodowego naszych państw oraz bezpieczeństwa europejskiego.

Podstawą efektywności współpracy winno być kształtowanie powszechnej świadomości społeczeństw obydwóch państw na bazie wspólnych doświadczeń wojskowych, szczególnie z XVI i połowy XVII wieku oraz z 1920 roku.

TEMAT: DZIAŁANIA NIEREGULARNE W OBRONIE WOJEWÓDZ­TWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO

CEL:

Opracowanie teoretycznych założeń przygotowania i prowadzenia działań nieregularnych w obronie województwa warmińskiego.

PROBLEM BADAWCZY:

Jak przygotować i prowadzić działania nieregularne w obronie granicznego obszaru Polski - a zarazem strefy granicznej Sojuszu NATO - w warunkach województwa warmińsko-mazurskiego by wykorzystać w pełni środowisko geograficzno-fizyczne w celu zatrzymania i sparaliżowania ruchu wojsk agresora, zapewniając przy tym osłonę operacyjnego rozwinięcia głównych sił obronnych.

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie są wnioski z doświadczeń wojennych oraz ćwiczeń Polski oraz innych państw do przygotowania i prowadzenia działań nieregularnych w terenie lesistym i lesisto-jeziornym?

2. Jakie są uwarunkowania, potrzeby i możliwości przygotowania i prowadze­nia działań nieregularnych w obronie obszaru województwa warmińsko-mazurskiego?

3. Jakie miejsce i rolę zajmują działania nieregularne w obronie prowadzonej na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego?

4. Jakie są ogólne założenia przygotowania i prowadzenia działań nieregular­nych w obronie obszaru województwa warmińsko-mazurskiego?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Strategicznym celem obrony Rzeczypospolitej Polskiej, wynikającym z Konsty­tucji RP, a szczegółowo ujętym w opracowywanej aktualnie „Strategii obroności Rzeczypospolitej Polskiej” jest zachowanie bezpieczeństwa obywateli oraz niepod­ległości i nienaruszalności terytorium RP przez:

• zapobieganie zagrożeniom polityczno-militarnym (kryzysowym i wojen­nym),

• przeciwstawianie się kryzysom,

• odparcie bezpośredniej agresji na Polskę.

TEMAT: POLSKIE KONCEPCJE BEZPIECZEŃSTWA OKRESU ROMANTYZMU I ICH ODNIESIENIA DO WSPÓŁCZESNOŚCI

CEL:

Głównym celem badań jest rekonstrukcja zasadniczych twierdzeń polskich koncepcji bezpieczeństwa okresu romantyzmu, a zwłaszcza wydobycie z nich wartości uniwersalnych i narodowych, które mogą być przydatne przy tworzeniu współczesnego systemu bezpieczeństwa Polski końca XX i początku XXI wieku.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakie są podstawowe wartości uniwersalne i narodowe romantycznych koncepcji bezpieczeństwa i ich odniesienia do współczesności?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie były uwarunkowania historyczno-społeczne i źródła teoretyczne polskich koncepcji bezpieczeństwa okresu romantyzmu?

2. W czym wyraża się istota i oryginalność romantycznych koncepcji bezpie­czeństwa?

3. Jaki był wpływ rozstrzygnięć teoretycznych na działania praktyczne służące ochronie nadrzędnych interesów narodowych i państwowych w pierwszej połowie XIX wieku?

4. Które spośród wartości uniwersalnych i narodowych zawartych w kon­cepcjach romantycznych zachowały swoją aktualność i mogą być pomocne przy konstruowaniu współczesnych teorii bezpieczeństwa?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Znajomość najwartościowszych osiągnięć z obszaru polskich koncepcji bezpie­czeństwa epoki romantyzmu, a także jej historyczno-społecznych i naukowych uwarunkowań umożliwią pełniejsze poznanie i zrozumienie szeroko pojmo­wanej problematyki obronności i bezpieczeństwa, ich uwarunkowań, prawi­dłowości, dylematów oraz perspektyw rozwoju.

TEMAT: ZARZĄDZANIE SYSTEMEM MOBILIZACYJNYM SIŁ ZBROJNYCH RP

CEL:

Wygenerowanie, zbadanie i opisanie elementów składowych oraz otoczenia systemu mobilizacyjnego sił zbrojnych.

PROBLEM BADAWCZY:

Które elementy systemu mobilizacyjnego sił zbrojnych stanowią jego podstawę i spełniają kryteria zasobów oraz jakie jest jego otoczenie zewnętrzne i wew­nętrzne?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie są podstawowe składniki systemu mobilizacyjnego sił zbrojnych obejmujące problem planowania i zarządzania mobilizacją?

2. Co określa otoczenie zewnętrzne systemu mobilizacyjnego sił zbrojnych i jaki ono ma wpływ na ów system?

3. Jaki jest wpływ otoczenia wewnętrznego na rozwój lub zastój systemu mobilizacyjnego sił zbrojnych?

4. Jakie można sprecyzować wyzwania i szanse - misje i wizje oraz standardy ilościowo-jakościowe systemu mobilizacyjnego sił zbrojnych?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Obowiązujący w siłach zbrojnych system mobilizacyjny, którego przedmiotem jest odpowiednie, co do potrzeb i możliwości, ilościowe powiększenie wojska na okres wojny nie funkcjonuje prawidłowo w ciągle trwającej restrukturyzacji sił zbrojnych.

Zbadanie możliwości powiększenia sił zbrojnych na czas wojny w oparciu o przy­gotowane zasoby i wydzielone nakłady wykaże, które ogniwa systemu zarządzania mobilizacyjnego źle funkcjonują i należy je poddać weryfikacji.

TEMAT: SPOSOBY MOBILIZACJI SIŁ ZBROJNYCH RP „SMOB - 2001”

CEL:

Zbadanie sprawności funkcjonowania sposobów uruchomienia i prowadzenia mobilizacji sił zbrojnych.

PROBLEM BADAWCZY:

Który z istniejących sposobów uruchomienia i prowadzenia mobilizacji sił zbrojnych jest najbardziej przydatny i dlaczego?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jaka była geneza sposobów uruchomienia i prowadzenia mobilizacji sił zbrojnych w kolejnych okresach historycznych RP?

2. Kiedy, gdzie i dlaczego pojawiły się nowe sposoby prowadzenia mobi­lizacji?

3. Kiedy i dlaczego w armii pruskiej i francuskiej wprowadzono skryte rozwi­janie sił zbrojnych?

4. Który z obowiązujących sposobów uruchomienia i prowadzenia mobilizacji Sił Zbrojnych RP można uznać za priorytetowy i dlaczego?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Istniejące sposoby uruchomienia i prowadzenia mobilizacji sił zbrojnych są mało czytelne, głównie dla wykonawców (dowództw, jednostek mobilizo­wanych i mobilizujących). Zbadanie i opracowanie algorytmu postępowania dowódców, po uruchomieniu mobilizacji, pozwoli lepiej realizować zadania mobilizacyjne według określonego sposobu jej uruchomienia.

TEMAT: SIŁY ZBROJNE RP - ZASADNICZE OGNIWO UTRZYMANIA GOTOWOŚCI OBRONNEJ PAŃSTWA „GOP − 2002”

CEL:

Opracowanie wizji przyszłościowych modeli organizacyjnych WLąd RP w aspekcie osiągania gotowości do działań i użycia ich na terytorium kraju, jak też w innych rejonach geograficznych.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakim wymaganiom powinny odpowiadać modele organizacyjne sił zbrojnych (WLąd.), aby można ich skutecznie wykorzystać we wszelkich warunkach i re­jonach?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Ciągły brak docelowej wizji modelu organizacyjnego Sił Zbrojnych RP (WLąd.) powoduje rozwiązywanie szeregu jednostek wojskowych i zwalnianie przydat­nej kadry zawodowej.

Opracowanie kilku alternatywnych modeli organizacyjnych (głównie wojsk lądowych) i ich udokumentowanie, pozwoli na sprecyzowanie ostatecznego kształtu organizacyjnego sił zbrojnych, stosownie do przewidywanych zadań na czas pokoju, kryzysu i wojny.

TEMAT: OKRĘG WOJSKOWY W PROCESIE PRZYGOTOWANIA DO MOBILIZACYJNEGO ROZWINIĘCIA WOJSK (praca studyjna)

CEL:

Zbadanie wpływu zmian strukturalnych i organizacyjnych wojsk okręgu na proces przygotowania do mobilizacyjnego rozwinięcia wojsk.

PROBLEM BADAWCZY:

Czy przyjęte w Dowództwie Śląskiego Okręgu Wojskowego założenia mobilizacyjne przystają do zachodzących zmian strukturalnych i organiza­cyj­nych wojsk oraz zapewniają realizację zadań mobilizacyjnych?

TEMAT: PRZYGOTOWANIE REZERW OSOBOWYCH SIŁ ZBROJ­NYCH RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ WYBRANE PROBLEMY (praca studyjna)

CEL:

Określenie założeń skutecznego przygotowania żołnierzy rezerwy do spełniania zadań obronnych.

PROBLEM BADAWCZY:

Jak zorganizować system przygotowania żołnierzy rezerwy do spełnienia zadań obronnych?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie są wymagania systemu mobilizacyjnego SZ RP w zakresie profesjo­na­li­zacji rezerw osobowych?

2. Jak gromadzić wyszkolone rezerwy osobowe?

3. Czy przyjęty podział zasobów rezerw osobowych spełnia wymagania uzupełnienia sił zbrojnych (mobilizacyjne i wojenne)?

4. Jak dokonywać doboru i nadawania przydziałów mobilizacyjnych żołnie­rzom rezerwy?

5. Kiedy i w jakich okresach rotować żołnierzy rezerwy na przydziałach mobi­liza­cyjnych?

6. Jak planować i organizować przeszkolenie żołnierzy rezerwy dla wojsk ope­racyjnych i OT.

HIPOTEZA ROBOCZA:

Dotychczasowe zasady gromadzenia rezerw osobowych nie spełniają wymagań współczesności. Nowoczesne siły zbrojne demokratycznego państwa nie mogą odgrywać roli „policjanta” w stosunku do własnych poborowych i rezerwistów. jeśli stworzy się motywacyjne podstawy prawne i ekonomiczne to przy­go­towanie zasobów rezerw osobowych będzie skuteczniejsze.

TEMAT: SIŁY ZBROJNE I ICH WYKORZYSTANIE W OKRESIE ZAGROŻEŃ NIEMILITARNYCH (praca studyjna)

CEL:

Przedstawienie kierunków kształtowania systemu zarządzania i działania w sy­tu­acjach zagrożeń niemilitarnych, zarówno w sferze teoretyczno-metodolo­gicznej, jak i przyjętych rozwiązań praktycznych.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakich należy dokonać zmian strukturalno-prawnych i funkcjonalnych, aby w sposób efektywny zarządzać w sytuacjach wystąpienia zagrożeń niemilitarnych o różnym stopniu nasilenia?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie występują zagrożenia niemilitarne, ich źródła oraz sposoby ich moni­torowania?

2. Jak rozumiany jest system reagowania kryzysowego przez administrację rządową i samorządową?

3. Na ile i za ile w reagowaniu na zagrożenia niemilitarne mają brać udział Siły Zbrojne RP w likwidacji klęsk żywiołowych i katastrof?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Jaką metodą dokonać klasyfikacji współczesnych zagrożeń niemilitarnych oraz procedury reagowania władz (administracji publicznej) na powyższe zagrożenia przy współudziale sił zbrojnych.

TEMAT: WYBRANE PROBLEMY MOBILIZACYJNEGO ROZWI­NIĘCIA JEDNOSTEK WOJSK LĄDOWYCH O NIŻSZEJ KATEGORII GOTOWOŚCI BOJOWEJ (praca studyjna)

CEL:

Określenie możliwości mobilizacyjnego rozwijania jednostek wojsk Lądowych o niższej kategorii gotowości bojowej.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakie zagrożenia mogą wystąpić w procesie mobilizacyjnego rozwijania jednostek wojskowych WL o niższej kategorii gotowości bojowej.

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jakie są założenia mobilizacyjnego rozwijania jednostek Wojsk Lądowych?

2. Według jakich kryteriów oceniać proces mobilizacyjnego rozwijania jedno­stek WL?

3. Jaki ma być przebieg mobilizacyjnego rozwinięcia Wojsk Lądowych sto­sow­nie do prognozowanych zagrożeń?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Analiza zagrożeń, jakie mogą wystąpić w procesie mobilizacyjnego rozwijania pozwoli określić czynniki wpływające na usprawnienie procesu mobilizacyj­nego rozwinięcia jednostek wojskowych.

TEMAT: PLANOWANIE MOBILIZACYJNE ELEMENTEM PLANO­WA­NIA OPERACYJNEGO W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZ­NICZYM

CEL:

Określenie nadrzędności planowania operacyjnego nad planowaniem mobiliza­cyjnym w ujęciu narodowym i sojuszniczym.

PROBLEM BADAWCZY:

Zbadanie obszarów planowania operacyjnego mających zasadniczy wpływ na planowanie mobilizacyjne i ich wzajemnych relacji.

PYTANIA BADAWCZE:

1. W jaki sposób dokumenty normatywne regulują problematykę planowania operacyjnego?

2. Jakie występują wzajemne relacje pomiędzy planowaniem mobilizacyjnym a planowaniem operacyjnym?

3. W jakich obszarach i jakie uwarunkowania należy uwzględniać, aby zapew­nić określoną dostępność jednostek wojskowych w pierwszej operacji?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Skoro planowanie mobilizacyjne stanowi integralną część planowania operacyj­nego zarówno w aspekcie narodowym, jak i sojuszniczym, to w jakich obsza­rach tego procesu muszą być uwzględnione ich wzajemne relacje, aby spełnić nadrzędne (sojusznicze i operacyjne - własne) wymagania dotyczące użycia Sił Zbrojnych RP w pierwszej operacji?

TEMAT: PLANOWANIE, ORGANIZACJA I UTRZYMANIE GOTO­WOŚCI MOBILIZACYJNEJ SIŁ ZBROJNYCH

CEL:

Przedstawienie aktualnych i perspektywicznych możliwości planowania, orga­nizacji i utrzymania stałej gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych RP oraz ich możliwości i potrzeb przejścia do wyższych stanów gotowości bojowej i mo­bilizacyjnej w nowym usytuowaniu komponentów wojsk.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakich należy dokonać zmian prawnych, planistycznych i organizacyjnych, aby na wysokim poziomie utrzymywać gotowość mobilizacyjną z jednoczesną moż­liwością jej podnoszenia w procesie osiągania WSGB?

PYTANIA BADAWCZE:

1. Jak przedstawia się obecnie gotowość mobilizacyjna Sił Zbrojnych RP?

2. Jak wygląda planowanie gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych RP?

3. Jakie są (mogą wystąpić) główne problemy w zakresie gotowości mobi­li­zacyjnej Sił Zbrojnych RP?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Zachodzi konieczność dokonania stosownych zmian prawnych, planistycznych i organizacyjnych pozwalających na utrzymanie wysokiej sprawności analizo­wanego problemu z jednoczesną możliwością jego konsekwentnego dosko­na­lenia.

TEMAT: SYSTEM EKSPERCKI WSPOMAGANIA DOWODZENIA OPERACJAMI POLICYJNYMI W SYTUACJACH SZCZEGÓLNYCH

CEL:

Ustalenie warunków możliwego wykorzystania systemów eksperckich we wspomaganiu dowodzenia dla aktualnych warunków funkcjonowania Policji oraz opracowanie koncepcji nowego systemu eksperckiego wspomagania procesu dowodzenia w sytuacjach szczególnych.

PROBLEM NAUKOWY:

Czy oparte na systemach eksperckich kompleksowe wspomaganie dowodzenia siłami policyjnymi w sytuacjach szczególnych może prowadzić do jego optymalizacji?

PYTANIA BADAWCZE:

• Jakie są: struktura, funkcje, zakres działania oraz prognozowane kierunki rozwoju krajowego systemu reagowania kryzysowego?

• Jakie akty prawne stanowią podstawę funkcjonowania Policji w sytuacjach kryzysowych oraz jaką rolę pełni Policja w zróżnicowanych sytuacjach kryzysowych?

• Jaki wpływ na system zarządzania Policją w sytuacjach szczególnych miały reformy podejmowane w ostatnich latach?

• Jakie są tendencje zagrożeń bezpieczeństwa i porządku publicznego spowodowanych organizowaniem imprez masowych?

• Jakie przesłanki organizacyjne i techniczne stanowią podstawę opracowania procedur obsługi sytuacji szczególnych?

• Jakie uwarunkowania informacyjne, techniczne, finansowe i organizacyjne bezpośrednio wpływają na efektywność policyjnej obsługi zdarzenia?

• Jakie fazy procesu dowodzenia, z punktu widzenia ich cech charak­terystycznych i aktualnych warunków techniczno-organizacyjnych, można efektywnie wspomagać środkami informatycznymi?

• Jakie stosować kryteria doboru właściwego narzędzia informatycznego w syste­mach wspomagania dowodzenia?

• Jakie metody wspomagania dowodzenia w aktualnych warunkach funkcjo­nowania systemu policyjnego działania mogą zapewnić oczekiwaną efektywność?

• W jakiej fazie operacji policyjnej w sytuacji szczególnej zastosowanie systemu eksperckiego podniesie jej efektywność?

• Jakie właściwości powinien mieć ekspercki system wspomagania dowodzenia w sytuacjach szczególnych?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Policyjne systemy dowodzenia funkcjonujące w obecnych strukturach i wy­korzystujące klasyczne metody dowodzenia nie są w stanie efektywnie realizować zadań reagowania w sytuacjach szczególnych. Konieczne jest zatem wykorzystanie nowoczesnych metod i wprowadzanie zmian organizacyjnych.

Znaczna złożoność i dynamika sytuacji operacyjnej uwarunkowanej wieloma czynnikami egzo- i endogenicznymi ogranicza zakres zastosowania systemów wspomagania decyzji klasy systemów eksperckich.

TEMAT: TERRORYZM FUNDAMENTALISTÓW ISLAMSKICH I JEGO WPŁYW NA BEZPIECZEŃSTWO RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

CEL:

Wypracowanie teorii naukowej odpowiadającej na pytanie dotyczące charakteru zjawiska, jego przyczyn i genezy, a także określenie odpowiedniego schematu usytuowania struktur odpowiedzialnych za zwalczanie i przeciwdziałanie zjawisku terroryzmu islamskiego w warunkach polskiej rzeczywistości.

PROBLEM BADAWCZY:

Jakie opracować i wdrożyć metody zwalczania terroryzmu islamskiego, który może osłabić bezpieczeństwo RP?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Biorąc pod uwagę naukowy dorobek w zakresie zagrożenia terroryzmem na świecie można na podstawie analizy tego zjawiska wyodrębnić charak­te­rystyczne czynniki potęgujące jego rozwój w odniesieniu do terroryzmu islamskiego.

TEMAT: ROLA ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH W PRZE­CIW­DZIAŁANIU MIĘDZYNARODOWYM I WEWNĘTRZNYM KON­FLI­K­TOM ZBROJNYM W EUROPIE

CEL:

Zbadanie aktualnych możliwości ONZ, NATO oraz europejskich organizacji bezpieczeństwa zbiorowego w zakresie przeciwdziałania współczesnym konfliktom zbrojnym w Europie; uzupełnienie dotychczasowego stanu badań oraz wyprowadzenie wniosków dotyczących funkcjonowania instrumentów i me­chanizmów przeciwdziałania konfliktom zbrojnym w ramach koncepcji bezpieczeństwa kooperatywnego.

PROBLEM BADAWCZY:

Jak funkcjonuje współczesny system bezpieczeństwa kooperatywnego w Euro­pie: jakie wnioski i zadania z doświadczeń w sferze zapobiegania konfliktom zbrojnym wynikają dla społeczności międzynarodowej i Rzeczy­pospolitej Polskiej?

Tak sformułowany problem wymaga rozwiązania problemów szczegółowych:

1. W jakim stopniu aktualne uwarunkowania prawne i potencjał organizacji międzynarodowych umożliwiają skuteczne przeciwdziałanie konfliktom zbrojnym.

2. Jakie czynniki wywołują zmiany w europejskim systemie zapobiegania i roz­wiązywania konfliktów zbrojnych?

3. Jakie są przyczyny dotychczasowych niepowodzeń organizacji międzynarodowych w przeciwdziałaniu konfliktom zbrojnych?

4. Jakie możliwości stwarza koncepcja bezpieczeństwa kooperatywnego w zak­resie przeciwdziałania konfliktom?

5. W jakim stopniu wola polityczna państw i chęć współpracy wpływa na funkcjonowanie systemu przeciwdziałania konfliktom zbrojnym w Euro­pie?

HIPOTEZA ROBOCZA:

Ze względu na gwałtowność i skalę współczesnych konfliktów oraz stopień destrukcji obszarów nimi objętych tylko sprawnie działający system organizacji międzynarodowych może im skutecznie przeciwdziałać. Efektywność tego przeciwdziałania zależeć będzie od zaangażowanego potencjału, współdziałania między nimi, skuteczności działań prewencyjnych oraz możliwości interwencji we wczesnej fazie konfliktu.

Życzę przyjemnych i zgłębionych badań - autor.

Uprawiając naukę mamy do czynienia

z wyzwaniami, szansami i zagrożeniami!

„Wiedza daje pokorę wielkiemu,

dziwi przeciętngo i nadyma małego”

Warszawa, styczeń 2004 r.

LITERATURA:

1. Chauvet A (Egmon M. tłumacz.), Metody zarządzania - przewodnik, Poltext, Warszawa 1997 r.

2. Hochlik J., Metodyka pisania pracy magisterskiej i studyjnej, AON, Warszawa 2002 r.

3. Hydzik B., Metodologiczne podstwy badań pedagogicznych w wojsku, MON, Warszawa 1972 r.

4. Kozielecki J., Psychologia procesów przeddecyzyjnych, PWN, Warszawa 1969 r.

5. Łobocki M., Metody badań pedagogicznych, Warszawa 1984 r.

6. Majka J., Metodologia nauk teologicznych, Wrocławska Księgarnia Archidiecezjalna, Wrocław 1995 r.

7. Pieter J., Ogólna metodologia pracy naukowej, Wrocław - Warszawa 1967 r.

8. Pieterek P., Zieleniecka B., Technika pisania prac dyplomowych, Poznań 1967 r.

9. Pietras J., Ogólna metodologia pracy naukowej, Wrocław - Warszawa 1967 r.

10. Polański Wł., Metodologiczne podstawy teorii i praktyki wojskowej, BWW, MON Warszawa 1971 r.

11. Przyłubski F., Kultura języka prozy użytkowej, WAP, Warszawa 1977 r.

12. Pytkowski W., Organizacja badań i ocena prac naukowych, Warszawa 1985 r.

13. Stachowiak Z., Metodyka i metodologia pisania prac kwalifikacyjnych, AON, Warszawa 2001 r.

14. Wiśniewski E., Jagiełło K., Metodyka wojskowych badań naukowych, cz. I, ASG WP, Warszawa 1981 r.

S. Nowak, metodologia badań socjologicznych, Zagadnienia ogólne, Warszawa 1970, s. 214.

J. Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Warszawa - Wrocław 1967, s. 67.

Tenże, Zarys metodologii pracy naukowej, Warszawa 1975, s. 36.

47

O ile i jak można powiększyć siły zbrojne na okres wojny

Celem naukowej myśli jest poznanie tego, co ogólne w szczególnym i tego, co trwałe w zmiennym.

Alfred Whitehead

Wiedza wsparta doświadczeniami nauki otwiera wrota czasu.

St. Lem

Wyobrażnia jest ważniejsza od wiedzy A. Einstein

Wszystko jest dobre co jest proste.

Hindenburg

Naukowe podejście polega na gromadzeniu w umyśle faktów, skojarzeń, ocen i nowych informacji o nurtującym mnie proble­mie.

Człowiek w każdej chwili życia działa, chociaż o tym nie wie.

Jan Wojnarowski

Obszar przedmiotu badań

Obszar przedmiotu badań

Siły zbrojne czasu „P”

Określone uwarunkowania

Mobilizacja

Przekształcenie struktury organizacyjnej jednostki wojskowej czasu pokojowego przez ilościowo-jakościowe dopełnienie jej na okres wojny

zasady tworzenia form organizacyjnych sił zbrojnych odpowiednio do wymagań i potrzeb pola walki, możliwości ekonomicznych, technicznych i ludzkich

Organizacja prowadzenia walki zbrojnej

Jak prowadzić działania bojowe

Określone nakłady finansowe

Cele możliwe

Zasady lub

Struktury konieczne

Zadania

z m i e n i a j ą

Część informacyjna pracy np.:

Rozdział ..,, rozdział..,

Część zasadnicza pracy np.:

Rozdział .., i zakończenie

Materiał uzasadniający np.:

Wstęp, rozdział .., rozdział ..,

Wymagania operacyjne

Siły zbrojne okresu „W”

Problem badawczy

Zbieranie literatury

Cel pracy

Koncepcja pracy

Studiowanie literatury

Uogólnianie (gene­rowanie wniosków)

Analiza i opra­cowanie pracy

Hipoteza robocza

PRACA NAUKOWO-BADAWCZA

Zabezpieczenie rozwoju jednostki, grupy, czy całego społeczeństwa

Zmniejszenie (wyeliminowanie) wpływu kryzysu na sferę:

Stworzyć warunki do wzrostu potencjału obronnego państwa (sił zbrojnych)

WSTĘP

ROZDZIAŁ I

część uzasadniająca pracę (rozprawę)

ROZDZIAŁ 4

ROZDZIAŁ 5

ZAKOŃCZENIE

ZAŁĄCZNIKI

ROZDZIAŁ 2

część zasadnicza pracy (rozprawy)

ROZDZIAŁ 3

otoczenie części zasadniczej (informacje)

ZAŁĄCZNIKI

(część)

---