Nerwy rdzeniowe
8 par nerwów szyjnych (nervi cervicales C1 - C8)
12 par nerwów piersiowych (nervi thoracici Th1 - Th12)
5 par nerwów lędźwiowych (nervi lumbales L1 - L5)
5 par nerwów krzyżowych (nervi sacrales S1 - S5)
1 parę nerwów guzicznych (nervi coccygei Co)
Nerw rdzeniowy (n. spinalis) powstaje z połączenia korzenia brzusznego (radix ventralis) i korzenia grzbietowego (radix dorsalis). Korzenie brzuszne - zawierają włókna ruchowe i autonomiczne. Korzeń grzbietowy - wnika do rdzenia kręgowego w bruździe bocznej tylnej. Korzenie grzbietowe zbudowane są z włókien dośrodkowych. W części bocznej korzenia grzbietowego znajduje się tzw. zwój rdzeniowy (gonglion spinale), który zawiera komórki nerwowe jednobiegunowe. Pojedyncze wypustki tych komórek dzielą się w pobliżu ciała komórki na kształt litery T. Jedno włókno kieruje się do rdzenia kręgowego, drugie włókno łączy się z korzeniem brzusznym, tworząc w otworze międzykręgowym krótki pień nerwu rdzeniowego. Zawiera on włókna dośrodkowe i
odśrodkowe (nerw mieszany)
Gałęzie nerwów rdzeniowych :
Gałęzie oponowe (rami meningei) gałęzie op. nerwów rdzeniowych wnikają z powrotem do kanału kręgowego i unerwiają okostną kręgów, oponę twardą i naczynia krwionośne. Gałęzie te zawierają włókna czuciowe i współczulne.
Gałęzie łączące (rami comunicantes) odchodzą od nerwu rdzeniowego i łączą nerwy rdzeniowe ze zwojami pnia współczulnego. Gałąź łącząca biała łączy rdzeń kręgowy z pniem współczulnym i zawiera włókna przedzwojowe. Natomiast łącząca szara łączy pień współczulny z nerwami rdzeniowymi i zawiera włókna zazwojowe (szare)
Gałęzie grzbietowe (tylne) (rami dorsales) Kierują się na okolicę szyi i tułowia i dzielą się na gałąź przyśrodkową i boczną. Unerwienie gałęzi grzbietowych nerwów rdzeniowych obejmuje : stawy kręgosłupa, mięśnie głębokie grzbietu, mięśnie karku oraz skórę grzbietu od okolicy potylicznej do końca kości guzicznej. W okolicy karku gałąź tylna C1 tworzy nerw podpotyliczny (n. suboccipitalis). Gałąź grzbietowa C2 (nerw potyliczny większy) zaopatruje skórę okolicy potylicznej sięgając aż do szczytu głowy. Gałęzie grzbietowe nerwów grzbietowych i lędźwiowych zachowują się podobnie. Unerwiają mięśnie głębokie grzbietu.
Gałęzie brzuszne (przednie) (rami ventrales) Zawierają włókna czuciowe, ruchowe i autonomiczne. Unerwiają skórę i mięśnie przedniej i bocznej strony szyi tułowia oraz mięśnie powierzchowne grzbietu i kończyn. Gałęzie łączą się ze sobą wytwarzając sploty : szyjny, ramienny, lędźwiowo - krzyżowy.
Splot szyjny (plexus cervicalis)
Powstaje z gałęzi brzusznych 4 górnych nerwów szyjnych (od C1 - C4), które są połączone ze sobą pętlami. Splot ten leży pod głębokimi mięśniami szyi od przodu pokryty jest powięzią i mięśniem mostkowo - obojczykowo - sutkowym. Od splotu odchodzą gałęzie skórne i gałęzie mięśniowe. Rozróżniamy następujące skórne : nerw potyliczny mniejszy (n. ocipitalis minor), nerw uszny wielki (n. auicuralis magnus), nerw poprzeczny szyjny (n. tranversus colli), nerw nadobojczykowe (nn. subraclaviculares). Nerw potyliczny mniejszy i nerw uszny wielki unerwiają skórę bocznej okolicy potylicy, twarzy, skroni i małżowiny usznej. Nerw poprzeczny unerwia skórę przedniej okolicy szyi. Nerwy nadobojczykowe unerwiają okolicę trójkąta bocznego szyi, barku i podobojczykową. Dzielimy również gałąź mięśniową na gałęzie krótkie i długie. Gałęzie krótkie unerwiają mięśnie głębokie szyi. Gałęzie długie unerwiają mięsień mostkowo - obojczykowo - sutkowy, mięsień czworoboczny grzbietu, mięśnie podgnykowe, nadgnykowe i mięśnie głębokie szyi. Największa gałęzią splotu jest nerw przeponowy (n. phrenicus) zawierający włókna czuciowe dla opłucnej, osierdzia i górnej części otrzewnej.
Splot ramienny (plexus brachialis)
Zawiera nerwy zaopatrujące kończynę górną, niektóre mięśnie tułowia i szyi. Jest utworzony przez gałęzie brzuszne 4 dolnych nerwów szyjnych i 1 piersiowego. Łączą się one w 3 pnie sploty : górny, środkowy, dolny. Każdy pień ma gałąź tylną i przednią. Pęczek tylny (fasciculus posterior) wytwarzają gałęzie tylne pnia górnego, środkowego i dolnego. Pęczek boczny (fasciculus lateralis) wytwarzają gałęzie przednie pnia górnego i środkowego. Pęczek przyśrodkowy (fasciculus medialis) wytwarzają gałęzie przednie pnia dolnego. Splot ramienny dzieli się na część nadobojczykową (pars supraclavicularis), podobojczykową (pars infraclavicularis).
Nerwy krótkie splotu ramiennego unerwiają mięśnie przyczepiające się do obręczy barkowej.
Wyróżniamy :
- nerw grzbietowy łopatki (n. dorsalis scapulae) od splotu kieruje się do tyłu i schodzi wzdłuż brzegu łopatki, unerwia mięsień równoległoboczny.
- nerw piersiowy długi (n. thoracius longus) mija mięsień pochyły środkowy, stępuje do dołu pachowego i kieruje się na boczna pow. mięśnia zębatego przedniego. Unerwia kolejne jego części.
- nerw podobojczykowy (n. subclavius) biegnie w dolnej części mięśnia pochyłego przedniego, przechodzi pod obojczyk i wnika do mięśnia podobojczykowego unerwiając go.
- nerw nadgnykowy (n. suprascapularis) biegnie za obojczykiem w kierunku wcięcia łopatki, następnie dodaje gałązki do mięśnia nadgrzebieniowego i podgrzebieniowego.
- nerwy piersiowe przedni (nn. thoracici anteriores) po odejściu od splotu dzielą się na gałęzie, które wnikają do mięśnia piersiowego większego i mięśnia piersiowego mniejszego.
- nerwy podłopatkowe (nn. subscapulares) biegną po przedniej pow. mięśnia podłopatkowego
- nerw piersiowo - grzbietowo (n. tchoracodorsalis) biegnie w kierunku dołu pachowego i przechodzi na pow. przednią mięśnia najszerszego grzbietu i unerwia go.
- nerw pachowy (n. axillaris) biegnie w dole pachowym, przy torebce stawu ramiennego, do której dodaje gałęzie stawowe, przechodzi przez otwór czworoboczny na tylną stronę ramienia. Unerwia mięsień naramienny, obły mniejszy.
Nerwy długie splotu ramiennego. Wyróżniamy :
- nerw mięśniowo - skórny (n. musculacutaneus) odchodzi od pęczka bocznego, kieruje się ku dołowi przez mięsień kruczo - ramienny między mięśniem dwugłowym ramienia a mięśniem ramiennym dochodzi do dołu łokciowego następnie przebija powięź rozgałęzia się i dochodzi do kłębu kciuka. Unerwia ten obszar skóry i mięśnie grupy przedniej ramienia i częściowo staw łokciowy
- nerw pośrodkowy (n. medianus) rozpoczyna się w dole pachowym dwoma korzeniami, następnie łączy się w okolicy mięśnia piersiowego mniejszego i kieruje się do bruzdy mięśnia dwugłowego następnie do dołu łokciowego i przechodzi pod rozcięgnem mięśnia dwugłowego. W przedramieniu leży w warstwie powierzchownej i głębokiej mięśni przednich przedramienia i dochodzi do nadgarstka. Następnie dzieli się na gałęzie końcowe - nerwy dłoniowe wspólne palców.
- nerw łokciowy (n. ulnaris) wychodzi z pęczka przyśrodkowego splotu razem z tętnicą ramienna przechodzi przez ramię i biegnie do bruzdy nerwu łokciowego kości ramiennej. Następnie biegnie między obu głowami mięśnia zginacza łokciowego nadgarstka i dzieli się na dwie gałęzie : grzbietową i dłoniową ręki. Gałęzie mięśniowe zaopatrują mięsień zginacz łokciowy nadgarstka i część łokciową zginacza głębokiego palców i niektóre mięśnie kłębu kciuka, mięsień kłębika palca V. Gałęzie skórne unerwiają część ręki zarówno po stronie dłoniowej jak i grzbietowej.
- nerw skórny przyśrodkowy przedramienia (n. cutaneus antebrachii medialis) odchodzi od pęczka przyśrodkowego splotu ramiennego, kieruje się do mięśnia dwugłowego i dzieli się na gałęzie : końcowe, które biegną po łokciowej stronie przedramienia i unerwiają te okolice.
- nerw promieniowy (n. radialis) wychodzi z jamy pachowej, kieruj się do bruzdy nerwu promieniowego na pow. kości ramiennej, przebija przegrodę międzymięśniową, dostaje się do dołu łokciowego i dzieli się na gałęzie końcowe. Gałęzie tego nerwu zaopatrują skórę pow. ramienia i przedramienia, skórę grzbietowej części ręki i drugiego palca od strony promieniowej. Gałęzie mięśniowe unerwiają mięśnie tylne ramienia oraz boczną i tylną grupę mięśni przedramienia.
Nerwy międzyżebrowe :
Gałęzie nerwów piersiowych przebiegają w przestrzeniach międzyżebrowych (jako między żebrowe nn. intercostales). Ostatni 12 nerw położony poniżej ostatniego żebra nosi nazwę nerwu podżebrowego. Górne nerwy międzyżebrowe biegną po wew. pow. mięśni międzyżebrowych zew. następnie wchodzą między mięśnie międzyżebrowe wew. i zew. a w przednim odcinku górne nerwy międzyżebrowe towarzyszą mięśniowi międzyżebrowemu wew. Dolne (6) początkowo biegną podobnie jak górne nerwy, następnie wnikają między mięsień skośny wew. brzucha i mięsień poprzeczny brzucha i dochodzi do mięśnia prostego brzucha. Nerwy te unerwiają skórę prawie całej pow. tułowia, sutek, stawy żebrowo - kręgowe i żebra.
Splot lędźwiowy (plexus lumbalis)
Gałęzie długie splotu lędźwiowego :
- nerw biodrowo - podbrzuszny (n. iliohypogastricius) po wyjściu ze splotu biegnie ku dołowi, przebija ścięgno mięśnia poprzecznego brzucha, kieruje się między oboma mięśniami mięśnia prostego brzucha. Unerwia dolną okolicę brzucha oraz skórę okolicy łonowej i boczną okolicę biodra
- nerw biodrowo - pachwinowy (n. ilioinguinalis) po wyjściu ze splotu biegnie między mięśniami bocznymi brzucha, podąża w okolicę pachwiny i tu rozgałęzia się. Nerw ten zaopatruje ruchowo dolną okolicę mięśni bocznych brzucha, a czuciowo dolny rejon otrzewnej ściennej, skórę wzgórka łonowego i moszny, warg sromowych większych i skórę górnej części uda.
- nerw płciowo - udowy (n. genitofemoralis) zawiera głównie włókna czuciowe, po wyjściu ze splotu kieruje się skośnie ku dołowi w stronę więzadła pachwinowego gdzie oddaje gałęzie końcowe. Gałąź płciowa zaopatruje mięsień dźwigacz jądra i błonę kurczliwą moszny. Gałąź udowa unerwia skórę górnego odcinka przedniej powiechrzni uda.
- nerw skórny - boczny uda (n. cutaneus) nerw czuciowy, po wyjściu spod brzegu mięśnia lędźwiowego biegnie w stronę kolca biodrowego przedniego. Mija więzadło pachwinowe, przechodzi na udo i dzieli się na gałęzie końcowe. Unerwia skórę bocznej okolicy uda.
- nerw udowy (n. femoralis) największy nerw tego splotu, biegnie w dół między mięśniem lędźwiowym większym i biodrowym, następnie wydostaje się na udo gdzie przechodzi w gałęzie końcowe. Unerwia skórę przedniej i przyśrodkowej pow. uda aż do kolana.
- nerw zasłonowy (n. obturatorius) po wyjściu ze splotu biegnie wzdłuż brzegu mięśnia lędźwiowego większego, następnie wzdłuż miednicy mniejszej i kanału zasłonowego i wydostaje się na udo. Unerwiają skórę przyśrodkowej okolicy uda, staw biodrowy, kolanowy i kość udową.
Splot krzyżowy (plexus sacralis)
Jest największym splotem organizmu, ma kształt trójkąta, leży na miednicy mniejszej na mięśniu gruszkowatym.
Dzieli się na gałęzie długie splotu krzyżowego :
- nerw pośladkowy górny (n. gluteus superior) nerw ruchowy, wychodzi z otworu kulszowego większego i wnika do mięśnia pośladkowego średniego i małego i tu oddaje swoje włókna, unerwia mięsień napinający powięź szeroką
- nerw pośladkowy dolny (n. gluteus inferior) po opuszczeniu miednicy mniejszej kieruje się do mięśnia pośladkowego wielkiego i tu oddaje swoje gałęzie. Unerwia mięsień pośladkowy wielki, niektóre mięśnie miednicy oraz staw biodrowy.
- nerw skórny tylny uda (n. cutaneus femoris posterior) to nerw czuciowy, wychodzi ze splotu kieruje się do otworu kulszowego większego i po wyjściu z miednicy biegnie ku dołowi do głowy długiej mięśnia dwugłowego uda. Unerwia skórę pośladka, tylną część krocza, tylną pow. uda i górną podudzia.
- nerw kulszowy (n ischiadicus) najgrubszy i najdłuższy nerw organizmu. Wychodzi ze splotu krzyżowego (z jego wierzchołka), przechodzi przez miednicę, przez otwór kulszowy większy i biegnie pionowo do dołu podkolanowego, leży na tylnej pow. mięśnia przywodziciela wielkiego. Nerw kulszowy biegnie między nerwem półbłoniastym i dwugłowym uda i następnie dzieli się na gałęzie końcowe : na nerw piszczelowy i strzałkowy. Gałęzie nerwu kulszowego unerwiają mięśnie : mięsień zasłaniacz wew., mięśnie bliźniacze i mięsień czworoboczny uda oraz tylną grupę mięśni uda i staw kolanowy i biodrowy.
- nerw piszczelowy (n. tibialis) to przedłużenie nerwu kulszowego. Biegnie przez środek dołu podkolanowego i przykryty jest powięzią. Przebija łuk ścięgnisty mięśnia płaszczkowatego, wnika w pow. zginaczy podudzia, kieruje się w stronę kostki przyśrodkowej, dzieli się na dwie gałęzie : nerw podeszwowy przyśrodkowy i boczny. Unerwia mięsnie tylne podudzia i pow. tylną przyśrodkową podudzia i skórę boczną stopy.
- nerw strzałkowy wspólny (n. peroneus communis) jest gałęzią nerwu kulszowego, biegnie przez dół podkolanowy w stronę głowy strzałki, przechodzi przez przyczep początkowy mięśnia strzałkowego długiego i dzieli się na nerw strzałkowy powierzchowny i nerw strzałkowy głęboki.
- nerw strzałkowy powierzchowny (n. peroneus superficialis) nerw czuciowy. Po odejściu od nerwu strzałkowego wspólnego biegnie między mięśniami strzałkowymi, przebiega przez powięź goleni i dzieli się na dwie gałęzie końcowe. Nerw ten unerwia mięśnie strzałkowe a jego gałęzie zaopatrują skórę goleni, grzbietu, stopy i palców.
- nerw strzałkowy głęboki (n. peroneus profundus) po odejściu od nerwu strzałkowego biegnie do mięśni prostowników i dalej w dół do pow. goleni, mija troczek górny prostowników i dostaje się na grzbiet stopy gdzie oddaje końcowe gałęzie. Czuciowo unerwia obie kości podudzia, staw piszczelowo - strzałkowy, błonę międzykostną oraz stawy stopy i częściowo 1 i 2 palca stopy
- nerw sromowy (n. pudendus) wychodzi z miednicy otworem kulszowym większym omija kolec kulszowy wraca do miednicy przez otwór kulszowy mniejszy gdzie dzieli się na gałęzie kulszowe. Unerwia mięśnie krocza, skórę krocza, narządów płciowych zew. z wyjątkiem wzgórka łonowego.
- nerw guziczny (n. coccygeus) tworzy drobny splot guziczny (plexus coccygeus) położony w okolicy mięśnia guzicznego do kości krzyżowej. Nerw ten oddaje gałęzie do skóry okolicy guzicznej mięśnia guzicznego i mięśnia dźwigacza odbytu.
Nerwy rdzeniowe
8 par nerwów szyjnych (nervi cervicales C1 - C8)
12 par nerwów piersiowych (nervi thoracici Th1 - Th12)
5 par nerwów lędźwiowych (nervi lumbales L1 - L5)
5 par nerwów krzyżowych (nervi sacrales S1 - S5)
1 parę nerwów guzicznych (nervi coccygei Co)
Nerw rdzeniowy (n. spinalis) powstaje z połączenia korzenia brzusznego (radix ventralis) i korzenia grzbietowego (radix dorsalis). Korzenie brzuszne - zawierają włókna ruchowe i autonomiczne. Korzeń grzbietowy - wnika do rdzenia kręgowego w bruździe bocznej tylnej. Korzenie grzbietowe zbudowane są z włókien dośrodkowych. W części bocznej korzenia grzbietowego znajduje się tzw. zwój rdzeniowy (gonglion spinale), który zawiera komórki nerwowe jednobiegunowe. Pojedyncze wypustki tych komórek dzielą się w pobliżu ciała komórki na kształt litery T. Jedno włókno kieruje się do rdzenia kręgowego, drugie włókno łączy się z korzeniem brzusznym, tworząc w otworze międzykręgowym krótki pień nerwu rdzeniowego. Zawiera on włókna dośrodkowe i
odśrodkowe (nerw mieszany)
Gałęzie nerwów rdzeniowych :
Gałęzie oponowe (rami meningei) gałęzie op. nerwów rdzeniowych wnikają z powrotem do kanału kręgowego i unerwiają okostną kręgów, oponę twardą i naczynia krwionośne. Gałęzie te zawierają włókna czuciowe i współczulne.
Gałęzie łączące (rami comunicantes) odchodzą od nerwu rdzeniowego i łączą nerwy rdzeniowe ze zwojami pnia współczulnego. Gałąź łącząca biała łączy rdzeń kręgowy z pniem współczulnym i zawiera włókna przedzwojowe. Natomiast łącząca szara łączy pień współczulny z nerwami rdzeniowymi i zawiera włókna zazwojowe (szare)
Gałęzie grzbietowe (tylne) (rami dorsales) Kierują się na okolicę szyi i tułowia i dzielą się na gałąź przyśrodkową i boczną. Unerwienie gałęzi grzbietowych nerwów rdzeniowych obejmuje : stawy kręgosłupa, mięśnie głębokie grzbietu, mięśnie karku oraz skórę grzbietu od okolicy potylicznej do końca kości guzicznej. W okolicy karku gałąź tylna C1 tworzy nerw podpotyliczny (n. suboccipitalis). Gałąź grzbietowa C2 (nerw potyliczny większy) zaopatruje skórę okolicy potylicznej sięgając aż do szczytu głowy. Gałęzie grzbietowe nerwów grzbietowych i lędźwiowych zachowują się podobnie. Unerwiają mięśnie głębokie grzbietu.
Gałęzie brzuszne (przednie) (rami ventrales) Zawierają włókna czuciowe, ruchowe i autonomiczne. Unerwiają skórę i mięśnie przedniej i bocznej strony szyi tułowia oraz mięśnie powierzchowne grzbietu i kończyn. Gałęzie łączą się ze sobą wytwarzając sploty : szyjny, ramienny, lędźwiowo - krzyżowy.
Splot szyjny (plexus cervicalis)
Powstaje z gałęzi brzusznych 4 górnych nerwów szyjnych (od C1 - C4), które są połączone ze sobą pętlami. Splot ten leży pod głębokimi mięśniami szyi od przodu pokryty jest powięzią i mięśniem mostkowo - obojczykowo - sutkowym. Od splotu odchodzą gałęzie skórne i gałęzie mięśniowe. Rozróżniamy następujące skórne : nerw potyliczny mniejszy (n. ocipitalis minor), nerw uszny wielki (n. auicuralis magnus), nerw poprzeczny szyjny (n. tranversus colli), nerw nadobojczykowe (nn. subraclaviculares). Nerw potyliczny mniejszy i nerw uszny wielki unerwiają skórę bocznej okolicy potylicy, twarzy, skroni i małżowiny usznej. Nerw poprzeczny unerwia skórę przedniej okolicy szyi. Nerwy nadobojczykowe unerwiają okolicę trójkąta bocznego szyi, barku i podobojczykową. Dzielimy również gałąź mięśniową na gałęzie krótkie i długie. Gałęzie krótkie unerwiają mięśnie głębokie szyi. Gałęzie długie unerwiają mięsień mostkowo - obojczykowo - sutkowy, mięsień czworoboczny grzbietu, mięśnie podgnykowe, nadgnykowe i mięśnie głębokie szyi. Największa gałęzią splotu jest nerw przeponowy (n. phrenicus) zawierający włókna czuciowe dla opłucnej, osierdzia i górnej części otrzewnej.
Splot ramienny (plexus brachialis)
Zawiera nerwy zaopatrujące kończynę górną, niektóre mięśnie tułowia i szyi. Jest utworzony przez gałęzie brzuszne 4 dolnych nerwów szyjnych i 1 piersiowego. Łączą się one w 3 pnie sploty : górny, środkowy, dolny. Każdy pień ma gałąź tylną i przednią. Pęczek tylny (fasciculus posterior) wytwarzają gałęzie tylne pnia górnego, środkowego i dolnego. Pęczek boczny (fasciculus lateralis) wytwarzają gałęzie przednie pnia górnego i środkowego. Pęczek przyśrodkowy (fasciculus medialis) wytwarzają gałęzie przednie pnia dolnego. Splot ramienny dzieli się na część nadobojczykową (pars supraclavicularis), podobojczykową (pars infraclavicularis).
Nerwy krótkie splotu ramiennego unerwiają mięśnie przyczepiające się do obręczy barkowej.
Wyróżniamy :
- nerw grzbietowy łopatki (n. dorsalis scapulae) od splotu kieruje się do tyłu i schodzi wzdłuż brzegu łopatki, unerwia mięsień równoległoboczny.
- nerw piersiowy długi (n. thoracius longus) mija mięsień pochyły środkowy, stępuje do dołu pachowego i kieruje się na boczna pow. mięśnia zębatego przedniego. Unerwia kolejne jego części.
- nerw podobojczykowy (n. subclavius) biegnie w dolnej części mięśnia pochyłego przedniego, przechodzi pod obojczyk i wnika do mięśnia podobojczykowego unerwiając go.
- nerw nadgnykowy (n. suprascapularis) biegnie za obojczykiem w kierunku wcięcia łopatki, następnie dodaje gałązki do mięśnia nadgrzebieniowego i podgrzebieniowego.
- nerwy piersiowe przedni (nn. thoracici anteriores) po odejściu od splotu dzielą się na gałęzie, które wnikają do mięśnia piersiowego większego i mięśnia piersiowego mniejszego.
- nerwy podłopatkowe (nn. subscapulares) biegną po przedniej pow. mięśnia podłopatkowego
- nerw piersiowo - grzbietowo (n. tchoracodorsalis) biegnie w kierunku dołu pachowego i przechodzi na pow. przednią mięśnia najszerszego grzbietu i unerwia go.
- nerw pachowy (n. axillaris) biegnie w dole pachowym, przy torebce stawu ramiennego, do której dodaje gałęzie stawowe, przechodzi przez otwór czworoboczny na tylną stronę ramienia. Unerwia mięsień naramienny, obły mniejszy.
Nerwy długie splotu ramiennego. Wyróżniamy :
- nerw mięśniowo - skórny (n. musculacutaneus) odchodzi od pęczka bocznego, kieruje się ku dołowi przez mięsień kruczo - ramienny między mięśniem dwugłowym ramienia a mięśniem ramiennym dochodzi do dołu łokciowego następnie przebija powięź rozgałęzia się i dochodzi do kłębu kciuka. Unerwia ten obszar skóry i mięśnie grupy przedniej ramienia i częściowo staw łokciowy
- nerw pośrodkowy (n. medianus) rozpoczyna się w dole pachowym dwoma korzeniami, następnie łączy się w okolicy mięśnia piersiowego mniejszego i kieruje się do bruzdy mięśnia dwugłowego następnie do dołu łokciowego i przechodzi pod rozcięgnem mięśnia dwugłowego. W przedramieniu leży w warstwie powierzchownej i głębokiej mięśni przednich przedramienia i dochodzi do nadgarstka. Następnie dzieli się na gałęzie końcowe - nerwy dłoniowe wspólne palców.
- nerw łokciowy (n. ulnaris) wychodzi z pęczka przyśrodkowego splotu razem z tętnicą ramienna przechodzi przez ramię i biegnie do bruzdy nerwu łokciowego kości ramiennej. Następnie biegnie między obu głowami mięśnia zginacza łokciowego nadgarstka i dzieli się na dwie gałęzie : grzbietową i dłoniową ręki. Gałęzie mięśniowe zaopatrują mięsień zginacz łokciowy nadgarstka i część łokciową zginacza głębokiego palców i niektóre mięśnie kłębu kciuka, mięsień kłębika palca V. Gałęzie skórne unerwiają część ręki zarówno po stronie dłoniowej jak i grzbietowej.
- nerw skórny przyśrodkowy przedramienia (n. cutaneus antebrachii medialis) odchodzi od pęczka przyśrodkowego splotu ramiennego, kieruje się do mięśnia dwugłowego i dzieli się na gałęzie : końcowe, które biegną po łokciowej stronie przedramienia i unerwiają te okolice.
- nerw promieniowy (n. radialis) wychodzi z jamy pachowej, kieruj się do bruzdy nerwu promieniowego na pow. kości ramiennej, przebija przegrodę międzymięśniową, dostaje się do dołu łokciowego i dzieli się na gałęzie końcowe. Gałęzie tego nerwu zaopatrują skórę pow. ramienia i przedramienia, skórę grzbietowej części ręki i drugiego palca od strony promieniowej. Gałęzie mięśniowe unerwiają mięśnie tylne ramienia oraz boczną i tylną grupę mięśni przedramienia.
Nerwy międzyżebrowe :
Gałęzie nerwów piersiowych przebiegają w przestrzeniach międzyżebrowych (jako między żebrowe nn. intercostales). Ostatni 12 nerw położony poniżej ostatniego żebra nosi nazwę nerwu podżebrowego. Górne nerwy międzyżebrowe biegną po wew. pow. mięśni międzyżebrowych zew. następnie wchodzą między mięśnie międzyżebrowe wew. i zew. a w przednim odcinku górne nerwy międzyżebrowe towarzyszą mięśniowi międzyżebrowemu wew. Dolne (6) początkowo biegną podobnie jak górne nerwy, następnie wnikają między mięsień skośny wew. brzucha i mięsień poprzeczny brzucha i dochodzi do mięśnia prostego brzucha. Nerwy te unerwiają skórę prawie całej pow. tułowia, sutek, stawy żebrowo - kręgowe i żebra.
Splot lędźwiowy (plexus lumbalis)
Gałęzie długie splotu lędźwiowego :
- nerw biodrowo - podbrzuszny (n. iliohypogastricius) po wyjściu ze splotu biegnie ku dołowi, przebija ścięgno mięśnia poprzecznego brzucha, kieruje się między oboma mięśniami mięśnia prostego brzucha. Unerwia dolną okolicę brzucha oraz skórę okolicy łonowej i boczną okolicę biodra
- nerw biodrowo - pachwinowy (n. ilioinguinalis) po wyjściu ze splotu biegnie między mięśniami bocznymi brzucha, podąża w okolicę pachwiny i tu rozgałęzia się. Nerw ten zaopatruje ruchowo dolną okolicę mięśni bocznych brzucha, a czuciowo dolny rejon otrzewnej ściennej, skórę wzgórka łonowego i moszny, warg sromowych większych i skórę górnej części uda.
- nerw płciowo - udowy (n. genitofemoralis) zawiera głównie włókna czuciowe, po wyjściu ze splotu kieruje się skośnie ku dołowi w stronę więzadła pachwinowego gdzie oddaje gałęzie końcowe. Gałąź płciowa zaopatruje mięsień dźwigacz jądra i błonę kurczliwą moszny. Gałąź udowa unerwia skórę górnego odcinka przedniej powiechrzni uda.
- nerw skórny - boczny uda (n. cutaneus) nerw czuciowy, po wyjściu spod brzegu mięśnia lędźwiowego biegnie w stronę kolca biodrowego przedniego. Mija więzadło pachwinowe, przechodzi na udo i dzieli się na gałęzie końcowe. Unerwia skórę bocznej okolicy uda.
- nerw udowy (n. femoralis) największy nerw tego splotu, biegnie w dół między mięśniem lędźwiowym większym i biodrowym, następnie wydostaje się na udo gdzie przechodzi w gałęzie końcowe. Unerwia skórę przedniej i przyśrodkowej pow. uda aż do kolana.
- nerw zasłonowy (n. obturatorius) po wyjściu ze splotu biegnie wzdłuż brzegu mięśnia lędźwiowego większego, następnie wzdłuż miednicy mniejszej i kanału zasłonowego i wydostaje się na udo. Unerwiają skórę przyśrodkowej okolicy uda, staw biodrowy, kolanowy i kość udową.
Splot krzyżowy (plexus sacralis)
Jest największym splotem organizmu, ma kształt trójkąta, leży na miednicy mniejszej na mięśniu gruszkowatym.
Dzieli się na gałęzie długie splotu krzyżowego :
- nerw pośladkowy górny (n. gluteus superior) nerw ruchowy, wychodzi z otworu kulszowego większego i wnika do mięśnia pośladkowego średniego i małego i tu oddaje swoje włókna, unerwia mięsień napinający powięź szeroką
- nerw pośladkowy dolny (n. gluteus inferior) po opuszczeniu miednicy mniejszej kieruje się do mięśnia pośladkowego wielkiego i tu oddaje swoje gałęzie. Unerwia mięsień pośladkowy wielki, niektóre mięśnie miednicy oraz staw biodrowy.
- nerw skórny tylny uda (n. cutaneus femoris posterior) to nerw czuciowy, wychodzi ze splotu kieruje się do otworu kulszowego większego i po wyjściu z miednicy biegnie ku dołowi do głowy długiej mięśnia dwugłowego uda. Unerwia skórę pośladka, tylną część krocza, tylną pow. uda i górną podudzia.
- nerw kulszowy (n ischiadicus) najgrubszy i najdłuższy nerw organizmu. Wychodzi ze splotu krzyżowego (z jego wierzchołka), przechodzi przez miednicę, przez otwór kulszowy większy i biegnie pionowo do dołu podkolanowego, leży na tylnej pow. mięśnia przywodziciela wielkiego. Nerw kulszowy biegnie między nerwem półbłoniastym i dwugłowym uda i następnie dzieli się na gałęzie końcowe : na nerw piszczelowy i strzałkowy. Gałęzie nerwu kulszowego unerwiają mięśnie : mięsień zasłaniacz wew., mięśnie bliźniacze i mięsień czworoboczny uda oraz tylną grupę mięśni uda i staw kolanowy i biodrowy.
- nerw piszczelowy (n. tibialis) to przedłużenie nerwu kulszowego. Biegnie przez środek dołu podkolanowego i przykryty jest powięzią. Przebija łuk ścięgnisty mięśnia płaszczkowatego, wnika w pow. zginaczy podudzia, kieruje się w stronę kostki przyśrodkowej, dzieli się na dwie gałęzie : nerw podeszwowy przyśrodkowy i boczny. Unerwia mięsnie tylne podudzia i pow. tylną przyśrodkową podudzia i skórę boczną stopy.
- nerw strzałkowy wspólny (n. peroneus communis) jest gałęzią nerwu kulszowego, biegnie przez dół podkolanowy w stronę głowy strzałki, przechodzi przez przyczep początkowy mięśnia strzałkowego długiego i dzieli się na nerw strzałkowy powierzchowny i nerw strzałkowy głęboki.
- nerw strzałkowy powierzchowny (n. peroneus superficialis) nerw czuciowy. Po odejściu od nerwu strzałkowego wspólnego biegnie między mięśniami strzałkowymi, przebiega przez powięź goleni i dzieli się na dwie gałęzie końcowe. Nerw ten unerwia mięśnie strzałkowe a jego gałęzie zaopatrują skórę goleni, grzbietu, stopy i palców.
- nerw strzałkowy głęboki (n. peroneus profundus) po odejściu od nerwu strzałkowego biegnie do mięśni prostowników i dalej w dół do pow. goleni, mija troczek górny prostowników i dostaje się na grzbiet stopy gdzie oddaje końcowe gałęzie. Czuciowo unerwia obie kości podudzia, staw piszczelowo - strzałkowy, błonę międzykostną oraz stawy stopy i częściowo 1 i 2 palca stopy
- nerw sromowy (n. pudendus) wychodzi z miednicy otworem kulszowym większym omija kolec kulszowy wraca do miednicy przez otwór kulszowy mniejszy gdzie dzieli się na gałęzie kulszowe. Unerwia mięśnie krocza, skórę krocza, narządów płciowych zew. z wyjątkiem wzgórka łonowego.
- nerw guziczny (n. coccygeus) tworzy drobny splot guziczny (plexus coccygeus) położony w okolicy mięśnia guzicznego do kości krzyżowej. Nerw ten oddaje gałęzie do skóry okolicy guzicznej mięśnia guzicznego i mięśnia dźwigacza odbytu.
Opisz szczegółowo co unerwia n. obturatorius? Czyli nerw ZASŁONOWY.
Odp: nerw zasłonowy jest nerwm rdzeniowym, splotu lędźwiowego, w przebiegu nerwu możemy wyróżnić trzy odcinki otóż: lędźwiowy, miedniczny i kanałowy. Unerwia: mięśnie przywodziciele uda, skórę przyśrodkowej część uda, oraz częściowo staw biodrowy, kolanowy i kość udową.
Opisz szczegółowo układ przewodzący serca, budowa.
Odp: układ przewodzący serca, znajduje się w miesniu sercowym, składa się z 3-4 elementów. Jego rolą jest kontrolowanie impulsów nerwowych, które inicjują skurcz serca.
Węzeł zatoko-przedsionkowy- nazywany rozrusznikiem serca. Znajduje się w ujściu żyły głównej górnej. to miejsce początku impulsu.
Węzeł przedsionkowo-komorowy- znajduje się w przegrodzie miedzy przedsionkowej
Pęczek przedsionkowo-komorowy- inaczej Pęczek Hisa. Składa się z dwóch odnóg prawej i lewej, które rozchodzą się wzdłuż komór, tworząc włókna Purkiniego.
3. Opisz naczynia żylne kończyny górnej- Odp: tętnica podobojczykowa, t. pachowa, t. ramienna, t. łokciowa, t. promieniowa, łuk grzbietowy dłoni. Żyły: podobojczykowa, pachowa, ramienne, wsteczne: promieniowa i łokciowa, miedzykostne: przednia i tylna, łuk żylny dłoniowy powierzchowny i głęboki.
4. Opisz naczynia żylne konczyny dolnej-Odp: tętnica biodrowa wspólna, t. udowa, t. podkolanowa, t. strzałkowa, t. piszczelowa, łuk grzbietowy stopy. W Żylnym różni się tylko tym ze jest żyła odpiszczelowa i odstrzałkowa.
5. Gałęzie aorty brzusznej(zstępującej): gałęzie trzewne parzyste: t. nerkowa, t. nadnercza środkowa, t. jajnikowa. Gałęzie nieparzyste: pień trzewny: tętnica żołądkowa lewa, t. wątrobowa wspólna, t. śledzionowa. Tętnica krezkowa górna, krezkowa dolna, tętnica przeponowa dolna, tętnica lędźwiowa.
6. Zastawki serca: dwudzielna(w lewym) i trójdzielna(w prawym) dzielą przedsionki od komór i dzieki nim krew się nie cofa do góry. Ale są jeszcze zastawki półksiężycowate, które oddzielają pien płucny i aorte od komór.
7. nervous abducens czyli nerw obwodzący - CZASZKOWY NUMER VI. Unerwia: m. prosty boczny oka
8. nervous ischiadicus - nerw strzałkowy: m. strzałkowe, gałęzie skórne unerwiają skóre dolnej część goleni, skórę grzbietu i palców stopy.