NERWY RDZENIOWE-powstaje z 2korzeni: 1)korzenia brzusznego ruchowego, który odchodzi od rogów przednich rdzenia kręgowego;2)korzenia grzbietowego czuciowego,który odchodzi ze zwoju rdzeniowego. Nerw rdzeniowy jest nerwem mieszanym czuciowo-ruchowym. Odchodzą od niego gałęzie:łączące(łączą nerw rdzeniowy ze zwojami pnia współczulnego),oponowe(przez otwory międzykręgowe wchodzą do kanału kręgowego i unerwiają oponę twardą rdzenia kręgowego),grzbietowe(unerwiają skórę grzbietu od potylicy do kości guzicznej i mięśnie głębokie grzbietu),brzuszne(tworzą parzyste spoloty-szyjny, ramienny,lędźwiowy,krzyżowy).
SPLOT SZYJNY-powstał z połączenia gałęzi brzusznych 4pierwszych nerwów szyjnych rdzeniowych. Od splotu tego odchodzą nerwy skórne(unerwiają czuciowo skórę szyi i górne okolice klp.)oraz gałęzie mięśniowe(unerwiają mięśnie szyi)najdłuższym nerwem splotu szyjnego jest nerw przeponowy(unerwia osierdzie, opłucną i otrzewną)
SPLOT RAMIENNY-jest utworzony z 4nerwów szyjnych rdzeniowych i 1piersiowego, dzieli się na cz.nadobojczykową(odchodzą od niej gałęzie krótkie,unerwiające skórę i m.barku) i cz.podobojczykową(odchodzą od niej n.mięśniowo-skórny,pochowy,łokciowy,promieniowy).
SPLOT LĘDŹWIOWY-jest utworzony z gałęzi 3pierwszych nerwów lędźwiowych rdzeniowych i cz.4.Galęzie krótkie (unerwiają mięśnie obręczy biodrowej), długie( n.biodrowo-podbrzuszny,biodrowo-pachwinowy,płciowo-udowy,skórny uda boczny i udowy.Unerwiają one częściowo m.brzucha i udo oraz skórę ok.biodrowej.
SPLOT KRZYŻOWY- powstał z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych 4 i5 lędźwiowego oraz nerwów krzyżowych. Odchodzą od niego gałęzie krótkie( unerwiają m.obręczy biodrowej) i długie (n.pośladkowy górny i dolny, n.skórny uda tylny, n.kulszowy).Nerwy te unerwiają skórę i mięśnie uda,podudzia i stopy.
UNERWIENIE + NERWY CZASZKOWE
Splot szyjny
gałęzie brzuszne C1 - C4
leży w trójkącie bocznym szyjnym
w szczelinie między m. przyczepiającymi się do guzków tylnych wyr. poprz. kr. szyjnych
2 rodzaje gałęzi wychodz. z tego splotu:
-skórne
-mięśniowe
ad. skórne:
pojawiają się na brzegu tylnym m. m-o-s. (w 1/2 długości)
w pkc. zwanym pkt. nerwowym (=pkt. Erba)
z tego pkt. rozchodzą się promieniowo:
-ku przodowi - n. poprzeczny szyi
-ku górze - n. uszny wielki
-ku tyłowi (i górze) - n. potyliczny mniejszy
-ku dołowi - nn. nadobojczykowe
n. poprzeczny szyi
biegnie nad m. m-o-s ku przodowi
dzieli się na 2 gał.: górną i dolną
przebija m. szeroki szyi
gałąź górna łączy się z gał. szyjną n. VII
unerwia:
skórę przedniej i bocznej okol. szyi
n. uszny wielki
po m. m-o-s skośnie ku górze i do przodu
dzieli się na 2 gał.: przednią i tylną
unerwia:
skórę pow. przyśr. małżowiny usznej
skórę twarzy okol. przyuszniczo żwaczowej
n. potyliczny mniejszy
na brzegu tylnym m. m-o-s ku tyłowi i w górę
unerwia:
skórę okol. wyr. sutkowatego k. potylicznej
skórę cz. bocznej okolicy potylicznej
skórę pow. pośrodk. małżowiny usznej
n. nadobojczykowe
jako wspólny piej ku dołowi
w dole nadobojczykowym dzieli się wachlarzowato na gał.: przednie środkowe i tylne
dochodzi do skóry okolic wyr. barkowego
przechodzą nad obojczykiem do skóry kl. piers. nad pierwszymi przestrzeniami międzyżebr.
unerwiają:
skórę pow. bocznej szyi
skórę okol. wyr. barkowego
skórę okol. obojczykowej
skórę okol. podobojczykowej do poziomu 2-3 żebra
ad. mięśniowe:
unerwiają:
mm. głębokie szyi:
m. długi szyi i głowy (wraz ze spl. ram.)
mm. pochyłe (wraz ze spl. ram.)
m. czworoboczny (wraz z n. XI)
m. m-o-s ((C2) wraz z n. XI)
przepona - przez n. przeponowy
mm. podgnykowe: m. mos-gnyk., m. łop-gnyk., m. mos-tarcz - przez. gałęzie pętli szyjnej głębokiej
n. przeponowy -najw. i najdł. gał. spl. szyjn.
początek C4
biegnie w dół po pow. przedniej m. pochyłego przedniego
w dół pod tętnicą i żyłą podobojczykową
przez otwór kl. piers. górny
przez śródpiersie górne do śródpiersia środkowego (tu osierdzie)
ku dołowi w towarzystwie naczyń osierdziowo przeponowych
osiąga przeponę
przebija przeponę i dochodzi do otrzewnej
unerwia:
-ruchowo
przeponę
-czuciowo
opłucną ścienną śródpiersiową
osierdzie
torebkę grasicy
torebkę wątroby
torebkę trzustki
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Splot ramienny
gałęzie brzuszne C5 - Th1
początek w szczelinie m. pochyłych - w części dolnej
przechodzi przez trójkąt boczny szyi
w dół między obojczykiem a 1 żebrem
dochodzi do jamy pachowej
w jamie pachowej korzenie łączą się w 3 pnie splotu:
-gał. (przednie) C5 - C6 - tworzą pień górny
-gał. C7 - pień środkowy
-gał. C8-Th1 - pień dolny
wszystkie 3 pnie dzielą się na gałęzie przednie i tylne i łączą się następująco:
-wszystkie tylne, wszystkich 3 pni - łączą się w pęczek tylny
-gał. przednie pochodzące z pnia górnego i środkowego - pęczek boczny
-gał. przednie z pnia dolnego - pęczek przyśrodkowy
z tych 3 pęczków odchodzi w jamie pachowej 7 długich nerwów, w nast. sposób:
-z pęczka tylnego - n. pachowy i n. promieniowy
-z pęczka bocznego - n. mięśniowo skórny i n. pośrodkowy - korzeń boczny
-z pęczka przyśrodkowego - n. pośrodkowy - korzeń przyśrodkowy, n. łokciowy, n. skórny ramienia łokciowy i n. skórny przedramienia łokciowy, n. skórny ramienia przyśrodkowy i n. skórny przedramienia przyśrodkowy
gałęzie krótkie (nim wejdzie do jamy pachowej)
poł. powyżej poziomu obojczyka - cz. nadobojczykowa
w trójkącie bocznym szyi
nn. piersiowe przednie (boczny i przyśrodkowy) - un. mm. piersiowe większy i mniejszy
n. piersiowy długi - un. m. zębaty przedni
n. podobojczykowy - un. m. podobojczykowy
n. podłopatkowy - un. m. podłopatkowy
n. piersiowo grzbietowy (odchodzi ze spl. ram. lub z n. podłopatkowego) -un. m. najszerszy grzbietu i m. obły większy
n. nadłopatkowy - un. m. nad- i podgrzebieniowy
n. grzbietowy łopatki - un. m. równoległoboczny i m. dźwigacz łopatki
gałęzie długie
n. pachowy
z pęczka tylnego
jamę pachową opuszcza przez otwór pachowy tylny boczny
pojawia się pod m. naramiennym
unerwia:
m. naramienny
m. obły mniejszy
skórę okol. barku
skórę pow. tylno-bocznej ramienia w górnym odcinku
n. promieniowy
z pęczka tylnego
w jamie pachowej biegnie do tyłu tętnicy pachowej
opuszcza jamę biegnąc po ścięgnach m. podłopatkowego, m. najszerszego grzb., m. obłego większego,
wchodzi na ramię do kom. prostowników (z tyłu ramienia)
przebiega w kanale n. promieniowego znajdującego się między dwoma głowami m. 3-głowego ramienia a k. ramienną wraz z tętnicą i żyłą głęboką ramienia
wychodzi z kanału
przebija przegrodę mm. boczną - z tyłu do przodu (do kom. zginaczy)
pojawia się między m. ramiennym a m. ramienno-promieniowym na wysokości lini łączącej nadkłykcie k. ramiennej
dzieli się na 2 gałęzie:
-powierzchowna - wchodzi na przedramię w towarzystwie m. ramienno-promieniowego
-głęboka - przebija dno dołu łokciowego i pojawia się w kom. prostowników, biegnie między prostownikami palców a 3 mm. kciuka
unerwia:
wszystkie mięśnie z tyłu k. górnej - prostowniki stawów łokciowego (m. 3-głowy ram., m. łokciowy) i łokciowo-nadgarstkowego:
skórę pow. tylnej ramienia
skórę pow. tylnej przedramienia
skórę pow. grzbietowej ręki w zakresie 2,5 palca od str. kciuka
gdy uszkodzenie:
ręka opadająca
n. mięśniowo skórny
z pęczka bocznego
jamę pachową opuszcza przebijając m. kruczo ramienny
w dół po str. przedniej m. 2-głowego ramienia i m. ramiennym
kończy się jako n. skórny przedramienia boczny
unerwia:
m. kruczo-ramienny
m. 2-głowy ramienia
m. ramienny
skórę pow. bocznej przedramienia
n. pośrodkowy
z pęczka bocznego (korzeń boczny) i przyśrodkowego (korzeń przyśrodkowy)
korzenie obejmują widełkowato tętnicę pachową i łączą w 1 nerw
wchodzą na ramię po str. przyśr. w bruździe przyśrodkowej
wchodzi do dołu łokciowego z tętnicą i 2 żyłami ramiennymi
wychodzi z dołu przebijając m. nawrotny obły (między 2 głowami)
wchodzi na przedramię po str. dłoniowej
kieruje się do nadgarstka - początkowo poł. głęb. potem coraz bardziej powierzchownie
przechodzi przez kanał nadgarstka
wchodzi na str. dłoniową ręki
unerwia:
mm. zginające dłoniowo rękę, z wyjątkiem: m. zgin. łokc. nadg.(ł) i cz. dołokciowej m. zgin. głębok. palców(ł)
m. kłębu kciuka, z wyjątkiem: przywodz. kciuka.(ł), i głowy głębok. m. zgin. krótk. kciuka(ł)
2 dopromieniowe m. glistowate (z mm. środkowych ręki)
skórę pow. dłoniowej ręki w zakr. 3,5 palca od strony kciuka
skórę pow. grzbietowej pokrywającą paliczki dalsze i połowę środkowych paliczków tych 3,5 palca od strony kciuka
gdy uszkodzenie:
ręka błogosławiąca
n. łokciowy
z pęczka przyśrodkowego
w jamie pachowej biegnie przyśr. w stos. do tętnicy pachowej
wchodzi na ramię
w górnym odcinku ramienia biegnie w bruździe przyśr. m. 2-głowego ramienia
w poł. długości ram. przebija przegrodę międzymięś. przyśr. z przodu do tyłu (z komory zginaczy wchodzi do kom. prostowników)
ku dołowi
dochodzi do nadkłykcia przyśr. k. ramiennej
wchodzi na przedramię
powyżej nadgarstka dzieli się na 2 gałęzie:
-grzbietową - na grzbiet ręki
-dłoniową - do przodu troczka zginaczy
dzieli się na: powierzchowną i głęboką
unerwia:
-na przedramieniu (to, czego nie unerwia n. pośrodkowy):
m. zginacz łokciowy nadgarstka
cz. dołokciową m. zginacza głębok. palców
-na ręce (to, czego nie unerwia n. pośrodkowy):
m. przywodziciel kciuka
głowę głęboką zginacza krótkiego kciuka
wszystkie mm. palca małego
mm. środkowe ręki
mm. międzykostne dłoniowe i grzbietowe
mm. glistowate 3 i 4
skórę pow. dłoniowej ręki w zakresie 1,5 palca od str. palca małego
skórę pow. grzbietowej ręki w zakresie 2,5 palca od str. palca małego
gdy uszkodzenie:
ręka szponiasta (zgięcie tylko w stawach międzypaliczkowych przy zaciskaniu pięści)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nn. międzyżebrowe
gałęzie brzuszne n. rdzeniowych Th1 - Th12
zachowują budowę metameryczną
nie łączą się ze sobą, nie tworzą splotów
biegną oddzielnie w przestrzeniach międzyżebrowych
towarzyszą tętnicy i żyle
unerwiają:
ścianę przednio-boczną kl. piers. (z wyj. mięśni działających na k. górną)
ścianę przednio-boczną brzucha w górnym odcinku
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Splot lędźwiowy
gałęzie brzuszne L1 - L4/L5
między warstwą powierzchowną a głęboką m. lędźwiowego większego
wyróżniamy
-gałęzie krótkie - un. m. lędźwiowy większy i m. czworoboczny lędźwi (wraz z n. podżebrowym)
-gałęzie długie - ze splotu wychodzą kolejno:
n. biodrowo-podbrzuszny
n. biodrowo-pachwinowy
n. skórny uda boczny
n. udowy
n. płciowo-udowy
n. zasłonowy
n. biodrowo-podbrzuszny
spod brzegu bocznego m. lędźw. większ.
po m. czworobocznym lędźwi
do tyłu nerki
wnika i biegnie między mięśniami m. poprzecznym brzucha i m. skośnym wewnętrznym brzucha
w połowie długości grzebienia biodrowego oddaje gałąź skórną boczną
wnika między m. skośny wewnętrzny a zewnętrzny brzucha
dochodzi do pochewki m. prostego brzucha
oddaje gałąź skórną przednią
unerwia:
ścianę przednio-boczną brzucha w dolnym odcinku
skórę okol. łonowej brzucha
skórę okol. biodrowej - krętarza większego
n. biodrowo-pachwinowy
spod brzegu bocznego m. lędźw. większ.
biegnie podobnie jak n. biodrowo-podbrzuszny, ale:
niżej - tuż nad grzebieniem biodrowym
nie oddaje gałęzi skórnej bocznej
biegnie przez końcowy odc. kanału pachwinowego
unerwia:
ścianę przednio-boczną brzucha w dolnym odcinku
skórę okol. łonowej brzucha
skórę okol. pachwinowej uda w części przednio-przyśr. w górnym odcinku
skórę pow. przedniej narządów płciowych zewn.
n. skórny uda boczny
spod brzegu bocznego m. lędźw. większ.
krzyżuje grzebień biodrowy
wchodzi do dołu biodrowego
biegnie pod m. biodrowym
przebija powięź w okol. kolca biodrowego przedniego górnego
wchodzi na udo
unerwia:
skórę pow. bocznej uda
n. udowy
spod brzegu bocznego m. lędźw. większ.
biegnie w bruździe między m. lędźw. większ. a m. biodrowym
przebiega pod więz. pachwinowym wraz z tymi mięśniami przez rozstęp mięśni
wchodzi na udo
rozdziela się wachlarzowato na gałęzie:
-mięśniowe
-skórne
ad mięśniowe:
unerwiają:
m. biodrowo-lędźwiowy
m. 4-głowy uda
m. krawiecki
m. grzebieniowy (=łonowy (wraz z n. zasłonowym))
ad skórne:
unerwiają:
skórę pow. przednio-przyśr. uda
n. udowo goleniowy - najdłuższa z gałęzi skórnych
biegnie w kanale przywodzicieli na udzie
wchodzi na podudzie
powierzchownie przy żyle po str. przyśr.
dochodzi do str. przyśr. stopy
unerwia:
skórę pow. przyśr. podudzia
skórę pow. przyśr. stopy i palucha
n. płciowo-udowy
przebija ścianę przednią m. lędźw. większ.
w dół po pow. tego m. do tyłu moczowodu
tuż pod więzadłem pachwinowym dzieli się na 2 gałęzie:
-płciową - biegnie przez kanał pachwinowy
-udową - zachodzi na udo przez rozstęp naczyń
unerwia:
ścianę przednio-boczną brzucha w dolnym odcinku
m. dźwigacz jądra
skórę pow. przedniej narządów płciowych zewn.
skórę pow. przyśr. uda w górnym odc. (która przylega do narządów płc. zewn.)
n. zasłonowy
spod brzegu przyśr. m. lędźw. większ.
w dół do tyłu naczyń biodr.
krzyżuje kresę graniczną
wchodzi do miednicy małej
biegnie po ścianie bocznej
opuszcza miednicę małą poprzez kanał zasłonowy wraz z naczyniami zasłonowymi
wchodzi na udo do mm. przywodzicieli
unerwia:
mm. przywodziciele uda: krótki, długi i wielki
m. smukły
m. grzebieniowy (=łonowy (wraz z n. udowym))
skórę pow. przyśr. uda w 1/3 dolnej długości
gdy uszkodzenie (np. przy złamaniu miednicy):
ograniczenie przywodzenia uda
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Splot krzyżowy
gałęzie brzuszne L5 - Co1
na tylno-bocznej ścianie miednicy małej
bocznie od otworów krzyżowych przednich (miednicznych)
na m. gruszkowatym
od splotu odchodzą gałęzie:
-krótkie
-długie:
opuszczające miednicę małą przez cz. nadgruszkową otworu kulszowego większego:
n. pośladkowy górny
opuszczające miednicę małą przez cz. podgruszkową
n. pośladkowy dolny
n. sromowy
n. skórny uda tylny
n. kulszowy
nieopuszczające miednicy małej
n. guziczny
n. pośladkowy górny
wychodzi przez cz. nadgruszkową
unerwia:
mm. pośl. średni i mały
m. napinający powięź szeroką
gdy uszkodzenie:
problemy z odwiedzeniem uda
n. pośladkowy dolny
wychodzi przez cz. podgruszkową
unerwia:
m. pośl. wielki
gdy uszkodzenie:
problemy ze wstawaniem z pozycji siedzącej
n. sromowy
wychodzi przez cz. podgruszkową
owija się wokół kolca kulszowego
ponownie wchodzi do miednicy małej przez otwór kulszowy mniejszy do dołu kulszowo-odbytniczego
biegnie razem z naczyniami sromowymi wewn.
unerwia:
mm. dna miednicy - mm. moczowo-płciowe i mm. przepony miednicy
m. zwieracz zewn. odbyt
skórę krocza
skórę pow. tylnej narządów płciowych zewn.
n. guziczny
jedyny n. spl. krzyż. nieopuszczający miednicy małej
podąża do przepony miednicy
unerwia:
m. guziczny
n. skórny uda tylny
wychodzi przez cz. podgruszkową
na tylno-bocznej ścianie n. kulszowego
przykryty m. pośl. wielkim
biegnie w dół
gdy wyjdzie spod m. pośl. wielk. oddaje gałęzie nn. skórne pośladków dolnych
dalej w dół powierzchownie po pow. tylnej uda
dochodzi do dołu podkolanowego
czasem schodzi na podudzie
unerwia:
skórę dolnej cz. pośladków
skórę pow. tylnej uda
skórę dołu podkolanowego
n. kulszowy - gruby (na początku grubszy niż kciuk)
wychodzi przez cz. podgruszkową
po mm. bliźniaczych górnym i dolnym, m. zasłaniaczu wewn. i m. 4-bocznym uda
przykryty m. pośl. wielkim
wychodzi spod brzegu dolnego m. pośl. wielk. na udo po str. tylnej
po m. przywodzicielu wielkim
do mm. zginaczy st. kolanowego (prostowników st. biodrowego)
po str. bocznej ma m. 2-głowy uda a po przyśr. m. półbłoniasty i m. półścięgnisty
dzieli się najczęściej w kącie górnym dołu podkolanowego, na:
-n. strzałkowy wspólny
-n. piszczelowy
unerwia:
m. 2-głowy uda
m. półbłoniasty
m. półścięgnisty
oddaje gałązki do st. biodrowego
n. piszczelowy
przez środek dołu podkolanowego
wchodzi na podudzie do komory zginaczy
biegnie między warstwą powierzch. a głęboką mm. zginaczy podeszw. stopy (czyli pod m. 3-głowym łydki a nad m. piszcz. tyl. i zgin. dł. palucha)
z naczyniami piszcz. tylnymi do kostki przyśr. stopy
w kanale przyśr. stopy (do tyłu i przyśr. od kostki przyśr. stopy)
dzieli się na 2 nerwy wchodzące na pow. podeszwową stopy:
-n. podeszwowy boczny
-n. podeszwowy przyśrodkowy
unerwia:
mm. zginacze stawu kolanowego z wyjątkiem głowy krótkiej m. 2-głowego uda (strz.)
mm. zginacze podeszwowe stopy z wyjątkiem mm. strzałkowych (strz. pow.)
skórę pow. tylno-przyśr. podudzia
skórę pow. podeszwowej stopy
skórę brzegu bocznego grzbietu stopy
gdy uszkodzenie:
chód piętowy (stopa zgięta cały czas grzbietowo)
n. strzałkowy wspólny
wzdłuż brzegu tylno-bocznego dołu podkolanowego
w kierunku głowy strzałki
owija się wokół
dzieli się między przyczepami m. strzałkowego długiego, na:
-n. strzałkowy powierzchowny
-n. strzałkowy głęboki
n. strzałkowy powierzchowny
między mm. strzałkowymi długim i krótkim
unerwia:
mm. strzałkowe długi i krótki
skórę dystalnej 3 części pow. przedniej podudzia
tuż nad kostką boczną stopy dzieli się na
-n. skórny grzbietowy przyśrodkowy stopy
-n. skórny grzbietowy pośredni stopy
oba wchodzą na grzbiet stopy
unerwiają:
skórę pow. grzbietowej stopy z wyjątkiem skóry zwróconej do siebie pow. palców 1 i 2
n. strzałkowy głęboki
w mm. zginających grzbietowo stopę - m. piszcz. przednim i mm. prost. dł. palucha i palców
wchodzi na grzbiet stopy
unerwia:
m. piszczelowy przedni
m. prostownik długi palców
m. prostownik długi palucha
mm. pow. grzbietowej stopy: m. prostownik krótki palców i m. prostownik krótki palucha
skórę zwróconych do siebie pow. palców 1 i 2
gdy uszkodzenie:
chód koguci (ptasi)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nerwy czaszkowe:
I. n. węchowy - n. olfactorius
czuciowy
kilkanaście nitek
aks. kom. 2-biegunowych błony śluzowej okolicy węchowej jamy nosowej
*przez otwory w blaszce sitowej
do opuszki węchowej
gdy uszkodzenie:
upośl. zmysłu węchu
II. n. wzrokowy - n. opticus
czuciowy
aks. kom. zwojowych siatkówki gałki ocznej
*przez kanał n. wzrokowego
skrzyżowanie włókien donosowych w sąs. cz. przedniej podwzgórza
odchodzą pasma wzrokowe
do ciał kolankowatych bocznych zawzgórza
synapsy z nast. kom. drogi wzrokowej
rozproszenie w postaci promienistości wzrokowej
do korowych ośrodków wzrokowych płata potylicznego
część do wzgórków górnych pokrywy śródmózgowia
gdy uszkodzenie:
zaburzenia w polu widzenia (postać bądź całkowitej ślepoty, bądź niedowidzenie np. połowiczne, kwadrantowe)
III. n. okoruchowy - n. oculomotorius
ruchowy +przywspółczulne
z odpowiednich jąder śródmózgowia
w bruździe przyśr. odnogi mózgu i tam dzieli się na cz. górną i cz. dolną
na podstawie mózgowia znajduje się między tętnicą mózgu tylną a tętnicą móżdżku górną
przebija oponę twardą
*przez szczelinę oczodołową górną
oczodół
unerwia:
mm. poruszające gałką oczną z wyjątkiem m. skośnego górn. i m. prostego boczn.
m. dźwigacz powieki górnej
wł. przywspółczulne:
do zwoju rzęskowego
synapsy
unerwiają - mm. gładkie:
m. rzęskowy
m. zwieracz źrenicy
gdy uszkodzenie:
opadanie powiek
zaburz. rozszerzania źrenicy
upośl. odruchów źrenicznych
powst. zeza rozbieżnego
IV. n. bloczkowy - n. trochlearis
ruchowy
jądro ruchowe nakrywki śródmózgowia (znajdujące się bocznie od okol. wodociągu mózgu na wys. wzgórków blaszki czworaczej)
*przez szczelinę oczodołową górną
unerwia:
m. skośny oka górny
gdy uszkodzenie;
upośl. motoryki mięśni
zaburz. odwodzenia gałki
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
V. n. trójdzielny - n. trigeminus
mieszany
wł. czuciowe:
ze zwoju trójdzielnego (półksiężycowatego) poł. na szczycie cz. skalistej k. sitowej
aks. tworzą cz. większą
wnikają do jąder czuciowych znajd. się gł. w moście
wł. ruchowe:
z jądra ruchowego znajd. się w moście
tworzą cz. mniejszą
dzieli się na 3 gałęzie:
-oczną
-szczękową
-żuchwową
gdy uszkodzenie:
upośl. mm. żwaczych
n. oczny - upośl. czucia skóry okol. twarzy (parystezja)
n. oczny - n. ophtalmicus
czuciowy
*przez szczelinę oczodołową górną
do oczodołu
gałęzie:
n. łzowy
n. czołowy
n. nosowo-rzęskowy
n. szczękowy - n. maxillaris
czuciowy
*przez otwór okrągły
do dołu skrzydłowo-podniebiennego
dzieli się
gałęzie:
zębodołowe tylne górne
n. jarzmowy
n. podoczodołowy
nn. skrzydłowo-podniebienne
n. żuchwowy - n. mandibularis
mieszany
*przez otwór owalny
do dołu podskroniowego
dzieli się
gałęzie:
n. policzkowy
n. żwaczowy
n. językowy
n. zębodołowy dolny
n. jarzmowy
n. uszno-skroniowy
VI. n. odwodzący - n. abducens
ruchowy
z jądra ruchowego znajd. się w moście
*przez szczelinę oczodołową górną
unerwia:
m. prosty oka boczny
gdy uszkodzenie:
podwójne widzenie
zez zbieżny
VII. n. twarzowy - n. facjalis
mieszany +przywspółczulne
*przez otwór słuchowy wewnętrzny
przez otwór rylcowo-sutkowy
wł. czuciowe (smakowe):
w zwoju kolanka na śc. przyśr. jamy bębenk.
unerwiają:
receptory smakowe 2/3 przednich języka
eksteroreceptory ucha zewn. i środk.
wł. ruchowe:
kom. macierzyste w moście
unerwiają:
mm. wyrazowe twarzy
część mm. nadgnykowych
wł. przywspółczulne:
w jądrze ślinowym górnym w moście
unerwiają:
gruczoły łzowe
ślinianki podrzuchwowe i podjęzykowe
gruczoły bł. śluz. jamy ustnej właściwej
gruczoły bł. śluz. jamy nosowej
gałęzie:
n. skalisty większy
n. skalisty zewn.
struna wewnękowa
n. strzemiączkowy
n. uszny tylny
gdy uszkodzenie (najważniejsze):
upośl. grup wyrazowych twarzy np. opadnięcie kącika ust, niemożność zamykania oczu, niemożność marszczenia czoła
uszkodzenie struny bębenkowej
zaburz. czucia smaku
VIII. n. przedsionkowo-ślimakowy - n. vestibulocochlearis
czuciowy
*przez otwór słuchowy wewnętrzny
cz. ślimakowa:
w zwoju spiralnym wrzecionka ślimaka
do jąder krańcowych mostu
unerwia:
kom. słuchowe narządu spiralnego
cz. przedsionkowa:
w zwoju przedsionka, leżącego w dnie przewodu słuch. wewn.
do jąder krańcowych mostu i rdzenia przedł.
unerwia:
nabł. zmysł. grzebieni bańkowych przewodów półkolistych
plamkę woreczka
plamkę łagiewki
informuje o ruchach i położeniu głowy
gdy uszkodzenie:
utrata słuchu
szumy patologiczne
IX. n. językowo-gardłowy - n. glossopharyngeus
mieszany +przywspółczulne
wł. czuciowe (informacyjne):
ze zwoju górnego i dolnego, leżące w pobl. otw. żyły szyjnej
unerwiają:
bł. śluz. gardła
bł. śluz. jamy bębenk.
bł. śluz. trąbki słuchowej
1/3 tylnej cz. języka
wł. ruchowe:
z jądra ruchowego w rdz. przedł.
unerwiają:
mm. gardła
mm. podniebienia miękkiego
niektóre mm. nadgnykowe
wł. przywspółczólne:
z jądra ślinowego dolnego w rdz. przedł.
unerwiają:
śliniankę przyuszną
*przez otwór żyły szyjnej
gałęzie:
n. bębenkowy
gardłowe
językowe
migdałkowe
n. zatoki szyjnej
n. skalisty mniejszy
gdy uszkodzenie:
upośl. zmysłu smaku w odc. tylnym języka
upośl. podniebienie miękkie
X. n. błędny - n. vagus
mieszany +przywspółczulne
najdłuższy, dochodzi do jamy brzusznej
wł. czuciowe:
ze zwoju górnego i dolnego
wł. ruchowe i przywspółczulne:
z rdzenia przedłużonego
*przez otwór żyły szyjnej
krzyżuje tętnicę po stronie lewej
po łuku aorty dochodzi do okol. przełyku
odcinki:
-głowowy - gałęzie:
uszna
oponowa
-szyjny - gałęzie:
gardłowa
n. krtaniowy górny
n. krtaniowy wsteczny
sercowe
-piersiowy - w postaci 2 pni błędnych:
przedniego
tylnego
unerwia:
m.in. narządy głowy, szyi, kl. piers. i jamy brzusznej
gdy uszkodzenie:
porażenie mm. krtani - zaburzenie mowy
porażenie mm. podniebienia miękkiego
XI. n. dodatkowy - n. accessorius
ruchowy
korzenie:
-czaszkowe
-rdzeniowe
z jąder rdz. przedł. i pierwszych segm. rdz. kręg. (głównie C2 - C4)
korzenie rdzeniowe wchodzą do jamy czaszki przez otwór wielki k. potyl.
łączą się z korzeniem czaszk. w 1 nerw
*przez otwór żyły szyjnej
unerwia:
m. czworoboczny grzbietu
m. m-o-s (wraz z spl. szyjn.C2)
gdy uszkodzenie:
upośl. działania mięśni: m. czworobocznego grzb. i części m. m-o-s
XII. n. podjęzykowy - n. hypoglossus
ruchowy
z jądra ruchowego rdz. przedł.
*przez kanał nerwu podjęzykowego
unerwia:
mm. języka
gdy uszkodzenie:
zaburzenie artykulacji dźwięku poprzez uszkodzenie ruchomości mm. Języka