Zabór pruski
Zabór rosyjski
Zabór austriacki
Samorząd w Galicji po 1918
Podstawy działania adwokatury w czasie II wojny światowej
Prawno-organizacyjne podstawy działania adwokatury pod okupacją hitlerowską i sowiecką w latach 1939-1945
Formy wykonywania zawodu adwokata po 1945 roku
Dziekani których trzeba znać
Rola kobiet w adwokaturze
Kobiety pojawiły się dopiero w początku ubiegłego wieku, wcześniej studiowanie prawa zarezerwowane było wyłącznie dla mężczyzn. Najwcześniej pojawiły się we Francji i we Włoszech, w samej końcówce XIX w. W Polsce pierwsza wpisana na listę adwokatów w roku 1925 (1 kwietnia przysięga) była Helena Wiewiórska [współzałożycielka Zrzeszenia Kobiet z Wyższym Prawniczym Wykształceniem, członek Międzynarodowego Zrzeszenia Prawa Karnego, w czasie II WŚ, aresztowana przez gestapo i więziona na Pawiaku, po II wojnie światowej, weszła w skład NRA i była I wszym Rzecznikiem Dyscyplinarnym 46-48], choć już wcześniej obrony jeszcze jako aplikantka w 1920 podjęła się (skutecznie) Bolesława Rappaportówna - z wyboru, w sprawie kradzieży przez siedemnastolatka. Wanda Grabińska - pierwsza sędzia 1929. Elżbieta Witkowska - pierwsza Dziekan ORA w Krakowie [w Polsce również] 1953, w tym samym roku w Opolu - Irena Stelmach.
Maria Budzanowska - 1979 kobieta adwokat została wiceprezesem NRA, 1983 - Prezesem NRA do kwietnia 1985 [pod naciskiem władz komunistycznych zmuszona została do złożenia rezygnacji ze stanowiska- jest to jedyny taki przypadek], I 1982 wstrzymała się od głosu w sprawie zatwierdzenia dekretu o stanie wojennym, głosowała przeciwko delegalizacji NSZZ Solidarność, uczestniczyła w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności.
Joanna Agacka-Indecka - 2004-2007 Wiceprezes NRA, 2007-2010 Prezes NRA (najmłodszym dotychczas), 2010 powołana w skład Komisji Kodyfikacji Prawa Karnego przy MS, Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, pośmiertnie Krzyżem Oficerskim, oraz Adwokatura Zasłużonym - jej imieniem nazwano plac przed Sądami w Łodzi. Mówiło się iż jest kandydatem na sędziego TK
Adwokacji którzy zginęli w katastrofie smoleńskiej: w 2012 upamiętnieni przy budynku NRA w Warszawie, ul. Świętojerska 16
* Joanna Agacka-Indecka
* Jolanta Szymanek- Deresz - posłanka i była szefowa kancelarii Prezydencja RP A. Kwaśniewskiego, członkini Międzynarodowej Ligi Prawa Konkurencji, początkowo ukończyła aplikację sądową, wpisana na listę adwokatów w `87
* Stanisław Mikke - adwokat, sędzia TS, wiceprzewodniczący Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (zastąpił W. Bartoszewskiego), redaktor Palestry, przewodniczył Komisji Etyki przy NRA od 1998, zaangażowany w ujawnienie zbrodni katyńskiej, był konsultantem przy filmach Kieślowskiego, Dekalog V, Krótki film o zabijaniu.
* Stanisław Zając - ukończył UJ, praktykę rozpoczął jako sędzia, następnie wpisał się na listę adwokatów, czterokrotnie wybrany posłem, oraz od 2008 senator z listy PIS, przewodniczył Komisji Obrony Narodowej
Palestra i redaktor naczelny
Czasopismo prawnicze o nazwie "Palestra" ukazało się po raz pierwszy we Lwowie w 1910 roku, wydano jedynie 7 zeszytów. Wznowiono w Warszawie. Od 1924 do 1939 roku miesięcznik wydawany był jako organ stołecznej adwokatury. Wznowiono w 1957, Obecnie "Palestra" jest czasopismem o charakterze naukowym oraz społeczno-kulturalnym. Wydawcą jest Naczelna Rada Adwokacka.
Redaktorzy:
1924-1925 Stanisław Car
1993-2010 Stanisław Mikke
2010-… Czesław Jaworski
Wyznaczenie adwokata z urzędu przez radę
- strona zwolniona od kosztów może wnosić również o ustanowienie dla niej pełnomocnika, niezwolniona również jeśli wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów reprezentacji.
Wniosek wolny od opłat, można złożyć w SR (niezależnie od instancji zawsze rozpatruje SR) właściwym miejscowo dla siebie, który ewentualnie przesyła sądowi właściwemu. Jeżeli sąd uzna wniosek za zasadny (stan rodzinny i majątkowy) i zauważy potrzebę wyznaczenie, zwraca się do ORA o wyznaczenie adwokata (ORA ma na to 14 dni, wskazują imię i nazwisko oraz adres do doręczeń). Na postanowienie o odmowie przysługuje zażalenie. Wyznaczenie równoznaczne z pełnomocnictwem.
Ustanowienie obrońcy bez składania wniosku:
jest nieletni;
jest głuchy, niemy lub niewidomy;
jest niepoczytalny;
zarzucono mu zbrodnię (przestępstwo zagrożone karą od 3 lat pozbawienia wolności);
jest pozbawiony wolności (w post. przed SO jako sądem I instancji);
nie włada językiem polskim (w postępowaniu wykonawczym);
jest pozbawiony wolności i nie uczestniczy w rozprawie apelacyjnej przed sądem odwoławczym.
Zmiana siedziby zawodowej przez adwokata
1. Adwokat może przenieść siedzibę do okręgu innej izby
2. nie może, jeżeli wszczęto przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne.
3. zawiadamia ORA właściwą dla izby adwokackiej, w której obrał siedzibę, oraz ORA w okręgu izby adwokackiej, w której dotychczas był wpisany na listę adwokatów.
4. Zawiadomienia dokonuje w formie pisemnej, nie później niż w terminie 30 dni przed dniem rozpoczęcia, podaje miejsce nowej siedziby oraz datę rozpoczęcia
5. Nowa ORA wpisuje adwokata na listę adwokatów w terminie 30 dni od zawiadomienia o przeniesieniu siedziby oraz zawiadamia o dokonaniu wpisu w terminie 14 dni STARĄ ORA
6. Po otrzymaniu zawiadomienia o wpisie na listę adwokatów, skreśla adwokata z listy adwokatów oraz przekazuje jego akta osobowe i dyscyplinarne NOWEJ ORA
Adw. Andrzej Rozmarynowicz
[KRAKÓW] Żołnierz AK, należał do KEDYWU, wiele lat zasiadał w NRA, pełnił funkcję doradcy Karola Wojtyły, pełnomocnik rodziny Stanisława Pyjasa, 80te - działacz Solidarności, COIU Solidarności, współzałożyciel Klubu Inteligencji Katolickiej w Krakowie, odznaczony przez Papieża Pawła VI Komandorią Orderu św. Sylwestra
Edward Joachim Wende
Bronił działaczy politycznych, m.in. Bronisława Geremka i Klemensa Szaniawskiego. Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych zabójców ks. J. Popiełuszki [PROCES TORUŃSKI]. Sędzia Trybunału Stanu. Pełnił funkcje senatora, przewodniczył Komisji Spraw Zagranicznych, poseł III kadencji.
Władysław Siła Nowicki
polski adwokat, działacz polityczny, działacz opozycji w PRL, uczestnik wojny obronnej Polski w 1939, żołnierz Armii Krajowej oraz Zrzeszenia "Wolność i Niepodległość", współpracownik KOR, sędzia Trybunału Stanu w latach 1992-1993.
Aresztowany podczas próby ucieczki na Zachód. W czasie śledztwa był torturowany. W trakcie procesu wszyscy oskarżeni dla poniżenia przebrani byli w mundury Wehrmachtu. Zostali skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie.
Trafił do celi dla "kaesowców", gdzie przebywało wówczas ponad sto osób. Bolesław Bierut (dwaj bracia Dzierżyńskiego ożenili się z dwiema siostrami ojca Władysława Siły-Nowickiego) zamienił mu wyrok na dożywocie. Na pozostałych współoskarżonych w sprawie wykonano w dniu 7 marca 1949 karę śmierci w warszawskim więzieniu mokotowskim.
Brał udział w obradach Okrągłego Stołu.
Jako kandydat niezależny brał udział w wyborach do Sejmu kontraktowego, przegrywając rywalizację w swoim okregu z Jackiem Kuroniem.
Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski
Tadeusz de Viron
W 1944 roku brał udział w powstaniu warszawskim. Był pierwszym po II wojnie światowej niekomunistycznym ambasadorem RP w Wielkiej Brytanii w latach 1990-1993,
członek Trybunału Stanu w latach 1989-1991 i 1993-2005.
Był obrońcą w procesach powojennej Polski. Występował też jako adwokat w procesach opozycjonistów w stanie wojennym.
W III RP był obrońcą w procesach m.in. członków gangu pruszkowskiego, gangu „Rympałka”, był polskim obrońcą Jeremiasza „Baraniny” Barańskiego.
Reprezentował prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego w procesie z gazetą „Życie”.
Ostatnią głośną sprawą, w której występował, było wydanie Belgii na mocy Europejskiego nakazu aresztowania Adama G., który zamordował w Brukseli belgijskiego nastolatka.
Uczestnik prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności.
Oswald Balzer
rozpoczął studia na Wydziale Prawnym Uniwersytetu we Lwowie. Czwarty rok studiów odbył na Uniwersytecie Jagiellońskim. Balzer habilitował się w 1885 roku. W 1890 roku został profesorem zwyczajnym prawa polskiego prywatnego i historii prawa polskiego.
W 1902 roku reprezentował rząd Galicji w słynnym sporze pomiędzy Galicją a Węgrami o Morskie Oko w Tatrach. Rozprawa ta miała miejsce przed sądem polubownym w Grazu. Wspierany przez wiele wybitnych osobistości, w tym hr. Władysława Zamoyskiego właściciela między innymi dóbr zakopiańskich. Balzer wygrał ten proces i doprowadził do ustanowienia granicy w Tatrach pomiędzy Galicją a Węgrami zgodnej z oczekiwaniami społeczeństwa polskiego. Granica w ustanowionym wtedy przebiegu obowiązuje do dzisiaj.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zabierał głos między innymi w sprawie godła Polski, nazwy dla polskiej waluty (był zwolennikiem złotego) oraz bronił określenia Rzeczpospolita Polska.
W 1921 jako pierwszy przedstawiciel nauki odznaczony został Orderem Orła Białego.
W uznaniu jego zasług jego imieniem nazwano drogę z Zakopanego do Morskiego Oka.
Kazimierz Ostrowski
Absolwent prawa na UJ. Po odbyciu aplikacji, w 1934 r. został adwokatem. Do 1950 był syndykiem Gminy Miasta Krakowa. W czasie II wojny światowej działał w konspiracji, należał do Związku Odbudowy Rzeczypospolitej, pełniąc funkcję Komendanta Okręgu Krakowskiego. W 1942 ucieka do Warszawy, gdzie ukrywa się pod przybranym nazwiskiem i nadal działa w konspiracji pod pseudonimami. Uczestniczy w powstaniu warszawskim jako dowódca Placówki Radiowo-Informacyjnej "Anna". tu poznał się z W. Bartoszewskim
W 1995 r. odznaczony został orderem Odrodzenia Polski z gwiazdą. Wsławił się jako obrońca w procesach politycznych uczestników manifestacji z okazji 3 Maja 1946 r. w Krakowie, działaczy WiN, BRAŁ UDZIAŁ W PROCESIE POKAZOWYM, Kurii Arcybiskupiej w Krakowie, działaczy "Solidarności" z czasów stanu wojennego Tadeusza Piekarza, Stanisława Handzlika.
Uczestnik prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności.
NA JEGO POGRZEB JPII NAPISAŁ LIST
Józef Skąpski
Brał udział w końcowym etapie procesu o Morskie Oko, jego klientami byli Sienkiewicz, Reymont, Wyspiański (prowadził jego sprawy majątkowe), żywieccy Habsburgowie.
Członek Komisji Kodyfikacyjnej II RP, syndyk PAU, ojciec Józefa Skąpskiego - prof. UJ.
Stanisław Hejmowski
W latach 1946-1950 członek Naczelnej Rady Adwokackiej, a następnie do 1960 członek Wyższej Komisji Dyscyplinarnej. W tym czasie również zajmował się obroną w procesach działaczy polskiego podziemia antykomunistycznego, które odbywały się przed poznańskim Wojskowym Sądem Rejonowym. W czerwcu 1953 został członkiem Zespołu Adwokackiego nr 5 w Poznaniu. Mimo iż przepisy tego zabraniały swoich klientów przyjmował nadal w prywatnym mieszkaniu.
W opinii można przeczytać: W obronach jego brak akcentów społeczno-politycznych. W otoczeniu sędziów uchodzi za poprawnego adwokata starającego się uniżonością i poprawnym zachowaniem wyrobić przekonanie o lojalności. Sędziowie określają go jako maskującego się reakcjonistę. W mieszkaniu Stanisława Hejmowskiego również dziś mieści się kancelaria adwokacka.
Na początku marca 1956 poznański Urząd Bezpieczeństwa rozpoczął rozpracowywanie mecenasa. Sprawa operacyjna otrzymała kryptonim "Maestro". Zebrane przez IPN materiały wskazują, że był obiektem zainteresowania aparatu bezpieczeństwa od końca lat 40. XX wieku.
Po krwawym stłumieniu przez komunistów poznańskiego Czerwca podjął się obrony robotników oskarżanych w procesach politycznych. Twarda postawa mecenasa Hejmowskiego, niezłomność oraz ogromny talent prawniczy sprawiły, że stał się jednym z głównych celów UB. W 1961 przesłuchano większość jego dotychczasowych klientów i następnie 20 lipca 1961 podjęto decyzję zawieszeniu w wykonywaniu czynności zawodowych na podstawie decyzji Ministra Sprawiedliwości. Jednocześnie w mediach rozpoczęła się nagonka na osobę Hejmowskiego. Sugerowano, że zawyżał opłaty adwokackie i przyjmował łapówki. Kary finansowe spowodowały jego całkowitą ruinę materialną. Pozbawiono go także możliwości uczenia aplikantów oraz uczestniczenia w egzaminach adwokackich.
W 2001 pośmiertnie odznakę "Adwokatura Zasłużonym", a w 50 rocznicę wydarzeń czerwcowych w 2006, jedną z ulic Poznania nazwano jego imieniem, natomiast w siedzibie IPN w Poznaniu otwarto stałą ekspozycję mu poświęconą.
Franciszek Smolka
Mikołaj Kański
Cezary Ponikowski
Kara zawieszenia adwokata w czynnościach podana do publicznej wiadomości w Biuletynie ORA (oceń prawidłowość)
Przeniesienie aplikanta do innej izby (Ew. przeszkody)
1. Na wniosek aplikanta Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej wszczyna postępowanie w sprawie przeniesienia aplikanta do innej Izby Adwokackiej. Warunkiem wyrażenia zgody na przeniesienie do innej Izby Adwokackiej jest zaliczenie przez aplikanta kolokwium rocznego oraz innych kolokwiów objętych planem szkolenia danej Izby.
2. Przeniesienie w trakcie trwania roku szkoleniowego może nastąpić wyłącznie w wyjątkowych przypadkach.
Różnica między upomnieniem a naganą, kto może wymierzyć, gdzie odwołanie
W przypadku upomnienia dziekańskiego odwołanie jedynie do sądu dyscyplinarnego,
A gdy upomnienie, przez SD to normalne droga postępowania i przysługująca kasacja
Immunitet adwokacki
wiąże się ściśle z udzieleniem przez ustawę adwokatom wolności słowa i pisma przy wykonywaniu ich zawodu. Z tej wolności słowa i pisma nie mogą oni jednak korzystać w zakresie niczym nie ograniczonym, gdyż, wolność ta zamknięta jest w granicach określonych zadaniami adwokatury, przepisami prawnymi i rzeczową potrzebą.
Immunitet adwokacki jest immunitetem trwałym, formalnym. Nadużycie wolności słowa i pisma, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę, należy uznać wprawdzie za czyn przestępny, ale za jego popełnienie adwokat odpowiada tylko dyscyplinarnie. Droga postępowania sądowego jest tu wyłączona.
Tryb wypowiadania pełnomocnictwa przez adwokata z urzędu i z wyboru
378§1 kpk Jeżeli w sprawie, w której oskarżony musi mieć obrońcę i korzysta z obrony z wyboru, obrońca lub oskarżony wypowiada stosunek obrończy, sąd zakreśla oskarżonemu odpowiedni termin do powołania nowego obrońcy, a po bezskutecznym upływie tego terminu prezes sądu lub sąd wyznacza obrońcę z urzędu. W razie potrzeby rozprawę przerywa się lub odracza.
§ 2. W sprawie, w której oskarżony korzysta z obrońcy z urzędu, sąd na uzasadniony wniosek obrońcy lub oskarżonego zwalnia obrońcę z jego obowiązków i wyznacza oskarżonemu innego obrońcę z urzędu.
§ 3. Wyznaczając nowego obrońcę, sąd jednocześnie podejmuje decyzję, czy dotychczasowy obrońca może bez uszczerbku dla prawa oskarżonego do obrony pełnić swe obowiązki do czasu podjęcia obrony przez nowego obrońcę
Natomiast adwokat, zgodnie z art. 28 ustawy o adwokaturze, może odmówić udzielenia pomocy prawnej tylko z ważnych powodów, o których informuje zainteresowanego. Wątpliwości co do udzielenia lub odmowy udzielenia pomocy prawnej rozstrzyga okręgowa rada adwokacka, a w wypadkach nie cierpiących zwłoki - dziekan. Adwokata wyznaczonego dla strony z urzędu zwolnić od udzielenia stronie pomocy prawnej może tylko organ samorządu adwokackiego, który go wyznaczył, adwokat więc nie może uchylić się od obowiązku zastępowania strony w procesie przez wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego.
Dodatkowe zajęcia aplikanta adwokackiego
Na podjęcie wszelkich innych zajęć, niewynikających z odbywania aplikacji, potrzebna jest natomiast zgoda patrona i dziekana § 14 regulaminu. O zgodę nie muszą występować aplikanci, którzy jednocześnie pracują lub chcą pracować jako naukowcy albo pracownicy naukowo-dydaktyczni. Wystarczy pisemne powiadomienie dziekana rady o rozpoczęciu i zaprzestaniu takich zajęć.
Dodatkowe zajęcie nie może utrudniać przebiegu aplikacji ani naruszać godności wykonywania zajęć aplikanta adwokackiego. Rada adwokacka ma prawo to sprawdzać. Aplikant zobowiązany jest również powiadomić dziekana o każdej istotnej zmianie warunków wykonywania dodatkowego zajęcia. Za podjęcie pracy bez zgody dziekana aplikantowi grozi postępowanie dyscyplinarne.
Stan spoczynku sędziego
USP - sędzia przechodzi w stan spoczynku z dniem ukończenia 65 roku życia, chyba że nie później niż na sześć miesięcy przed ukończeniem 65 roku życia oświadczy MS wolę dalszego zajmowania stanowiska.
Ponadto sędzia może przejść na swój wniosek w stan spoczynku, po ukończeniu 55 lat przez kobietę, jeżeli przepracowała na stanowisku sędziego lub prokuratora nie mniej niż 25 lat, a 60 lat przez mężczyznę, jeżeli przepracował na stanowisku sędziego lub prokuratora nie mniej niż 30 lat.
Sędzia może być, na mocy decyzji Krajowej Rady Sądownictwa, przeniesiony wcześniej w stan spoczynku jeżeli z powodu choroby lub utraty sił uznany został przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków sędziego albo jeżeli z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania zdrowia nie pełnił służby przez okres roku.
PRZYSŁUGUJE MU JEDNORAZOWA ODPRAWA 6X WYNAGRODZENIA, ORAZ UPOSAŻENIE W WYSOKOŚCI 75 %
Odpowiedzialność Dyscyplinarna Sędziów
Za przewinienia służbowe, w tym za oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawnych i uchybienia godności urzędu, sędzia odpowiada dyscyplinarnie.
Karami dyscyplinarnymi są:
upomnienie,
nagana,
usunięcie z zajmowanej funkcji, [brak awansu na 5 lat]
przeniesienie na inne miejsce służbowe, [brak awansu na 5 lat]
złożenie sędziego z urzędu. [nie może ponownie]
Od 2007 do maja 2012 sądy dyscyplinarne pierwszej instancji wydały wyroki w 388 sprawach wydalając z zawodu 15 sędziów. 21 przeniesiono, 8 usunięto z zajmowanych funkcji, 68 otrzymało naganę, 94 upomnienie [1].
Do orzekania w sprawach dyscyplinarnych sędziów sądów powszechnych są powołane SA i SN działające jako sądy dyscyplinarne.
W sprawach dyscyplinarnych sędziów sądów administracyjnych, - NSA I i II instancja.
W sprawach sędziów sądów wojskowych orzekają jako sądy dyscyplinarne wojskowe sądy okręgowe i Sąd Najwyższy Izba Wojskowa.
W sprawach dyscyplinarnych sędziów SN orzeka w obu instancjach SN,
W sprawach sędziów TK - ten Trybunał w obu instancjach.
Sąd może podać do wiadomości publicznej prawomocny wyrok. Przestrzeganie zasad etyki obowiązuje również sędziego w stanie spoczynku. Przewinienie dyscyplinarne i Wykroczenie mniejszej wagi daje możliwość SD odstąpienia od wymierzenia kary , orzeka się w składach [3 sędziów], postępowanie jest jawne, brak kasacji od wyroku sądu II instancji. MAJĄ WYROKI (adwokaci mają orzecznia). NIE WSZCZYNA SIĘ PO UPŁYWIE 3 LAT, A PO 5 LATACH PRZEDAWNIENIE KARALNOŚCI
Immunitet sędziowski
Zgodnie z art. 181 Konstytucji RP, sędzia nie może być, bez uprzedniej zgody sądu dyscyplinarnego, pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności.
Sędzia nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku, jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania.
O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się prezesa właściwego miejscowo sądu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
W stosunku do przestępstw jest to więc tzw. immunitet formalny, czyli uniemożliwiający pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności bez zgody sądu dyscyplinarnego.
W odniesieniu do wykroczeń sędzia sądu powszechnego posiada immunitet materialny, czyli uchylający karalność za wykroczenie. Zgodnie bowiem z art. 81 Prawa o ustroju sądów powszechnych za wykroczenia sędzia odpowiada wyłącznie dyscyplinarnie
Immunitet i nietykalność gwarantują, iż sędzia będzie wolny od nacisków i szykan oraz szantażu i prowokacji, w szczególności pochodzących od osób niezadowolonych z jego rozstrzygnięć.
Naczelny organ Prokuratury - Prokurator Generalny [+miejsce w Konstytucji]
Prokurator Generalny:
- kieruje działalnością prokuratury osobiście bądź przez zastępców, wydając zarządzenia, wytyczne i polecenia. ( nie mogą dotyczyć treści czynności procesowych).
Prokurator Generalny, może zarządzić wizytację jednostki organizacyjnej prokuratury w celu kontroli realizacji ustawowych zadań przez tę jednostkę w określonym zakresie.
Prokuratora Generalnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nie później niż w ciągu trzech miesięcy przed upływem kadencji Prokuratora Generalnego albo w ciągu trzech miesięcy od jej wygaśnięcia spośród kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Sądownictwa i Krajową Radę Prokuratury.
Krajowa Rada Sądownictwa i Krajowa Rada Prokuratury zgłaszają po jednym kandydacie na Prokuratora Generalnego, nie później niż na cztery miesiące przed upływem kadencji Prokuratora Generalnego albo w ciągu dwóch miesięcy od jej wygaśnięcia.
Na stanowisko Prokuratora Generalnego może być powołana osoba będąca prokuratorem w stanie czynnym powszechnej lub wojskowej jednostki organizacyjnej prokuratury, Instytutu Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, o co najmniej dziesięcioletnim stażu na stanowisku prokuratora, sędzią Izby Karnej lub Izby Wojskowej Sądu Najwyższego w stanie czynnym, sędzią sądu powszechnego lub sędzią sądu wojskowego w stanie czynnym, o co najmniej dziesięcioletnim stażu sędziowskim w sprawach karnych.
Przed przystąpieniem PG składa przed Prezydentem ślubowanie
Kadencja Prokuratora Generalnego trwa sześć lat, nie może być ponownie powołany
Po zakończeniu może przejść w stan spoczynku niezależnie od osiągniętego wieku.
Osiągnięcie wieku uprawniającego do przejścia w stan spoczynku nie ma wpływu na zakończenie kadencji.
Stanowisko naukowe w szkole wyższej lub PAN
IMMUNITET: PG nie może być bez uprzedniej zgody sądu dyscyplinarnego pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Prokurator Generalny nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie zawiadamia się Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
Za nadużycie wolności słowa przy wykonywaniu obowiązków służbowych, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę, oraz za wykroczenie Prokurator Generalny odpowiada tylko dyscyplinarnie.
Z wnioskiem do sądu dyscyplinarnego może wystąpić KRP lub Minister Sprawiedliwości.
Przed sądem dyscyplinarnym, czynności rzecznika dyscyplinarnego wykonuje członek składającej wniosek Krajowej Rady Prokuratury lub przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości.
Kadencja Prokuratora Generalnego wygasa w razie jego śmierci lub odwołania.
Prezydent odwołuje Prokuratora Generalnego przed upływem kadencji, jeżeli:
* zrzekł się stanowiska;
* stał się trwale niezdolny na skutek choroby lub utraty sił, stwierdzonej orzeczeniem lekarskim; [odwołanie następuje na wniosek Prezesa Rady Ministrów lub Krajowej Rady Prokuratury]
* został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego albo złożył niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne, stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu;
* został prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną.
Obowiązki pełni zastępca
Prokurator Generalny przedstawia Prezesowi Rady Ministrów, nie później niż do końca pierwszego kwartału roku następnego, sprawozdanie z rocznej działalności prokuratury.
Minister Sprawiedliwości przedstawia na piśmie swoje stanowisko do sprawozdania Prokuratora Generalnego.
Premier może w każdym czasie, niezależnie od sprawozdania rocznego, zażądać od Prokuratora Generalnego przedstawienia informacji na określony temat,
może zażądać uzupełnienia przedstawionej informacji w terminie trzech miesięcy.
Prezes Rady Ministrów przyjmuje albo odrzuca sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, mając na względzie realizację zadań przez Prokuratora Generalnego w zakresie strzeżenia praworządności oraz czuwania nad ściganiem przestępstw.
W przypadku odrzucenia sprawozdania Prokuratora Generalnego, Prezes Rady Ministrów może wystąpić do Sejmu z wnioskiem o odwołanie Prokuratora Generalnego przed upływem kadencji. Sejm odwołuje Prokuratora Generalnego uchwałą podjętą większością dwóch trzecich głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. PODOBNIE GDY PG SPRZENIEWIERZYŁ SIĘ ŚLUBOWANIU
Przed złożeniem wniosku, Prezes Rady Ministrów zasięga opinii Krajowej Rady Prokuratury, która powinna być wydana w terminie dwóch miesięcy. Wydaną opinię załącza się do wniosku. Brak opinii w tym terminie oznacza rezygnację z prawa do jej wyrażenia.
Prokurator Generalny przedstawia Sejmowi i Senatowi jawną roczną informację o łącznej liczbie osób - podsłuchy - do 30 czerwca
Prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury powołuje Prokurator Generalny na wniosek Krajowej Rady Prokuratury.
W konstytucji (art. 191) przewidziano jedynie uprawnienie dla Prokuratora Generalnego w przedmiocie złożenia wniosku do TK w sprawie zgodności aktów normatywnych oraz umów międzynarodowych z Konstytucją
Co może zrobić prokurator w związku z uchwałami sam. teryt. i rozp. Wojewody
Jeżeli uchwała organu samorządu terytorialnego albo rozporządzenie wojewody są niezgodne z prawem, prokurator zwraca się do organu, który je wydał, o ich zmianę lub uchylenie albo kieruje wniosek o ich uchylenie do właściwego organu nadzoru; w wypadku uchwały organu samorządu terytorialnego prokurator może także wystąpić o stwierdzenie jej nieważności do sądu administracyjnego
Krajowa Rada Prokuratury - skład i 5 kompetencji [art. 23 i n]
Do zadań i kompetencji Krajowej Rady Prokuratury należy:
stanie na straży niezależności prokuratorów
opiniowanie projektów (ustaw, rozporządzeń) dotyczących prokuratury
zapoznawanie się z informacjami prokuratura generalnego o pracy prokuratury i opiniowanie ich
składanie wniosku do prezydenta RP o odwołanie prokuratora generalnego
opiniowanie wniosku o odwołanie prokuratora generalnego z inicjatywy premiera
stawianie prokuratora generalnego w stan oskarżenia przed sądem dyscyplinarnym
ocena kandydatur na stanowiska w prokuraturze i przedstawianie prokuratorowi generalnemu opinii w tym zakresie
rozpatrywanie wniosków PG o odwołanie prokuratora apelacyjnego, okręgowego, rejonowego lub ich zastępców przed upływem kadencji
opiniowanie wniosków prokuratorów o pozostanie w stanie czynnym pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego (65 lat)
opiniowanie wniosków prokuratorów w stanie spoczynku o powrót do czynnej pracy
opiniowanie zasad oceny asesorów prokuratorskich
uchwala zasady etyki prokuratorskiej i nadzoruje ich przestrzeganie
powołuje trzech członków Rady Programowej KSSP
ustala liczebność prokuratorskich sądów dyscyplinarnych
W przeciwieństwie do KRS nie jest jednak organem konstytucyjnym, a podstawę prawną do jej działania stanowi ustawa o prokuraturze.
KRP składa się z 25 członków.
W jej skład wchodzą: MS, PG, przedstawiciel Prezydenta, czterech posłów, dwóch senatorów, prokuratorzy z poszczególnych jednostek Prokuratury wybrani poprzez zgromadzenia prokuratorów tych jednostek
Kadencja KRP trwa 4 lata, działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu.
Prokurator może pełnić funkcję wybieranego członka Krajowej Rady Prokuratury tylko dwie kadencje.
Akty prawne regulujące ustrój adwokatury
Prawo o adwokaturze
Zbiór zasad etyki adwokackiej i godności zawodu - kodeks etyki adwokackiej
Odpowiednio KPK, KPC i KPA
Uzupełniająco Uchwały NRA i ORA
Co gdy świadek nie zgłasza się na wezwanie sądu dyscyplinarnego
Karę za nieusprawiedliwione niestawiennictwo, za odmowę zeznań lub przyrzeczenia, nakłada na świadka lub biegłego - na wniosek sądu dyscyplinarnego lub rzecznika dyscyplinarnego - sąd rejonowy właściwy według miejsca zamieszkania świadka lub biegłego. Świadek lub biegły nie podlega karze, jeżeli nie był uprzedzony o skutkach niestawiennictwa, odmowy złożenia zeznań lub przyrzeczenia.
Przymusowe sprowadzenie świadka zarządza - na wniosek sądu dyscyplinarnego lub rzecznika dyscyplinarnego - właściwy sąd rejonowy.
Uchwały ORA, kworum, jawność/tajność
Do ważności uchwały okręgowej rady adwokackiej wymagana jest obecność co najmniej połowy członków, w tym dziekana lub wicedziekana.
Uchwała okręgowej rady adwokackiej zapada większością głosów; w razie równości głosów przeważa głos przewodniczącego.
Uchwały w sprawach osobowych zapadają w głosowaniu tajnym. W razie równości głosów rozstrzyga przewodniczący, który ujawnia swój głos.
Od uchwały okręgowej rady adwokackiej, podjętej w pierwszej instancji w sprawach indywidualnych, służy zainteresowanemu odwołanie do Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej.
W pozostałych wypadkach uchwał ORA odwołanie przysługuje NRA
Pozycja ustrojowa, oraz pozycja procesowa ławnika i sędziego w postępowaniu sądowym
Są niezawiśli, mają równe prawa z sędzią, z tym, że nie mogą przewodniczyć rozprawie, w zakresie orzekania podlegają tylko Konstytucji i ustawom
Ławnicy w postępowaniu cywilnym i karnym
Niezawodowy członek składu orzekającego (sądu), stanowiący czynnik społeczny w wymiarze sprawiedliwości. Udział czynnika społecznego w wymiarze sprawiedliwości został zapisany w art. 182. Konstytucji.
W sprawach cywilnych dwaj ławnicy pod przewodnictwem zawodowego sędziego rozpoznają sprawy z zakresu prawa pracy oraz część spraw wynikających ze stosunków rodzinnych. W procesie karnym sąd okręgowy w sprawach o zbrodnie orzeka w składzie dwóch ławników i sędziego, a w sprawach o przestępstwa zagrożone karą dożywotniego pozbawienia wolności - w składzie dwóch sędziów i trzech ławników. Składy z udziałem ławników rozpoznają sprawy tylko w I instancji.
W zakresie orzekania ławnik posiada większość prerogatyw sędziego: jest niezawisły, podlega tylko Konstytucji i ustawom, a jego głos w naradzie i głosowaniu nad wyrokiem ma taką samą wagę jak głos sędziego zawodowego. Ławnik nie może jednakże przewodniczyć rozprawie sądowej, a ponadto nie musi uzasadniać zdania odrębnego, jeżeli takie złożył.
Ławnicy do sądów okręgowych i sądów rejonowych wybierani są w głosowaniu tajnym przez rady gmin spośród kandydatów zgłoszonych przez Prezesa sądu, zakłady pracy, stowarzyszenia, związki zawodowe oraz co najmniej 50 obywateli stale mieszkających na danym terenie (tj. obszarze objętym właściwością danego sądu) i mających czynne prawo wyborcze.
Ławnikiem w sądzie powszechnym może zostać osoba:
mająca co najmniej 30, a nie więcej niż 70 lat;
posiadająca co najmniej średnie wykształcenie;
odznaczająca się nieskazitelnym charakterem;
zamieszkała lub zatrudniona w miejscu kandydowania co najmniej od roku;
której stan zdrowia pozwala na pełnienie funkcji ławnika.
Kadencja ławnika wynosi cztery lata kalendarzowe następujące po roku, w którym dokonano wyboru, w roku powinien nie więcej niż 12 dni.
Rola ławników jest stopniowo ograniczana poprzez rezygnację z ich udziału w kolejnych rodzajach spraw..
Zmiany jakie wprowadziła ustawa Prawo o Adwokaturze
Nazywana mianem polskiego paradoksu, miała bardzo demokratyczny i liberalny charakter, skierowana była w dużej mierze na samorządność, co w oparciu o czasy w jakich została uchwalona było zjawiskiem niespotykanym.
Czynności adwokata w sądzie poza izbą adwokacką w której ma siedzibę (Ew. ograniczenia)
- Adwokat może podejmować czynności zawodowe poza siedzibą zawodową na terenie całego kraju oraz za granicą, jeżeli jest to dopuszczalne przez prawo miejscowe lub przewidują to umowy międzynarodowe. [regulamin wykonywania zawodu adwokata w kancelarii indywidualnej lub spółkach]
Podstawy skreślenia adwokata z listy
- ORA jest zobowiązana do skreślenia w wypadku zajścia którejkolwiek przesłanki: śmierci, wystąpienia z adwokatury (odwołanie oświadczenia możliwe do czasu uprawomocnienia się uchwały o skreśleniu), przeniesienia siedziby zawodowej do innej izby adwokackiej; objęcia stanowiska w organach wymiaru sprawiedliwości (nie trzeba być pracownikiem bezpośrednio wykonującym orzeczenia, np. asystentem sędziego), organach ścigania lub rozpoczęcia wykonywania zawodu notariusza; podjęcia pracy w PG SP; powołania do wojskowej służby zawodowej; utraty z mocy wyroku sądowego praw publicznych lub prawa wykonywania zawodu (także kiedy utratę praw sąd orzekł na czas określony); orzeczenia dyscyplinarnego o wydaleniu z adwokatury.
- Z przyczyn: wystąpienie z adwokatury lub przeniesienie siedziby - ORA może odmówić skreślenia z listy, jeżeli przeciwko adwokatowi toczy się postępowanie dyscyplinarne.
- uchwała ORA jest decyzją związaną (nie uznaniem administracyjnym); powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne; przysługuje odwołanie do Prezydium NRA.
Plus kiedy skresla się aplikanta
Asesor prokuratorki, kto powołuje i na ile
- Sposób powoływania asesora odbywa się na zasadach dotyczących kandydata na stanowisko prokuratora.
- Kolegium prokuratury okręgowej wyraża opinię o kandydatach na asesorów prokuratorskich
- Asesorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury mianuje i zwalnia Prokurator Generalny, a asesorów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury - Naczelny Prokurator Wojskowy. PG zasięga od właściwego komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji informacji o każdym z kandydatów do objęcia stanowiska asesora prokuratury. Informacje o kandydacie do objęcia tego stanowiska uzyskuje się i sporządza na podstawie danych zawartych w policyjnych systemach informatycznych
- PG może powierzyć asesorowi powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury, a Naczelny Prokurator Wojskowy - asesorowi wojskowej jednostki organizacyjnej prokuratury na czas określony, nieprzekraczający trzech lat, pełnienie czynności prokuratorskich jednakże bez prawa udziału w postępowaniu przed sądem apelacyjnym i okręgowym oraz bez prawa sporządzania środków zaskarżania i wniosków do Sądu Najwyższego oraz występowania przed tym Sądem
Tryb odwoławczy od uchwał ORA w sprawach indywidualnych CZY TUTAJ JAKAŚ RÓŻNICA W PRZYPADKU APLIKANTÓW??
- uchwały okręgowej rady adwokackiej dotyczące bezpośrednio poszczególnych osób doręcza się wraz z uzasadnieniem zainteresowanym za poświadczeniem odbioru. Każda taka uchwała musi zawierać pouczenie o trybie, formie i terminie przysługującego odwołania
- od uchwały ORA, podjętej w pierwszej instancji w sprawach indywidualnych, służy zainteresowanemu odwołanie do Prezydium NRA za pośrednictwem ORA (art. 46 ust.1).
- Uchwały podejmowane ORA - czy to z urzędu, czy na wniosek - w sprawach indywidualnych oparte są na zasadzie skargowości.
Organ wyższego stopnia, jakim jest NRA, nie może w braku odwołania od uchwały, w ramach postępowania administracyjnego, zmienić lub uchylić uchwały ORA w sprawie indywidualnej. Może natomiast skorzystać z uprawnień nadzorczych wynikających z przepisu art. 60 - uchylić uchwałę o charakterze generalnym, lub zgodnie z art. 61 - zwrócić się o podjęcie określonej uchwały.
- Nie podlegają zaskarżeniu w trybie przepisu art. 46 ust. 1 uchwały ORA w zakresie postępowania dyscyplinarnego, np. uchwała zlecająca rzecznikowi dyscyplinarnemu wszczęcie dochodzenia lub wniesienia aktu oskarżenia.
WYJĄTKI - SPRAWY INDYWIDUALNE (PRZYKŁAD WPISU NA LISTĘ)
ADWOKACI:
- ORA WYDAJE UCHWAŁĘ WRAZ Z UZASADNIENIEM W TERMINIE 30 DNI OD ZŁOŻENIA WNIOSKU O WPIS
- OD TEGO PRZYSŁUGUJE ODWOŁANIE DO PREZYDIUM NRA (14 DNI)
- OD UCHWAŁY PREZYDIUM ODOWAŁNIE DO MS - wg KPA 30 DNI
- OD UCHWAŁY MS SŁUŻY ZAINTERESOWANEMU I PREZYDIUM NRA - SKARGA (30 DNI) DO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
===
APLIKANCI: WPIS NA LISTĘ APLIKANTÓW
- W CIĄGU 2 LAT - WNIOSEK O WPIS DO ORA - DECYZJA W TERMINIE 30 DNI
- ODWOŁANIE OD UCHWAŁY ORA (14 DNI) DO NRA
- brak odwołania do MS, a więc ostateczna uchwała NRA odmawiająca wpisu, DAJE MOŻLIWOŚĆ WNIESIENIA SKARGI W TERMINIE 30 DNI DO Sądu Administracyjnego
Świadczenie pomocy prawnej poza obszarem siedziby (z wyboru i z urzędu)
- Jeżeli adwokat lub radca prawny wybrany z urzędu ma podjąć czynności poza siedzibą sądu orzekającego, właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, na wniosek ustanowionego adwokata lub radcy prawnego, wyznaczy w razie potrzeby adwokata lub radcę prawnego z innej miejscowości.
- W razie braku możliwości wykonania przez adwokata wyznaczonego z urzędu czynności zawodowych poza jego siedzibą adwokat jest obowiązany niezwłocznie po uzyskaniu informacji o planowanych czynnościach wystąpić do właściwego organu o wyznaczenie innego adwokata do wykonania tych czynności.
- jeżeli czynności należy dokonać poza siedzibą/miejscem zamieszkania obrońcy z urzędu, prezes sądu, przed którym ma być dokonana czynność, a w postępowaniu przygotowawczym prezes SR miejsca czynności, na uzasadniony wniosek dotychczasowego obrońcy wyznacza dla dokonania tej czynności innego obrońcę spośród miejscowych adwokatów.
Adwokat z wyboru NIE MA TAKIEGO FARTA , niemniej musi poinformować swojego klienta, że będzie wiązało się to z dodatkowymi kosztami
Niezależność prokuratora
- Prokurator przy wykonywaniu czynności określonych w ustawach jest niezależny, z zastrzeżeniem przepisów:
1. prokurator jest obowiązany wykonywać zarządzenia, wytyczne i polecenia przełożonego prokuratora (nie mogą one dotyczyć treści czynności procesowej; obowiązek wykonywania zarządzeń, wytycznych i poleceń przełożonego prokuratora nie obejmuje takich, których wykonanie w sposób oczywisty prowadziłoby do rażącej obrazy prawa. Wykonanie takich poleceń stanowiłoby bowiem co najmniej delikt dyscyplinarny, a niekiedy nawet przestępstwo)
2. prokurator bezpośrednio przełożony uprawniony jest do zmiany lub uchylenia decyzji prokuratora podległego (wymaga to formy pisemnej i jest włączane do akt sprawy)
3. prokurator przełożony może powierzyć podległym prokuratorom wykonywanie czynności należących do jego zakresu działania, chyba że ustawa zastrzega określoną czynność wyłącznie do jego właściwości.
- Niezależność prokuratora należy postrzegać w aspekcie zewnętrznym i wewnętrznym. Ta pierwsza oznacza niezależność od innych organów państwowych, samorządowych, organizacji społecznych czy partii politycznych. Druga natomiast oznacza niezależność w stosunku do prokuratorów nadrzędnych i przełożonych
Wymagania gdy adwokat chce zostać prokuratorem
O wolnym stanowisku zamieszcza się w obwieszczenie w Monitorze Polskim,
1. Prokuratorem może być powołany ten, kto:
1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
2) jest nieskazitelnego charakteru,
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,
4) jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków prokuratora,
5) ukończył 26 lat,
6) złożył egzamin prokuratorski lub sędziowski,
7) pracował w charakterze asesora prokuratorskiego lub sądowego co najmniej rok albo odbył w wojskowych jednostkach organizacyjnych prokuratury okres służby przewidziany w przepisach o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.
2. Na prokuratora w wojskowych jednostkach organizacyjnych prokuratury może być powołany tylko oficer zawodowy lub oficer służby okresowej.
3. Wymagania, o których mowa w ust. 1 pkt 6 i 7, nie dotyczą:
m.in. adwokatów oraz radców prawnych, którzy wykonywali ten zawód co najmniej trzy lata.
Stanowisko w:
- Prokuraturze Generalnej - 12 lat praktyki
- Prokuraturze Apelacyjnej - 8 lat praktyki
- Prokuraturze Okręgowej - 6 lat praktyki
Tryb powoływania sędziów
- Sędziów sądów powszechnych do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim powołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek KRS, w terminie miesiąca od dnia przesłania tego wniosku. Sędziowie sądów powszechnych są powoływani na stanowiska: sędziego sądu rejonowego; okręgowego; apelacyjnego. Powołując do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wyznacza miejsce służbowe (siedzibę) sędziego.
- Kandydaturę na wolne stanowisko sędziego sądu rejonowego zgłasza się prezesowi właściwego sądu okręgowego, zaś na pozostałe wolne stanowiska sędziowskie - prezesowi sądu apelacyjnego. Jeżeli swoją kandydaturę zgłosiła osoba, która nie spełnia warunków do objęcia stanowiska sędziego sądu powszechnego albo zgłoszenie nastąpiło po upływie terminu lub nie spełnia wymogów formalnych, właściwy prezes sądu zawiadamia zgłaszającego o pozostawieniu zgłoszenia bez rozpatrzenia, podając przyczynę. Osoba, której zgłoszenie pozostawiono bez rozpatrzenia, może, w terminie tygodnia, złożyć pisemne zastrzeżenie. Jeżeli prezes sądu nie uwzględni zastrzeżenia, niezwłocznie przekazuje je wraz ze zgłoszeniem KRS. W przedmiocie pozostawienia zgłoszenia bez rozpatrzenia rozstrzyga KRS
- O zgłoszeniu każdego kandydata na wolne stanowisko sędziowskie właściwy prezes sądu zawiadamia Ministra Sprawiedliwości, przekazując wypełnioną kartę zgłoszenia kandydata. Prezes sądu, któremu złożono kartę zgłoszenia, po stwierdzeniu spełniania przez kandydata warunków oraz wymogów formalnych zgłoszenia, zarządza dokonanie oceny kwalifikacji kandydata.
Na stanowisko sędziego sądu rejonowego może być powołany ten, kto:
posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
jest nieskazitelnego charakteru;
ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł zawodowy magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej;
jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego;
ukończył 29 lat;
złożył egzamin sędziowski lub prokuratorski;
ukończył aplikację sędziowską w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury lub pracował w charakterze asesora prokuratorskiego - co najmniej przez trzy lata przed wystąpieniem o powołanie na stanowisko sędziego.
§ 2. Wymagania określone w § 1 pkt 6 i 7 nie dotyczą tego, kto przed powołaniem:
1) zajmował stanowisko sędziego sądu administracyjnego lub sądu wojskowego;
2) zajmował stanowisko prokuratora;
3) pracował w polskiej szkole wyższej, w Polskiej Akademii Nauk, w instytucie badawczym lub innej placówce naukowej i ma tytuł naukowy profesora albo stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych;
4) wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza - co najmniej przez trzy lata;
5) zajmował stanowisko prezesa, wiceprezesa, starszego radcy lub radcy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa - co najmniej przez trzy lata.
GDY ADWOKAT CHCE ZOSTAĆ SĘDZIĄ:
- Sądu Rejonowego - po 3 latach
- Sądu Okręgowego - p 6 latach
- Sądu Apelacyjnego - po 8 latach
Referendarze sądowi
- W SR i SO do wykonywania określonych w ustawach czynności należących do sądów w zakresie ochrony prawnej zatrudniani są referendarze sądowi i starsi referendarze (po 10 LATACH) sądowi
- Referendarze i asystenci sędziów podlegają okresowym ocenom, obejmującym jakość i terminowość wykonywania zadań, kulturę urzędowania, efektywność wykorzystania czasu pracy oraz realizację doskonalenia zawodowego. Referendarz oraz asystent sędziego, w terminie siedmiu dni od zapoznania z oceną, ma prawo zgłosić sprzeciw do prezesa sądu. Sprzeciw rozpatruje się w terminie czternastu dni.
- Na stanowisko referendarza sądowego może być mianowany ten, kto: 1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich; 2) jest nieskazitelnego charakteru; 3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra prawa lub zagraniczne uznane w Polsce; 4) ukończył 24 lata; 5) ukończył aplikację ogólną prowadzoną przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury lub zdał egzamin sędziowski, prokuratorski, notarialny, adwokacki lub radcowski.
- Nabór kandydatów organizuje się w drodze konkursu
- Stosunek pracy na podstawie mianowania. Mianuje na to stanowisko prezes sądu apelacyjnego
- W zakresie wykonywanych obowiązków referendarz jest niezależny co do treści wydawanych orzeczeń i zarządzeń określonych w ustawach
- Referendarz może zostać przeniesiony na inne miejsce służbowe tylko za jego zgodą
- po 3 latach może przystąpić do egzaminu sędziowskiego
Adwokat jako zawód zaufania publicznego i jako wolny zawód
Obecnie w prawie polskim nie ma legalnej definicji zawodów zaufania publicznego[1]. Jednakże, artykuł 17. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej[2] wymienia takie zawody:
W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony
cechy wolnego zawodu:
wysokie kwalifikacje i kompetencje zawodowe poparte przygotowaniem praktycznym;
czynności zawodowe wykonywane osobiście;
szczególną więź o charakterze osobistym między wykonawcą, a odbiorcą świadczenia opartą na zaufaniu a nie tylko na wiedzy i kompetencjach,
wysoki poziom moralny wykonawcy, wynikający z etosu zawodowego;
samodzielność i niezależność w podejmowaniu decyzji;
osobistą odpowiedzialność za należyte wykonanie świadczenia (zarówno materialną, jak i korporacyjną)
Krajowa Rada Sądownictwa, skład i kompetencje
Krajowa Rada Sądownictwa składa się z 25 członków (art. 187 ust. 1 Konstytucji):
jednej osoby powołanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej,
piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego (dwóch), sądów apelacyjnych (dwóch), sądów administracyjnych (dwóch), sądów okręgowych (ośmiu) i sądów wojskowych (jeden)
czterech członków Sejm oraz dwóch członków Senat
Kadencja wybieranych członków KRS wynosi 4 lata.
Uprawnienia Krajowej Rady Sądownictwa realizowane są w formie uchwał podejmowanych na posiedzeniach plenarnych:
podejmowanie uchwał w sprawach wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej aktów normatywnych w zakresie dotyczącym niezależności sądów i niezawisłości sędziów
rozpatrywanie i ocena kandydatur do pełnienia urzędu Prokuratora Generalnego a następnie przedstawienie Prezydentowi RP jednego kandydata (drugiego przedstawia Krajowa Rada Prokuratorów)
rozpatrywanie i ocena kandydatur do pełnienia urzędu sędziowskiego oraz przedstawianie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosków o powołanie sędziów w Sądzie Najwyższym, Naczelnym Sądzie Administracyjnym, sądach powszechnych, wojewódzkich sądach administracyjnych i sądach wojskowych,
wyrażanie opinii w sprawie powołania i odwołania prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych i sądów wojskowych,
rozpatrywanie wystąpień sędziów w stanie spoczynku o powrót na stanowisko sędziowskie,
rozpatrywanie wniosków o przeniesienie sędziów w stan spoczynku, wyrażanie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziów, którzy ukończyli 65 rok życia.
występowanie do Rzecznika Dyscyplinarnego z żądaniami wszczynania postępowań dyscyplinarnych w stosunku do sędziów oraz odwoływanie się od wyroków sądów dyscyplinarnych pierwszej instancji,
wybór Rzecznika Dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych,
przeprowadzenie wizytacji sądu lub lustracji pracy sędziego, którego indywidualna sprawa podlega rozpatrzeniu przez Radę.
Upomnienie dziekańskie, a ostrzeżenie dziekańskie
Od upomnienia dziekańskiego, odwołanie do sądu dyscyplinarnego, którego decyzja jest ostateczna i nie przysługuje kasacja
Ostrzeżenie dziekańskie, odwołanie do ORA, w trybie decyzji administracyjnej (30 dni)
Adwokaci, którzy zasłynęli z działalności politycznej i twórczej
Józef Wybicki - twórca słów hymnu
Jan Brzechwa - autor literatury dziecięcej
Mikołaj Zyblikiewicz - działacz polityczny, Prezydent Krakowa, prowadził prace na rzecz polonizacji administracji sądownictwa szkolnictwa w Galicji, i dążył do autonomii Galicji od Cesarstwa Austriackiego, zapoczątkował gromadzenie zbiorów dla Muzeum Narodowego
Franciszek Smolka - Prezydent Parlamentu Wiedeńskiego i I dziekan Izby Lwowskiej
Rzecznik dyscyplinarny a prezes sądu dyscyplinarnego
Prezes powoływany jest przez zgromadzenie izby, natomiast rzecznik powoływany jest przez ORA (Marcin Kosiorkiewicz), której jest członkiem.
Są to stanowiska całkowicie od siebie niezależne
Różnice ponadto w kompetencjach, rzecznik bowiem pełni funkcje oskarżyciela, natomiast Prezes Sądu kieruje i nadzoruje prace SD.
Powoływanie i opiniowanie prokuratorów
Prokuratorów powszechnych jednostek powołuje PG na wniosek KRP, która opiniuje kandydatów na to stanowisko
Adwokatura - jak uczestniczy w procesie naboru aplikantów oraz w egzaminie adwokackim
MS ogłasza termin egzaminu, powołuje 2 członków do zespołu układającego zestawy pytań
Adwokatura ustala ponadto kształt szkolenia.
Egzamin wstępny przeprowadzają komisje egzaminacyjne do spraw aplikacji adwokackiej powołane przy MS w drodze zarządzenia, zwane „komisjami kwalifikacyjnymi”
MS jest organem wyższego stopnia w stosunku do komisji
Raz w roku MS powołuje zarządzeniem zespół do przygotowania pytań testowych … 5 osób od ministra, 2 od NRA i 2 od KRRP.
Każda ORA może składać propozycję pytań egzaminacyjnych.
Tryb i sposób przygotowania pytan MS ogłasza po zapoznaniu się ze stanowiskiem NRA
Skład komisji kwalifikacyjnej: 3 od MS, 2 NRA, 1 pracownik naukowy, 1 prokurator (co najmniej okręgowy)
Dla adwokatów 8 osoba komisja: 4 od MS i 4 NRA
Komisje egzaminacyjne mają 9 członków /członkowie wiedzą i doświadczeniem dają rekojmię prawidłowego przeprowadzenia egzaminu/
Akty normatywne stanowiące podstawę funkcjonowania prokuratury
- 1997 - kodeks postępowania karnego
- 1964 - kodeks postępowania cywilnego
- 1960 - kodeks postępowania administracyjnego
- 1985 - ustawa o prokuraturze
- 2010 - regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury
Prokurator w postępowaniu przygotowawczym
Postępowanie przygotowawcze - pierwszy etap postępowania karnego w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego, w sprawach tych jego przeprowadzenie jest obligatoryjne.
Postępowanie to powinno zmierzać przede wszystkim do ustalenia, czy został popełniony czyn zabroniony, a więc czy wypełnia on znamiona określonego typu przestępstwa, a następnie czy stanowi on przestępstwo - a więc czy czyn jest bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy.
Postępowanie dzieli się na dwa etapy:
w sprawie (łac. in rem),
przeciwko konkretnej osobie (łac. in personam).
Zasadnicze funkcje tego postępowania to:
funkcja przygotowawcza - gdzie zbiera się i utrwala materiał dowodowy w celu podjęcia decyzji o zakończeniu postępowania przygotowawczego, i ewentualnego przygotowania aktu oskarżenia. Akt oskarżenia sporządzany na podstawie dowodów zebranych w tym postępowaniu zakreśla granice podmiotowe i przedmiotowe rozprawy sądowej. Dowody te mogą być odtworzone w toku rozprawy. Mimo że postępowanie przygotowawcze prowadzi co do zasady prokurator (lub Policja pod jego nadzorem) to sąd ma także na nie wpływ w drodze czynności sądowych oraz przez możliwość zwrotu sprawy prokuratorowi do uzupełnienia postępowania przygotowawczego,
funkcja profilaktyczna - polega na stworzeniu warunków służących zapobieganiu przestępczości (art. 19 k.p.k.)
Formy:
śledztwo - podstawowa forma postępowania przygotowawczego, może je wszczynać wyłącznie prokurator, prokurator może powierzyć Policji przeprowadzenie śledztwa w całości lub w określonym zakresie,
dochodzenie - uproszczona forma postępowania przygotowawczego, przepisy dotyczące śledztwa stosuje się odpowiednio do dochodzenia
Tajemnica obrończa a tajemnica zawodowa adwokata
należy odróżnić tajemnicę obrończą od adwokackiej.
pierwsza jest zrównana z tajemnicą spowiedzi i jest tzw. bezwzględną niewzruszalną (art. 178 k.p.k.), nikt nie może z niej zwolnić adwokata, po drugie, jej naruszenie w jakikolwiek sposób - czy to przez publiczne, a nawet prywatne wypowiedzi, czy zeznania w charakterze świadka - będzie prowadziło do odpowiedzialności karnej, cywilnej i dyscyplinarnej adwokata-obrońcy.
Tym bardziej że zeznania adwokata ujawniające tajemnicę obrończą nigdy nie mogą stanowić dowodu w sprawie.
Odmienna jest sytuacja, gdy chodzi o tajemnicę adwokacką - zgodnie z art. 6 ustawy - Prawo o adwokaturze jest ona bezwzględnie obowiązująca, ale sąd (po myśli art. 180 § 2 k.p.k.) przy zaistnieniu ściśle określonych warunków może z tej tajemnicy adwokata zwolnić. Podkreślamy - tylko sąd. Nie istnieje poza przywołanym żaden przepis prawa, który przewidywałby możliwość zwolnienia adwokata z tajemnicy zawodowej.
Obowiązek dochowania tajemnicy nie ulega przedawnieniu. Niezależnie od tego, kiedy adwokat uzyskał wiadomość, istnieje i trwa obowiązek dochowania tajemnicy. Od tego obowiązku nie może zwolnić adwokata klient, który ujawnił swemu pełnomocnikowi (obrońcy) pewne okoliczności.
Obowiązek dochowania tajemnicy wynika bowiem z przepisu ustawy. Tajemnica adwokacka stanowi fundament funkcjonowania adwokatury, a jej naruszenie jest jednym z najcięższych dyscyplinarnych przewinień.
Wypada zakończyć zdaniem wypowiedzianym przez śp. adwokata dr Zdzisława Krzemińskiego - najwybitniejszego współczesnego znawcy problematyki etyki adwokackiej: „Tajemnica - tak jak prawda - albo obowiązuje w formie kategorycznej, albo jej w ogóle nie ma. Tak jak nie ma ćwierć czy półprawdy, tak nie ma miejsca na częściową, czyli względną tajemnicę”.
Asesorzy sądowi
Wyrok TK z 2007, wszedł w życie 2009, wcześniejsze wyroki wydane przez asesorów utrzymane zostały w mocy
Asesorzy prokuratorscy
Asesorzy są powoływani w jednostkach powszechnych prokuratury - w prokuraturze rejonowej, a w jednostkach wojskowych prokuratury - w wojskowej prokuraturze garnizonowej. Asesorowi prokuratorskiemu Prokurator Generalny może powierzyć czasowo pełnienie obowiązków prokuratora, w przeciwnym razie asesor może występować tylko jako oskarżyciel publiczny w postępowaniu uproszczonym.
Niezależność prokuratorów
Oznacza ona, że prokurator nie musi uzyskiwać dla swoich czynności uprzedniej zgody przełożonego. A po dokonaniu czynności, nie musi ona być przez przełożonego zatwierdzona. Prokuratorzy nie są niezawiśli (więc nie podlegają tylko Konstytucji i ustawom) - muszą oni zatem wykonywać zarządzenia, wytyczne i polecenia przełożonych.
Prokurator, który nie zgadza się z poleceniem, może żądać jego zmiany lub wyłączenia go od dokonania czynności lub udziału w sprawie. O wyłączeniu rozstrzyga ostatecznie prokurator bezpośrednio przełożony nad tym, który wydał polecenie. Chyba, że jest to Prokurator Generalny, wtedy on decyduje o wyłączeniu.
Niezależność prokuratorów gwarantują m.in. takie instytucje jak:
Immunitet formalnoprawny
Zakaz piastowania innych stanowisk
Zakaz wykonywania zajęć, które przeszkadzałyby w pełnieniu obowiązków, uchybiałyby godności urzędu lub podważałyby zaufanie do jego bezstronności
Zakaz przynależności do partii politycznych i brania udziału w działalności publicznej
Zakaz sprawowania mandatu posła lub senatora
Zapewnienie stabilizacji materialnej i zawodowej