Odp.1:
Przede wszystkim, żeby poznać z jakich warstw składa się jej wnętrze, jaki jest skład
chemiczny tych warstw, z jakich skał i pierwiastków są one zbudowane, jaką posiadają grubość
i gęstość, jaka jest temperatura i ciśnienie oraz jakie tam zachodzą procesy i reakcje.
Odp.2:
Ziemia składa się z:
 skorupy ziemskiej,
 płaszcza ziemskiego, który dzieli się na płaszcz zewnętrzny i wewnętrzny,
 jądra ziemskiego, które dzieli się na jądro zewnętrzne i wewnętrzne.
Ponadto w budowie Ziemi wyróżniamy jeszcze dwie strefy:
 litosferę: składa się ze skorupy ziemskiej i najwyższej, stałej części płaszcza,
 astenosferę: to półpłynna warstwa płaszcza.
Odp.3:
Najgłębszy odwiert na świecie o głębokości 12289 metrów wykonano w Zatoce Arabskiej
u wybrzeży Kataru w maju 2008r. Poprzednim był odwiert o głębokości 12262 metry wykonany na
Półwyspie Kolskim, ok. 10 km od miasta Zapoliarnyj w obwodzie murmańskim. Wiercenie
rozpoczęto 24 maja 1970 r. a zakończono w 1989 r.
Odp.4:
Jądro wewnętrzne Ziemi, wykazujące sztywność ciała stałego, jest metalicznym stopem
żelaza i niklu, prawdopodobnie z domieszką krzemu, siarki i potasu.
Odp.5:
Grubość skorupy ziemskiej pod oceanami według podręcznika wynosi ok. 12 km. Według
innych z
ródeł waha się od 5-8 km (średnio 7 km) pod oceanami, do 35-40 km w części
kontynentalnej. Maksymalnie do 80 km pod Himalajami.
Odp.6:
Strefa składająca się ze skorupy ziemskiej i górnej warstwy płaszcza Ziemi nosi nazwę
litosfery. Litosfera dzieli się na siedem głównych oraz kilka mniejszych płyt. Płyty to cienkie,
wystygłe, sztywne obiekty skalne unoszące się na powierzchni częściowo stopionej astenosfery.
Odp.7:
Piasek i żwir to skały. Są to skały luz
ne, należące do typu skał osadowych.
Piasek jest luz
ną skałą osadową, należącą do grupy psamitów. Skład mineralny piasku jest bardzo
zróżnicowany : piaski kwarcowa, arkazowe, szarogłazowe, wydmowe.
Żwir jest luz
ną skałą osadową należącą do grupy psefitów. Składa się z odtoczonych okruchów
skalnych (otoczaków) o średnicy powyżej 2 mm.: żwiry morskie, jeziorne, rzeczne.
Odp.8:
Minerał to pierwiastek lub związek chemiczny będący normalnie ciałem krystalicznym,
którego struktura ukształtowała się w toku procesów geologicznych. Minerał jest naturalnym
składnikiem skorupy ziemskiej, jednorodnym zarówno chemicznie jak i fizycznie.
Odp.9:
Znanych jest około 4 tysiące minerałów na Ziemi, w tym ponad 100 jest najczęstszyni
budulcami skał. Minerały te nazywane są minerałami skałotwórczymi np.: kwarc, skalenie i miki.
Odp.10:
Kwarc to minerał zbudowany głównie z dwutlenku krzemu. Kwarc jest przez
roczysty, może
być bezbarwny i może tworzyć wiele barwnych odmian. Zazwyczaj tworzy kryształy słupkowe
wykształcone w postaci heksagonalnego słupa (o sześciokątnym przekroju), zakończonego
ścianami romboedrów i podwójnych piramid. Oprócz struktury krystalicznej kwarc może tworzyć
odmiany ziarniste, skrytokrystaliczne oraz naskorupienia i inkrustacje. Twardość kwarcu wg skali
Mohsa wynosi 7 czyli może sam rysować szkło.
Odp.11:
W XIX wieku mieszkańcy okolic Bajkału u ujścia rzek Pochabicha i Sludianka, górnicy
wydobywali sludę, czyli mikę po rosyjsku. Ze względu na bardzo dobre właściwości izolacji
termicznej oraz dobrą przez
roczystość, mika była używana do produkcji wykładzin termicznych
(np. w rakietach kosmicznych) oraz do produkcji szyb do okien w piecach przemysłowych.
W tamtych czasach mika była używana zamiast szyb w oknach domów mieszkalnych.
Odp.12:
Diament to minerał z gromady pierwiastków rodzimych. Jest jedną z odmian alotropowych
węgla, czyli inaczej jest to czysty węgiel. Jest najtwardszą substancją występującą w przyrodzie.
Jego twardość w skali Mohsa wynosi 10.
Odp.13:
Brylant to oszlifowany diament. Szlify diamentu mogą być w różnych formach. Fachowa
nazwa brylantu to diament o szlifie brylantowym.
Odp.14:
Granit to pospolita skała magmowa, przeważnie głębinowa. Występuje w utworach
wszystkich er i na wszystkich kontynentach.
Odp.15:
Ropa naftowa (olej skalny, czarne złoto) to skała osadowa pochodzenia organicznego.
Powstaje wskutek procesów bitumizacji, polegającej na przemianie chemicznej składników
organicznych bez dostępu powietrza.
Odp.16:
Skały magmowe powstają w wyniku powolnej krystalizacji magmy w głębi Ziemi  są to
tak zwane skały plutoniczne, głębinowe, oraz w wyniku szybkiego krzepnięcia lawy wulkanicznej
na powierzchni Ziemi  są to tak zwane skały wulkaniczne, wylewne.
Odp.17:
Granit przybiera różne barwy, najczęściej szare, jasnoszare, niekiedy prawie białe,
białoróżowe, zielone, czerwone, ciemnoszare i inne. Ma strukturę jawnokrystaliczną, najczęściej
średniokrystaliczną, rzadziej grubokrystaliczną lub drobnokrystaliczną, niekiedy porfirowatą,
teksturę bezkierunkową (bezładną), niekiedy ukierunkowaną.
Odp.18:
Pumeks to wulkaniczna skała magmowa, wylewna, zbudowana z porowatego szkliwa
wulkanicznego powstałego z silnie gazującej, pienistej lawy. Ma szklistą drobnoziarnistą strukturę.
Powstaje głównie z kwaśnych odmian lawy. Jest dobry do zdzierania twardych pięt.
Odp.19:
Skały osadowe powstają w wyniku nagromadzenia i osadzania produktów wietrzenia skał,
rozkładu materii organicznej lub wytrącania się z roztworów wodnych.
Skały osadowe dzielą się na skały okruchowe, skały pochodzenia chemicznego i organicznego.
Odp.20:
Less to pylasta skała osadowa pochodzenia eolicznego. Powstaje w warunkach względnie
suchego klimatu na przykład w wyniku wywiewania materiału z osadów czwartorzędowych
i starszych.
Odp.21:
Piasek to luz
na skała osadowa złożona z niezwiązanych spoiwem ziaren mineralnych
o średnicy do 2 mm.
Odp.22:
Żwir to luz
na, okruchowa skała osadowa złożona z otoczaków o średnicy większej niż
2 mm, do nawet kilku centymetrów.
Odp.23:
Zlepieniec to grubookruchowa, lita skała osadowa o różnych barwach, złożona z ziaren
żwiru lub głazów spojonych lepiszczem (materiałem wiążącym). Różni się od żwiru obecnością
lepiszcza.
Odp.24:
Ropa naftowa (olej skalny, czarne złoto) to skała osadowa pochodzenia organicznego.
Powstaje wskutek procesów bitumizacji, polegającej na przemianie chemicznej składników
organicznych (rozkładu szczątków) bez dostępu powietrza, w warunkach podwyższonej
temperatury i podwyższonego ciśnienia górotworu.
Odp.25:
Torf to skała osadowa pochodzenia organicznego powstała z obumarłych szczątków
roślinnych. Jest to najmłodszy węgiel kopaln. Zawiera mniej niż 60% węgla. Jest skałą wykazującą
sie ogromną skłonnością do wchłaniania wody.
Odp.26:
Węgiel kamienny to skała osadowa pochodzenia roślinnego, zawierająca 75  97 %
pierwiastka węgla, powstała głównie w karbonie (era paleozoiczna) ze szczątków roślinnych, które
bez dostępu tlenu uległy uwęgleniu. Ma czarną barwę, matowy połysk, czarną rysę. Dobrze pali się
w piecu i daje ciepełko.
Odp.27:
Torf to skała osadowa pochodzenia organicznego powstała z obumarłych szczątków
roślinnych. Jest to najmłodszy węgiel kopaln. Zawiera od mniej niż 60% do 65 % węgla.
Odp.28:
Rzeżba "Oświecony tłum" wykonana jest z marmuru o kolorze kremowym.
Odp.29:
Marmur to skała metamorficzna powstała z przeobrażenia wapieni, rzadziej dolomitów.
Składa się głównie z krystalicznego kalcytu lub dolomitu.
Odp.30:
Gnejs to skała metamorficzna powstała w warunkach podwyższonego ciśnienia górotworu
i temperatury w wyniku przeobrażenioa skał magmowych (ortognejsy) lub osadowych (paragnejsy).
Odp.31:
Kwarcyt to skała metamorficzna powstała przez przeobrażenie piaskowców i mułowców
zbudowanych niemal wyłącznie z okruchów kwarcu.
Odp.32:
Najstarsze skały w Polsce to gnejsy występujące w Górach Sowich datowane na 1,2 mld lat.
Odp.33:
Najstarsze skały w Polsce liczą sobie 2,7 mld lat.
Odp.34:
Prekambr to jednostka geochronologiczna w dziejach Ziemi, obejmująca przedział czasu od
powstania Ziemi do początku okresu kambryjskiego, czyli interwał wiekowy od 4,6 mld lat do 542
mln lat temu. Czyli trwał do ok. 542 mln roku.
Odp.35:
Nazwa okresu geologicznego Devon pochodzi od hrabstwa Devon w południowo-
zachodniej Anglii, skąd pochodzą pierwsze zbadane skały tego systemu. System dewoński
wydzielili Roderick Murchison i Adam Sedgwick w 1839 roku.
Odp.36:
Nazwa okresu (systemu) geologicznego Perm pochodzi od miasta Perm u stóp Uralu. Okres
ten zakończył się największym masowym wymieraniem gatunków zwierząt i roślin
w dotychczasowej historii Ziemi.
Odp.37:
Paleozoik to era trwająca około 291 milionów lat (od 542,0 ą 1,0 do 251,0 ą 0,4 mln lat
temu). Paleozoik dzieli się na sześć okresów: kambr, ordowik, sylur, dewon, karbon i perm.
Nieformalnie paleozoik czasami jest dzielony na starszy paleozoik (obejmujący kambr, ordowik
i sylur) oraz młodszy paleozoik (obejmujący dewon, karbon i perm).
Odp.38:
Orogeneza (ruchy orogeniczne, górotwórczość, ruchy górotwórcze, fałdowanie) 
powstawanie gór z przyczyn tektonicznych. Inaczej orogeneza to okresy wzmożonych fałdowań
np. orogeneza alpejska.
Odp.39:
W erze paleozoiku wystąpiły także silne ruchy górotwórcze (orogenezy), zwane
kaledońskimi (w sylurze) i hercyńskimi (w karbonie). Pozostałością po nich są m.in. mocno dziś
zniszczone góry Wielkiej Brytanii (Grampian, Kaledońskie), na Półwyspie Skandynawskim (Góry
Skandynawskie) oraz nasze Sudety i Góry Świętokrzyskie.
Odp.40:
Góry Pennińskie (Penniny, ang. Pennines) - pasmo górskie w północnej części Anglii
o całkowitej długości 400 km. Najwyższy szczyt to Cross Fell (893 m n.p.m.), powstały podczas
orogenezy kaledońskiej.
Odp.41:
Homo sapiens  człowiek rozumny  pojawił się na Ziemi w okresie czwartorzędu,
ok. 2,5 mln lat temu.
Odp.42:
Amonity, amonitowate (Ammonoidea)  podgromada wymarłych głowonogów
(Cephalopoda), przeważnie o symetrycznej, płaskospiralnej skorupie. Nieliczne rodzaje miały
nietypowe kształty, np. prostej muszli, spirali zwiniętej w pionie, spirali o niestykających się
skrętach. Takie formy, nazywane heteromorfami, występowały głównie na początku rozwoju
amonitowatych (dewon wczesny i środkowy) oraz w kredzie. Amonitowate stanowią ważne
skamieniałości przewodnie, pozwalające określić wiek skał osadowych, w których są spotykane.
Występują w skałach pochodzenia morskiego z okresu dewonu, jury, karbonu, kredy, a także permu
i triasu.
Odp.43:
Trylobity to gromada wymarłych morskich stawonogów o owalnym i spłaszczonym
grzbietobrzusznie ciele, z wyraz
nie wyróżnioną częścią głowową, tułowiową i ogonową. Od strony
grzbietu przykryte wapiennym pancerzem. Dwie głębokie bruzdy wzdłuż dłuższej osi ciała dzielą
optycznie jego powierzchnię na trzy płaty (stąd nazwa gromady). Pojawiły się w połowie
wczesnego kambru, a wymarły z końcem permu.
Odp.44:
Nie. Dewon to czwarty okres ery paleozoicznej. Trwał około 60 milionów lat (od 419,2 ą
3,2 do 358,9 ą 0,4 mln lat temu). Sylur to trzeci okres ery paleozoicznej, trwający około 24 miliony
lat (od 443,4 ą 1,5 do 419,2 ą 3,2 milionów lat temu).
Odp.45:
Węgiel kamienny  skała osadowa pochodzenia roślinnego, zawierająca 75-97% pierwiastka
węgla, powstała głównie w karbonie (era paleozoiczna), w piątym okresie ery paleozoicznej, czyli
od 358,9 ą 0,4 do 298,9 ą 0,2 milionów lat temu.
Odp.46:
Pangea  superkontynent istniejący na Ziemi w okresie pomiędzy 300 a 180 milionów lat
temu. Słowo "Pangea" pochodzi z greki i w wolnym tłumaczeniu znaczy "Wszechziemia". Pangea
nie była pierwszym superkontynentem w dziejach Ziemi, ale niewątpliwie najbardziej znanym.
Pangea uformowała się w karbonie, na skutek zamknięcia się paleozoicznego oceanu Reik i kolizji
kontynentu Laurosji z południowym superkontynentem Gondwany. Towarzyszyło temu intensywne
wypiętrzanie się gór zwane orogenezą hercyńską, które utworzyło masywne pasmo hercynidów
w centrum powstałego lądu. Pangeę otaczał pokrywający całą półkulę Ziemi "wszechocean"
Panthalassa, a od wschodu rozcinał ją mniejszy zbiornik oceaniczny  Ocean Tetydy. W okresie
jurajskim rozerwanie się Pangei na dwie części  północną Laurazję, oraz południową, odtworzoną
Gondwanę, spowodowało powstanie centralnego Oceanu Atlantyckiego. Te lądy uległy dalszemu
podziałowi, tworząc dzisiejsze oblicze Ziemi z jej siedmioma kontynentami.
Odp.47:
Na obszarze Polski w dolomitach triasowych występują bogate złoża rud cynku i ołowiu,
złoża wapieni i margli, wysady solne, a w skałach jurajskich  niewielkie ilości rud żelaza.
W morzu kredowym osadziły się piaskowce tworzące obecnie Góry Stołowe oraz margle
pokrywające znaczne obszary Opolszczyzny  tzw. kreda opolska. Kredowe nasilenie aktywności
tektonicznej powoduje znaczne wypiętrzenie Tatr. Śladem geologicznych przeobrażeń w Polsce są
surowce skalne: wapienie, margle, kreda i dolomity wydobywane w okolicach Opola, na Wyżynie
Lubelskiej i w rejonie świętokrzyskim, a także skały fliszowe Karpat. Generalnie w Polsce, w erze
mezozoiku powstały wapienie.
Odp.48:
Mezozoik to epoka dinozaurów, choć w triasie pojawiają się pierwsze prymitywne ssaki.
Cała era charakteryzuje się wzrostem różnorodności gatunkowej gadów lądowych i morskich,
której szczyt obserwujemy w jurze i kredzie. Poza znanymi już z wcześniejszego okresu gadami
morskimi i lądowymi pojawiają się aktywnie latające gady, a także pierwsze prymitywne ptaki.
Ewolucja bezkręgowców jest powolna, poza głowonogami (amonity i belemnity), które w związku
z tym służą jako znakomite, pierwszorzędne skamieniałości przewodnie. Podobnie jak u schyłku
paleozoiku, również i pod koniec mezozoiku (w okresie kredy) dochodzi do masowego wymierania
roślin i zwierząt  prawdopodobnie wywołanego upadkiem gigantycznego meteorytu w regionie
półwyspu Jukatan. Największe straty ponoszą amonity, belemnity, mięczaki, otwornice i dinozaury.
Odp.49:
Mezozoik to epoka dinozaurów. W morzach występują gady morskie  ichtiozaury oraz
bezkręgowce - głowonogi (amonity i belemnity).
Odp.50:
Pod koniec ery mezozoiku (w okresie kredy) dochodzi do masowego wymierania roślin
i zwierząt  prawdopodobnie wywołanego upadkiem gigantycznego meteorytu w regionie
półwyspu Jukatan. Największe straty ponoszą amonity, belemnity, mięczaki, otwornice i dinozaury.
Odp.51:
Orogeneza alpejska  ostatni okres globalnych fałdowań górotwórczych, w czasie którego
doszło do powstania górotworu alpejskiego. W tym czasie powstał łańcuch alpejsko-himalajski 
wielki system górski w północnej Afryce, południowej Europie i południowej Azji. Należą do niego
subsystemy górskie powstałe w orogenezie alpejskiej wskutek zderzenia napierających z południa
płyt afrykańskiej, adriatyckiej, egejskiej, arabskiej i indoaustralijskiej z płytą eurazjatycką, czyli
między innymi łańcuchy górskie: Alpy, Apeniny, Karpaty, Himalaje.
Odp.52:
Glacjał czyli zlodowacenie  okres, w czasie którego znaczne obszary Ziemi pokryte są
lądolodem. W historii Ziemi okresy lodowcowe występowały kilkukrotnie, również obecnie
prawdopodobnie znajdujemy się w takim okresie, potocznie zwanym epoką lodowcową.
Prawdopodobnie w każdym z wielkich zlodowaceń następowały po sobie regularne okresy
lodowcowe, w których lód zajmował większe obszary (glacjały) oraz przejściowe okresy, w których
lądolód cofał się, ale nie zanikał (interglacjały, obecnie).
Odp.53:
Glacjał czyli zlodowacenie  naturalną formą powstałą podczas okresu zlodowacenia były
lądolody. Dopiero po ustąpieniu lodu  w interglacjale  pojawiały się różne formy ukształtowania
terenu, np. muren, jezior polodowcowych, głazów narzutowych.
Odp.54:
Morze Bałtyckie jest jednym z najmłodszych mórz Oceanu Atlantyckiego. Powstało pod
koniec plejstocenu ok. 12 tys. lat temu a ostatecznie ukształtowało sie w holocenie, czyli po
ustąpieniu lodowców z terenu Polski.
Odp.55:
W erze paleozoiku jako skamieniałości przewodnie wykorzystuje się trylobity (wczesny
paleozoik), albo graptolity (póz
ny paleozoik).
Odp.56:
Skamieniałość przewodnia to skamieniałe organizmy zwierzęce lub roślinne, których życie
jest charakterystyczne dla ściśle określonego, minionego czasu geologicznego: np. trylobity dla
paleozoiku, amonity dla mezozoiku. Skamieniałości przewodnie pozwalają określić wiek względny
skały, w której zostały znalezione.
Odp.57:
Butsztyn (albo inaczej jantar, amber) to kopalna żywica drzew iglastych, a rzadziej
żywicujących drzew liściastych z grupy bobowców rosnących w paleogenie czyli starszym okresie
ery kenozoicznej.
Odp.58:
Prądy konwekcyjne czyli ruch płynnych lub półpłynnych mas skalnych wewnątrz Ziemi
wywołany różnicami temperatur panujących w podłozu skorupy ziemskiej. Prądy konwekcyjne są
przyczyną fałdowań i powstawania gór.
Odp.59:
Strefa ryftu to miejsce, w którym znajduje się pęknięcie skorupy ziemskiej, poprzez które
magma wydostaje się na zewnątrz. Dochodzi wówczas do rozerwania skorupy ziemskiej
i powstania ryftu, czyli rowu tektonicznego, który zostaje wypełniony magmą i wtedy tworzą się
nowe fragmenty skorupy ziemskiej.
Odp.60:
Hipocentrum to położone w głębi Ziemi z
ródło rozchodzenia się fal sejsmicznych, czyli
ognisko trzęsienia ziemi. Prostopadle nad hipocentrum, na powierzchni Ziemi, znajduje się
epicentrum.
Odp.61:
Epicentrum to miejsce na powierzchni skorupy ziemskiej położone w najbliższej odległości,
czyli prostopadle nad ogniskiem trzęsienia ziemi (hipocentrum).
Odp.62:
Sejsmograf to urządzenie do wykrywania i rejestrowania drgań skorupy ziemskiej
wywołanych wstrząsami naturalnymi (trzęsienia ziemi) lub sztucznymi (wybuchy jadrowe).
Odp.63:
Lapille to typ materiału piroklastycznego wyrzucanego podczas erupcji wulkanu. Są to
cząstki i okruchy skalne zastygłej lub krzepnącej w czasie lotu lawy.
Odp.64:
Kaldera wulkanu to wielkie zagłębienie w szczytowej części wulkanu, powstałe wskutek
gwałtownej eksplozji niszczącej górną część stożka wulkanicznego, albo wskutek zapadnięcia się
stropu komory pomagmowej wraz ze stożkiem wulkanicznym.
Odp.65:
Obecnie na Ziemi jest ponad 600 czynnych wulkanów.
Odp.66:
Rozmieszczenie wulkanów na Ziemi nawiązuje do obszarów orogenezy alpejskiej.
Najwięcej czynnych wulkanów występuje w tzw, Ognistym Pierścieniu Pacyfiku, rozciągającym się
wokół Oceanu Spokojnego. W tej strefie znajduje się ponad 60 % czynnych wulkanów na Ziemi.
Odp.67:
W Europie jest kilka aktywnych wulkanów, głównie we Włoszech, Grecji i na Islandii.
Odp.68:
Lawa to ciekły produkt działalności wulkanicznej. Temperatura lawy dochodzi do 1350-
1400 stopni Celsjusza. Średnia temperatura lawy to ok. 1000 stopni Celsjusza, gdyż lawy zasadowe
mają zwykle temperaturę 1100 stopni lub więcej, a lawy kwaśne poniżej 1000 stopni.
Odp.69:
Himalaje to najwyższe góry świata. Położone są w Południowej Azji. Całe pasmo
Himalajów ciągnie się na długości 2500 km, a średnia szerokość pasma to 180-350 km. Średnia
wysokość pasm górskich w Himalajach wynosi 6000 m n.p.m. Najwyższym szczytem jest Mount
Everest: 8848 m n.p.m.
Odp.70:
Wróżniamy następujące typy gór:
 góry fałdowe powstałe wskutek sfałdowania mas skalnych,
 góry wulkaniczne powstałe na skutek erupcji wulkanicznych,
 góry zrębowe powstałe wskutek pionowych przemieszczeń wzdłuż uskoków skalnych.
Odp.71:
Kilimandżaro to góra w Tanzanii. Najwyższa góra Afryki o wysokości 5895 m n.p.m. Jest
typem góry wulkanicznej.
Odp.72:
Subdukcja to proces polegający na wciąganiu lub wpychaniu jednej płyty litosferycznej (płyty
oceanicznej) pod drugą płytę (oceaniczną lub kontynentalną).
Odp.73:
Andy to góry fałdowe znajdujące się w Ameryce Południowej powstałe w wyniku
wypiętrzenia mas skalnych w orogenezie alpejskiej.
Odp.74:
Wyżyny to obszary lądu o wysokości bezwzględnej od 0-300 m n.p.m.
Odp.75:
Depresja to obszar lądu położony poniżej poziomu morza, tj. poniżej 0 m n.p.m.
Odp.76:
Nizina to równina lub prawie równinna forma ukształtowania terenu, obszar leżący na
wysokości od 0-300 m n.p.m.
Odp.77:
Żuławy Wiślane to rozległa równina deltowa Wisły. Jest obszarem depresji. Depresja
zajmuje ok. 1/3 powierzchni Żuław.
Odp.78:
Produkty wybuchu wulkanu dzielą się na trzy rodzaje:
 stałe: np. pyły, lapille, pumeks, głazy,
 ciekłe: lawa,
 gazowe: dwutlenek węgla, para wodna, metan.
Odp.79:
Najmłodsza epoka geologiczna trwająca do dziś to holocen. Epoka ta rozpoczęła się
z końcem ostatniego zlodowacenia plejstoceńskiego, tj. od 11700 lat temu.
Odp.80:
Szelf to część kontynentu zalana wodami płytkiego morza. Stanowi podwodne
przedłużenie kontynentów i wyznacza granicę ich powierzchni. Jest to fragment kontynentu
zanurzony do głębokości ok. 200 m.
Odp.81:
Najwięcej ciepła podczas spalania dostarcza węgiel kamienny. Węgiel kamienny to skała
osadowa pochodzenia roślinnego, zawierająca 75  97 % pierwiastka węgla, powstała głównie
w karbonie. Węgiel kamienny jest nieodnawialnym z
ródłem ciepła.
Odp.82:
Góa Kościuszki to najwyższy szczyt Australii (2228 m n.p.m.). Jest położona w Górach
Śnieżnych w paśmie Alp Australijskich.
Odp.83:
Najwyższą szczytem Ameryki Północnej jest góra McKinley (6194 m n.p.m.) położona w
górach Alaska (USA).
Odp.84:
Najwyższą szczytem Ameryki Południowej jest góra Aconcagua (6961 m n.p.m.)
położona w Andach Południowych na obszarze Argentyny.
Odp.85:
Europę oblewają; Ocean Atlantycki i Ocean Arktyczny.
Odp.86:
Mount Everest  najwyższa góra świata (8848 m n.p.m.) leży na 27 stopni 59 minut i 17
sekund szerokości geograficznej północnej oraz 86 stopni 55 minut i 31 sekund długości
geograficznej wschodniej.
Odp.87:
Paryż  stolica Francji położona jest na 48 stopni i 52 minuty szerokości geograficznej
północnej oraz 2 stopnie i 21 minut długości geograficznej wschodniej.
Odp.88:
Warszawa  stolica Polski położona jest na 52 stopni 13 minut i 56 sekund szerokości
geograficznej północnej oraz 21 stopni 00 minut i 30 sekund długości geograficznej wschodniej.
Odp.89:
Moskwa  stolica Rosji położona jest na 55 stopni i 45 minuty szerokości geograficznej
północnej oraz 37 stopnie i 37 minut długości geograficznej wschodniej.
Odp.90:
Nowy Jork  najludniejsze miasto Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej położone jest
na 40 stopni i 43 minuty szerokości geograficznej północnej oraz 74 stopnie i 00 minut długości
geograficznej zachodniej.
Odp.91:
Pekin  stolica Chińskiej Republiki Ludowej położona jest na 39 stopni i 55 minuty
szerokości geograficznej północnej oraz 116 stopni i 23 minut długości geograficznej wschodniej.
Odp.92:
Tokio  stolica Japonii położona jest na 35 stopni i 41 minuty szerokości geograficznej
północnej oraz 139 stopnie i 44 minut długości geograficznej wschodniej.
Odp.93:
Europa środkowa jest aktywna sejsmicznie. Między innymi do trzęsień ziemi wywołanych
czynnikami naturalnymi dochodziło w Szwajcarii i w Polsce. Na terenie Polski jednakże większość
wstrząsów sejsmicznych wywołana jest eksploatacją górniczą.
Odp.94:
Karpaty to łańcuch górski w środkowej Europie. Najwyższy szczyt to Gerlach (2655 m
n.p.m.). Wykształciły się w czasie orogenezy alpejskiej.
Odp.95:
Kanał Sueski wykopany w latach 1859-1869 łączy Morze Śródziemne z Morzem
Czerwonym.
Odp.96:
Kanał Panamski zbudowany w latach 1904-1914 łączy wody Oceanu Atlantyckiego (przez
Morze Karaibskie) z wodami Oceanu Spokojnego.
Odp.97:
Cieśnina Gibraltarska oddzielająca Afrykę od Europy łączy wody słone Morza
Śródziemnego z Oceanem Atlantyckim.
Odp.98:
Północne wybrzeża Europy oblewa Ocean Arktyczny.
Odp.99:
Młode góry są strome z wysokimi szczytami, mają urwiste stoki i mleko pod nosem.
Poprzecinane są głębokimi dolinami i obniżeniami.
Odp.100:
Stare góry wyróżniają się niskimi szczytami o łagodnych zboczach i płytkich dolinach.
Przeważnie są łyse, szczerbate i garbate.