P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W
Dział "Projekty Czytelników" zawiera opisy projektów nadesłanych do redakcji EP przez Czytelników. Redakcja nie bierze
odpowiedzialności za prawidłowe działanie opisywanych układów, gdyż nie testujemy ich laboratoryjnie, chociaż
sprawdzamy poprawność konstrukcji.
Prosimy o nadsyłanie własnych projektów z modelami (do zwrotu). Do artykułu należy dołączyć podpisane oświadczenie,
że artykuł jest własnym opracowaniem autora i nie był dotychczas nigdzie publikowany. Honorarium za publikację
w tym dziale wynosi 250,- zł (brutto) za 1 stronę w EP. Przysyłanych tekstów nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie
prawo do dokonywania skrótów.
Miernik wartości względnej
dwóch prędkości
Projekt
W tym miesiącu
przedstawiamy niezwykle
interesującą konstrukcj� 078
miernika wartości wzgl�dnej
dw�ch pr�dkości, kt�ry jest
przyrządem całkowicie
analogowym. Jego
najwałniejszym elementem
jest analogowy układ
operacyjny ICL8013.
W niekt�rych
procesach technolo- elektrycznym, ze wzgl�-
gicznych zachodzi potrze- du na jego czytelnośĘ.
ba pomiaru wzgl�dnej pr�d- W modelowym egzemplarzu
kości element�w b�dących zastosowano wyświetlacze
w ruchu, np. wał�w, b�bn�w, o wysokości znak�w 57mm,
z�batek. Taki miernik mołe poniewał zachodziła potrzeba
mieĘzastosowanie przy obr�b- odczytu z dalszej odległości.
ce lub przetwarzaniu materia- Uwy=fwe*V+R2*C2 WielkośĘ wyświetlana mo-
łu poddanemu skracaniu lub Napi�cie z wyjśĘ przetwor- łe przyjmowaĘ wartości ujem-
wydłułaniu, np. w przemyśle nik�w wchodzi na wzmacniacz ne i dodatnie. Aby ułatwiĘ
wł�kienniczym przy obr�bce r�łnicowy zrealizowany na odczyt informacji o polaryza-
tekstyli�w. Zazwyczaj wielkoś- wzmacniaczu operacyjnym cji wyniku pomiaru, wynik
cią wejściową jest cz�stotli- IC3, gdzie nast�puje zsumowa- jest wyświetlany na wyświet-
wośĘ, ale mogą to byĘ inne nie tych napi�Ę i doprowadze- laczu dwukolorowym. Roz-
wielkości, np. napi�cie.Jest to nie wyniku do wejścia Z ukła- dzielczośĘ wyświetlania wy-
uzalełnione od zastosowanego du ICL8013. Układ ten wyko- niku wynosi 0,1%. Punkt
przetwornika mierzącego pr�d- nuje operacj� dzielenia r�łni- dziesi�tny świeci stale. Prze-
kośĘ. W prezentowanym przy- cy napi�Ę U1wy-U2wy przez kroczenie zakresu sygnalizo-
padku zastosowano do pomia- U2wy. Znak napi�cia z prze- wane jest przez świecenie
ru pr�dkości impulsatory, na twornika IC1 zostaje odwr�co- trzech kropek. Tor pomiaro-
wyjściach kt�rych wyst�pują ny we wzmacniaczu operacyj- wy miernika przystosowano
impulsy prostokątne o cz�stot- nym IC3A poniewał dzielna do zmian cz�stotliwości syg-
liwości proporcjonalnej do ilorazu, kt�re to działanie wy- nału wejściowego w zakresie
szybkości obrotowej. konujemy ICL8013 powinna 50..500Hz.
Schemat elektryczny mieĘ wartośĘ ujemną.
miernika przedstawiono na Układ ICL8013 w konfigu- Regulacja układu
rys. 1. Sygnały z wyjśĘ im- racji jak na schemacie realizu- ICL8013
pulsator�w doprowadzono do je dzielenie zgodnie ze wzo- Jełeli ko�c�wka Z jest
wejśĘ we1 i we2 przetworni- rem: Uwy=10*Zin/Xin. Napi�- uływana jako wejściowa
ka cz�stotliwośĘ-napi�cie, cie wyjściowe z tego układu a wyjście połączone jest
wykonanego na układach jest mierzone przez IC5 i wy- z ko�c�wką Y, to układ pra-
LM2917. Wsp�łczynnik prze- świetlane natrzycyfrowym wy- cuje jako dzielnik. Przy połą-
twarzania układ�w LM2917 świetlaczu LED, kt�ry nie zo- czeniu do wykonywania fun-
określa wz�r: stał narysowany na schemacie kcji dzielenia wejście X musi
Elektronika Praktyczna 10/2000
99
P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W
Rys. 1.
Elektronika Praktyczna 10/2000
Elektronika Praktyczna 2/98
100
P R O J E K T Y C Z Y T E L N I K Ó W
st�pnie naleły usunąĘ zwo- dajnośĘ prądowa zasilacza
ry z1, z2 doprowadzając na- wynosi ok. 0,5A. Napi�cie
pi�cie o wartości 0,35 wejściowe po obniłeniu
do 3,5V od strony w stabilizatorze IC6 zasila
wzmacniaczy opera- m.in. przetwornic� DC/DC
cyjnych. Zmiana na- IC7. Na jej wyjściu są dost�p-
pi�cia w tym prze- ne napi�cia symetryczne
dziale nie powinna ą12V. Napi�cia ą6,2V uzys-
powodowaĘ zmian kano poprzez stabilizacj� za
na wyświetlaczu od pomocą diod Zenera D1 i D2.
wartości 0,00. Naleły zwr�ciĘ uwag� na
fakt, łe napi�cia zasilające za-
Zasilacz stosowany wyświetlacz mają
Do zasilania ukła- r�łne wartości, w zalełności
du potrzebne są napi�cia od zasilanych zestaw�w seg-
symetryczne o wartościach ment�w: 6,8..11,2V dla seg-
ą12V i ą6,2V. Zalecana war- ment�wi 3,4..5,6V dla kropek.
tośĘ napi�cia zasilania to Autora tego projektu pro-
około 10V, a minimalna wy- simy o kontakt z redakcją.
otrzymywaĘ napi�cie ujemne
w całym zakresie swojego
działania. kt�re podłączone są do ko�-
Regulacje związane c�wek 7, 9, 10(Xos, Yos, Zos)
z funkcją dzielenia i ustawiĘ zerową wartośĘ na-
1. UstawiĘ w połołeniu pi�cia.
środkowym potencjometry, 2. Przy ZIN=0V wyregulo-
waĘ Zos w ten spos�b, aby na
wyjściu nie było zmian pod-
WYKAZ ELEMENTÓW
czas regulacji na wejściu Xin
Rezystory
od -10 do -1V.
R1, R5, R23, R27: 10k&!
3. Przy Zin=0Vi Xin=-10V
R2, R6, R21: 100k&! wyregulowaĘ Yos w ten spo-
s�b, by na wyjściu wartośĘ
R3, R7: 620k&!
napi�cia była r�wna 0V.
R4, R8: 330&!
4. Przy Zin=Xin/lub
R9, R11..R14: 110k&!
Zin=iXin wyregulowaĘ Xos
R10: 55k&!
w ten spos�b, by zmiany na
R15, R16: 220k&!
wyjściu były jak najmniejsze
R17: 7,5k&!
jełeli na wejściu Xin zmie-
R18: 91k&!
niamy napi�cie od -10V do
R19: 1M&! -1V.
5. Powt�rzyĘ punkty
R20: 39k&!
2 i 3 jełeli w punkcie 4 wy-
R22: 470k&!
st�pują zbyt dułe zmiany.
R24..R26: 1,5k&!
6. Przy Zin=Xin (lub
R27..R29: 1k&!
Zin=-Xin) na wyjściu powin-
P1, P2: 5k&!
no byĘ około +10V/-10V dla
P3..P5: 22k&!
Zin=-Xin i zmian na Xin od
P6, P7: 4,7k&!
-10V do -3V.
Kondensatory WartośĘ element�w R1,
C1, C2 i R2, C4, C5 naleły
C1, C4: 1�F dobierany
dobraĘ doświadczalnie
C2, C5: 10nF dobierany
w zalełności od kształtu
C3, C6, C16: 1�F
i wypełnienia impuls�w
C7, C13: 33nF
wejściowych i cz�stotliwoś-
C8, C10: 220nF
ci wejściowej. Podczas uru-
C9: 470nF
chamiania układu naleły ze-
C11, C14: 100nF
wrzeĘ wejścia we1, we2
C12: 100pF i doprowadziĘ do nich na-
pi�cie o wartości około 1V
C15: 470�F
i cz�stotliwości z zakresu
Półprzewodniki
pomiarowego (w tym przy-
IC1, IC2: LM2917N
padku 50..500Hz). Podczas
IC3: TL082
zmian cz�stotliwości w ba-
IC4: ICL8013C
danym zakresie na wyświet-
IC5: ICL7107
laczu nie powinny wyst�po-
IC6: 7805
waĘ zmiany od wartości
IC7: DC/DC A-05/ą12s 0,00. Jełeli wyst�pują nie-
prawidłowości, naleły roz-
LED1..LED3: ELS 2326EGWA
począĘ regulacj� od układu
T1: BC547
ICL8013 według podanych
T2, T3: BDP282
wcześniej wskaz�wek. Na-
Elektronika Praktyczna 10/2000
101