Miesięcznik PSZCZELARSTWO - artykuły Page 1 of 3
::: MENU :::
Dr Piotr Semkiw, dr Piotr Skubida
STRONA GA
ÓWNA
Oddział Pszczelnictwa ISiK w Puławach
[e-mail]
ARTYKUA
Y
JAK KUPIĆ?
OGA
OSZENIA
Skuteczność warroabójcza preparatu Api Life
FORUM
Var® w badaniach terenowych
Problemy z występowaniem oporności Varroa destructor na syntetyczne akarycydy i
potrzeba eliminacji z produktów pszczelich  cię\
kiej chemii , sprawiajÄ…, \
e wśród pszczelarzy
rośnie zainteresowanie alternatywnymi metodami zwalczania tego paso\
yta. W Polsce z roku
na rok systematycznie przybywa pasiek, w których oprócz Biowaru, Baywarolu czy
Apiwarolu do walki z warrozą wykorzystuje się kwasy organiczne (mrówkowy czy
szczawiowy) bÄ…dz
środki, w których substancją aktywną są olejki eteryczne. Na ograniczanie
populacji warrozy w rodzinach pszczelich wyłącznie za pomocą preparatów na bazie
naturalnych substancji  skazani sÄ… pszczelarze prowadzÄ…cy pasieki ekologiczne.
Chocia\
w prasie zagranicznej znajduje się dosyć du\
o informacji na temat skuteczności
alternatywnych środków warroabójczych, to krajowe doniesienia dotyczące tych zagadnień
są dość ubogie, a szczególnie w wypadku wykorzystania do walki z warrozą preparatów
zawierających olejki eteryczne. Mamy więc mało danych dotyczą- cych mo\
liwości ich
zastosowania w naszych warunkach klimatyczno-po\
ytkowych, co prawdopodobnie w
znacznym stopniu ogranicza u\
ycie tych preparatów w terenie. Ponadto wielu pszczelarzy,
nie znając tych alternatywnych środków i mo\
liwości, jakie wynikają z ich u\
ycia,
niepotrzebnie kwestionuje ich wartość. Nieliczne bowiem wady tych naturalnych substancji,
których wyeliminowanie lub ograniczenie te\
jest mo\
liwe, pozwalają wystawić im
pozytywnÄ… notÄ™ w zwalczaniu warrozy. Wa\
ne jest, \
e środki te stwarzają mo\
liwości do
opracowania zintegrowanego - całorocznego modelu regulowania poziomu występowania
paso\
yta V. destructor w rodzinach pszczelich przy wydatnym ograniczeniu u\
ywania
syntetycznych akarycydów.
W ostatnich latach nowym środkiem do walki z warrozą jest Api Life Var. Podawany jest on
do rodziny pszczelej w formie płytek nasączonych olejkami eterycznymi. Preparat działa
przez kontakt pszczół z powierzchnią płytki oraz przez odparowanie z niej substancji lotnych.
Jedną z substancji czynnych Api Life Varu jest tymol - naturalna substancja eteryczna, która
poza właściwościami roztoczobójczymi wykazuje właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze.
Poniewa\
tymol nie działa toksycznie na pszczoły, nie powoduje ska\
enia środowiska
wewnętrznego ula i produktów pasiecznych, dlatego nie ma zalecanego okresu karencji po
jego zastosowaniu. Aczkolwiek nie nale\
y stosować Api Life Varu w momencie występowania
po\
ytku towarowego lub bezpośrednio przed nim, ze względu na bardzo intensywny zapach
substancji czynnych, które mogą przeniknąć do miodu, co niewątpliwie zepsuje jego bukiet i
smak. Poza tymolem (74,08 g) w skład preparatu wchodzą olejek eukaliptusowy (16,0 g),
kamfora (3,7 g) i mentol (3,7 g). Jedno opakowanie środka zawiera dwie płytki.
IstniejÄ… dwie metody aplikacji preparatu:
według pierwszej, do ka\
dego ula nale\
y wło\
yć po jednej płytce 3-4 razy w
odstępach 7-10 dni; po otwarciu opakowania (zawartość: 2 płytki) nale\
y jednÄ…
płytkę podzielić na 3-4 części i uło\
yć je na ramkach gniazdowych (beleczki
międzyramkowe powinny być usunięte, \
eby zapewnić swobodną cyrkulację
substancji lotnych pomiędzy plastrami);
druga metoda proponuje w zale\
ności od siły rodzin dwie drogi postępowania; w
rodzinach obsiadających jeden korpus płytkę nale\
y podzielić na dwie części i
umieścić po przekątnej, w przeciwległych naro\
nikach ula; po upływie 14 dni nale\
y
zastosować drugą płytkę tak\
e podzieloną na dwie części, ale w dwóch pozostałych
naro\
nikach; w rodzinach obsiadających dwa korpusy na górnym korpusie nale\
y
umieścić w przeciwległych naro\
nikach dwie płytki preparatu (czyli zawartość
opakowania), a po upływie 14 dni konieczne jest podanie kolejnych dwóch płytek
środka.
http://www.miesiecznik-pszczelarstwo.pl/artykuly/2009_21/artykul_2009_21.html 2010-01-12
Miesięcznik PSZCZELARSTWO - artykuły Page 2 of 3
Zaleca się podło\
yć pod pÅ‚ytki preparatu metalowÄ… siatkÄ™ o wymiarach 10×6 cm, aby
zabezpieczyć je przed zgryzaniem. Wskazane jest zastosowanie płytek Api Life Var w okresie
po ostatnim miodobraniu, przy temperaturze zewnętrznej powy\
ej 18°C. W czasie upalnej
pogody przy temperaturze powy\
ej 30°C sugeruje siÄ™, aby przyzwyczaić pszczoÅ‚y do
zapachu leku przez umieszczenie kawałka płytki w ulu na jeden dzień przed rozpoczęciem
leczenia. Nale\
y nie dopuszczać do występowania rabunków w trakcie stosowania Api Life
Varu. Nale\
y utrzymywać w pasiece tylko silne rodziny, nie stosować leku w razie
wystÄ…pienia rabunku. PÅ‚ytki nale\
y umieszczać w ulu wcześnie rano lub przed zachodem
słońca. Wa\
ne jest, aby rodzina pszczela w trakcie stosowania preparatu była częściowo
zaopatrzona w pokarm, bo dokarmianie rodzin w trakcie leczenia prowadzi do występowania
rabunków w pasiece.
Sposób umieszczenia preparatu w ulu. Wskazane jest, aby na czas zabiegu usunąć beleczki
międzyramkowe, a pod płytki podło\
yć metalową siatkę.
Ocenę skuteczności warroabójczej preparatu Api Life Var przeprowadzono w 2008 r. w
pasiece ekologicznej Zakładu Technologii Pasiecznych znajdującej się w Poleskim Parku
Narodowym (woj. lubelskie). Doświadczenie przeprowadzono na 19 rodzinach pszczelich. W
tym czasie gniazda zostały ju\
uło\
one do zimowania, a średnia liczba plastrów obsiadanych
przez pszczoły na czarno wynosiła 7,3.
Zalecane metody stosowania preparatu dosyć się ró\
nią i dlatego trudno jest ocenić, który
sposób postępowania jest korzystniejszy. Z tego powodu podanie preparatu zostało
nieznacznie zmodyfikowane w stosunku do zaleceń. W pierwszym etapie (29.07.2008)
zastosowano środek w wy\
szym stÄ™\
eniu, tzn. dwie płytki (1 opakowanie) na 14 dni, a po
upływie tego okresu w ka\
dej rodzinie pszczelej zastosowano po jednej płytce, która została
podzielona na dwie części (12.08.2008). Na ka\
dÄ… leczonÄ… rodzinÄ™ przeznaczono w ten
sposób po trzy płytki preparatu (1,5 opakowania), a długość okresu leczenia rodzin wyniosła
21 dni (od 29.07 do 19.08. 2008), co jest zgodne z cyklem rozwojowym pszczół i pozwala,
aby w momencie wygryzania się kolejnych pokoleń, mo\
liwy był ich kontakt z preparatem.
Osyp paso\
ytów liczono dwukrotnie - w 14. i 21. dniu od zastosowania środka. Skuteczność
Api Life Varu w zwalczaniu warrozy sprawdzono poprzez kontrolne zastosowanie 3,2%
roztworu kwasu szczawiowego. Zabieg został przeprowadzony 29.10.2008 roku, a liczenie
spadłych paso\
ytów wykonano 14 dni póz
niej. W ka\
dą uliczkę obsiadaną przez pszczoły
zaaplikowano po 5 ml roztworu, średnio od 30 do 40 ml na ka\
dą rodzinę. Skuteczność
działania obliczono dla dwóch i trzech płytek preparatu, w naszym przypadku dla okresu
leczenia wynoszÄ…cego odpowiednio: 14 i 21 dni.
W ciągu pierwszych 14 dni od podania preparatu, średnio we wszystkich rodzinach osypało
siÄ™ ponad 950 paso\
ytów Varroa destructor (od 207 do 3163 sztuk), a w trakcie całego
zabiegu, czyli po 21 dniach, osypało się średnio ponad 1000 roztoczy (od 223 do 3234 sztuk)
- tab. 1. Skuteczność warroabójcza Api Life Varu pozwoliła na usunięcie w ciągu pierwszych
dwóch tygodni średnio około 94% paso\
ytów, które udało się zniszczyć za pomocą tego
preparatu w trakcie całego zabiegu. Wskazuje to na bardzo wysoką dynamikę działania w
początkowym okresie stosowania środka.
Po zastosowaniu środka kontrolnego, jakim był 3,2% roztwór kwasu szczawiowego, osypało
się średnio około 72 szt. Varroa (od 3 do 373). Wyliczona na tej podstawie skuteczność
preparatu Api Life Var dla całego zabiegu wyniosła ponad 90%, w zakresie od 60,6 do 98,9%
(tab. 2). Jednak zastosowanie tylko dwóch płytek preparatu przez 14 dni pozwoliło usunąć
ponad 85% całkowitej liczby paso\
ytów Varroa destructor.
http://www.miesiecznik-pszczelarstwo.pl/artykuly/2009_21/artykul_2009_21.html 2010-01-12
Miesięcznik PSZCZELARSTWO - artykuły Page 3 of 3
Tabela 1. Nasilenie inwazji Varroa descructor w rodzinach pszczelich oraz osyp paso\
ytów w
trakcie kolejnych zabiegów.
Siła Osyp paso\
ytów Osyp paso\
ytów Osyp paso\
ytów Osyp paso\
ytów
Zakres rodzin V.d. od 1 do 14 V.d. od 14 do 21 V.d. w trakcie V.d. po kwasie
(n=19) dnia zabiegu dnia zabiegu całego zabiegu szczawiowym
Minimum 6 207 10 223 3
Maksimum 8 3163 218 3234 373
Åšrednio 7,3 952 53 1005 72,4
Tabela 2. Skutecznośc Api Life Var w zale\
ności od ilości podanych płytek.
Skuteczność ALV przy zastosowaniu 2 Skuteczność ALV przy zastosowaniu 3
Zakres
płytek (%) płytek (%)
Minimum 56,3 60,6
Maksimum 96,4 98,9
Åšrednio 85,5 90,8
Wa\
nym czynnikiem wpływającym na skuteczność preparatu jest temperatura panująca w
czasie trwania zabiegu. Dane na ulotce podkreślają, \
e wskazane jest, aby średnia
temperatura wynosiła powy\
ej 18°C. Wynika to z faktu, \
e jej wy\
sze wartości korzystnie
wpływają na sublimację olejków eterycznych z preparatu, a co za tym idzie na skuteczność
ALV. W okresie trwania naszego doświadczenia średnia temperatura powietrza określona
przez stacjÄ™ meteorologicznÄ… we WÅ‚odawie (okoÅ‚o 30 km od pasieki) wyniosÅ‚a okoÅ‚o 19°C.
Zatem zostały spełnione optymalne warunki dla dobrej skuteczności preparatu. Mo\
na
byłoby się zastanawiać o ile zwiększyłaby się skuteczność ALV przy zastosowaniu kolejnej
płytki i przedłu\
eniu czasu trwania zabiegu do 4 tygodni. Prawdopodobnie efekt
warroabójczy zwiększyłby się do ponad 95% skuteczności - poziomu podawanego dla tego
środka przez Imdorfa i Bogdanova (1995). Jednak w naszych warunkach przedłu\
enie
zabiegu zwalczania warrozy za pomocą ALV nie było mo\
liwe ze względu na konieczność
terminowego uzupełnienia zapasów cukrowych w rodzinach pszczelich.
Wielu pszczelarzy obawia siÄ™, \
e stosowanie preparatów na bazie olejków eterycznych
spowoduje występowanie pozostałości (w szczególności tymolu) w miodzie na poziomie
wyczuwalnym przez konsumentów. Aby wyjaśnić te obawy mo\
na przytoczyć szwajcarskie
doniesienia, które podają \
e coroczne (od 1 do 5 sezonów) 8-tygodniowe stosowanie Api Life
Var w okresie letnio-jesiennym spowoduje koncentrację tymolu w próbkach miodu na
średnim poziomie około 0,16 mg/kg, natomiast wyczuwalny przez konsumentów poziom
tymolu wynosi 1,1 mg/kg, a więc jest ponad kilkakrotnie wy\
szy.
Wykonanie: Michał Skrzypiński
http://www.miesiecznik-pszczelarstwo.pl/artykuly/2009_21/artykul_2009_21.html 2010-01-12