ĆW 6 ROZWÓJ ZARODKOWY ŻABY

Rana esculenta - ż. Wodna

Temporaria - trawna

Arvalis - moczarowa

• wodno-lądowy tryb życia

• zapłodnienie zewnętrzne; skrzek polewany spermą

• rozwój płaza w wodzie

• pierwsze 6 dni w osłonach jajowych (błona żółtkowa i osłonka galaretowata)

• kijanka 70 dni metamorfoza; odrzucenie ogona; płuca; kończyny

• traszka i salamandra - płazy ogoniaste

• Xenopus leavis - żaba modelowa

• Skrzek - zlepione oocyty - pigment, osłonka galaretowata

• Przed zapłodnienieniem pigment w różnym miejscu; po zapłodnieniu oocyt pigmentem ku górze

• Od 75 do 90 dnia metamorfoza w młodą żabę

• Zapłodnienie na biegunie animalnym

• Aktywacja jaja; zakończenie mejozy; przedjądrza; blok przeciwko polispermii (szybki)

• Degradacja błony komórkowej; następny blok (wolny) pod błoną kom. są ziarna korowe pęcherzyki z enzymami na skutek zapłodnienia fuzja ziaren korowych z błoną pęcherzyka i enzymy modyfikują błonę oocytu i staje się ona nieprzepuszczalna dla plemników

• Odległość między błoną plazmatyczyną i żółtkową powiększa się ; oocyt może się obracać; cięższy biegun opada na dół a pigment idzie ku górze

• Oocyt po zapłodnieniu; pigment na górze; szary półksiężyc (ważne!!!) wyznacza on stronę grzbietową

• Szary półksieżyc - powstaje przez obrót korteksu o 30 stopni w kierunku wniknięcia plemnika

• Przemieszczanie się białek indukcyjnych indukujących tworzenie mezodermy osiowej - przyszłej struny grzbietowej centrum Nieukoopa - miejsce w którym są białka indukcyjne

• Powstanie szarego półksiężyca

Bruzdkowanie blastula i gastrula

Neurulacja pączek ogonowy 9 2 dni przed utworeniem kijanki; zarys zawiązka ogona i serce) powstanie zależne od temperatury. W 18 stopnia

Bruzdkowanie 24-26 h

Gastrulacja 24 h

Neurulacja 24

Stadium pączka ogonowego 24

Przekształcanie w kijankę 48

Bruzdkowanie - całkowite, nierównomierne, bo żółtko... im więcej żółtka tym wolniej

• 1 ,2 , 3 bruzda podziałowa... 4 blastomery - makromery - wolniej a mikromery szybciej się dzielą

• morula do 64 blastomerów

• 128 blastomerów blastula , w środku jama blastocel zarys blastocelu od 7 podziału

• 12- nasty - włączaj się geny zarodkowe; krytyczny; długa faza G1; stadium średniej blastuli

• kolejne podziały blastula - kilkanaście tys.

• Późna blastula

3 obszary zdeterminowania:

dach blastuli - ektoderma

kom. wegetatywne - endoderma

strefa brzeżna - mezoderma

Jeżeli wytniemy strefę brzeżną i położymy dach na komórkach wegetatywnych to dach wytworzy się w mezodermę

>> endoderma wysyła czynniki indukujące w przyległej strefie powstawanie mezodermy (czynnik komórek wegentatywnych)

>> centrum Nieukoopa najwięcej czynników powodujących powstawanie mezodermy osiowej

>> w pozostałym rozmieszczenie - ekto, meso, endo

Gastrulacja

• mapa presumptywna

• start gastrulacji w części wegentatywnej powstaje wpuklenie pragęba

• szary półksiężyc pod nim wpuklenie; kom. wegetatywne przekształcanie w komórki butelkowe; wchodzą w część blastocelu i ciągną za sobą komórki szarego półksiężcya i zawijaja się, powstaje nowa jama (prajelito) wydłuża się

• mezoderma osiowa najpierw wchodzi i osadza się nad pragębą to jest to warga pragęby grzbietowa pierwsza podczas gastrulacji

• pragęba poszerza się

• pierścień pragęby przez który wpuklają się komórki

• zanikający biegun wegetatywny

• wpuklanie połączone z obrastaniem przez ektodermę w czasie zamykania pragęby

• mezoderma wpuklana do środka do linii inwaginacji

• mecoerma osiowa, przyosiowa i boczna

• prajelito obrośnięte endodermą ; pod koniec gastrulacji endoderma obrasta ku górze

• pas nierówny i mezoderma musi obrosnąć cały zarodek w kierunku brzusznym

• tył ciała tam gdzie zamyka się mezoderma

• zarodek zmienia kształt

• mezoderma osiowa cewka nerwowa

Indukcja embrionalna:

• spolaryzowane rozmieszczenie matczynych determinantów

• obrót korteksu po wniknięciu plemnika powoduje spolaryzowane gromadzenie B-kateniny - centrum Nieukoopa

• gradient białek nadal w endodermie - indukcja mezodermy

• centrum Nieukoopa- ustanawia organizator Spemana (mezoderma osiowa)

• organizator indukuje cewkę nerwową

Neurulacja

• tworzy się płat nerwowy i 2 fałdy nerwowe tuż nad struną i zamykają się

• struna indukuje obszary mezodermalne somity tworzy po 2 stronach struny listek trzewny i ścienny

• somity skóra właściwa dermotomy

• miotomy

• sklerotomy- szkielet

• mezoderma ścienna- szkielet kończyn

• mezoderma trzewna - układ krwionośny i serce

• endoderma wyściółka jelita; gardziel, zawiązek wątroby,płuca, tarczyce, i to pączek ogonowy

• powstanie grzebienia nerwowego

• jak zamykają się fałdy w cewkę to komórki odrywają się i spływają i mogą tworzyć np. trzewioczaszkę; w tułowiu zwoje nerwowe

• rozwija się głowa pęcherzyki oczny i uszny

• łuki skrzelowe z grzebienia nerwowego

U innych żab pas mezodermalny

U X. Leavis mezoderma w środku przykryta endodermą konsekwencje tylko na początku;;> komórki butelkowe ciągną kom. z wargi grzbietowej endoderma od razu obrasta prajelito

• powstanie oka układ nerwowy indukuje w ektodermie powstanie soczewki

• pęcherzyki oczne indukują powstanie plakody (zawiązku) i wpuklenie; plakoda do środka i przekształca się w soczewkę

• naczyniówka i rogówka z mezodermy

serce z mezodermy; pod gardzielą

-fałdują się 2 listki mezoderma trzewna tworzy mięsień i mezoderma ścienna tworzy osierdzie.

wsierdzie mięścień sercowy osierdzie

---