Scenariusz zajęć profilaktycznych z elementami socjoterapii dla młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej.

Temat: Szacunek dla siebie i innych

Cele:

• Rozwój samodzielności,

• Budowanie umiejętności dokonywania prawidłowych wyborów,

• Zmiana stereotypów,

• Wzmocnienie szacunku do własnego ciała.

Materiały dydaktyczne

• Kolorowe czasopisma

• Nożyczki, klej

• Duże arkusze szarego papieru

• Długa żywa róża

• Załączniki

Czas trwania: 2 godziny dydaktyczne

Przebieg zajęć:

Na wstępie prowadzący przedstawia młodzieży temat spotkania i krótko opowiada, jak będzie ono przebiegać.

Idealny mężczyzna, idealna kobieta?

Prowadzący prosi uczestników, aby przejrzeli kolorowe czasopisma i wybrali z nich ilustracje pokazujące, jak powinien wyglądać i żyć „idealny mężczyzna”, a jak „idealna kobieta”. Prosi o wycięcie takich obrazków. Z całości wykonywany jest grupowy collage.

Następnie prowadzący zachęca młodzież do dyskusji na temat wizerunków kobiety i mężczyzny, zawartych w wykonanych collage'ach. Uczestnicy odpowiadają na pytanie, czy są one realistyczne i możliwe do osiągnięcia przez „normalnych”, zwykłych ludzi?

W tym miejscu należy uczestnikom wyjaśnić słowo „stereotyp”, a następnie wspólnie poszukać stereotypów związanych z pełnieniem ról męskich i kobiecych, ukrytych w wizerunkach lansowanych przez czasopisma i inne środki masowego przekazu.

Następnie prowadzący proponuje, by każdy wskazał jakiegoś dorosłego, którego lubi i szanuje oraz by sprawdził, na ile wizerunek tej osoby pasuje, a czym różni się on od lansowanego „ideału”. Warto także, by każdy uczestnik spotkania wskazał kilka rzeczy, które lubi i robi, pomimo, że na ogół uważa się je za przypisane przeciwnej płci.

Zabawa w „Zabójcę”

Uczestnicy staja w kręgu. Jedna z osób wychodzi za drzwi - po powrocie będzie pełnić rolę detektywa. Kiedy jej nie ma, prowadzący spośród pozostałych członków grupy wybiera jedna osobę, która będzie tzw. „zabójcą”. Zabójca ma za zadanie wyeliminowanie z gry wszystkich jej uczestników poprzez np. mrugnięcie okiem. Wówczas wyeliminowany zawodnik kuca i mówi głośno „jestem zabity”. Detektyw, który wraca, ma za zadanie wykryć cichego „zabójcę”. Można wtedy zamienić role.

Dlaczego ludzie nie szanują swego ciała?

„Burza mózgów” na temat przyczyn prostytuowania się przez młodzież. Grupa wspólnie tworzy listę powodów, które mogą sprawić, że nieletni wchodzą w proceder prostytucji. Następnie prowadzący omawia problem i wybiera do kolejnego ćwiczenia ochotnika - chłopca.

Prowadzący pokazuje uczestnikom zajęć żywy kwiat róży i wszyscy głośno oceniają jego piękno.

Następnie prowadzący wręcza kwiat ochotnikowi i prosi go, aby rozebrał kwiat z płatków. Chłopiec odrywa po kolei płatki róży, po czym cała grupa ocenia walory róży bez płatków. Prowadzący prosi ochotnika, aby teraz ubrał różę w płatki.

Podsumowując ćwiczenie prowadzący podejmuje z młodzieżą dyskusję o prawdziwym pięknie człowieka, o wartościach wewnętrznych, o tym, że nie należy wszystkiego od razu odkrywać. Róża straciła swoje piękno bezpowrotnie i człowiek też musi chronić swoje.

Wierzba” - zabawa wzmacniająca zaufanie w grupie

Wszyscy uczestnicy stoją w kręgu zacieśniając go jak najbardziej. Do środka wchodzi jedna z osób, która krzyżuje ręce na klatce piersiowej, zamyka oczy i opierając się jedynie na stopach o podłogę poddaje się działaniom grupy. Uczestnicy przekazują sobie z rąk do rąk nieważkiego kolegę/ koleżankę dbając, żeby nie stała mu/ jej się żadna krzywda. W efekcie osoba ta faluje jak wierzba na wietrze.

Odgrywanie scenek

Prowadzący dzieli grupę na trzy zespoły /np. przez odliczanie lub ciągnięcie losów/, po czym wręcza każdej grupie kartkę z opisem scenki do przygotowania - załącznik nr 3.

Po około 10 minutach każdy zespół odgrywa przygotowaną przez siebie scenkę, której czas trwania nie powinien być dłuższy niż 5 minut.

W podsumowaniu zadania młodzież uczestniczy w dyskusji, odpowiadając na następujące pytania:

• Czy trudno było wcielić się w odgrywane postacie?

• Czy postacie te były na kimś wzorowane?

• Dlaczego ich zachowanie było takie, a nie inne?

• Czy takie sytuacje maja miejsce w życiu codziennym?

Podsumowanie zajęć

Każdy z uczestników otrzymuje kartę podsumowującą zajęcia i wypełnia ja kończąc zdania - załącznik nr 2

Opracowała:

Elżbieta Róg

Załącznik 2

Najbardziej podobało mi się ćwiczenie…………………………………………………………

Najmniej podobało mi się ćwiczenie……………………………………………………………

Zamierzam wykorzystać………………………………………………………………………..

Dowiedziałem się, że……………………………………………………………………………

Podobało mi się…………………………………………………………………………………

Po wykonaniu ćwiczenia……………………….. czuje się…………………………………….

Myślę, że nasza grupa………………………………………………………………………….

Załącznik 3

SCENKA 1

Do siedzących na przystanku autobusowym dwóch dziewcząt podjeżdża samochód. Kierowca składa propozycje seksu za pieniądze.

SCENKA 2

Andrzej namawia Jarka, aby poszedł z nim do jednego dorosłego mężczyzny, który dobrze płaci za możliwość dotykania jego ciała.

SCENKA 3

Zbyszek /chłopak z liceum/ proponuje Kasi z II klasy gimnazjum seks za pieniądze za swoimi kolegami.

Załącznik 1

Prostytucja - definicja

Prostytucja - sprzedaż usług seksualnych (głównie: odbywanie stosunków płciowych) za pieniądze lub inne korzyści. Osoba oferująca usługi seksualne nazywana jest prostytutką; termin ten odnosi się również do mężczyzn - "męska prostytutka".

Prostytucja jest poważnym problemem społecznym. Jej rozmiar oraz znaczenie dla spójności społeczeństwa został zauważony w trakcie dokonującej się w Polsce transformacji ustrojowej po roku 1998. Wcześniej zjawisko to nie wzbudzało szczególnego zainteresowania środowisk naukowych, jak również było świadomie ukrywane przez tamtejsze władze. Prostytucja zwykle traktowana jest jak jeden z przejawów patologii społecznej, przy czym głównymi kryteriami zaliczenia jej do kategorii zachowań dewiacyjnych są związki z przestępczością i nadużywaniem alkoholu i narkotyków. Zjawisko to uwarunkowane jest różnorodnymi czynnikami: społecznymi, ekonomicznymi, kulturowymi i fizjologicznymi.
Dziś prostytucja spostrzegana jest w wielu aspektach: społecznym, psychologicznym i medycznym

Prostytucja w prawie polskim

Stosunek prawodawstwa do prostytucji przez wieki był i jest rozmaity: w wielu krajach jest to działalność nielegalna, w innych jest legalna. W Polsce uprawianie prostytucji (własnej) i czerpanie z tego tytułu korzyści materialnych nie jest nielegalne - ustawodawca przyjął założenie, że seksualność nie może być przedmiotem umowy cywilnoprawnej. Z tego powodu w Polsce używa się określenia agencja towarzyska, tzn. oferująca (płatne) usługi towarzyskie - za czynności seksualne nie można bowiem legalnie żądać zapłaty. Natomiast w Niemczech nieprzymuszona prostytucja jest legalną działalnością noszącą miano zawodu.

Choć sama prostytucja nie jest zabroniona przez polskie prawo, to z jej zjawiskiem związane są czyny zabronione, takie jak stręczycielstwo, sutenerstwo i kuplerstwo. Według badań policji zatrważający jest fakt handlu ludźmi i niewolnictwa, szczególnie młodymi kobietami ze Wschodu (również z Polski), które przymuszane są do pracy w agencjach towarzyskich. Takie praktyki łamią konstytucyjne prawo wolności osobistej i grożą za to surowe kary pozbawienia wolności.

Słowo prostytucja ma też znaczenie przenośne i oznacza działania sprzeczne z moralnością lub przyjętymi zasadami postępowania, wykonywane z pełną świadomością za pieniądze lub inne korzyści materialne i w Polsce kojarzone jest z tzw. "szarą strefą".

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553

Rozdział XXV - Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności

Art. 203.
Kto, przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub wykorzystując stosunek zależności lub krytyczne położenie, doprowadza inną osobę do uprawiania prostytucji, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 204.
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłania inną osobę do uprawiania prostytucji lub jej to ułatwia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Karze określonej w § 1 podlega, kto czerpie korzyści majątkowe z uprawiania prostytucji przez inną osobę.
§ 3. Jeżeli osoba określona w § 1 lub 2 jest małoletnim, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega, kto zwabia lub uprowadza inną osobę w celu uprawiania prostytucji za granicą.

Prostytucja nieletnich w Polsce jest zabroniona.

Rodzaje prostytucji

• prostytucja dobrowolna - gdzie człowiek dokonuje „racjonalnego wyboru” i świadomie decyduje się na uprawianie tego procederu.

• prostytucja wymuszona - gdy osoba jest skłaniana do prostytucji przemocą (np. ofiara handlu ludźmi)

Miejsce i sposoby działania osób zajmujących się prostytucją

• kluby nocne

• agencje towarzyskie

• bezpośrednio na ulicy

• umieszczenie ogłoszenia w prasie, w Internecie

• polecenie przez inne osoby

Główne przyczyny prostytucji

• niski status osób prostytuujących się

• chęć podniesienia standardu własnego życia

• zła atmosfera wychowawcza w domu/najbliższym otoczeniu

• chęć zaimponowania innym

• wczesne rozpoczęcie życia seksualnego z przygodnymi partnerami

• rozchwianie systemu wartości

• chęć łatwego (pozornie) zarobku

• przymuszanie przez inne osoby

Szybki zysk

Prostytucja we współczesnym świecie postrzegana jest nie tylko jako swoista ostateczność, na która decydują się osoby, które znalazły się w skrajnie ubogiej i trudnej sytuacji życiowej, lecz również jako pozornie łatwa i mało męcząca forma zarobku. Prostytucja staje się zatem sposobem na szybkie i skuteczne pozyskiwanie środków niezbędnych do życia oraz do realizowania swoich aspiracji. Jest to podejście bardzo uproszczone i niebezpieczne, gdyż osoba decydująca się na wejście w ten proceder nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji swojego czynu. Warto uświadomić ludziom, jakie skutki mogą wiązać się z wejściem w proceder prostytucji - jest to szczególnie istotne w przypadku nastolatków, młodych osób, które dopiero kształtują swój charakter i system wartości i mogą postrzegać prostytucję przez pryzmat doraźnych korzyści, nie zdając sobie sprawy z zagrożeń związanych z tym procederem.

Zmiany - nie zawsze z pobudek finansowych

Wbrew powszechnym stereotypom, wśród osób uprawiających prostytucję znajdują się osoby pochodzące z rodzin o różnym statusie ekonomiczno- społecznym, zróżnicowanym poziomie wykształcenia, różnych wyznań i narodowości. Często osoby wykształcone, biegle władające językami obcymi, zamężne lub żonate, wychowujące dzieci. To, różni prostytucję lat 60-tych, 70-tych od prostytucji współczesnej, to fakt, że większość osób świadczących usługi seksualne pochodziła ze środowisk patologicznych. Obecnie wiele prostytutek obu płci wywodzi się z tzw. „dobrych rodzin”. Należy więc pamiętać, że osoba prostytuująca się wcale nie musi wywodzić się z rodziny patologicznej! Jedynie, co łączy prostytucje kiedyś i dziś, to uprawianie seksu w celu osiągnięcia korzyści materialnych lub niematerialnych.

Stan obecny

Prawie 2/3 osób świadczących usługi seksualne traktuje je jako zajęcie tymczasowe, którego głównym celem jest zdobycie środków finansowych, wyjście z bieżących kłopotów, bądź uzbieranie pieniędzy na inne cele. Co czwarta kobieta świadcząca usługi seksualne pracuje w swojej „profesji” wyłącznie dlatego, że jest to jedyny sposób zdobycia pieniędzy na utrzymanie. Tylko dla kilku procent (4%) prostytucja traktowana jest jako stałe zajęcie i osoby te chciałyby ja wykonywać możliwie długo.

Główne konsekwencje prostytuowania się

• ryzyko zarażenia się wirusem HIV oraz chorobami przenoszonymi drogą płciową

• problemy psychiczne związane z wewnętrznym zagubieniem, zaburzeniami hierarchii wartości

• utrata szacunku do samego siebie

• utrata prawidłowych relacji z rodziną, problemy związane z założeniem własnej rodziny

• zwiększona podatność na uzależnienia

Organizacje starające się pomóc osobom prostytuującym

• „La Strada” Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu, adres polskiej fundacji www.strada.org.pl

• Program „Stacja” - zintegrowana pomoc w zapobieganiu i wychodzeniu z prostytucji dziecięcej oraz młodzieżowej www.stacja.org.pl

• Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny www.federa.org.pl

• Women Hurt In Systems of Prostitution Engaged In Revolt (WHISPER ) - organizacja założona przez byłe prostytutki

• Prostituton Groups - organizacja działająca w Szwecji dążąca do ograniczenia prostytucji

• Eaves Housing for POPPY Project - organizacja brytyjska, www.eaves4women.co.uk

24 Hour HOTLINE: [phone] telefon zaufania dla ofiar handlu ludźmi, E-mail: [e-mail]

---