Prawa i obowiązki pracownika
Art. 210, 211, 212 Kodeksu pracy
W przypadku, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, powiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Jeśli to powstrzymanie się nie usuwa zagrożenia pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, powiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia, pracownik ma prawo do wynagrodzenia.
Pracownik ma także prawo do powstrzymania się od wykonywania pracy (po uprzednim powiadomieniu o tym pracodawcy), jeśli praca, jaką wykonuje wymaga szczególnej sprawności psychofizycznej, a jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania tej pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób - w takim przypadku nie zachowuje on jednak prawa do wynagrodzenia.
Trzeba zaznaczyć, że w ww sytuacjach powstrzymanie się od pracy wymaga wyłącznie powiadomienia przełożonego, a nie uzyskania jego zgody.
Wszystkie opisane wyżej uprawnienia nie przysługują jednak pracownikom, których obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.
Rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej zostały ujęte w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej, Dz. U. Nr 62, poz. 287.
Podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Obejmuje on wszystkich pracowników, bez względu na to jaką funkcję pełnią oni w zakładzie pracy.
W szczególności pracownik jest zobowiązany:
znać przepisy i zasady bhp, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych
dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek w miejscu pracy
stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego zgodnie z ich przeznaczeniem
poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich (zasady przeprowadzania badań lekarskich zostały określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy - Dz. U. Nr 69, poz. 332)
niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie
współdziałać z pracodawcą i przełożonym w wypełnianiu obowiązków dotyczących bhp.
Zgodnie z art. 108 § 1 Kodeksu Pracy za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy i przepisów przeciwpożarowych, pracodawca może zastosować wobez niego karę:
UPOMNIENIA
NAGANY
KARĘ PIENIĘŻNĄ
Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.
Kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika.
O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie, wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia oraz informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych pracownika.
Strona 1