Henryk Markiewicz - „Fikcja w dziele literackim a jego zawartość poznawcza”

1. Który Amerykanin uważa fikcję za najważniejszy wyznacznik literackości?

• Wellek.

2. Jaka jest definicja fikcji wg Kleinera?

• Raz definiował fikcję jako różną od tego, co dane w doświadczeniu, konstrukcję świata, gdzie indziej - jako przeciwieństwo rzeczywistości empirycznej, które mimo to jednak może być odpowiednikiem prawdy.

3. Jakie typy fikcji wyróżnił Kleiner?

• Fikcja estetyczna - swobodne przetwarzanie rzeczywistości przez fantazję, świadome „łudzenie się”.

• Fikcja intelektualna - literacki odpowiednik hipotezy naukowej, porządek filozoficzny zawarty w danym utworze literackim.

4. Gdzie szukać fikcji intelektualnej?

• Na przykład w lirykach Adama Asnyka.

5. Jak Gorgiasz definiował tragedię?

• Oszukaństwo, w którym oszukujący jest uczciwszy od nie oszukującego, a oszukany - mędrszy od nie oszukanego.

6. Czemu Platon potępiał sztukę?

• Ponieważ sztuka jest tylko naśladownictwem wyglądów, nie potrafi zaś dotrzeć do świata idei.

7. Co dostrzegał Arystoteles w literaturze?

• Pełni ona funkcje poznawcze pośrednie między historią a filozofią: przedstawia - jak historia - postacie i wydarzenia jednostkowe, ale jak filozofia - stwarza uogólnienia.

8. Jakie są poglądy na literaturę Goethego, Hegla i marksistów?

• Nie jednostkowość i ogólność, lecz typowość bądź szczególność jest zasadniczą kategorią poznawczą w literaturze.

9. Jaka jest definicja poezji według Kaysera?

• Poezja jest zamkniętą w sobie sferą gry, całkowicie odrębnym światem ze swoimi własnymi prawami, różnymi od wszelkiej rzeczywistości.

10. Jakie zdania Ingarden uznał za konstytutywne dla dzieła literackiego?

• Quasi-sądy.

11. Między jakimi zdaniami Ingarden umieścił quasi-sądy?

• Między czystym zdaniem orzekającym (supozycją) i sądem.

12. Czym są czyste zdania orzekające? Gdzie występują?

• Są w utworach, gdzie świat przedstawiony posiada charakter kreacyjny, np. w dramatach symbolicznym Meaterlincka.

13. Gdzie znajdują się sądy?

• W powieściach realistycznych.

14. Kiedy fikcja literacka jest najbardziej dostrzegalna?

• Gdy pojawiają się postacie fikcyjne. Jest to opinia Markiewicza sformułowana pod wpływem Hamburgera.

15. Jakie typy zdań wypowiadają postacie rzeczywiste?

• 
  Autentyczne

• O niepewnej autentyczności

• Zmyślone (odnoszą się tylko do postaci fikcyjnych)

16. Jakie typy zdań wypowiadają postacie fikcyjne?

• 
  Prawdziwe

• Fałszywe

• Odnoszą się do postaci fikcyjnych

17. Jaka jest definicja fikcji według Markiewicza?

• Przez fikcję literacką rozumiemy rzeczywistość przedstawioną, wyznaczoną przez zdania, które z domniemanej perspektywy autora nie są sadami prawdziwymi bądź hipotezami mocno uzasadnionymi, a zarazem pozwalają rozpoznać swą nieasertoryczność, nie mogą być więc traktowane jako sądy fałszywe bądź nie uzasadnione hipotezy.

18. Co to jest funkcja nieasertoryczności?

• To, że zdania nie są w ogóle sądami, wyrazem przekonań autora.

19. Jakie są kryteria niesprawdzalne w tej definicji?

• Domniemana perspektywa autora.

20. Jakie są kierunki filozoficzne?

• Materializm (Marks)

• Idealizm (Platon)

21. Jak Markiewicz patrzy na fikcję?

• Szuka w powieściach prawdy historycznej. Patrzy z punktu widzenia badacza.

22. Jakie są typy zdań według Markiewicza (w opisie „Krzyżaków”)?

• Zdania, których prawdziwość nie ulega wątpliwości

• Zdania wysoce prawdopodobne

• Zdania nie pozbawione prawdopodobieństwa, ale nie lepiej uzasadnione niż ich negacja

• Zdania znacznie mniej prawdopodobne niż ich negacja, lecz niezaprzeczone wprost przez wiedzę empiryczną

• Zdania o fałszywości ustalonej, pozornie prawdopodobne

• Zdania o fałszywości ustalonej, pozornie nieprawdopodobne

• Zdania, których fałszywość wynika z praw nauk empirycznych

• Zdania zawierające nieprzekładalne wyrażenia przenośne i wobec tego pozbawione określonej wartości prawdziwościowej

• Zdania, których prawdziwość jest wyłączona ze względu na występowanie w nich postaci fikcyjnych

23. Jaki jest światopogląd Markiewicza?

• Materializm.

Zdania te mogą być prawdziwe lub zmyślone

Zdania te zawsze są zmyślone

---