ROZWAŻANIA RÓŻAŃCOWE
Ks. Kazimierz S.
Tajemnice radosne
1. Zwiastowanie
Maryjo, Bóg zaproponował Ci współpracę. Zechciał, aby w Twoim łonie pojawił się Jego Jednorodzony Syn, a Ty, po głębokim rozważeniu, przyjęłaś w siebie Słowo; powiedziałaś: „tak”, aby być z Nim przez każdą sekundę swojego życia, aż do końca.
Maryjo, któraś w tak wspaniałomyślny sposób przyjęła Boże życie, prosimy Cię, ucz nas tej mądrości.
2. Nawiedzenie
Maryjo, Ty nie tylko wspaniałomyślnie przyjęłaś Boże życie, ale pozostałaś Mu wierna. To Życie przepełniało Cię radością, którą niosłaś bliźnim, tak jak w domu Elżbiety i Zachariasza. Zapalałaś pragnieniem posiadania tego Bożego życia innych.
Prosimy Cię o taką radość z posiadania życia Bożego, by ona była oczywista dla tych wszystkich, którzy nas spotykają. By, patrząc na nas, na Boże życie dziejące się w nas, pragnęli Go coraz bardziej.
3. Narodzenie
Maryjo, nie tylko przyjęłaś Boże życie, nie tylko radośnie nosiłaś Je w sobie, Ty nam to życie Boże zrodziłaś; mogliśmy Je ujrzeć oczami naszego ciała. Dzięki temu zrodzeniu Jezus mógł wydać za nas swoje ciało i karmi nas w Eucharystii - co jest Jego największym pragnieniem.
Prosimy Cię, Maryjo, daj, abyśmy to zrodzone przez Ciebie Życie przyjmowali z uwielbieniem w Komunii świętej.
4. Ofiarowanie
Maryjo, słuchając Symeona, zrozumiałaś, że wspaniałomyślne przyjęcie Bożego życia, radosne noszenie Go w sobie i dawanie światu, jest nierozerwalnie związane z boleścią, dlatego że świat nie szanuje Bożego życia. Jak bardzo nie szanuje, doświadczyłaś w czasie męki krzyżowej. Ale Jezus pragnie złączyć się z każdym z nas. I w życiu każdego z nas przeżywać tę boleść i odrzucenie świata.
Prosimy Cię, Maryjo, daj nam tak jednoczyć się z Chrystusem w Eucharystii, byśmy nie wahali się przyjąć dla Niego ciosów tego świata.
5. Odnalezienie
Życia Bożego nie da się zatrzymać, jest jak rwący strumień, który biegnie ciągle naprzód. Ty sama, Maryjo, doświadczyłaś, jak trzeba być pilną i uważną, aby podążać za Chrystusem, aby otwierać się na Jego ciągle zaskakujące słowa i czyny. Zgubiłaś Go, ale i odnalazłaś.
Prosimy Cię, ucz nas, byśmy nigdy nie byli zadufani w sobie, że już posiadamy Jezusa, byś była nam zawsze przewodniczką w pielgrzymce wiary.
Tajemnice bolesne
1. Modlitwa w Ogrojcu
Panie Jezu, dziękujemy Ci za to, że przez swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie dokonałeś dzieła naszego zbawienia. Dziękujemy Ci za Twoją samotność w Ogrojcu, za to nie do wypowiedzenia opuszczenie i cierpienie na widok tego wszystkiego, co miało na Ciebie przyjść. Dziękujemy Ci także za to, że w Twoją samotność, odrzucenie i cierpienie chcesz włączyć człowieka. Dlatego mówisz: Smutna jest dusza moja aż do śmierci; zostańcie tu i czuwajcie ze Mną! (Mt 26, 38).
Daj, Panie Jezu, by nasza różańcowa modlitwa była takim czuwaniem przy Tobie.
2. Biczowanie
Panie Jezu, przeżywasz ból nie do opisania. Nic nie wiemy o tym, czego doświadczyłeś, ale dziękujemy Ci, że zechciałeś przyjąć to okrutne i nieludzkie cierpienie ze względu na nas. Dziękujemy Ci także za to, że w jedność z Twoim cierpieniem włączyłeś tylu Twoich świadków, którzy cierpieli dla Twojego imienia i dla Twojej Ewangelii. Tak było przez wieki, tak jest również dzisiaj.
Dziękujemy Ci za tych wszystkich ludzi, którzy budują nas swoją wiernością wobec Ciebie.
Prosimy Cię, Jezu, daj, by żadna kropla Twojej Krwi - a także krwi męczenników Twojego Kościoła - nie pozostała daremna, aby była zasiewem nowych pokoleń chrześcijan całkowicie oddanych Tobie.
3. Cierniem ukoronowanie
Panie Jezu, ta korona przysparza Ci dodatkowych cierpień, tak jakby ich było mało; jest kolejnym ogniwem łańcucha boleści. Ale ona dodaje Ci cierpień również przez ludzkie złe odniesienie, przez to, że zostajesz wykpiony i wydrwiony. Ty, najdoskonalszy z synów ludzkich, mający najbardziej czyste i wrażliwe serce!
Dziękujemy Ci, że zechciałeś znosić za nas również to okrutne i dojmujące cierpienie. Dziękujemy Ci także, że udało Ci się zgromadzić wokół siebie tylu ludzi, którzy - nie bacząc na ludzką opinię - są Tobie wierni; są wierni Twojemu życiu, są wierni Twojemu nauczaniu.
Prosimy Cię, Panie Jezu, daj, byśmy rozważając tę tajemnicę, umacniali również naszą wierność Tobie.
4. Dźwiganie krzyża
Panie Jezu, dziękujemy Ci za Twój trud. Nie tylko ponosisz za nas ogromne cierpienie, nie tylko pozwalasz, aby Cię wydrwiono - jesteś również przykładem wierności w niezwykłym trudzie przytłaczającym Ciebie. Dźwigasz ciężar wszystkich naszych grzechów.
Prosimy Cię, Panie Jezu, daj, abyśmy umieli Cię rzetelnie naśladować we wszelkim naszym trudzie, jaki pozwalasz nam podejmować na tym świecie. Spraw, abyśmy byli wierni szczególnie w tych chwilach, kiedy zupełnie brakuje nam sił, kiedy dojmująco odczuwamy naszą słabość. Daj, abyśmy i wówczas potrafili być razem z Tobą.
5. Ukrzyżowanie
Panie Jezu, jeszcze to bolesne unieruchomienie na krzyżu: przeszywający ból, agonia i perspektywa zakończenia tej ziemskiej wędrówki. Ale w tym ostatnim momencie doświadczasz niezwykle pięknego gestu człowieka; spełnia się to, o co prosiłeś w Ogrojcu: Zostańcie tu i czuwajcie ze Mną. Jeden z łotrów czuwa przy Tobie w niezwykły sposób: wyznaje Twoją bezgrzeszność i swoją winę. Prosi Cię, aby mógł być zawsze z Tobą. W oceanie Twojego bólu postawa tego łotra jest dla Ciebie niezwykłą radością.
Prosimy Cię, Panie Jezu, daj, abyśmy umieli zawsze tak dzielnie i mężnie stawać przy Tobie, wyznawać wobec całego świata, że Ty jesteś prawdą, że w Tobie nie ma żadnego grzechu, że Ty jesteś możliwością szczęśliwej wieczności dla każdego z nas.
Tajemnice chwalebne
Panie Jezu, chcemy te rozważania ofiarować w intencji, która w najbardziej żywy sposób porusza Twoje serce - w intencji misyjnej. Aby Twoja osoba i Twoja Ewangelia mogły dotrzeć do każdego człowieka.
1. Zmartwychwstanie
Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we Mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie. Każdy, kto żyje i wierzy we Mnie, nie umrze na wieki. Wierzysz w to? (J 11, 25-26). Tak, Panie Jezu, pytałeś onegdaj Martę, a dziś pytasz o to każdego z nas, a zwłaszcza tego, który dojrzewa, aby zostać misjonarzem. Bo potem on musi pytać o to każdego napotkanego człowieka: Czy wierzysz w to, że Jezus przyszedł na świat dla ciebie, że ciebie ukochał, że dla ciebie umarł i zmartwychwstał?
2. Wniebowstąpienie
Po tych słowach uniósł się w ich obecności w górę i obłok zabrał Go im sprzed oczu. Kiedy uporczywie wpatrywali się w Niego, jak wstępował do nieba, przystąpili do nich dwaj mężowie w białych szatach. I rzekli: „Mężowie z Galilei, dlaczego stoicie i wpatrujecie się w niebo? Ten Jezus, wzięty od was do nieba, przyjdzie tak samo, jak widzieliście Go wstępującego do nieba” (Dz 1, 9-11).
Panie Jezu, musiałeś posłać anioła, aby wprawić w ruch swoich apostołów, aby realizowali misję, którą im zwierzyłeś. Prosimy Cię, abyś posłał zwiastuna do każdego młodego człowieka, w którego sercu wzbudzasz powołanie misyjne; aby i on mógł usłyszeć, że jest już czas, że trzeba realizować głos powołania.
3. Zesłanie Ducha Świętego
Oto Ja ześlę na was obietnicę mojego Ojca. Wy zaś pozostańcie w mieście, aż będziecie przyobleczeni w moc z wysoka (Łk 24, 49). Panie Jezu, posyłasz nieustannie swoich apostołów na krańce ziemi, ale pragniesz, aby każdy z nich był napełniony Duchem Świętym, Twoim Duchem i Duchem Twojego Ojca; tym Duchem, w którym Ty przyszedłeś na świat, w którym nas umiłowałeś i zbawiłeś. To wyposażenie jest potrzebne każdemu misjonarzowi, aby jego głoszenie Ewangelii mogło wydać owoc.
Prosimy Cię o moc Ducha Świętego dla każdego człowieka, który w Twoje imię wędruje na krańce ziemi.
4. Wniebowzięcie NMP
Anioł wszedł do Niej i rzekł: „Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, «błogosławiona jesteś między niewiastami»” (Łk 1, 28). Zrozumienie słów anioła otrzymujemy właśnie w tajemnicy wniebowzięcia Maryi. Pojmujemy, co znaczy być: pełną łaski, co znaczy być: z Bogiem, co znaczy być: błogosławioną między niewiastami. Nic dziwnego, że każdy misjonarz na drogi swojego głoszenia Ewangelii zabiera Maryję, Tę, którą Jan Paweł II nazwał „Gwiazdą nowej ewangelizacji”.
Prosimy Cię, Panie Jezu, aby Twoja Matka towarzyszyła w owocny sposób każdemu misjonarskiemu działaniu, aby je wspierała i napełniała ciepłem miłości każdego misjonarza, by mógł głosić Dobrą Nowinę, tak jak Ty tego pragniesz.
5. Ukoronowanie NMP
Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca (Łk 1, 32-33).
Maryjo, Ty bierzesz udział w wiecznym panowaniu Twojego Syna, dlatego że kierowałaś się w życiu jedną zasadą: słuchania Jego słowa. I tego uczyłaś każdego, mówiąc: Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie (J 2, 5).
Prosimy Cię w intencji tych, którzy słuchają dobrej nowiny głoszonej przez misjonarzy, aby wzięli sobie do serca Twoje wezwanie: Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie; aby w ten sposób Chrystus, nasz Bóg i Twój Syn, zakrólował w każdym ludzkim sercu.
Tajemnice światła
1. Chrzest Jezusa w Jordanie
Panie Jezu, wchodząc w wody Jordanu otwierasz nas na łaskę chrztu, którego dopełnisz na krzyżu, bo wyraźnie zapowiadasz: Chrzest mam przyjąć i jakiej doznaję udręki, aż się to stanie (Łk 12, 50).
Dziękujemy Ci za to, że wszedłeś w tę mękę, że dzięki niej zrodziłeś nas, abyśmy mogli zrodzić się dla Ciebie w źródle chrztu świętego.
Prosimy Cię, daj, byśmy dojrzewali do tego, co stało się z nami na chrzcie świętym.
2. Objawienie się Jezusa na weselu w Kanie Galilejskiej
Panie Jezu, objawiasz swoją moc, ukazujesz, że nie ma dla Ciebie nic niemożliwego, a równocześnie przynaglasz nas do ustawicznej twórczości na wzór Maryi, która wie, że dysponujesz mocą i że trzeba Cię o nią prosić.
Błagamy, spraw, by była w nas mądrość proszenia Ciebie i takiego posłuszeństwa Tobie, jakiego przykład dają nam słudzy, którzy posłuchali Maryi i rzeczywiście zrobili wszystko, co im powiedziałeś. Udziel nam łaski takiego posłuszeństwa i takiej natarczywości w modlitwie, byś mógł objawiać w naszym życiu cuda.
3. Głoszenie królestwa Bożego
Panie Jezu, to jest hasło programowe wszystkich Twoich wystąpień. To są słowa, którymi rozpocząłeś swą publiczną działalność: Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię! (Mk 1, 15). Zwracasz nam uwagę na błogosławieństwo czasu, który jest ograniczony. Chcesz, abyśmy byli mądrzy, umieli go dobrze wykorzystać i ułożyli swoje życie według tego, co nam w swojej łaskawości objawiasz.
Ucz nas tej mądrości. Nawracaj nas. Otwieraj nasze serca na Twoje słowo, byśmy Ci coraz bardziej ufali i nigdy Cię nie zawodzili.
4. Przemienienie
Panie Jezu, wybranym przez Ciebie uczniom objawiłeś tajemnicę Twojej chwały. Przed ich oczami i sercami roztoczyłeś rzeczywistość tajemniczą. Zechciałeś podzielić się z człowiekiem tym, co stanowi istotę Twojej chwały, po to, by nic nas nie zatrzymało w drodze do Ciebie; także to, co stanowi największą przeszkodę: cierpienie, ból i śmierć.
Prosimy Cię, daj, byśmy Ci byli zawsze głęboko wdzięczni za objawienie nam Twojej chwały i za zaproszenie nas do siebie.
5. Ustanowienie Eucharystii jako sakramentalnego znaku paschalnego misterium
Panie Jezu, wypełniłeś w tak zdumiewający sposób swoją obietnicę: A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata (Mt 28, 20). Jesteś tak niewiarygodnie łatwo dostępny. Otwierasz nam oczy na swoją obecność.
Prosimy Cię, byśmy mieli oczy, które widzą Ciebie za zasłoną chleba i wina.
Tajemnice bolesne
Panie Jezu, w Koronce do Bożego Miłosierdzia wnikamy oczami wiary w Twoje Ciało i Krew, w Twoją Duszę i Bóstwo. Chcemy je szczególnie dzisiaj postawić sobie przed oczy w Różańcu.
1. Modlitwa w Ogrojcu
Patrzymy w tej tajemnicy szczególnie na Twoją Duszę, o której Ty mówisz, że jest smutna aż do śmierci (por. Mt 26, 38). I masz to niezwykłe życzenie, abyśmy Ci w tym smutku towarzyszyli. Pragniesz nas nauczyć, byśmy towarzyszyli w smutku także każdemu człowiekowi.
Prosimy Cię, Panie Jezu, abyśmy umieli to Twoje życzenie wypełnić.
2. Biczowanie
Panie Jezu, patrzymy w tej tajemnicy na Twoje Ciało zupełnie zmasakrowane, tak jak napisał proroczo Psalmista: ...policzyć mogę wszystkie moje kości (Ps 22, 18). Ono staje się jednym wielkim apelem do nas, abyśmy umieli przyjść z pomocą każdemu cierpiącemu: jak Szymon z Cyreny - siłą ramienia; jak miłosierny Samarytanin - umiejętną posługą leczącą; jak Weronika - kobiecą delikatnością.
Prosimy Cię, daj, byśmy umieli to czynić.
3. Cierniem ukoronowanie
Panie Jezu, patrzymy w tej tajemnicy na Twoje Bóstwo, które przybrało na siebie człowieczeństwo i ukryło się pod tą zasłoną; Twoje Bóstwo, które zostało tak bardzo sponiewierane: Szydzą ze mnie wszyscy, którzy na mnie patrzą (...) „Zaufał Panu, niechże go wyzwoli, niechże go wyrwie, jeśli go miłuje” (Ps 22, 8-9).
Prosimy Cię, spraw, byśmy nigdy nie gardzili żadnym człowiekiem; byśmy zawsze wiedzieli, że pod zasłoną człowieczeństwa ukrywa się obraz i podobieństwo Boże, które domaga się szacunku.
4. Dźwiganie krzyża
Patrzymy teraz, Panie Jezu, szczególnie na Twoją Krew, którą cały spływasz, która się odcisnęła na drzewie krzyża, która w błogosławiony sposób zrosiła całą ziemię, a dzięki temu pokryła wszystkie ludzkie zbrodnie. Twoja Krew woła głośniej niż krew Abla (por. Hbr 12, 24).
Prosimy Cię, aby nikt nigdy nie przyłożył ręki do przelania bratniej krwi; aby ustrzegła go przed tym Twoja Krew wołająca z ziemi.
5. Ukrzyżowanie
Panie Jezu, patrzymy na Ciebie całego z podziwem i wdzięcznością, żeś swoje Ciało i Krew, Duszę i Bóstwo tak przedziwnie wprzągł w dzieło naszego zbawienia. Bo wszystko stało się na przebłaganie za grzechy nasze i całego świata. Do tej Twojej niezwykłej ofiary mamy dostęp w każdej Mszy świętej.
Prosimy Cię, daj, by każda Eucharystia była prawdziwym spotkaniem z Twoim Ciałem i Krwią, z Twoją Duszą i z Twoim Bóstwem.
Tajemnice radosne
1. Zwiastowanie
Maryjo, pozdrawiamy Cię razem z aniołem Gabrielem i podziwiamy Twoją otwartość i gotowość do rozmowy z Bogiem. Podziwiamy Twoją czujność i roztropność, która w tej rozmowie prowadzi Cię do stanowczego „tak” powiedzianego Stwórcy.
Prosimy Cię, daj, byśmy umieli Cię naśladować w tym wszystkim, by nasza gotowość i otwartość do rozmowy z Bogiem również owocowały owym zbawczym „tak”.
2. Nawiedzenie
Maryjo, wraz ze św. Elżbietą podziwiamy Twoje zawierzenie Bogu. Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią się słowa powiedziane Ci od Pana (Łk 1, 45).
Dziękujemy Ci, że uczysz nas, byśmy pośród wszystkich słów, jakie płyną do nas ze świata, i także tych, które my sami wypowiadamy do siebie, umieli stanowczo zawierzyć temu, co mówi Bóg. Naucz nas tej trudnej sztuki, prosimy Cię, Maryjo.
3. Narodzenie
Maryjo, wraz z pasterzami witamy Mesjasza, wraz z Mędrcami oddajemy hołd Królowi, ale równocześnie mamy głęboki podziw dla Ciebie, któraś nie tylko poczęła, ale i porodziła nam Mesjasza i Króla w tych, jakże trudnych, warunkach. Nie wahałaś się wyciągnąć wszystkich konsekwencji ze swojego zawierzenia Bogu.
Daj, by Twoja postawa była nam umocnieniem we wszystkich trudnych chwilach, abyśmy potrafili dochować wierności Bogu.
4. Ofiarowanie
Maryjo, pragniemy - jak Symeon - wziąć z Twoich rąk Jezusa w nasze ramiona, przygarnąć Go do siebie. Ale słuchamy też słów jego trudnego błogosławieństwa, że Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą (Łk 2, 34). Rozumiemy, że nasza bliskość z Jezusem zaowocuje tym, że świat będzie się sprzeciwiał również nam.
Ale prosimy Cię, daj, byśmy wytrwali, tak jak Ty wytrwałaś, i by mogły się stać w naszym życiu rzeczywistością słowa modlitwy, którą zanosimy do Ciebie: A Jezusa, błogosławiony owoc żywota Twojego, po tym wygnaniu nam okaż, o łaskawa, o litościwa, o słodka Panno Maryjo!
5. Odnalezienie
Maryjo, wraz z Józefem stajemy przy Tobie zadziwieni słowami Jezusa: Czemuście Mnie szukali? (Łk 2, 49). Ale pragniemy Cię prosić przede wszystkim o to, aby wtedy, kiedy zgubimy Jezusa na naszej drodze, przepełniał nas taki sam ból, jaki był w Tobie i w Józefie; aby on przynaglał nas do szukania Jezusa, byśmy mogli napełnić się szczęściem wtedy, kiedy Go odnajdziemy.
Tajemnice chwalebne
1. Zmartwychwstanie
Panie Jezu, powiedziałeś wyraźnie: Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we Mnie wierzy, (...) nie umrze na wieki (J 11, 25-26). A Martę spytałeś osobiście: Wierzysz w to? (J 11, 26). Dzisiaj pytasz każdego z nas: „Czy wierzysz w to, że Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem? Czy wierzysz w to, że przeszedłem przez śmierć po to, abyś i ty miał pewność przejścia przez śmierć?”.
Prosimy Cię, Jezu, daj, byśmy umieli jak Marta powiedzieć: Ja wciąż wierzę, żeś Ty jest Mesjasz, Syn Boży, który miał przyjść na świat (J 11, 27).
2. Wniebowstąpienie
Panie Jezu, powiedziałeś: Wierzycie w Boga? I we Mnie wierzcie! W domu Ojca mego jest mieszkań wiele. Gdyby tak nie było, to bym wam powiedział. Idę przecież przygotować wam miejsce. A gdy odejdę i przygotuję wam miejsce, przyjdę powtórnie i zabiorę was do siebie, abyście i wy byli tam, gdzie Ja jestem (J 14, 1-3).
Prosimy Cię, Panie Jezu, w tej tajemnicy, aby nasze życie było rzeczywiście oczekiwaniem na Twój powrót; byśmy się cieszyli, że tak jak Ty, możemy zająć miejsce w domu Ojca, tam, gdzie nam je przygotowałeś.
3. Zesłanie Ducha Świętego
Panie Jezu, obiecałeś Ducha Świętego i powiedziałeś, że kiedy On przyjdzie, to przekona świat o grzechu, o sprawiedliwości i o sądzie: O grzechu - bo nie wierzą we Mnie; o sprawiedliwości zaś - bo idę do Ojca i już Mnie nie ujrzycie; wreszcie o sądzie - bo władca tego świata został osądzony (J 16, 9-11).
Prosimy Cię, Panie Jezu, daj, byśmy pozwalali się przekonywać Duchowi Świętemu; byśmy z Jego pomocą odkrywali prawdę o własnym grzechu i przychodzili z nią do Ciebie, byś tu, na ziemi, mógł nas osądzić i przebaczyć, a po śmierci wprowadzić nas do swego królestwa.
4. Wniebowzięcie NMP
Maryjo, pytamy Ciebie: w jaki sposób znalazłaś się w niebie? A Ty mówisz: „Wybudowałam sobie schody do nieba; tylko nie takie, jak próbowali budować ludzie, gdy tworzyli wieżę Babel i wszystko się im rozpadło. Wybudowałam sobie schody do nieba na słowie Bożym. Powiedziałam od samego początku: ...niech mi się stanie według twego słowa! (Łk 1, 38). To była skała mojego życia, która wznosiła się nieustannie w górę”.
Wniebowzięcia dokonuje się na słowie Bożym - o tym nas dzisiaj pouczasz, tak jak w Kanie Galilejskiej: Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie (J 2, 5). Prosimy Cię, Maryjo, daj, byśmy szli zawsze za tym Twoim przypomnieniem.
5. Ukoronowanie NMP
I znowu pytamy Cię, Maryjo: Jak to się stało, że teraz królujesz w niebie? I odpowiadasz nam: „Króluję, bo na ziemi wybrałam drogę służby; wszak oznajmiłam Gabrielowi: Oto ja służebnica Pańska... (Łk 1, 38). Bo Bóg, jak wyśpiewałam w Magnificat, zawsze patrzy na pokorę swoich sług i służebnic i wywyższa ich”.
Prosimy Cię, Maryjo, daj, byśmy idąc za Twoim przykładem, nie próbowali tutaj rządzić i panować, ale podejmowali tę najpiękniejszą i najzwyklejszą drogę służby, aby Bóg mógł nas kiedyś z tego powodu wywyższyć.