Książki dla dzieci, do których warto wrócić ...

tekst phm. Maja Zazula

Poniżej podaję moją prywatną listę książek, które zauroczyły mnie w dzieciństwie, i do których chętnie wracam będąc już dużą dziewczynką. Z pewnością znajdziecie na niej pozycje, do których nie zdążyłyście sięgnąć przed ukończeniem dwunastego roku życia, albo zostałyście do nich skutecznie zniechęcone. Proponuję w ramach tego kursu poszerzyć swoje horyzonty, schować uprzedzenia do kieszeni i uzupełnić luki w wykształceniu.
Zachęcam też do sporządzania własnej listy z uzasadnieniem wyboru pod kątem przydatności w metodyce zuchowej. Przesyłajcie je do nas, abyśmy i my i inne zuchmistrzynie również mogły popracować nad uzupełnianiem naszych braków.

A.A. Milne "Kubuś Puchatek", "Chatka Puchatka"

Postaci Kubusia, Krzysia i Prosiaczka nie trzeba nikomu przedstawiać. Warto jednak wrócić do oryginalnej wersji ich przygód / nie tej disneyowskiej / , poszperać i samodzielnie wydobyć to, co wydaje się najbardziej urocze, najmądrzejsze. Zapewniam, że każdy znajdzie coś innego. Poza tym znających j. angielski zachęcam do przeczytania oryginału.

L. Carroll "Alicja w krainie czarów"

Baśniową opowieść o małej dziewczynce Alicji napisał matematyk, wykładowca z Oxfordu ! I to właśnie dzięki niej, a nie dzięki naukowym publikacjom, zyskał sobie światową sławę. ""Alicja w krainie czarów" jest utworem szczególnym. Nie przedstawia świata takim, jakim go widzimy na co dzień, lecz ukazuje go we śnie bohaterki, a snem, jak dobrze wiecie, rządzą odmienne prawa. Toteż w książce znane fragmenty rzeczywistości układają się w całkiem nowe, często nonsensowne całości , a postaci prawdziwe, przemieszane z fantastycznymi, wyglądają i zachowują się inaczej niż w życiu."

M. Twain "Przygody Tomka Sawyera"

Wspaniała książka przygodowa. Trzyma w napięciu, ale równocześnie przepełniona jest wyśmienitym humorem i bardzo specyficzną mądrością życiową. Autor - Amerykanin żyjący na przełomie wieku nad Missisipi był miedzy innymi poszukiwaczem złota, pilotem parowca i dziennikarzem. Te doświadczenia wpłynęły bardzo wyraźnie na koloryt jego powieści.

M. Twain "Przygody Hucka"

Druga część opowieści o dzieciakach znad Missisipi, tym razem poświęcona bezdomnemu Huckowi i jego przygodom. Przepięknie i przezabawnie opowiedziana prawda o życiu, z klimatem Ameryki końca poprzedniego wieku w tle.

M. Twain "Królewicz i żebrak"

Powieść historyczna, oparta na fantastycznym pomyśle zamiany ról pomiędzy ubogim chłopcem, a prawdziwym królewiczem. W tle realia Londynu z okresu panowania Henryka VIII. Polecam.

J. M. Barrie "Piotruś Pan"

Jest bardzo wiele wersji tej opowieści, ale poszukajcie tej autorstwa Barrie. Jest ona zbliżona do wersji filmowej, tej, w której w roli Dzwoneczka wystąpiła Julia Roberts, a Kapitanem Hakiem był Dustin Hoffman. Jeżeli zauroczył was ten film, książka spodoba wam się jeszcze bardziej. Doskonale pobudza wyobraźnię, przenosi w zaczarowany świat. To absolutnie trzeba przeczytać !

R. Kipling "Takie sobie bajeczki"

Jest to mało znany zbiór bajek autora bardzo znanej "Księgi dżungli", z których można się dowiedzieć skąd tygrys ma prążki na grzbiecie, albo dlaczego koty chodzą własnymi ścieżkami. Świetna skarbnica pomysłów na gawędy.

R. Kipling "Księga Dżungli"

Historia dziecka hinduskiego zagubionego w dżungli i wychowywanego tam w stadzie wilczym. Mądra i przejmująca opowieść o prawach natury, o zwyczajach zwierząt, o tym co je dzieli, a co łączy z gatunkiem ludzkim. Niezwykłe spojrzenie na człowieka z perspektywy zwierzęcia.

Antoine de Saint-Exupery, "Mały Książę"

Nie powiem nic odkrywczego, jeżeli napiszę, że ta opowieść uczy bardzo dużo o ludziach, o relacjach pomiędzy nimi, o tęsknocie i - całkiem zwyczajnie - o życiu. Mało jest jednak takich historii, które o tak trudnych sprawach mówią do dzieci, odwołując się do świata ich wyobraźni. Nawet jeżeli ośmiolatek nie zrozumie do końca filozoficznych rozważań autora, to intuicyjnie wyczuje o co chodzi w oswajaniu liska i chronieniu róży przed baobabami. A przy okazji podróże Małego Księcia będą dla niego wciągającą lekturą. A kiedy Ty po raz ostatni czytałaś "Małego Księcia" ?

J.R.R. Tolkien "Hobbit, czyli tam i z powrotem"

Bilbo Baggins jest bardzo zamożnym hobbitem i mieszka w "norze z wygodami". Ma w niej " sypialnie, łazienki, piwnice, spiżarnie ( mnóstwo spiżarni), garderoby" i jeszcze wiele innych pomieszczeń niezbędnych do zapewnienia komfortu. Pewnego dnia przyjdzie mu jednak opuścić ten przytulny dom, i rozpocząć przygodę, w czasie której będzie się błąkać po podziemiach, podróżować z krasnoludami, uciekać przed trollami i przeprawiać się przez lasy, w których królują piękne elfy. A wszystko to za sprawą czarodzieja Gandalfa, który zupełnie niespodziewanie zjawia się w jego okolicy ...

T. Jansson " W dolinie Muminków"

Cykl o Muminkach jest niewątpliwie zbiorem, do którego warto wrócić po wielu latach. Należy do tego rzadkiego gatunku książek, które mają osobny urok dla dzieci, a pod spodem osobną mądrość dla doroślejszych czytelników. Dla zachęty kilka cytatów:
" Nie umiera się na wakacjach"
"Nagle przyszło mu na myśl, że wszystko, co robi, jest tylko przenoszeniem rzeczy z jednego miejsca na drugie i przez krótką chwilę olśnienia zastanawiał się, co by było, gdyby dał temu spokój."
"Są tacy, co zostają w domu i tacy, co odchodzą. Zawsze tak było. Każdy może sam wybrać, ale musi to zrobić, póki jeszcze czas i w żadnym razie nie rozmyślić się."
"Każdy musi wyobrazić sobie swojego własnego węża, bo cudzy nigdy nie będzie tak okropny"
"Kolega nie przebacza, a tylko zapomina - kobieta wszystko przebacza, ale nigdy nie zapomina. Tak to jest."

K.S. Lewis "Opowieści z Narni"

Podobno od niedawna "Opowieści z Narnii" weszły do kanonu lektur obowiązkowych dla szkól podstawowych. Ja czytałam je z własnej woli i pamiętam, że byłam zauroczona fantastycznym światem stworzonym przez Lewisa. Podobnie jak książki Tolkiena, ten cykl opowieści przenosi czytelnika w nową rzeczywistość, w której żyją dziwaczne stwory i prawdziwe czarownice, a magia jest na porządku dziennym. Spróbujcie spod tej baśniowej fabuły wyciągnąć element wychowawczy i wykorzystać go na zbiórkach.

F. Hodgson Burnett "Tajemniczy Ogród"

Wzruszające opowiadanie o dzieciach doświadczonych przez los i ich niezwykłej przyjaźni. W zaczarowanym ogrodzie chory chłopiec odzyskuje zdrowie, samotna rozpieszczona dziewczynka odnajduje przyjaciół i nowy dom, a ubogi syn okolicznych wieśniaków uczy ich zachwytu dla przyrody i radości życia. Ta książka uczy pogody i optymizmu oraz znajdowania szczęścia w drobiazgach, które niesie ze sobą życie.

Grey Owl "Sejdżo i jej bobry"

Tę książkę napisał autentyczny Indianin żyjący na przełomie wieku w jednym z rezerwatów w Kanadzie. Sam autor tak pisze o sobie : "Bronią myśliwską władałem zawsze lepiej niż piórem. Dotyk burty canoe na zewnętrznej stronie uda, przepływanie pod bijącymi po twarzy gałązkami, rytm w śladzie narciarskim, odległe wzgórza i doliny, majestat huraganu, cisza i spokój drzew, co wydają się rozmyślać w bezruchu, ufność i bezbronność małych zwierzątek, dotrzymujących towarzystwa prostym ludziom puszczy - oto co mi było przewodnikiem i natchnieniem." Piękna i bardzo pouczająca historia.

E. H. Porter " Pollyanna", "Polyanna dorasta"

Te książki na pewno spodobają się dziewczętom, chłopcom zaś zapewne wydadzą się nudne. Pomysł książki polega na "Grze w zadowolenie" wymyślonej przez tytułową bohaterkę - ta zabawa może się bardzo przydać w gromadzie zuchowej !

J. Verne "Dzieci kapitana Granta"

Powieść podróżnicza dla nieco starszych dzieci. Przy okazji zapierającej dech lektury można dowiedzieć się dużo ciekawostek przyrodniczych i podróżniczych . Niesamowita fabuła.

J. O. Curwood, J. Marlicz "Łowcy wilków", "Łowcy złota", "Łowcy przygód"

W tej trylogii jest wszystko, czego potrzebują do szczęścia młodzi chłopcy : przygody, wartka akcja, puszcze, prerie, Indianie. Jest nawet wątek miłosny ! Świetnie się czyta.

K. Makuszyński " Awantura o Basię"

Basia jest kilkuletnią dziewczynką, która na skutek wielu nieszczęśliwych wypadków traci rodzinę i pozostaje na świecie sama. Od tej pory opiekują się nią przypadkowi ludzie, przekazując ją z rąk do rąk. Akcja toczy się szybko, a losy biednej sierotki bardzo poruszają. Na koniec nieoczekiwany happy end !

A. Lindgren "Dzieci z Bullerbyn"

Książka opowiadająca o życiu dzieci w małym przysiółku w Szwecji - o ich codziennych sprawach : o szkole, o dalekiej drodze do niej, o zabawie, o przyjaźni.

Sempe, Goscinny " Wakacje Mikołajka"

Podaję tutaj tylko jeden tytuł z całej serii opowiadań o Mikołajku i jego kolegach. Kto nie czytał jeszcze żadnego, niech koniecznie nadrobi braki w swoim wykształceniu. Ta lektura pokazuje świat widziany oczami zwykłego chłopca, mającego bardzo typowe życie, spędzającego czas mniej więcej w ten sam sposób, co wasze zuchy ( Mikołajek nawet wyjeżdża na obóz harcerski !). Wszystkie perypetie Mikołajka zabarwione są jednak zabójczym wręcz humorem.

Howard Pyler "Wesołe przygody Robin Hooda"

Wszyscy mniej więcej wiedzą o co chodzi w przygodach Robin Hooda, ale kogoś kto zna je z wersji książkowej, trzeba szukać ze świecą. Proponuję wam to wydanie, ponieważ sama zgłębiłam je z wypiekami na twarzy gdy tylko nauczyłam się płynnie czytać. Ta lektura bardzo pobudza wyobraźnię, przenosi w kolorowy świat przygód, a przede wszystkim uczy pojmowania pojęć braterstwa i sprawiedliwości. Aż się prosi, żeby oprzeć na niej fabułę kolonii zuchowej !

H. Sienkiewicz "W pustyni i w puszczy"

Czasem myślę, że ludzie dzielą się na takich, którzy zachwycają się Sienkiewiczem i na takich, którzy go nie tolerują. Jeżeli należysz do tych pierwszych, to koniecznie wróć jeszcze raz do "W pustyni i w puszczy" (zwłaszcza przed premierą nowego filmu) i pomyśl w jaki sposób przenieść przygody Stasia i Nel do gromady zuchowej. Można z tego zrobić bardzo ciekawą zabawę. Jeżeli odrzuca cię na widok grubych powieści Sienkiewicza, to chyba i tak nie uda mi się Cię przekonać, chyba, że zrobisz sobie taki harc i w ramach próby charakteru zmusisz się do ponownej lektury "Stasia i Nel". Kto wie, może wyniknie z tego coś dobrego ...

---