- Zasadniczym celem masażu klasycznego jest wpływanie na aparat ruchu ( mięśnie, ścięgna, więzadła, torebkę stawową, okostną, kości).

- W sposób bezpośredni masażem możemy oddziaływać na skórę, tkankę łączną i tłuszczową. Oddziałujemy także na zakończenia nerwowe, naczynia krwionośne i limfatyczne.

- Masaż klasyczny wykonujemy zgodnie z kierunkiem przepływu krwi żylnej lub zgodnie z przebiegiem mięśni.

- W masażu klasycznym wykorzystujemy następujące techniki w podanej kolejności:

• prawidłową do danego masażu pozycję ułożeniową

• głaskania

• rozcierania

• wyciskanie

• ugniatania

• uciski

• mieszenia

• oklepywania

• wibrację

• wałkowania

• roztrząsania

• gimnastyka bierna stawów - masowanych części ciała

- Czas trwania masażu uzależnia się od:

• rodzaju schorzenia,

• wielkości powierzchni masowanej,

• aktualnego stanu zdrowia pacjenta,

• tego, który jest to masaż w serii

- masaż jednej części ciała nie powinien trwać krócej niż 10 min,

- masaż ogólny 45-60 min, stosowany z gimnastyką może przekroczyć nawet 70 min.

- Siła masażu rośnie ze wzrostem liczby wykonywanych zabiegów z uwzględnieniem reakcji pacjenta.

- Reakcja pacjenta na masaż uzależniona jest od:

• wieku:

• niemowlęta wymagają masażu bardzo delikat­nego,

• dzieci do lat 15 - masażu średniej mocy,

• osoby w wieku 15-40 - lat masażu mocnego,

• osoby po 40 roku życia - masażu średniej mocy;

• stanu zdrowia pacjenta:

• w stanach podostrych - masujemy delikatniej,

• w stanach przewlekłych - masujemy mocniej.

- Ponadto nie wykonujemy zabiegu (przeciwwskazania):

• U chorych gorączkujących.

• W krwotokach lub przy zagrożeniu ich wystąpienia.

• W chorobach zakaźnych.

• W ostrych stanach zapalnych.

• W chorobach skóry, którym towarzyszą pęcherze, wypryski i przerwanie ciągłości.

• W III i IV stadium choroby Burgera

• W jamistości rdzenia.

• W zapaleniu szpiku kostnego z przetokami.

• W łamliwości kości.

• We wczesnych stanach po złamaniu kości.

• Przy niektórych owrzodzeniach goleni.

• W stanach ropnych.

• W zapaleniu żył.

• Przy świeżych zakrzepach.

• W daleko posuniętej miażdżycy.

• W nie wyrównanych wadach serca.

• Przy występowaniu tętniaków.

• W okresie ciąży (zagrożonej i bardzo uważnie zwracając uwagę na dokładny wywiad).

• W okresie menstruacji.

• W chorobach nowotworowych.

- Masaż powłok brzusznych jest przeciwwskazany w:

• Chorobie wrzodowej z krwawieniami.

• Kamicy wątrobowej i nerkowej.

• Stanach zapalnych dróg żółciowych.

• Chorobach jelit z owrzodzeniami, krwawieniami i przy przewlekłych niedrożnościach.

• Ostrych i podostrych zapaleniach narządów miednicy mniejszej.

• Chorobach nowotworowych.

- Środki poślizgowe są obojętne chemicznie dla naszego organizmu, zastosowanie ich podczas masażu klasycznego ma na celu zmniejszenie siły tarcia poprzez zapobieganie otarciu skóry.

- Środki poślizgowe nakładamy zawsze na dłoń masażysty (a nie na skórę pacjenta).

- Środki wspomagające to preparaty che­miczne lub ziołowe, których zastosowanie w trakcie leczenia wspomaga efekt leczniczy (np. działanie przeciwbólowe, prze­ciwzapalne itp.).

- Środki wspomagające masaż dzielimy na:

• środki farmakologiczne stosowane u chorego wraz z masa­żem (wstrzyknięcia, czopki, tabletki),

- preparaty wcierane w skórę, które możemy podzielić na:

• lecznicze silnie rozgrzewające

• lecznicze słabo rozgrzewające

• preparaty odżywcze bogate w witaminy

• preparaty przeciwbólowe i rozgrzewające stosowa­ne w sporcie.

- Wykonując głaskanie powodujemy mechaniczne usuwanie złuszczonego naskórka
i wydzieliny gruczołów skóry, a także przyczyniamy się do przepychania krwi żylnej wraz z chłonką dosercowo, ponieważ kierunek wykonywania masażu jest zgodny
z kierunkiem krążenia krwi i limfy w naczyniach krwionośnych i limfatycznych.

- Głaskanie wykorzystujemy w procesie zwalczania stanów zapalnych gdy jest ostrożnie wykonywane po obwodzie miejsca gdzie wystąpiło ognisko zapalne, poprzez polepszanie krążenia krwi i limfy.

- Kiedy zastosujemy głaskanie z różną siłą stosowanego bodźca uzyskujemy możliwość pobudzenia lub obniżenia pobudliwości nerwów czuciowych skóry.

- Jako przeciwwskazanie do zastosowania głaskań w masażu jest drugie stadium choroby Burgera i oczywiście przeciwwskazania do stosowania masażu.

- Zadaniem rozcierania jest rozdrobnienie i przemieszczenie na obwód wysięków pozapalnych, czy też krwiaków powstających po urazach, a także usunięcie zrostów i zmiękczanie zbliznowaceń poprzez rozluźnianie i rozciąganie powstałych zrostów, blizn skóry, ścięgien i mięśni.

- W efekcie wykonywania rozcierania otrzymujemy elastyczność aparatu więzadłowego, poprawę jego ruchomości, a co za tym idzie większą zdolność do pracy.

- Rozcieranie jako jedyna technika w masażu klasycznym daje możliwość likwidowania zmian takich jak narośla w tkance kostnej.

- Rozcieranie jest bardzo pomocne przy usuwaniu czynników chorobowych jakie znajdują się w tkance podskórnej oraz w stawach, a także zmniejsza pobudliwość nerwową i osiąga spory wpływ na rozluźnienie mięsni.

- należy uwzględnić kierunek wykonywania rozcierania i tutaj mamy do czynienia z podłużnym, poprzecznym i okrężnym.

- Wskazaniami do stosowania rozcierań są stany pourazowe typu stłuczenia, nadwichnięcia, skręcenia, wylewy krwawe, drobne wysięki, zgrubienia torebki stawowej, zmiany w pochewkach ścięgnistych, blizny, zrosty oraz wszelkie różne tego rodzaju uszczerbki na zdrowiu.

- Ugniatania szczególnie wskazane są do wykonywania celem intensywnego pobudzania mięśni.

- Za ich przyczyną powstaje zwiększone napięcie mięśniowe wraz ze zdolnością do sprawnego kurczenia się włókien mięśniowych, ale także dochodzi do lepszego odżywienia tkanek. Pod wpływem stosowanych ugniatań mięśnie, które są zmęczone wysiłkiem fizycznym powracają szybciej do stanu pierwotnego.

- Ugniatania identycznie jak i rozcierania maja wpływ na przyrost tkanki mięśniowej wraz ze wzrostem siły i wytrzymałości mięśni.

- Jeśli u kogoś występuje skłonność do krwotoków to ugniatanie jest stanowczo przeciwwskazane ponieważ pod wpływem tej techniki naczynia krwionośne na krótko się kurczą, a następnie gwałtownie ulegają rozszerzaniu i wtedy właśnie przepuszczają przez swoje światło większą ilość krwi niż przed rozpoczęciem masażu.

- Za wskazane do wykonywania ugniatania stanowczo należy uznać nie tylko schorzenia mięśniowe ale też głębokie blizny i zrosty występujące w powięziach i ścięgnach.

- Należy zaznaczyć bardzo ważną rzecz, że nie wykonujemy żadnych ugniatań i technik działających rozluźniająco u pacjentów mających obniżone napięcie mięśniowe,

- a także to iż nie wolno wykonywać ugniatania poprzecznego i żadnej z technik, które wpływają pobudzająco w przypadkach rwy kulszowej, u małych dzieci (wyłączając postępowanie korekcyjne) oraz w porażeniach spastycznych i chorobie Heinego - Medina.

- Kiedy przystępujemy do wykonywania oklepywania musimy pamiętać o tym, że nie oklepuje się okolicy nerek i delikatnie opracowujemy powłoki jamy brzusznej.

- W krótkim czasie przy jego wykonywaniu powstaje silny odczyn miejscowy w postaci maksymalnego przekrwienia masowanej części ciała oraz pobudza mięsnie do skurczów i powoduje zmiany pobudliwości obwodowego układu nerwowego.

- Wykonywanie tej techniki polega na krótkotrwałych i szybko po sobie następujących sprężystych uderzeniach powodujących występowanie wyraźnych skurczów mięśni gładkich
i poprzecznie prążkowanych oraz nie wywoływaniu bólu u pacjenta dzięki sprężystości ruchów.

- Oklepywanie nie może powodować krwawych wybroczyn w skórze.

- W wyniku oklepywania dochodzi do poprawienia stanów troficznych mięśni, zmniejszenia pobudliwości nerwowej przy nerwicach wegetatywnych jak i osłabienie bólów neuralgicznych. wykonywanie rytmicznych uderzeń rękami masażysty wywołuje skurcz i rozkurcz naczyń krwionośnych, co powoduje zasysanie krwi z części leżących obwodowo miejsce masowane.

- Do celów oklepywań należy zaliczyć też zmniejszenie tkanki tłuszczowej spowodowane przyspieszeniem przemiany materii w całym organizmie.

- Podziału oklepywań należy dokonać uwzględniając siłę oddziaływania bodźca, czyli po pierwsze oklepywania lekkie działające uspokajająco na układ nerwowy i mięśnie, a bardzo dobre zastosowanie znajdują w leczeniu nerwic wegetatywnych. Po drugie oklepywania średniej mocy działające pobudzająco na tkankę mięśniową i nerwową znajdując bardzo dobre zastosowanie przy leczeniu porażeń wiotkich. Trzecią grupę stanowią oklepywania silne wykonywane wszędzie tam, gdzie pojawia się duża powierzchnia mięśniowa, czyli np. na pośladkach i udach.

- Kolejna technika to wibracja, polegająca na wykonywaniu ruchu, którego działanie jest zbliżone do oklepywania.

- Wykonywana jest najczęściej przy chorobach nerwów obwodowych, ale też dla pobudzenia mięśni poprzecznie prążkowanych i gładkich.

- Wykonywanie wibracji wzdłuż przebiegu nerwów jakie są dostępne zabiegowi albo w miejscu położenia splotów nerwowych powoduje obniżenie zwiększonej patologicznie pobudliwości

- Wibracja podłużna działa bezpośrednio na nerwy obwodowe i pobudza włókna mięśniowe, co daje wzrost napięcia i zwiększenie sprawności czynnościowej tych włókien mięśniowych. - Przyczynia się ona także do przyrostu tkanki mięśniowej oraz zwiększa jej elastyczność i siłę.

- Drgania spowodowane przez wibracje przesuwają płyny ustrojowe wpływając na szybszy dopływ nowych płynów do chorych miejsc.

- Stosując wibracje wywołujemy także odczyn pośredni, który polega na zwiększeniu napięcia mięśni gładkich naczyń krwionośnych oraz zwolnieniu tętna i podwyższeniu ciśnienia krwi.

- Dzięki wprawieniu w ruch drżący tkanki powierzchniowe przyczyniamy się do drżenia tkanek jakie znajdują się pod nimi co sprawia, że zostaje przyspieszona przemiana materii. Z tego właśnie powodu wibracja jest bardzo skuteczna i zawsze stosowana w leczeniu otyłości podczas zabiegów masażu, ponieważ ułatwia wchłanianie wszystkich substancji w tkankach
i ich wydalanie z tkanek do krwi.

- Celem wstrząsania jest zaktywizowanie przepływu krwi, a głównie limfy, która pod wpływem wstrząsania dużo łatwiej i dużo szybciej przemieszcza się z kończyn w kierunku klatki piersiowej, gdzie powraca do krwi przez przewód piersiowy i przewód chłonny prawy. Powoduje także lepsze rozprowadzenie chłonki w przestrzeniach międzykomórkowych tkanek powierzchniowych i głębokich.

- Zmniejsza też powysiłkowe napięcie mięśni. Wstrząsanie najczęściej wykonuje się na kończynach aby obniżyć napięcie mięśniowe i uzyskać efekt rozluźnienia aparatu więzadłowego.

- Wykonywanie jego polega na wprawieniu w łagodny ruch drżący mięśnie masowane,

wzdłuż masowanego mięśnia.

- Wykonywane spokojnie i delikatnie ma działanie rozluźniające na tkanki i obniża pobudliwość układu nerwowego, a roztrząsanie wykonane energicznie wzmaga pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego.

- Za reakcje miejscowe w masażu uznaje się
te zmiany jakie powstają bezpośrednio w masowanych tkankach.

- Reakcja ogólna organizmu na masaż wywoływana jest poprzez drogę odruchową w całym układzie krążenia, nerwowym, wewnątrzwydzielniczym i innych występujących w organizmie człowieka.

- Masaż stymuluje układ nerwowy poprzez pobudzanie w głównej mierze receptorów znajdujących się bezpośrednio pod skórą, a także komórki nerwowe tworzące odnogi od rdzenia kręgowego.

- W skład łuku odruchowego wchodzi pięć podstawowych elementów, takich jak:

• 1.               receptor (narząd odbierający bodziec)

• 2.               droga dośrodkowa (aferentna - przekazuje impulsy do ośrodkowego układu nerwowego)

• 3.               ośrodek nerwowy (ośrodek odruchu - może być w rdzeniu lub w mózgu)

• 4.               droga nerwowa odśrodkowa (eferentna - przekazuje impulsy do narządu wykonawczego)

• 5.               efektor (narząd wykonawczy)

- Kiedy wykonuje się masaż tkanek wpływa się w sposób bezpośredni na zakończenia nerwowe, które w nich się znajdują, stymulując przewodnictwo nerwowe.

- Uspokajająco na działanie układu nerwowego wpływają - głaskanie, delikatne rozcieranie i słaba wibracja.

- Pobudzająco zaś działają - ugniatania, oklepywania i silna wibracja.

- Pobudzający, czy uspakajający wpływ masażu zależy także od tego jak energicznie i jak długo jest taki masaż wykonywany.

- Układ limfatyczny i krwionośny tworzą ze sobą jakby spójna całość. Poprzez masaż uzyskuje się wpływ na usprawnienie działania układu limfatycznego, co jest przyczyną usprawnienia procesów usuwania z organizmu toksycznych związków, ponieważ limfa krążąc po całym ustroju oczyszcza cały organizm ze wszystkich zbędnych substancji.

- Masaż ma wpływ na czynne przekrwienie masowanego rejonu skóry, tkanki podskórnej i mięśni, co sprawia wzrost temperatury powierzchniowej skóry po zakończeniu zabiegu masażu średnio o 1,5 do 1,8 stopnia Celsjusza.

- O wpływaniu masażem na układ krążenia można mówić wtedy, gdy masaż obejmuje przynajmniej jedną część ciała, np. kończynę górną i trwa minimum dziesięć minut.

- Masując poszczególne części ciała wpływa się na rozszerzanie naczyń tętniczych przez rozgrzewanie ich i poprawę kurczenia i rozkurczania się mięsni gładkich w naczyniach tętniczych.

- Wpływ masażu na pracę serca osiąga się przede wszystkim masując grzbiet i klatkę piersiową stosując rytmiczne uciski i wibracje na mostku i w lewym piątym międzyżebrzu.

- Pod wpływem masażu, na drodze odruchowej oraz działania ciepła naczynia krwionośne i chłonne rozszerzają się, wzrasta szybkość przepływu krwi i limfy.

- Pod wpływem masażu zwiększa się odpływ krwi żylnej, zmniejsza się opór krwi
w tętnicach, co ułatwia prace serca (zwiększa się pojemność minutowa serca) i siła skurczu mięśnia sercowego, przy czym częstość skurczu obniża się. Praca serca jest dlatego bardziej ekonomiczna i wydajna.

- Wpływ masażu na układ krążenia tłumaczą trzy teorie:

• 1.               hormonalna

• 2.               obrotowa - odruchowa

• 3.               mechaniczna

- W pierwszej fazie masażu notuje się spadek ciśnienia krwi, a po około dwudziestu minutach po masażu ciśnienie wzrasta.

- U ludzi cierpiących na nadciśnienie tętnicze masaż musi być wykonywany w sposób łagodny i powolny, tak aby nie doprowadzić do gwałtownego wahania ciśnienia.

- W przypadku pacjentów z niskim ciśnieniem masaż musi być energiczny, aby ciśnienie nie spadło w czasie masowania, ale też nie może być zbyt mocny.

- Teoria odruchowa Teoria ta mówi o obniżeniu ciśnienia krwi w masowanej części ciała w początkowej fazie masażu.

- Wpływ masażu na układ oddechowy wiąże się z pobudzeniem różnych układów, krążenia, nerwowego i hormonalnego. Na układ oddechowy masażem uzyskujemy wpływ pośrednio i bezpośrednio.

- Z wpływem pośrednim mamy do czynienia poprzez:

• układ krążenia - większe ilości powracającej krwi żylnej, oraz zwiększony przepływ krwi przez serce i płuca, a także rozszerzanie się naczyń krwionośnych podczas masowania dają wynik przyspieszenia przemiany materii, czyli potrzeby większej ilości tlenu w organizmie

- Wpływ bezpośredni. O tym wpływie mówi się gdy mamy do czynienia z opracowaniem grzbietu, kręgosłupa, klatki piersiowej, a głównie przestrzeni międzyżebrowych. Spowodowane jest to uelastycznieniem mięśni międzyżebrowych, zwiększeniem ruchomości w stawach mostkowo - żebrowych i żebrowo - kręgowych, co prowadzi do zwiększenia objętości klatki piersiowej. Pobudzenie drzewa oskrzelowego i lepsze jego ukrwienie prowadzi do zwiększenia wydzielania śluzu, a pod wpływem oklepywania klatki piersiowej i grzbietu ten śluz zostaje jednocześnie usuwany.

- Wpływ bezpośredni działania masażu na człowieka Celem masażu na mięśniu lub grupie mięśniowej jest maksymalne usprawnienie tych mięśni, dostosowując do zamierzonego efektu, tzn. obniżenia lub podniesienia napięcia mięśniowego. Dodatkowo także dąży się do usunięcia z mięśni kwaśnych metabolitów przemiany materii zgromadzonych w mięśniach w skutek ich pracy. Przyczyniając się masażem do usuwania kwasu mlekowego i produktów przemiany materii, przyspiesza się proces dostarczania do tych mięśni produktów odżywczych.

- Rozgrzewające działanie masażu na naczynia krwionośne jest powodem rozgrzewania tkanki mięśniowej. Kiedy następuje poprawienie ukrwienia mięsni stają się one wówczas lepiej utlenowane, wyraźnie poprawiona zostaje trofika mięśni ich jędrność, elastyczność, wytrzymałość, gotowość do pracy, lepsza zdolność kurczenia i rozkurczania się.

- Obserwuje się także takie zjawisko (co dla wielu ludzi jest bardzo ważne), jak znaczny przyrost tkanki mięśniowej pod wpływem masażu.

- Wpływ pośredni działania masażu na człowieka Uzyskuje się dzięki układowi krążenia, układowi nerwowemu i układowi wewnątrzwydzielniczemu i obejmuje on wszystkie mięśnie w całym organizmie człowieka.

- Wpływ pośredni - konsensualny

• Z tego rodzaju działaniem mamy do czynienia w momencie, gdy kończyna jaką należy masować nie jest dostępna, czyli np. wystąpiło przerwanie ciągłości skóry lub tez jest na niej założony opatrunek gipsowy. Wykorzystywane są wówczas pewne połączenia nerwowe pomiędzy symetrycznymi kończynami na poziomie centralnego układu nerwowego. Wykonuje się masaż kończyny zdrowej wywierając w ten sposób około dwudziesto procentowy wpływ na kończynę chorą.

- Wpływ masażu na mięśnie polega na pomaganiu w poprawie stanu napięcia mięśni
i wyeliminowaniu skutków skurczów.

- Wykonując spokojny masaż systematycznie uzyskujemy efekt oczyszczenia mięśni z toksyn i usuwamy w ten sposób uczucie zmęczenia.

- Masaż będący bodźcem mechanicznym wpływa na proprioceptory mięśniowe, tzn. na receptory znajdujące się w mięśniach jako wrzeciona mięśniowe reagujące na rozciąganie mięśni, co powoduje pobudzenie włókien mięśniowych do skurczu podnosząc ich napięcie. Zapobiega to powstawaniu zaników mięśniowych.

- Masaż przyczynia się do zwiększania zdolności mięśni do pracy. Po pięciu minutach wykonywania masażu taka zdolność zmęczonego mięśnia wzrasta trzy do pięciu razy. Zwiększona zdolność kurczenia się mięsni, a co za tym idzie w parze wydłużenie się czasu pracy takiego mięśnia i przyrost jego masy możliwy jest dzięki zwiększonemu dopływowi tlenu z krwią do masowanych właśnie mięśni, czy całych grup mięśniowych i usuwaniu z tych mięśni nagromadzonych tam produktów przemiany materii.

- O wpływie relaksacyjnym mówi się wtedy, gdy następuje obniżenie napięcia tkanki mięśniowej. Efekt ten uzyskuje się stosując łagodne głaskania, rozcierania w wolnym tempie (szczególnie kiedy są wykonywane dziesięcioma palcami lub kłębami dłoni), podłużne ugniatania, uciski jednoczesne i powolne roztrząsanie.

- Wpływ stymulujący to taki, który działa pobudzająco na tkankę mięśniową. Wykonuje się energiczne głaskania, rozcierania, ugniatania (szczególnie poprzeczne i ze skręceniem), uciski naprzemienne, oklepywania oraz wibracje średniej mocy.

- Tkanka tłuszczowa -Masażem doprowadzamy do rozdrobnienia i usuwania
z komórek tłuszczowych tłuszczu i przez poprawienie przemiany materii do jego szybkiego spalania.

- Poprzez skórę człowiek także oddycha, dlatego też usuwanie złuszczonego naskórka poprzez masaż przyczynia się do wzrostu czynności oddechowych poprzez tkankę skórną spowodowanego otwarciem porów skórnych. Proces ten daje także możliwość wprowadzania do organizmu ludzkiego substancji leczniczych i odżywczych pod postacią maści, kremów lub balsamów.

- Konsekwencją odmładzania warstwy zrogowaciałej jest uelastycznienie skóry.

- Skóra właściwa W skórze właściwej występują gruczoły potowe i łojowe, mieszki włosowe, naczynia krwionośne i limfatyczne oraz zakończenia nerwów czuciowych.
Dzięki masażowi zawartość gruczołów potowych i łojowych pozostaje wyciśnięta
na zewnątrz co daje udrożnienie ich kanałów, czyli oczyszczenie skóry.

- Masaż podrażnia zakończenia nerwowe, a dostarczane ciepło rozszerza naczynia krwionośne i powoduje uruchamianie awaryjnej sieci naczyń włosowatych.

Wpływ masażu na stawy i aparat więzadłowy

- Miejsce w którym łączą się kości z których zbudowany jest staw zamknięte jest torebką stawową i otoczone aparatem więzadłowym. Masaż wpływa na wzrost elastyczności
i wytrzymałości aparatu więzadłowego, a co z tym się wiąże wpływa na stopień ruchomości w stawie.

- Podczas masażu polepsza się jego ukrwienie, dzięki czemu następuje szybsza wymiana produktów rozpadu na substancje odżywcze.

- Najbardziej zauważalnym efektem masażu na stawy i aparat więzadłowy jest ten, że zdolność tych części do pracy szybko wzrasta.

- Poprzez bodziec mechaniczny jakim jest masaż pobudzane zostają proprioceptory elementów okołostawowych, czyli więzadła, ścięgna, torebka stawowa i wywołuje reakcje ogólne i lokalne.

- Przed każdym zabiegiem i też po nim należy dokładnie umyć ręce, a co jakiś czas zdezynfekować i natłuścić kremem ochronnym do rąk.

- Na początku zabiegów masażu przede wszystkim przeprowadzić z człowiekiem przychodzącym na masaż kompletny wywiad.

---