Biopierwiastki, czyli makro-, mikro- i ultraelementy.
Gospodarka wodno-elektrolitowa organizmu człowieka.
Biopierwiastki w profilaktyce i terapii schorzeń.
Henryk Różański
Akademia Medyczna im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Katedra Medycyny Społecznej
Zakład Historii Nauk Medycznych
61-771 Poznań
ul. Sieroca 10
C Z Ę Ś Ć W P R O W A D Z A J Ą C A
Zioła są bardzo cennym źródłem witamin i składników mineralnych. W roślinach występują one w naturalnych zespołach, dzięki czemu często są łatwo przyswajalne dla naszego organizmu.
Istotne znaczenie ma forma chemiczna, w której występuje dany pierwiastek, np. szczawiany wapnia nie są wykorzystywane przez człowieka, a nawet przez samą roślinę.
Niektóre związki chemiczne usprawniają wchłanianie wielu pierwiastków. Przykładem może być żelazo, które w obecności kwasu askorbinowego (witaminy C) łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego do krwi.
Istnieją również składniki pokarmowe oraz leki, które upośledzają, a nawet uniemożliwiają wchłanianie witamin i soli mineralnych, np. tłuszcze zmniejszają przyswajalność wapnia i magnezu; parafina upośledza wchłanianie witaminy A, D czy F.
Składniki mineralne i witaminy musimy dostarczać naszemu organizmowi w codziennej diecie, która powinna być urozmaicona i zawierać dużo jarzyn i owoców. Powinniśmy pić kompoty i naturalne soki owocowe, wody zdrojowe, które są bogate w sole mineralne.
Ustrój człowieka stale wydala liczne składniki mineralne. Człowiek dorosły wydala średnio w ciągu doby z moczem, kałem i potem około 35-30 g soli mineralnych.
Sole mineralne warunkują prawidłowy przebieg przemiany materii, są niezbędnym składnikiem wielu związków wytwarzanych przez organizm (np. do powstawania hemoglobiny niezbędne jest żelazo).
Brak lub niedobór składników mineralnych w pożywieniu powoduje bardzo poważne zaburzenia i choroby.
Pierwiastki w ciele istot żywych występują najczęściej w postaci jonów. Spośród kationów największe znaczenie mają K+, Na+, Ca+, Mg+, zaś anionów P- i Cl-.
Biopierwiastki można podzielić na 3 grupy:
1. Makroelementy, czyli pierwiastki występujące w stosunkowo dużych ilościach i stanowiące nie mniej niż 0,1% masy organizmu człowieka, np. tlen - 65, 04%, węgiel - 18,25%, wodór - 10,05%, azot - 2,65%, wapń - 1,4%, fosfor - 0,81%, potas - 0,27%, sód -0,26%, chlor - 0,25%, siarka - 0,21%.
2. Mikroelementy to pierwiastki występujące w bardzo nieznacznych ilościach, np. żelazo 0,02%, magnez 0,04% oraz cynk, miedź, mangan, molibden, selen.
3. Ultraelementy to pierwiastki występujące w organizmach, lecz w milionowych częściach procentu ich masy, jak złoto, rtęć, stront, rad, srebro, wanad.
Sole mineralne zawarte w ziołach są łatwo rozpuszczalne w wodzie (przechodzą do wodnych i wodno-alkoholowych wyciągów) i w sokach trawiennych przewodu pokarmowego.
Według prof. J. Muszyńskiego do odwarów roślinnych przechodzi 30-60% znajdujących się w roślinach soli mineralnych.
Składniki mineralne stanowią ok. 4% masy naszego ciała
Zawartość wybranych pierwiastków w organizmie człowieka
Nazwa biopierwiastka |
Zawartość w ppm (pars pro milion - ilości na milion jednostek wagowych ciała) |
Żelazo |
60 |
Fluor |
37 |
Cynk |
33 |
Miedź |
1 |
Wanad |
0,3 |
Mangan |
0,2 |
Chrom |
0,2 |
Selen |
0,2 |
Molibden |
0,1 |
Jod |
0,1 |
Kobalt |
0,02 |
Dzienne normy na wybrane składniki mineralne
Grupa ludności |
Wapń |
Fosfor |
Magnez |
Żelazo |
Cynk |
Jod |
Dzieci |
0,8-1 g |
1 g |
400 mg |
12 mg |
15 mg |
150 mcg (μg) |
Młodzież |
1-1,2 g |
1,2 g |
500 mg |
15 mg |
15-20 mg |
150 μg |
Mężczyźni |
1 g |
1 g |
500 mg |
15 mg |
15 mg |
150 μg |
Kobiety |
1 g |
1 g |
400-500 mg |
15 mg |
15 mg |
150 μg |
Kobiety ciężarne |
1,3-1,5 g |
1,2 g |
450-500 mg |
18 mg |
20 mg |
175 μg |
Kobiety karmiące |
1,3-1,5 g |
1,3 g
|
450-500 mg |
15 mg |
25 mg |
200 μg |
C Z Ę Ś Ć S Z C Z E G Ó Ł O W A
Kliknij na nazwę biopierwiastka, o którym chcesz się dowiedzieć
Nazwa polska biopierwiastka |
Symbol chemiczny i nazwa łacińska biopierwiastka |
Bo, Borum |
|
Cr, Chromium |
|
Zn, Zincum |
|
F, Fluorum |
|
P, Phosphorus |
|
I, Jodum, iodum |
|
Co, Cobaltum |
|
Si, Silicium |
|
Li, Lithium |
|
Mg, Magnesium |
|
Mn, Manganum |
|
Cu, Cuprum |
|
Mo, Molibdaenum |
|
K, Kalium |
|
Se, Selenium |
|
S, Sulfur |
|
Na - Natrium i Cl - Chlorum |
|
V, Vanadium |
|
Ca, Calcium |
|
Fe, Ferrum |
---
Dokument chroniony prawami autorskimi
Krosno 2004