13 Sytuacja na Litwie w okresie potopu


Sytuacja na Litwie w okresie „potopu”

Gdy na „Radzie Perejasławskiej” 8 I 1654 roku starszyzna kozacka po porozumieniu się z Chmielnickiego z carem Aleksym, ogłosiła połączenie Ukrainy z Rosją, wojna polsko - moskiewska stała się nie unikniona. Na Litwie i w Polsce rozpoczęto więc przygotowania do obrony Niestety wojska litewskie nie zdołały przeciwstawić się najazdowi moskiewskiemu, więc wojska moskiewskie zajęły bez oporu Smoleńsk, Połock, Witebsk i rozbiły armię Radziwiłła. Jego klęska pod Oszmianą poniesiona w połowie lipca 1655 roku otwarła wojskom moskiewskim drogę na Wilno. Stolica padła ofiarą najazdu 8 VIII 1655 - została zrujnowana, a miasto się wyludniło.

Dodatkowo latem 1655 roku Polskę najechali Szwedzi - nie napotkali poru ani w Polsce, ani na Litwie. Kiedy wódz szwedzki Magnus de la Gardie wkroczył do Litwy hetman Radziwiłł z bratem weszli z nim w pertraktacje. 18 VIII 1655 roku w Kiejdanach zawarli układ ze Szwedami, wydając im na łup całą Litwę w zamian za gwarancje nietykalności swobód szlacheckich i przywilejów kościoła katolickiego. Już 20 X 1655 roku Radziwiłł zawarł w imieniu panów litewskich unię ze Szwecją. Litwa miała uznać Karola X Gustawa króla szwedzkiego za swego władcę i zerwać więzy z Polską.

Tymczasem inna część szlachty litewskiej przewodzona przez Stanisława Ordę dopuściła się zaprzepaszczenia ojczyzny ale Moskwie. Szlachta ratowała majątki od łupienia i konfiskaty uznając za władcę cara Aleksego, ale to i tak nie powstrzymywało grabieży wojsk.

Obóz pozostający wiernie przy Polsce i Janie Kazimierzu dowodzony był przez Pawła Sapiehę.

Krwawa zawierucha spotęgowała się w roku 1655 kiedy Moskwa wypowiedziała wojnę Szwecji i zawarła dwuletni rozejm z Polską. Na Żmudzi wybucha wtedy powstanie przeciwko Szwedom. Wojska litewskie hetmana Gosiewskiego rozpoczęły walki o Żmudź i wyzwoliły ją w 1657 roku. Jednakże gdy Szwedzi zawarli rozejm z Moskwą, skierowali wielkie siły na Żmudź i odzyskały tą krainę.

Wojna ze Szwecja pod dowództwem Stefana Czarnieckiego pozwoliła na wyparcie Szwedów z Litwy na przełomie 1659/1660 roku. „Potop” zakończył się pokojem w Oliwie w 1660 roku. Na jego mocy Polska utraciła znaczną część Inflant.

Kolejnym zadaniem było wyparcie wojsk moskiewskich z granic państwa. Wojna z Moskwą wznowiona w 1658 roku mimo pozyskania Kozaków ugodą w Hadziaczu 1658 roku była uporczywa i wyczerpująca. Wojska litewsko - polskie Stefana Czarnieckiego pokonały nieprzyjaciela pod Płonką, Czereją i Kuszlikami - uzyskały przewagę i 2 XII 1661 roku oswobodziły Wilno. Obie strony były wyczerpane wojną i zawarły rozejm w Andruszowie w 1667 roku - Litwa traci Smoleńsk i ziemie czernihowsko - siewierską. Pokój podpisano dopiero po wielu latach w Polanowie (1686).

Działania wojenne na ziemiach litewskich spowodowały ogromne wyludnienie i upadek gospodarczy kraju, ubyło ok. 46% ludności. Straty ludnościowe sięgały 37% stanu przedwojennego. Miasta i królewszczyzny pustoszone były przez obcych żołnierzy. Spadła również gęstość zaludnienia. Skutkiem były też klęski żywiołowe z lat 1655, 1657, 1658, 1660, 1668, 1669.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Staniecka Joanna, WPŁYW ROZWODU RODZICÓW NA SYTUACJĘ DZIECKA W POCZĄTKOWYM OKRESIE EDUKACJI INSTYTUC
Geograficzno polityczne uwarunkowania sytuacji mniejszosci polskiej na Litwie i lotwie po 1990 roku
Barwiński, Marek; Leśniewska, Katarzyna Sytuacja mniejszości narodowych w Polsce i na Litwie – stud
13 temat na makro
13 czekamy na Swieta
Polowania na czarownice na Litwie
Planowane sytuacje?ukacyjne na miesiąc październik 11
200 sytuacji na maturę ustną, Egzamin maturalny
wplyw sytuacji na zachowanie WMYHQZAXPWEMNQUYSQHVNELEY5VXDVBY6JQWWHA
Sytuacja społeczno gospodarcza w okresie średniowiecza
Sytuacja na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego po roku63
13 Obrobka na frezarce DMU60
13.Zmiany na stronie, Broń jądrowa
Folie do Monopolu pe│nego , Monopol pełny jest drugą, skrajną w sensie teoretycznym, sytuacją na ryn
Monopol pełny jest drugą, skrajną w sensie teoretycznym, sytuacją na rynku. Sytuacja ta ma miejsce w
13 zycie na czas ESzelag i inni
Diagnoza sytuacji na rynku prac Nieznany (2)

więcej podobnych podstron