DEFINICJA
Międzynarodowe stosunki wojskowe - badają rolę czynnika militarnego w stosunkach międzynarodowych i problemy z nim związane.
Współcześnie w powiązaniu z płaszczyzną polityczną obejmuje sojusze wojskowe, a w powiązaniu z płaszczyzną ekonomiczną handel bronią
KIEDYŚ
Do XX wieku siła militarna była jednym z ważniejszych elementów stosunków międzynarodowych - bo to najcześciej wojnami załatwiano problemy; jej rola zmalała wraz ze wzrostem znaczenia ekonomii i pojawienia się międzynarodowych organizacji.
Po 89tym skupiono się na aspektach ekonomicznych i politycznych (sankcje - jak na iran, koree czy teraz rosję; embarga - takie same przykłady, wykluczenia z organizacji międzynarodowych). Do 1989 r. mieliśmy do czynienia z tzw. "wyścigiem zbrojeń", natomiast po 1989 r. spotkaliśmy się z czymś w rodzaju "wyścigu pokoju". Dotyczyło to zarówno krajów należących do NATO, jak i nowych demokracji z Europy Środkowej i Wschodniej. W sytuacji kiedy zagrożenie się zmniejszyło, zaczęto obcinać wydatki na obronność.
Zimna wojna- powstają dwa potężne sojusze polityczno-militarne. Trwa wyścig zbrojeń, wyścig gospodarczy i kosmiczny. Mamy tu do czynienia z dwubiegunowym układem politycznym. ZSRR i USA prowadziły politykę remilitaryzacji atomowej i opracowywania broni dalekiego zasięgu. UW ze Związkiem Radzieckim na czele skupiał wokół siebie państwa komunistyczne, natomiast NATO z USA na czele państwa zachodnie. Były to początki współpracy wojskowej w stosunkach międzynarodowych.
OBECNIE
-obecnie stosunki wojskowe skupiają się na: tworzeniu sojuszy wojskowych, paktów, ćwiczeń, np. NATO -wzorcowy przykład współpracy wojskowej
POROZUMIENIA ROZBROJENIOWE
Koncepcja rozbrojenia obejmuje wiele przedsięwzięć i kroków związanych przede wszystkim z redukcją, tj. zmniejszeniem zbrojeń i sił zbrojnych oraz z ich eliminacją
Najważniejsze porozumienia rozbrojeniowe:
1963 rok - układ o zakazie prób nuklearnych w atmosferze przestrzeni kosmicznej i po wodą.
SALT I i SALT II- Długotrwały przebieg miały rokowania w sprawie ograniczenia zbrojeń strategicznych zwane potocznie SALT (Strategic Armaments Limitation Talks). Pierwsza runda toczyła się w latach 1969-1972 (SALT I), druga w latach 1972-1979 (SALT II). Układ o ograniczeniu systemów obrony przeciwrakietowej podpisano w Moskwie 26 V 1972 na czas nieograniczony.
1972 rok - konwencja o zakazie używania i produkcji broni biologicznej.
1974 rok - porozumienie ZSRR-USA w sprawie ograniczenia podziemnych prób jądrowych
1983 rok (INF) - zbrojenia nuklearne średniego zasięgu. Stronami było NATO i Układ Warszawski.
1990 rok (CFE) - zbrojenia konwencjonalne w Europie (16 krajów NATO i 6 Układu Warszawskiego). Miało być 40 tys. czołgów, 60 tys. transporterów opancerzonych, 13 tys. samolotów bojowych, 2 tys. helikopterów bojowych i każda ze stron miała mieć połowę z ogólnej liczby dostępnego uzbrojenia. W życie wszedł w 1992 roku i obecnie stornami tego układu jest 30 państw.
ĆWICZENIA WOJSKOWE
Anakonda-14
to największe, cykliczne ćwiczenie Sił Zbrojnych RP o połączonym charakterze, prowadzone w układzie międzynarodowym. W dniach od 24 września do 3 października br. na wszystkich rodzajach poligonów ćwiczyło blisko 12,5 tys. żołnierzy, w tym 750 z państw sojuszniczych (Czech, Estonii, Holandii, Kanady, Litwy, Węgier, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych).
Celem ćwiczenia było zgranie wydzielonych sił do prowadzenia działań obronnych oraz stworzenie warunków wprowadzenia do walki sojuszniczych sił wzmocnienia. W ćwiczeniu prowadzona była również współpraca z organami administracji państwowej w zakresie wsparcia Sił Zbrojnych RP
Noble Sword-14
We wrześniu na poligonach w Polsce i na Litwie odbyło się sojusznicze ćwiczenie taktyczne pod kryptonimem „Noble Sword-14”, certyfikujące wielonarodowy Komponent Operacji Specjalnych do dyżuru bojowego w składzie Sił Odpowiedzi NATO zestawu 2015 (SON 2015). Łącznie w działaniach na lądzie, morzu i w powietrzu uczestniczyło blisko 1700 komandosów z 15 państw. Ćwiczenia trwały trzy tygodnie, uczestniczyły w nich policyjne i wojskowe służby specjalne, pododdziały marynarki wojennej a także śmigłowce Mi-17, myśliwce F-16, samoloty S-130 Hercules i S-295 Kasa. Głównym celem ćwiczeń była demonstracja możliwości bojowych podczas przeprowadzenia różnych operacji specjalnych
MNNA- Major non-NATO ally (Główni sojusznicy spoza NATO) - termin, którym rząd Stanów Zjednoczonych nazywa państwa, które zalicza do swoich najważniejszych sojuszników, ale nie należą one do NATO. Zazwyczaj z tymi krajami wiąże z USA szereg ważnych umów o charakterze politycznym i obronnym, ale także i gospodarczym.
Jest to doskonały przykład, gdzie duża organizacja polityczno-wojskowa współpracuje z innymi państwami dla wspólnych interesów
Lista państw MNNA:
Australia (od 1989)
Egipt (1989)
Izrael (1989)
Japonia (1989)
Korea Południowa (1989)
Jordania (1996)
Nowa Zelandia (1996)
Argentyna (1998)
Bahrajn (2002)
Filipiny (2003)
Tajlandia (2003)
Kuwejt (2004)
Maroko (2004)
Pakistan (2004)
Zobowiązania sojusznicze:
Współpraca w dziedzinie zwalczania międzynarodowego terroryzmu
Współpraca w dziedzinie szkolenia
Współpraca w dziedzinie technologii kosmicznych
Współpraca militarna (bazy wojskowe, etc. etc.)
Sprawy gospodarcze
wspólne akcje antyterrorystyczne i militarne
Współpraca komandosów brytyjskich (SAS) z armią amerykańska w Iraku
Angażowanie się komandosów australijskich (SASR) w Afganistanie
Special Air Service Regiment (SASR) - australijska elitarna jednostka sił specjalnych, wzorowana na brytyjskim SAS. Działająca od 20 sierpnia 1964 roku. Czerpie z tradycji Z Special Unit i Niezależnych Kompanii − australijskich jednostek sił specjalnych z czasów II wojny światowej.
Współpraca OBWE - NATO
Decyzje spotkania na szczycie KBWE, w Helsinkach w lipcu 1992 r., o stosunkach tej instytucji z innymi organizacjami podkreślały zwłaszcza potrzebę nawiązania współpracy z ONZ. Dotyczyło to zwłaszcza:
Obowiązku stałego i dokładnego informowania Rady Bezpieczeństwa NZ o działaniach podjętych luz zamierzonych przez KBWE w celu utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa
Konieczności współpracy między ONZ a KBWE przy stosowaniu środków przymusu
HANDEL BRONIĄ
Handel bronią obejmuje eksport i import broni, sprzętu wojskowego, części zamiennych, technologii wojskowej. Od konwencji Ligi Narodów w 1925 istnieje nadzór nad międzynarodowym handlem bronią, amunicją, sprzętem wojskowym. Obecnie, zgodnie z obowiązującym prawem, handel bronią może dotyczyć tylko broni konwencjonalnej, jako że umowa o nieproliferacji broni jądrowej z 1968 wykluczyła z handlu broń masowej zagłady, broń biologiczną i broń chemiczną.
Największym handlarzem broni na świecie były według najnowszych danych z 2011 roku USA (ponad 900 miliardów dolarów obrotu), kolejne w zestawieniu są Rosja (ok. 700 mld), Niemcy, (520 mld) i Francja (240 mld). Natomiast Polska to gracz co najwyżej trzeciej ligi. W 2011 r. nasz kraj wyeksportował broń za niecałe 9 mld dolarów, a kupił za 27 mld. (Łącznu obrót to zatem 36 mld dolarów) Dla porównania obroty Czech wyniosły w 2011 roku 130 mld, a Ukrainy prawie 50 mld.
Największymi importerami są kraje Bliskiego Wschodu, Arabia Saudyjska, Turcja, rośnie też rynek dalekowschodni, Korea Południowa, Indonezja, Tajlandia.