Alkohole - pochodne węglowodorów, w których atom lub atomy wodoru został zastąpiony grupą hydroksylową -CH.

Otrzymywanie:

a) Hydratacja - CH2=CH2 + H2O CH3-CH2-OH (etanol)

b) Utlenianie - 2*CH4 + O2 2*CH3OH (metanol)

c) reakcja fluorowcopochodnych z mocnymi zasadami

CH3-CH2-Cl + NaOH CH3-CH2-OH (etanol)

d) fermentacja alkoholowa - C6H12O6 C2H5OH +2*CO2

Właściwości: bezbarwna ciecz, char. zapach, spala się niebieskim płomieniem.

Alkohole polihydroksylowe

Właściwości glikolu: bezbarwna ciecz, gęstość większa od wody, dobrze rozp. w wodzie, temp. krzepnięcia -12*C, stosowany jako płyn do chłodnic

Glicerolu: bezbarwna oleista ciecz, duża gęstość, słodki smak, dobrze rozp. w wodzie, nietoksyczny, spala się jasnożółtym kopcącym płomieniem.

CH2-OH CH2-ONa

2* CH-OH + 6*Na CH-ONa + 3*H2

CH2-OH CH2-Ona

Zastosowanie: mat. wybuchowe, tw. sztuczne, leki, barwniki i farby drukarskie.

Fenole - stanowią grupę związków, w których grupa funkcyjna -OH jest bezpośrednio związana z atomem węgla pierścienia aromatycznego.

Ar-OH (Ar-grupa arylowa, OH-grupa hydroksylowa)

Właściwości: krystaliczna, bezbarwna substancja, utleniany na powietrzu przyjmuje zabarwienie różowe, brunatne, intensywny charakterystyczny zapach, słabo rozp. w wodzie (w 70*C miesza się z wodą bez ograniczeń), silna trucizna (działa żrąco na skórę - trudno gojące się rany)

Zastosowanie: do produkcji tworzyw sztucznych, farb, żywic, barwników, lakierów, mat, wybuchowych; do celów dezynfekcyjnych.

Aldehydy - to związki organiczne zawierające charakterystyczną dla nich grupę funkcyjną, którą jest grupa aldehydowa. R- grupa węglowodorowa, -CHO- gr. Aldehydowa, która decyduje o właściwościach tych związków.

Metody otrzymywania:

a) katalityczne utlenianie metanolu- 2*CH3OH + O2 2*HCHO + 2*H2O

b) odwodornienie metanolu- CH3OH HCHO + H2 metanal

Próba Tollensa

Próba Trommera

Kwasy karboksylowe- zw. Organiczne, których cząsteczki składają się z grupy węglowodorowej oraz grupy karboksylowej -COOH

Nazewnictwo:

CH4 - HCOOH - kwas metanowy (mrówkowy)

C2H6 - CH3COOH - kwas etanowy (octowy)

C3H8 - C2H5COOH - kwas propanowy (propionowy)

C4H10 - C3H7COOH - kwas butanowy (masłowy)

C5H12 - C4H9COOH - kwas pentanowi (walerianowy)

Wł. kw. Mrówkowego: bezbarwna ciecz, ostry duszący zapach, jego para drażni błony śluzowe, stężony powoduje oparzenia, dobrze rozpuszcza się w wodzie.

Wł. kw. Octowego: stężony jest żrący, ciecz, ostry zapach, w temp. 16,6*C krzepnie tworząc kryształy, podobne do lodu, jego 6-10% roztwór to ocet.

Reakcje:

a) z metalem aktywnym - HCOOH + Zn (HCOO)2 Zn + H2

b) z zasadami - C6H5COOH + NaOH C6H5COONa + H2O

c) z tlenkami metalu - 2*CH3COOH + CuO (CH3COO)2 Cu + H2O

Zastosowanie: barwniki, farby, przemysł spożywczy, leki, tw. sztuczne.

Wyższe kwasy karboksylowe- kwasy o długich łańcuchach węglowych. Składniki naturalnych tłuszczów i dlatego noszą nazwy kw. tłuszczowych.

Palmitynowy- C15H31COOH, Stearynowy- C17H35COOH, Oleinowy- C17H33COOH

Właściwości: Palmitynowy i stearynowy to białe ciała stałe. Oleinowy jest jasnożółtą oleistą cieczą. Wszystkie nie rozpuszczają się w wodzie i spalają się żółtym płomieniem. Kw. Stearynowy i palmitynowy topią się w niskiej temperaturze. Wodę bromową lub rozcieńczony roztwór KMnO4 odbarwia jedynie kw. oleinowy.

Mydła - są to sole sodowe lub potasowe wyższych kw. karboksylowych, głównie stearynowego i palmitynowego. Mydła sodowe są białe, twarde, a potasowe szare i maziste. Mydła toaletowe to wszystkie gatunkowe mydła sodowe z dodatkami substancji nawilżających, olejków zapachowych.

Estry- są to związki chemiczne powstałe w wyniku reakcji kwasów karboksylowych z alkoholami.

R1- grupa alkilowa, pochodząca od kw. karboksylowego, lub wodór

R2- grupa alkilowa pochodząca od alkoholi; -COO - grupa estrowa.

Estryfikacja - to reakcja zachodząca pomiędzy kwasem i alkoholem, której produktami są estry i woda. Estryfikacja jest reakcją odwracalną. Reakcja odwrotna to hydroliza estru.

Aminy- to pochodne amoniaku, których grupami węglowodorowymi zastąpiono jeden, dwa lub trzy atomy wodoru. Amoniak - NH3

- amina I-rzędowa
- amina II-rzędowa
- III-rzędowa

CH3-NH2 metyloamina CH3CH2-NH2 etyloamina

CH3-NH-CH3 dimetyloamina CH3CH2-N-CH3 etylodimetyloamina

CH3

Metody otrzymywania:

I-rzędowe aminy alifatyczne - reakcja fluorowcopochodnych z amoniakiem

CH3-Cl + NH3 CH3-NH2 + HCl

CH3-Cl + CH3NH2 CH3-NH + HCl

Właściwości: niższe aminy alifatyczne są gazami, wyższe cieczami i substancjami stałymi, mają one zapach podobny do amoniaku, ale mniej ostry (przypominający zapach ryb)

Anilina to bezbarwna ciecz, na powietrzu brunatnieje, słabo rozpuszczalna w wodzie, ma charakterystyczny zapach.

Aminy mają charakter zasadowy.

Występowanie: aminokwasy, zw. aminowe powstałe w procesie gnicia szczątków zwierzęcych, aminy wchodzą w skład jadów, toksyn, substancji narkotycznych i odurzających.

amfetamina

---