The council of Baltic Sea States- Carl-Einar Stalvant,część 1

Koniec zimnej wojny-> transformacja sytuacji politycznej w Europie; zmiany sprzyjały pojawieniu się na nowo starszych mentalnych map Europy. Idee-> jak zorganizować społeczności polityczne kontynentu. Zakorzeniają się nowe transnational subregional processes.

Region Morza Bałtyckiego:

• W ciągu kilku lat ugruntował się na nowo,

• Pole współpracy dla miast, społeczności, businessu, organizacji pozarządowych

• Ożywienie-wcześniej kontakty zablokowane-> zimna wojna(2 pokolenia to odczuły)

• Zdecentralizowane inicjatywy, współpraca instytucji.

Rada Państw Morza Bałtyckiego- powstaje, aby zintensyfikować tę współpracę.

Narodziny subregionalnego przedsięwzięcia:

• Duński minister spraw zagranicznych Uffe Elleman-Jensen +niemiecki min. spraw zagr. Hans-Dietrich Genscher- inicjatywa w Rostoku 1991, mówiono o tym już wcześniej.

• 9 państw: Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Polska, Rosja, Szwecja- spotkanie w 1992, założenie RPMB, Islandia dochodzi w 1996.

Szczyt w Visy- 1996-przełom- przyjęto szeroko zakrojony program pracy („obywatelskie bezpieczeństwo”), promowanie stabilności, zbiegł się z rozszerzeniem UE i NATO.

Zmiany polityczne w Subregionie Bałtyckim:

Pozytywny sens własnej identyfikacji RMB na początku l.90 ukształtowało wiele czynników: wielkie zmiany w Europie, interakcje:

• zjednoczenie Niemiec+ rozpad ZSRR- radykalna zmiana sytuacji politycznej w subregionie (vide-obecność Rosji w regionie-Kaliningrad, Leningrad)

• odrodzenie Litwy, Łotwy, Estonii

• wzrasta liczba przybrzeżnych państw bałtyckich z 7 do 9

• liczba stosunków bilateralnych wzrasta z 21 do 45 ( większość stosunków skorzystała na tym, jednak nierozwiązane kwestie będą rzutować)

• koniec zimnej wojny-> możliwości współpracy

• ekonomia-zniesienie barier administracyjnych-nowe impulsy

• geopolityka- przeniesienie punktu ciężkości z Moskwy do Berlina i Brukseli

• pojednanie ros.- niem. -sprzyjający czynnik dla stosunków subregionalnych

• integracja Niemiec w ramach NATO, UE

• zlikwidowanie wzajemnych wizji dot. zagrożenia- pokonanie tradycyjnych dylematów dotyczących bezpieczeństwa

Otwarcie na ponadgranicową współpracę, „Europa regionów”, niem. federalizm( podczas gdy dla innych państw taka współpraca była novum). Fińsko - rosyjski Traktat o Przyjaźni z 1992 - zakładał współpracę między wybranymi zgromadzeniami a regionalnymi/centralnymi/lokalnymi władzami.

Polska:

• Przystąpiła do międzynarodowych instrumentów zajmujących się współpracą ponad granicami

• W 1993 zlegitymizowano współpracę

• członek NATO, UE

• dążenie do promowania wielopłaszczyznowej współpracy w ramach BSR.

3 państwa bałtyckie ( Litwa, Łotwa, Estonia):

• niepodległe, uznane, zabezpieczają swoją pozycję

• dążą do integracji z UE, bliskich kontaktów z państwami nordyckimi

• wolniejsza niż w przypadku Polski integracja z Zachodem- bliskość Rosji+ dziedzictwo ZSRR

• uczestniczą w Partnerstwie dla pokoju (NATO)

• 1997- Estonia, jedno z tych państw, które Komisja Europejska rekomenduje( kwestia rozpoczęcia negocjacji)

Rosja:

• wielkość państwa, wysoki status, interesy- różni się tym od państw bałtyckich

• państwa czują potrzebę rozwijania współpracy z Rosją

• współpraca z UE, NATO; 1995- UE- Rosja-> umowa o Partnerstwie i Współpracy, uczestniczy w Partnerstwie dla pokoju

• brak rosyjskiej obecności militarnej w Centralnej Europie, z drugiej strony-fakt stacjonowania sił rosyjskich blisko Finlandii, Norwegii, Leningradu

• Kaliningrad- wybrzeże należy do Rosji, bazy podwodne w okolicy Morza Barentsa

• Powody do obaw- rosyjskie „nie” dla obecności państw bałtyckich w NATO.

Kraje nordyckie a kwestia bezpieczeństwa:

• Koniec zimnej wojny-Finlandia ->ponowna interpretacja Traktatu o Przyjaźni, Współpracy, Wzajemnej Pomocy z 1948 z ZSRR; podpisanie nowego- nie wspomina o „konsultacjach” w sytuacji zagrożenia

• Norwegia- związana z NATO, współpraca z Rosją

• Dania- korzyścią było zniknięcie Wsch. Niemiec, Paktu Warszawskiego, promuje współpracę z państwami bałtyckimi dot. bezpieczeństwa

• Finlandia, Szwecja- 1995 wstąpienie do UE

• Islandia, Norwegia-poza UE, atlantyckie w swojej tożsamości- rozłam. Pomimo tegoż rozłamu: zainteresowanie wspieraniem stabilności- siły pokojowe, Dania i Szwecja uwzględniły wojska państw bałtyckich i Polski w swoich batalionach w Chorwacji. Udzielanie pomocy państwom bałtyckim ( zapobieganie szmuglowaniu ludzi + nielegalnej imigracji)

• Różne priorytety: Norwegia( Morze Barentsa, Płw. Kola), Finlandia( Karelia, tereny położone blisko Zatoki Fińskiej), Szwecja( 3 państwa bałtyckie), Dania( Litwa, Polska)

• 1997-Komisja Europejska stwierdza, że to Estonia i Polska zrobiły największy postęp i powinny jako pierwsze wejść do UE( Szwecja i Dania uważały, że wszyscy ubiegający się powinni wejść do UE w tym samym czasie).

Początki CBSS:

Co złożyło się na powstanie BSR?

• Położenie geograficzne poszczególnych państw

• Podejście do historii, kultury

• Troska o środowisko Morza Bałtyckiego

• Polityczna instytucjonalna jedność-wspiera rozwój ekonomiczny, funkcjonalną współpracę w zakresie środowiska, transportu, planowania

Bjorn Engholm- 1 z pierwszych polityków wspierających subregionalizm, założenia Rady Bałtyckiej, głowa rządu Schleswig-Holstein, minister-prezydent, mówił, że potrzebna jest wspólna strategia na przyszłość oraz, że „ludzi Bałtyku jednoczą społeczne i umysłowe nastawienia”.

• Płn, Europa musi sprostać konkurencji z szybciej rozwijającymi się częściami Europy, zabezpieczyć interesy ekonomiczne

• Nowa Hanza- niepaństwowe ciało, odejście od dawnej polityki

Cele:

• Wspieranie instytucji demokratycznych

• Współpraca i wsparcie ekonomiczne oraz technologiczne

• Współpraca w zakresie energetyki, ochrony środowiska, na polu kultury, edukacji, turystyki, transportu, komunikacji

Pierwszy przewodniczący: duński min. spraw zagr. Uffe Ellemann- Jenses

---