METODA MC KENZIE.
METODY KINEZYTERAPEUTYCZNE:
PNF
metody terapii manualnej
metoda Mc Kenzie
METODA MC KENZIE
metoda kinezyterapeutyczna ( profilaktyczna)
dotyczy postępowania z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa (bardzo skuteczna) oraz stawów obwodowych (w tym przypadku jest nie skuteczna).
➫ Kręgosłup obciążamy najbardziej w pozycji siedzącej, gdy fizjologiczne krzywizny kręgosłupa ustawione są nieprawidłowo, np. odcinek szyjny kręgosłupa najczęściej uszkodzony maja stomatolodzy, a odc. lędźwiowy taksówkarze i sekretarki.
BÓL jest to reakcja organizmu na coś co dzieje się nieprawidłowego, nieprzyjemne odczucie, drażnienie receptorów bólowych (nocyceptory)-rozmieszczonych w całym organizmie.
Receptory bólowe gęsto rozmieszczone w więzadle podłużnym tylnim, a mało w więzadle żółtym i podłużnym przednim. Również P
pierścień włóknisty zawiera dużo nocyceptorów.
Drażnienie nocyceptorów -> informacja CUN ->o nieprawidłowości (ból).
NOCYCEPTORY mogą być drażnione:
- chemicznie (stan zapalny)
- mechanicznie (zła pozycja lub ułożenie)
- w sposób mieszany (występuje podczas długotrwałego mechanicznego działania, który powoduje stan zapalny)
Jak odróżnić czy chemiczne czy mechaniczne?
Pytamy się pacjenta w jakich pozycjach występuje ból
Stan zapalny ➫ nie wykonujemy żadnych ćwiczeń!
TRZY PRZYCZYNY DOLEGLIWOŚCI BÓLOWYCH WG MC KENZIE:
posturalna- drażnienie nocyceptorów na skutek przyjmowania nieprawidłowej pozycji, nieprawidłowe obciążenie części ciała, nie ma patologii, tabletki -> oszukiwanie receptorów, problem z siedzeniem (praca siedząca 8 godzin), zmiana pozycji siedzącej, siedzimy na końcu krzesła przy oparciu, nogi w rozkroku, należy co godzinkę się przejść, rozprostować nogi, wzmocnić mm brzucha i grzbietu, ogólnie dużo ruchu np. pływanie
funkcjonalna- nieprawidłowe obciążenie, nieprawidłowe ułożenie tkanki patologicznej, np. praca w pozycji stojącej, wyprostowanej, wykonujemy, postępowanie: uświadomienie pacjentowi co mu dolega, zadanie ćwiczeń: wykonujemy ćwiczenia rozciągające (kilka skłonów w przód, aby zlikwidować przykurcz), wzmocnienie mięśni poszczególnych grup mięśniowych
strukturalna- derengement - zaburzenie strukturalne układu jądra miażdżystego w pierścieniu włóknistym.
ZABURZENIE UKŁADU JĄDRA MIAŻDŻYSTEGO W PIERŚCIENIU WŁÓKNISTYM DOCHODZI NA SKUTEK NIEPRAWIDŁOWEGO OBCIĄŻENIA:
protruzja - nieuszkodzona ściana pierścienia włóknistego spełniająca swe funkcje, odwracalna (uwypuklenie),
ściana pierścienia włóknistego nie uszkodzona lecz tak osłabiona iż nie spełnia swojego zadania, nieodwracalna
ekstruzja - ściana pierścienia włóknistego rozerwana przez penetrującą tkankę wewnątrz dyskową pozostającą wciąż w łączności z dyskiem, nieodwracalna
sekwestracja - ściana pierścienia włóknistego rozerwana przez tkankę wewnątrz dyskową która ulega oddzieleniu od dysku, nieodwracalna.
➫ W postępowaniu bardzo ważna jest na jakim poziomie następuje unerwienie.
W przypadku kręgosłupa najczęściej uszkodzony jest poziom L4/L5 i L5/S1.
L4/L5- wychodzą korzenie nerwu kulszowego (drażnienie powoduje rwę kulszową).
DERENGEMENT- sytuacja, w której normalna pozycja spoczynkowa dwóch sąsiadujących ze sobą kręgów jest zakłócona i w rezultacie zmiany pozycji cieczy jądra miażdżystego pomiędzy dwoma sąsiadującymi trzonami kręgowymi, powoduje zakłócenia naturalnych, prawidłowych ruchów w dostępnych płaszczyznach, powodując ograniczenie bólowe.
MC KENZIE WYRÓŻNIA 6 TYLNO - BOCZNYCH ZABURZEŃ JĄDRA MIAŻDŻYSTEGO:
DERENGEMENT 1:
centralny lub symetryczny ból w odcinku L4/L5
rzadko ból pośladka lub uda
brak deformacji
ból 2-3 w skali VAS
często mylony z przyczyną posturalną
pacjent nie wie, kiedy rozpoczął się ból
W D1 zaburzenia dysku międzykręgowego są stosunkowo niewielkie, następuję tu największe tylne przesunięcie jądra miażdżystego oraz małe promieniujące przesunięcie wewnątrz pierścienia włóknistego. Znajdujemy tu małe zaburzenia materiału dyskowego.
postępowanie:
po zdiagnozowaniu fizjoterapeutycznym:
- uświadomienie pacjenta na czym polega problem
- przeprosty w leżeniu lub w staniu (bo są kierunkiem działania)
- zlecamy rozciąganie, gdyż ciągłe przeprosty mogą doprowadzić do zaburzeń dysfunkcyjnych (np. stojąc trzymamy parapet, odchylamy się i kucamy tak, aby pupa dotknęła podłogi, leżenie przodem około 5minut, leżenie przodem w wyproście kręgosłupa (kolejne 5minut) oraz jego wyprosty w leżeniu przodem (10 powtórzeń w serii).
- rozciąganie wg Mc Kenzie- czyli zwykłe skłony (jednak podczas wykonywania pacjent uciekając przed bólem- kifotyzuje).
- tkanka łączna regeneruje się ok. 7 dni (więc po upływie tego czasu zaczynamy rozciąganie)
- jeżeli objawy bólowe nie zmniejszają się należy włączyć zabiegi dodatkowe: mobilizacje wyprostne kręgosłupa, jego rotacyjne mobilizacje wyprostne.
DERENGEMENT 2:
centralny lub symetryczny ból w odcinku L4/L5
z towarzyszącym bólem lub bez bólu pośladka lub uda
z deformacją odcinka lędźwiowego w kifozie (nie ma możliwości wyprostu)
ból 10 w skali VAS
D2 to ostre zaburzenie dyskowe jako następstwo źle prowadzonego D1. Bardzo szybko może przejść w ostre boczne przesunięcie z objawami bólu jednostronnego, każda dodatkowa rotacja będzie powodować tą dysfunkcję dlatego musi być unikana.
postępowanie:
- kifotyzacja odcinka lędźwiowego
- odbudowanie lordozy lędźwiowej(przez co doprowadzamy do D1) poprzez ułożenie pacjenta w pozycji leżenia przodem, ale w ustawieniu zgięciowym (tzw. pifot), podkładając mu pod brzuch większą liczbę klinów lub poduszek. Powoduje to odciągnięcie powierzchni stawowych, rozluźnienie mięśni (jednak ucisk pojawia się podczas wydechu, ponieważ zbliżają się powierzchnie stawowe). Gdy mięśnie są rozluźnione wyciągamy poduszki, co powoduje stopniowe zmniejszanie się zgięcie kręgosłupa, aż do momentu, gdy pacjent potrafi przyjąć pozycję leżenia przodem. Należy następnie wykonać test Kerninga i po tym polecić pacjentowi zejść z leżanki, jednak w taki sposób, by nie kifotyzował odcinka lędźwiowego kręgosłupa i zalecić chodzenie.
DERENGEMENT 3:
jednostronny lub asymetryczny ból w odcinki L4/L5
z towarzyszącym bólem lub brak bólu w pośladku lub udzie
bez deformacji
W tym przypadku zaburzenia w obrębie dysku są zlokalizowane bardziej tylno - bocznie a nie jak w przypadku D1 w pozycji tylno - centralnej. D3 może być następstwem D1.
postępowanie:
- leżenie przodem około 5minut, leżenie przodem w wyproście kręgosłupa (kolejne 5minut) oraz jego wyprosty w leżeniu przodem (10 powtórzeń w serii)
- jeżeli nie pojawia się objaw centralizacji to terapeuta wprowadza kolejne ćwiczenia: wyprosty kręgosłupa w leżeniu asymetrycznym z przesunięciem miednicy w stronę niebolesną ( w wyniku centralizacji ból odczuwany będzie już tylko w okolicy kręgosłupa to grupę tę traktuję się jako D1).
- przeprosty możemy wykonywać, ponieważ nie ma deformacji, lecz musimy uważać, by ból nie „poszedł” na obwód.
DERENGEMENT 4:
jednostronny lub asymetryczny ból w odcinku L4/L5 (po jednej stronie)
z towarzyszącym bólem lub bez bólu pośladka lub uda
z deformacją odcinka lędźwiowego w skoliozie (przesunięcie boczne)
ból schodzi do kolana
postępowanie:
- w badaniu należy scentralizować ból (następuje bardzo szybko, co jest charakterystyczne dla D4)
- zlikwidować szift boczny (ból jest po stronie sziftu, pacjent przychodzi w takiej pozycji)
- nie wykonujemy przeprostów
-zastosowanie wzorców miednicy, aby unieruchomić drugą stronę miednicy - pozycja stojąca
- o wiele trudniejsze jest usprawnianie pacjentów, gdyż charakterystyczne dla nich reflektoryczne, boczne skrzywienie kręgosłupa zmniejsza efekt ćwiczeń wyprostnych. Aby je rozpocząć należy uzyskać symetrię kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej w tym celu stosuje się przesunięcia boczne kręgosłupa w pozycji stojącej.
DERENGEMENT 5:
jednostronny asymetryczny ból w odcinku L4/L5
z towarzyszącym bólem lub bez bólu do pośladka lub uda
brak deformacji
z bólem kończyny dolnej poniżej kolana
D5 jest prostą progresją D3. Tu wielkość i lokalizacja zaburzeń dysku jest bardzo wyraźna, lecz nie na tyle, by powodować deformację w dolnym odcinku kręgosłupa.
postępowanie:
- według Mc Kenzie (nie ma deformacji) wykonujemy przeprosty w leżeniu na brzuchu, podnosimy do góry tułów: ból w łydce - nie prawidłowo, źle; ból a pośladkach - ból centralizuje się; ból w odcinku lędźwiowym - dobrze, centralizacja bólu. Przesuwanie biodra, stabilizowanie, przeprost gdzie boli (otwarcie kręgosłupa - dysk do środka - kilka razy), pośladek - 5 przeprostów, pozycja bez bólowa - wykonanie przeprostów, zadanie domowe - oparcie o ścianę, centralizacja bólu w pośladkach, szukamy pozycji która centralizuje ból, można robić przeprosty - leżenie na brzuchu - lekka kifotyzacja - odciągnięcie dysku. Początkowo jest leczona jak D1 lub D3.
DERENGEMENT 6:
jednostronny lub asymetryczny ból w odcinku L4/L5
z towarzyszącym bólem lub bez bólu pośladka lub uda
z deformacją odcinka lędźwiowego w skoliozie w statyce
z bólem kończyny dolnej poniżej kolana
D6 jest progresją D4 i D5, pacjent głównie demonstruje się w statycznej skoliozie lędźwiowej. Rwa kulszowa jest bardziej stała. Małe szanse na redukcję objawów poprzez pozycję lub ruchy. Często pacjent mówi że specyficzny ruch przynosi ulgę w bólu, ale tylko na krótki okres czasu. Tu największymi niedogodnościami są problemy o przewadze neurologicznej.
postępowanie:
- pacjent nie może wyprostować nogi, ponieważ odczuwa straszny ból
- nie wykonuje się przeprostów (bo jest deformacja)
- polecamy pacjentowi leżenie tyłem i przyciągamy KD(zgiętą w stawie kolanowym i biodrowym) do klatki piersiowej, brak bólu w kręgosłupie - to źle, bo tam nic nie ma, jeżeli pacjent odczuwa lekki ból w kręgosłupie, likwiduje się ból w nodze - pacjenci do szpitala na wyciągi - centralizujemy ból - likwidujemy deformację. Należy zastosować wyciąg o charakterze trakcyjnym
- po upływie około 4-5 dni można dokonać powtórnego badania, często jednak w leczeniu tej grupy jedyną alternatywą jest zabieg operacyjny
- wyodrębnienie kierunków oraz pozycji powodujących centralizację objawów bólowych może być bardzo trudne.
DERENGEMENT 7:
postępowanie:
- w D7 korekcje przodo - przesunięcia jądra miażdżystego uzyskuję się poprzez zgięcie kręgosłupa w leżeniu tyłem oraz staniu, z dodatkowo stosowanymi mobilizacjami i manipulacjami w jego zgięciu.
POSTĘPOWANIE:
ostatnim etapem leczenia zaburzeń strukturalnych jest utrwalenie uzyskanego wyniku, efektu, by zapobiec nawrotom dolegliwości
należy powtarzać właściwe dla danej grupy ćwiczenia przynajmniej 10 razy co 1-2 godziny [ćwiczeń wyprostnych w leżeniu przodem (grupy D1-D6) bądź zgięciowym w leżeniu tyłem (D7)]
w D1 - D6 wszelkie ustawienia zgięciowe są w tym okresie bezwzględnie przeciwwskazane
po uzyskaniu pełnej repozycji jądra miażdżystego w rejonach uszkodzenia ciągłości tkankowej rozpoczyna się proces bliznowacenia. Dla utrzymania elastyczności blizny (w celu zapewnienia całkowitego powrotu funkcji) należy od około 5-7 dni do momentu rozpoczęcia usprawniania wprowadzić ćwiczenia rozciągające nowo powstającej tkanki: dla D1 - D6 będą to zgięcia kręgosłupa w leżeniu i staniu, w D7 jego wyprosty w leżeniu i staniu.
jeżeli w czasie wykonywania powyższych ćwiczeń powrócą objawy okresu ostrego (ból przemieszczający się w kierunku obwodowym) oznacza to, że ćwiczenia te wprowadzono zbyt wcześnie i należy przez kilka dni zaprzestać ich stosowania
gdy doprowadzimy do D1 wykonujemy głęboki masaż powięziowy, czasami wykonujemy mobilizacje skrętne.
w D2 nie wykonujemy testów.
TESTY NEUROLOGICZNE:
Laseque'a- podstawowy test, którym dokonujemy oceny neurologicznej (czy jest ucisk, czy też nie)
Hoovera- wyklucza symulację
Mc Murraya
Kerninga- świadczy o dużej dyskopatii w D2
1