ABC Herbatek ziołowych
Pojawia się coraz więcej sklepów zielarskich. Rozmaite zioła kuszą w nich klientów zachęcającymi opakowaniami. Moda na ziołolecznictwo skłania ich do kupowania herbatek z roślin, o których niewiele wiedzą. Warto zapoznać się z systematyką roślin leczniczych nie tylko po to, aby wiedzieć co wolno pić, a czego stanowczo należy unikać, ale również dlatego, że wiosna sprzyja wyjazdom poza miasto, a tam na łąkach można spotkać mnóstwo ziół. Zebrane i ususzone własnoręcznie mogą dostarczyć przyjemności i korzyści. Herbatki ziołowe można podawać na gorąco z miodem lub w postaci napojów orzeźwiających, z kostką lodu, odrobiną cytryny i listkiem świeżej mięty. Bez względu na to, czy przygotowuje się herbatki z ziół własnego zbioru, czy kupowane w sklepach zielarskich , koniecznie trzeba zachować ostrożność. Nie wolno bowiem zapominać, że zioła to leki, i to posiadające silne działanie lecznicze. Jeśli cierpisz na jakie dolegliwości, dowiedz się u specjalisty czy wolno ci pić herbatki ziołowe. Mimo że zioła często mogą przynieść ulgę, nie wolno ich stosować zamiast leczenia konwencjonalnego.
Oto kilka popularnych ziół, z których można sporządzać herbatki ziołowe:
Arcydzięgieł litwor
Wysoka roślina o grubej łodydze i szerokich liściach oraz o przyjemnym, silnym zapachu. Herbatka ze świeżych albo suszonych liści pomaga na przeziębienie oraz zwiększa wydzielanie soków żołądkowych. Liście zbiera się jeszcze przed okresem kwitnienia.
Przeciwwskazania: unikać w ciąży i przy cukrzycy.
Bez czarny
Krzew występujący na terenie całej Polski, zwłaszcza w wilgotnych lasach i na nieużytkach. Surowcem do przyrządzania herbatek są kwiatostany pojawiające się na krzewach w maju i czerwcu. Herbata z czarnego bzu działa lekko moczopędnie i napotnie. Jest doskonała przy przeziębieniach, grypie i zaburzeniach układu oddechowego.
Przeciwwskazania: unikać należy przetworów alkoholowych z czarnego bzu.
Koper włoski
Roślina roczna lub dwuletnia, rosnąca dziko w krajach śródziemnomorskich, w Polsce uprawiana. Herbatkę przyrządza się z dojrzałych nasion mających słodkawy, lekko anyżkowy zapach. Najlepiej jest pić ją po posiłku - wtedy pobudza procesy trawienne, przyspiesza przemianę materii i likwiduje zaparcia. Warto podkreślić, że koper włoski ma również działanie mlekopędne, jest więc szczególnie cenny dla karmiących matek.
Przeciwwskazania: Kobiety w ciąży powinny unikać zbyt dużych ilości kopru włoskiego.
Krwawnik pospolity
Roślinę tę można spotkać na nizinach i w górach na suchych łąkach i leśnych polanach. Surowcem jest ziele krwawnika zebrane w początkowym okresie kwitnienia. Wysuszony ma słaby specyficzny zapach i gorzki smak. Herbatki działają dobrze w zaburzeniach trawienia, zaparciach lub braku łaknienia. Krwawnik jest również skuteczny przy zbyt wysokim ciśnieniu i nieregularnych miesiączkach oraz żylakach. Łagodzi także objawy przeziębień, którym towarzyszy wysoka gorączka. Przemywanie wywarem likwiduje problemy skórne.
Przeciwwskazania: należy unikać dużych ilości podczas ciąży. Zbyt długie stosowanie może wywołać nadwrażliwość skóry na światło.
Lawenda
To niezwykle wonne zioło pochodzi z krajów rejonu śródziemnomorskiego, ale uprawiane jest w ogrodach niemal całej Europy. Kwitnie między czerwcem a wrześniem. Kwiaty do celów terapeutycznych zbiera się półtora tygodnia po rozkwitnięciu. Herbatka z lawendy ma nieco gorzki smak. Działa antyseptycznie i bakteriobójczo. Jest doskonała na bóle głowy, reguluje również procesy przemiany materii. Usuwa nieprzyjemny zapach z ust.
Przeciwwskazania: należy unikać zbyt dużych ilości podczas ciąży.
Majeranek
Jednoroczna lub dwuletnia roślina pochodząca z krajów śródziemnomorskich, uprawiana w większości krajów świata jako aromatyczna przyprawa. Herbatka z ziela majeranku działa rozgrzewająco, zmniejsza objawy przeziębienia, pobudza wydzielanie soków trawiennych, ułatwia przyswajanie składników pokarmowych. Łagodzi także bóle miesiączkowe.
Przeciwwskazania: należy unikać zbyt dużych ilości w czasie ciąży.
Malina właściwa
Jest to roślina krzewiasta występująca w lasach i zagajnikach Europy i Azji. Surowcem są owoce i liście. Malina jest tradycyjnym lekiem napotnym podawanym w formie naparów z owoców suszonych przy grypie i przeziębieniach. Herbatka z liści ma dobre działanie przy lekkich biegunkach. Wskazane jest picie herbatki w ciągu sześciu ostatnich tygodni ciąży, a także w czasie porodu.
Przeciwwskazania: nie pić we wczesnych miesiącach ciąży.
Mięta pieprzowa
Jest to roślina wieloletnia. Kwitnie od czerwca do sierpnia, ale surowcem leczniczym są silnie pachnące liście. Herbata z mięty pieprzowej działa pobudzająco i wzmacniająco na układ nerwowy, pobudza wydzielanie soku żołądkowego i żółci, ułatwia trawienie. Ma również działanie antyseptyczne, uspokajające, obniża nieznacznie ciśnienie krwi. W połączeniu z lawendą łagodzi bóle migrenowe.
Przeciwwskazania: Olejek z mięty pieprzowej może podrażniać śluzówkę. Nie należy podawać herbatki dzieciom dłużej niż przez 1 tydzień bez przerwy, pod żadnym pozorem nie wolno poić nią niemowląt. Mięta pieprzowa ogranicza również wydzielanie mleka, powinny jej unikać zatem matki karmiące.
Mniszek lekarski
Roślinę tę spotkać można niemal na każdym trawniku w mieście. Zbierania tych ziół przy drogach należy się oczywiście wystrzegać. Głównym surowcem leczniczym są korzenie. Herbatki z dodatkiem mniszka posiadają lekkie działanie moczopędne, oczyszczające organizm przy reumatyzmie oraz niektórych dolegliwościach skórnych.
Przeciwwskazania: brak.
Nagietek lekarski
Niemal na całym świecie, rosnąca dziko lub uprawiana w przydomowych ogródkach. Kwitnie od czerwca do późnej jesieni. Herbatka z kwiatów nagietka posiada różnorakie właściwości: łagodzi bóle miesiączkowe, zmniejsza dolegliwości okresu menopauzy, pomaga w schorzeniach górnych dróg oddechowych, anginach, a także pomocniczo w chorobie wrzodowej żołądka.
Przeciwwskazania: podobnie jak w wypadku innych ziół nie należy stosować w zbyt dużych ilościach.
Ogórecznik lekarski
Niezbyt wysoka roślina o grubych, soczystych łodygach, mięsistych, owłosionych liściach i błękitnych kwiatach. Swą nazwę zawdzięcza charakterystycznemu zapachowi ogórka. Herbaty z ogórecznika pobudzają wydzielanie adrenaliny, działają antydepresyjnie, regulują procesy trawienne. Ze względu na dużą zawartość soli mineralnych można używać liści ogórecznika w diecie bezsolnej.
Przeciwwskazania: brak.
Rozmaryn
Naturalnie występuje w krajach rejonu śródziemnomorskiego, w pozostałych udaje się jedynie na stanowiskach słonecznych. Główny zbiór cienkich listków odbywa się przed kwitnieniem. Choć można je uskubywać delikatnie przez cały czas wegetacji. Herbatka z rozmarynu posiada właściwości stymulujące wydzielanie żółci i soków żołądkowych, pobudza obwodowy układ krążenia, a także dezynfekuje. Pomaga przy przeziębieniach, bólach reumatycznych, zmęczeniu i bólach głowy.
Przeciwwskazania: nie powinno się podawać kobietom w ciąży oraz w czasie miesiączki.
Rumianek
Niewysoka pospolita roślina o żółtych kwiatostanach i białych płatkach. Surowiec leczniczy stanowią koszyczki zbierane natychmiast po zakwitnięciu (maj - lipiec). Herbatka z rumianku bardzo korzystnie wpływa na przewód pokarmowy. Jeśli pije się ją systematycznie, wykazuje także działania uspokajające, a wypijana wieczorem ułatwia zasypianie.
Przeciwwskazania: brak (jednak olejku rumiankowego powinny unikać kobiety w ciąży).
Skrzyp polny
Roślina powszechna w strefie umiarkowanej, rosnąca na podłożu kwaśnym. Zbiera się go od maja do września. Ma właściwości moczopędne, krwiotwórcze, gojące. Dzięki dużej zawartości krzemu korzystnie działa na stan naczyń krwionośnych, skóry, włosów, paznokci i kości. Posiada zdolność poprawiania aktywności hormonalnej u ludzi starszych i jest skutecznym specyfikiem na skórę dla osób w podeszłym wieku, o obniżonej ilości krzemu.
Przeciwwskazania: brak.
Szałwia
Roślina występuje w stanie naturalnym na suchych, słonecznych, często skalistych zboczach w krajach śródziemnomorskich. Jest również uprawiana w całej Europie na stanowiskach słonecznych i suchych. Surowiec stanowią przede wszystkim liście, niekiedy ulistnione szczyty pędów. Świeża a także wysuszone szałwia ma charakterystyczny, balsamiczny zapach i gorzkawy, nieco ściągający smak. Pobudza krążenie, pomaga w trawieniu oraz przy bólach reumatycznych. Używa się także do płukania gardła i ust.
Przeciwwskazania: nie wolno używać szałwi przy ostrych nieżytach żołądka.
Tymianek
Niewielka krzewinka pochodząca z krajów śródziemnomorskich, uprawiana w całej Europie i Ameryce. Do celów leczniczych ścina się szczytowe, kwitnące części pędów od czerwca do września. Warto podkreślić, że kwiaty tymianku są miododajne, a miód z nich wytworzony jest nie tylko zdrowy, ale również bardzo smaczny. Herbatka z tymianku działa wykrztuśnie, przeciwbakteryjnie i przeciwrobaczo. Ułatwia także trawienie.
Przeciwwskazania: należy unikać dużych ilości w czasie ciąży.
Werbena lekarska
Roślina pierwotnie rosła w Eurazji , obecnie można ją spotkać wszędzie na terenach nizinnych i podgórskich. Zbiera się górną część kwitnących łodyg, dodaje się do nich młode liście. Herbatka poprawia trawienie, uspokaja, pobudza wydzielanie moczu, działa przeciwzakrzepowo. Stymuluje również przepływ mleka.
Przeciwwskazania: nie należy podawać kobietom ciężarnym, ponieważ substancje czynne oddziałują na mięśnie macicy. Właściwość ta może się przydać już podczas samego porodu.
Wierzba
Są to krzewy lub drzewa rosnące w pasie klimatu umiarkowanego. Surowcem leczniczym jest kora. Zbiera się ją wczesną wiosną z 3 - 4 letnich gałęzi a następnie suszy. Po wysuszeniu kora jest bez zapachu, a smak ma gorzkawy. Herbatka z kory wierzby posiada właściwości przeciwgorączkowe i wspomagające w chorobie reumatycznej. Można ją również stosować w przewlekłych nieżytach jelit lub jako lek przeciwbiegunkowy.
Przeciwwskazania: nieznane.
PARZENIE
Herbatki ziołowe przygotowuje się w ten sam sposób co normalną herbatę, z tym wyjątkiem, że nie zlewa się ziół wrzącą wodą, a parzy się je w szczelnie zamkniętym naczyniu. Zapobiega to ulotnieniu się cennych olejków eterycznych. Herbatkę ziołową można pić zimną lub gorącą.
Wsyp ok. 30 g suszonych lub 75 g świeżych ziół do czajnika z dobrze dopasowaną pokrywką i wlej 500 ml gorącej wody.
Pozostaw na 10 min, a następnie przecedź do filiżanki. Pozostałą część herbatki przechowuj w dzbanku w chłodnym miejscu
Jeśli do przygotowania herbatki używasz twardszych części roślin, jak np. kora, musisz zrobić wywar, gotując zioła na wolnym ogniu przez ok. 15 min
Jeśli uznasz, że herbatka jest zbyt gorzka możesz dodać odrobinę miodu.