HISTORIA NAJNOWSZA POLSKI PO 1945 ROKU (ćwiczenia)
Prowadząca: mgr Katarzyna Wilczok
dyżur: wtorki 11.10 - 12.40, czwartki 14.30 - 15.30 (po wcześniejszym uzgodnieniu), pok. 139
mail: k.wilczok@interia.pl
Zajęcia organizacyjne
założenia:
12 zajęć merytorycznych
możliwość dwóch nieobecności
weryfikacja efektów kształcenia:
obecność
aktywność: 6 plusów na ocenę dost., każda kolejna aktywność pół stopnia wyżej/alternatywą dla aktywności będzie kolokwium
referat połączony z prezentacją multimedialną przygotowywany indywidualnie lub w grupach
Podręczniki akademickie:
Kaczmarek Ryszard, Historia Polski 1914 - 1989, Warszawa 2010
Paczkowski Andrzej, Pół wieków dziejów Polski 1939 - 1989, Warszawa 2005
Sowa Andrzej Leon, Historia polityczna Polski 1944 - 1991, Kraków 2011
Friszke Andrzej, Polska. Losy państwa i narodu 1939 - 1989, Warszawa 2003
TEMATYKA SPOTKAŃ:
Kształtowanie się systemu partyjnego w 1945 r.
sytuacja polityczna w początku 1945 r.
charakterystyka partii politycznych działających na ziemiach polskich w 1945 r.
konferencja moskiewska - przebieg i ustalenia
zamknięcie systemu partyjnego przez Krajową Radę Narodową
Literatura:
Wrona Janusz: System partyjny w Polsce 1944 - 1950. Miejsce - funkcje - relacje partii politycznych w warunkach budowy i utrwalania systemu totalitarnego, Lublin 1995.
Paczkowski Andrzej: Stanisław Mikołajczyk. Warszawa 1994.
Gontarczyk Piotr: Polska Partia Robotnicza. Warszawa 2014.
Referat: Konferencja moskiewska i jej ustalenia.
Migracje ludności po II wojnie światowej.
sytuacja na tzw. ziemiach „odzyskanych”
repatriacje
akcja „Wisła”
Literatura:
Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej : wybrane elementy polityki państwa. Red. Stefana Dudry i Bernadetty Nitschke. Kraków 2010.
Mniejszości narodowe w Polsce : państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944-1989). Red. Piotr Madajczyk. Warszawa 1998.
Kersten Krystyna, Repatriacja ludności polskiej po II wojnie światowej (studium historyczne), Wrocław 1974.
Referat: Warunki życia stworzone repatriantom.
(Losy Polaków wysiedlonych z Kresów Wschodnich II RP: przyjazd na ziemie zachodnie (1944-1945) w zapisach wspomnieniowych 40 lat później; wybór, wstęp, oprac. Barbara Krystyna Kubis; konsult. w zakresie historii wojskowości Aleksander Woźny, Opole 2011)
Podziemie antykomunistyczne
zgrupowania ogólnopolskie - działania
najistotniejsze grupy partyzantki regionalnej
procesy pokazowe
Literatura:
Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944 - 1956. Warszawa 2007.
Referat: Charakterystyka wybranych grup partyzanckich (około pięciu).
Dekada Edwarda Gierka
otwarcie PRL w kierunku Zachodu
Radom i Ursus '76
zmiany gospodarcze i ustrojowe
Literatura:
J. Kaliński, Historia gospodarcza Polski Ludowej, Białystok 2005.
Eisler Jerzy, „Polskie miesiące” czyli kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008.
Wieczorkiewicz Paweł, Błażejowska Justyna: Przez Polskę Ludową na przełaj i na przekór, Poznań 2011 (Poczet Sekretarzy).
Eisler Jerzy: Siedmiu wspaniałych: poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR. Warszawa 2014.
Referat: Grudzień '70 - przyczyny i skutki.
(Eisler Jerzy: Grudzień'70. Warszawa 1995.)
PZPR - organizacja i sposób funkcjonowania w PRL
poczet I sekretarzy KC PZPR
skład Biura Politycznego PZPR
struktura PZPR
założenia programowe PZPR
Literatura:
Wieczorkiewicz Paweł, Błażejowska Justyna: Przez Polskę Ludową na przełaj i na przekór, Poznań 2011 (Poczet Sekretarzy).
Eisler Jerzy: Siedmiu wspaniałych: poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR. Warszawa 2014.
Drabik Sebastian: Elita polityczna krakowskiej PZPR w latach 1956-1975. Kraków 2013.
Referat: Struktury poziome w PZPR w latach osiemdziesiątych.
(Bäcker Roman: Struktury poziome PZPR. W: Czas przełomu. Solidarność 1980 - 1981. Red. Wojciech Polak, Przemysław Ruchlewski, Violetta Kmiecik, Jakub Kufel. Gdańsk 2010.)
Życie codzienne w PRL
problemy dnia codziennego
rozrywka (film, teatr, kabaret, sztuka)
możliwości technologiczne i gospodarcze
Literatura:
Kot Wiesław: PRL: jak cudnie się żyło!, Poznań (kilka wydań).
Wieczorkiewicz Paweł, Błażejowska Justyna: Przez Polskę Ludową na przełaj i na przekór, Poznań 2011. (np. Wyjechać gdzie się da, W kolejce po wszystko, Modnym być w real - socu).
Referat: Krytyka systemu zawarta w dowcipach i kabarecie.
Działalność tajnych służb PRL - organizacja, metody inwigilacji obywateli
opis organizacyjny Służby Bezpieczeństwa
rodzaje prowadzonych przez SB spraw
stosowane przez SB metody inwigilacji obywateli
wywiad wojskowy PRL
Literatura:
Cenckiewicz Sławomir: Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943 - 1991 (wprowadzenie do syntezy), Poznań 2011.
Cenkiewicz Sławomir: Oczami bezpieki. Szkice i materiały z dziejów aparatu bezpieczeństwa PRL. Łomianki 2012 (artykuły dotyczące Operacji „Arka”, „Sejmik” i „Debata”).
Musiał Filip: Podręcznik bezpieki: teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970-1989). Kraków 2007.
Referat: Osiągnięcia i niepowodzenia wywiadu wojskowego PRL - bilans.
Powstanie NSZZ „Solidarność” jako fenomen w krajach bloku wschodniego
czynniki determinujące powstanie NSZZ „Solidarność”
Porozumienia sierpniowo - wrześniowe
przyjęty model organizacyjny struktury
Literatura:
Narodziny „Solidarności”. Krajowa Komisja Porozumiewawcza 17 września - 10 listopada 1980 r. Wstęp i oprac. Tomasz Kozłowski. Warszawa 2013.
Ash Timothy Garton: Jesień wasza, wiosna nasza. Tłum. Małgorzata Dziewulska, Anna Husarska, Marcin Król. Warszawa 2009.
Friszke Andrzej: Rewolucja Solidarności 1980 - 1981. Kraków 2014.
Holzer Jerzy: Solidarność 1980 - 1981. Geneza i historia. Warszawa 1990.
Referat: Charakterystyka etosu/idei „Solidarności”.
(Solidarność w ruchu 1980 - 1981, red. Marcin Kula, Warszawa 2000)
Program działania NSZZ „Solidarność”
strajki
negocjacje z władzą
kryzys bydgoski
I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”
zaostrzenie relacji na linii władza - „Solidarność”
Literatura:
Ash Timothy Garton: Jesień wasza, wiosna nasza. Tłum. Małgorzata Dziewulska, Anna Husarska, Marcin Król. Warszawa 2009.
Friszke Andrzej: Rewolucja Solidarności 1980 - 1981. Kraków 2014.
Holzer Jerzy: Solidarność 1980 - 1981. Geneza i historia. Warszawa 1990.
Kaliski Bartosz: „Antysocjalistyczne zbiorowisko”? I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. Warszawa 2003.
Referat: Kryzys bydgoski - charakterystyka zdarzenia i towarzyszące mu okoliczności.
(Osiński Krzysztof, Rybarczyk Piotr, Kryzys bydgoski 1981. Przyczyny, przebieg, konsekwencje, T. 1, Bydgoszcz - Gdańsk - Warszawa 2013.)
Stan wojenny w Polsce - przyczyny, przebieg, konsekwencje
dylemat wejdą - nie wejdą?
przygotowanie operacyjne wprowadzenia stanu wojennego
prawo stanu wojennego
ośrodki internowania - powody internowań, warunki odosobnienia
sankcje gospodarcze i pomoc żywnościowa dla polskiego społeczeństwa
więźniowie jedenastki
Literatura:
Kamiński Łukasz, 1981: koniec doktryny Breżniewa, [w:] Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku, red. zespołu, Warszawa 2008, s. 483 - 490.
Paczkowski Andrzej, Wojna polsko - jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981 - 22 VII 1983, Warszawa 2007.
Paczkowski Andrzej: Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka obozu władzy lipiec 1980 - styczeń 1982. Kraków 2002.
Żukowski Marek, Ośrodki Odosobnienia w Polsce w latach 1981 - 1982, Warszawa 2013.
Referat: Ośrodki internowania - powody internowań, warunki odosobnienia.
Warsztaty w Śląskim Centrum Wolności i Solidarności (ul. Wincentego Pola 65, Katowice)
problemy i możliwości w badaniach nad historią Polski Ludowej
zwiedzenie Izby Pamięci Poległych Górników w KWK „Wujek” 16.12.1981 r.
projekcja filmu „Życiorys z bliznami” w reż. Agnieszki Świdzińskiej
Zjawisko kultury niezależnej i papierowej rewolucji
główne ośrodki tworzenia kultury niezależnej
formy kultury niezależnej
charakterystyka papierowej rewolucji
Literatura:
Kościół i kultura niezależna, red. Bogusław Tracz, Katowice 2011.
Referat: Zjawisko papierowej rewolucji - przykłady.
(Błażejowska Justyna: Papierowa rewolucja. Warszawa 2010).
Transformacja ustrojowa - przyczyny, przebieg, skutki
zmiany w ZSRS
strajki 1988 r.
Komitet Obywatelski przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie
okrągły stół
wybory parlamentarne z 4 czerwca 1989 r.
inicjatywy sejmu kontraktowego
reforma gospodarcza Leszka Balcerowicza
Literatura:
Codogni Paulina, Okrągły Stół czyli polski Rubikon, Warszawa 2009.
Dudek Antoni, Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988 - 1990, Kraków 2004.
Referat: Założenia reformy gospodarczej Leszka Balcerowicza.
Kolokwium dla osób, które wybiorą ten sposób weryfikacji efektów kształcenia.