Styl dowolny - kraul na piersiach
Wyodrębnienie techniki pływania kraulem, rozpoczęło się od przejścia z pływania na boku, z nożycowymi ruchami nóg, do położenia na piersiach i przerzucaniu jednego ramienia nad wodą.
W ten sposób powstał "overarm", który stosował William Cole, zwyciężając w pierwszych Mistrzostwach Anglii w 1871 roku, w czasie 1.15.0 min. Ponieważ jednak ruchy drugiego ramienia stwarzały opory w wodzie, a tym samym ograniczały prędkość pływania, styl ten został zmodyfikowany przez Anglika Johna Arthura Trudgena, który przenosił nad wodą oba ramiona, naprzemianstronnie. Styl ten nazwano "double-overarm-stroke" lub "trudgen". Od tego momentu, w rozwoju pływania kraulem, zwrócono szczególną uwagę na doskonalenie ruchów pracy nóg, ponieważ stosowane dotychczasowe przeszkadzały w rozwijaniu prędkości uzyskanej w wyniku ruchów ramion. Przedstawicielem tego sposoby pływania był Węgier Zoltan Halmay, który zdobył na Igrzyskach Olimpijskich w Sant Louis (1904r.) dwa złote medale. Podobną technikę stosowali również Australijczycy Richard i Tom Cavili, którzy wprowadzili dwa pojedyncze kopnięcia nóg, mocno ugiętych w kolanach. Technika stosowana przez Halmaya oraz Cavillów nazwana była "kraulem australijskim".
W 1912 roku, podczas Igrzysk Olimpijskich w Sztokholmie, amerykański pływak D.P.Kahanomoku zademonstrował nową technikę, polegającą na zwiększeniu częstotliwości ruchów nóg, zmniejszając jednocześnie ich amplitudę oraz wprowadził wdech poprzez skręt głowy.
W 1920 roku uzyskał on czas 1.00.4 min. na dystansie 100 metrów stylem dowolnym.
Bardzo duże zasługi w rozwoju kraula wniósł amerykański pływak J.Weissmuller, który wprowadził szereg zmian, zarówno w położeniu ciała, jak również w ruchach nóg, ramion i ich koordynacji. Olbrzymi talent J.Weissmullera, stosowanie naukowych metod przy analizie techniki, doprowadziły do szybkiego rozwoju tego stylu i pokonaniu granicy 1 minuty na dystansie 100 metrowym.
Zawodnik ten, zdobywca złotych medali na dystansach 100 i 400 metrów stylem dowolnym podczas olimpiady w Paryżu (1924r.) i na 100 metrów dowolnym w Amsterdamie (1928r.), doprowadził rekord świata na dystansie 100 metrów do wyniku 57.4 sekundy. Rekord ten przetrwał aż 10 lat i został poprawiony przez amerykańskiego pływaka P.Ficka w 1934 roku, który osiągnął czas 56.8 sekundy.
W tym czasie, oprócz J.Weissmullera i D.Kahanamoku, znakomite rezultaty w stylu dowolnym uzyskiwali A.Borg (Szwecja) i Węgier I. Barany, którzy byli najlepszymi kraulistami w Europie oraz zdobyli medale na Igrzyskach Olimpijskich w 1924 i 1928 roku.
Technika pływania kraulem demonstrowana przez J.Weissmullera przez wiele lat nie zmieniła się w sposób zasadniczy, aż do lat sześćdziesiątych kiedy wprowadzono pewne zmiany w koordynacji; na przykład dwa ruchy nóg na jeden cykl pracy ramion (Australijka D.Fraser - trzykrotna mistrzyni olimpijska na dystansie 100 metrowym, w latach: 1956, 1960, 1964), czy też cztery ruchy nóg na jeden cykl pracy ramion (S.Gold, Austrafijka - mistrzyni olimpijska z 1972 roku na dystansach 200 oraz 400 metrów stylem dowolnym). Jednakże wzorcową najczęściej stosowaną techniką pływania kraulem była koordynacja tradycyjna, w której na jeden cykl pracy ramion przypada sześć ruchów nóg.
Do zawodników, którzy wydatnie przyczynili się do rozwoju kraula na piersiach należy zaliczyć:
D.Schollander - zdobywca czterech złotych medali w stylu dowolnym na Olimpiadzie w Tokio.
M.Spitz - multimedalista Igrzysk Olimpijskich z 1972 roku (Monachium) -zdobywca siedmiu złotych medaliw tym również w stylu dowolnym - na dystansach 100 i 200 metrów.
J.Montgomery - pierwszy zawodnik, który oficjalnie pokonał granicę 50 sekund na dystansie 100 metrowym z wynikiem 49.99 sekundy - mistrz Olimpijski z 1976 roku.
W.Salnikow - najsłynniejszy pływak specjalizujący się na dystansie 1500 metrów - mistrz Olimpijski z Moskwy (1980r.) oraz z Seulu (1988r.). A.Popów - najszybszy pływak ostatniej dekady dwudziestego wieku - mistrz Olimpijski z 1992 i 1996 roku na dystansie 50 i 100 metrów stylem dowolnym. Jednym z najlepszych kraulistów w historii był Polak Artur Wojdat, rekordzista świata na dystansie 400 metrów stylem dowolnym, mistrz Europy z 1991 roku oraz srebrny medalista Igrzysk Olimpijskich w Seulu (1988r.).
Styl grzbietowy - kraul na grzebiecie
Technika ta, podobnie jak pozostałe sposoby pływania sportowego, rozwinęła się ze stylu klasycznego. Początkowo wykonywano symetryczne ruchy ramion, natomiast praca nóg zbliżona była do stylu klasycznego. Miało to miejsce do 1900 roku. W dwa lat później, po wprowadzeniu kraulowej pracy nóg, nastąpił szybki rozwój pływania na piersiach, a zastosowanie naprzemianstronnych ruchów nóg w pływaniu na grzbiecie miało wpływ na dalszą ewolucję tego stylu.
Znaczące zmiany w kraulu na grzbiecie wprowadził Amerykanin G.Hebner, który wygrał na Igrzyskach Olimpijskich w 1912 roku dystans 100 metrowy (w czasie 1.21.4 min.) stosując naprzemianstronną pracę ramion. Byty to pierwsze, międzynarodowe zawody rozegrane w stylu grzbietowym. Technika pływania charakteryzowała się przenoszeniem ugiętych ramion nad wodą i pracą prostymi ramionami pod powierzchnią wody. Na cykl ruchowy przypadały trzy cykle oddzielnej pracy nóg.
Styl ten ulegał w kolejnych latach przeobrażeniom, które miały na celu zwiększenie prędkości pływania. Nowy okres w pływaniu kraulem na grzbiecie wprowadził amerykański pływak A.Kiefer, który z wynikiem 1.05.9 min. zwyciężył na dystansie 100 metrowym na Olimpiadzie w Berlinie, w 1936 roku. Jego styl charakteryzował się przenoszeniem całkowicie wyprostowanych ramion nad powierzchnią wody. Chwyt wody odbywał się nieco na zewnątrz od linii barków. Dopiero po Drugiej Wojnie Światowej, pływaczki holenderskie wprowadziły ugięcie ramion podczas efektywnych ruchów w wodzie. Stosując tę technikę, Holenderka G.Wielemaa zdobyła srebrny medal, na dystansie 100 metrowym, podczas Igrzysk Olimpijskich w 1952 roku. Z niewielkimi zmianami technika ta stosowana jest do dnia dzisiejszego.
Jednym z najlepszych zawodników w historii był niemiecki "grzbiecista" R.Matthes, który na Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku (1968r.) i w Monachium (1972r.) zdobył złote medale na dystansach 100 i 200 metrów stylem grzbietowym, natomiast podczas kolejnej Olimpiady uplasował się na trzeciej na dystansie 100 metrowym.
Duże sukcesy w stylu grzbietowym zanotowali polscy pływacy: D.Sikora oraz M.Siembida - finaliści Igrzysk Olimpijskich z Atlanty, oraz medaliści Mistrzostw Europy.
Styl klasyczny - żabka
Jest to najstarszy sposób pływania, znany w starożytności oraz przedstawiony bardzo dokładnie w 1538 roku przez humanistę Nicolesa Wynmana w książce "Columbetes" ("Nurek").
W książce tej zalecano miedzy innymi obserwowanie ruchów żaby w wodzie, a następnie naśladowanie ich podczas nauki pływania. Takim stylem, bez zanurzenia twarzy, kapitan Webb przepłynął kanał La Manche. Do 1904 roku na zawodach pływackich coraz mniej zawodników pływało żabką ponieważ w konfrontacji z szybszym kraulem uzyskiwali oni zdecydowanie słabsze rezultaty. W tym właśnie roku wyodrębniono żabkę jako osobną konkurencję co zdecydowanie przyczyniło się do rozwoju wspomnianego sposobu pływania. Stworzono jednak bardzo surowe przepisy, które utrudniały bardziej dynamiczny rozwój żabki na piersiach. Respektując bardzo surowe ograniczenia dwaj "żabkarze" niemieccy (E.Rademacher, E.Sietas) w 1918 roku, wykształcili styl, w którym bardzo duży nacisk położyli na pracę nóg, wprowadzając w ich ruchach bardzo duże rozwarcie.
Od 1934 roku zaczęto stosować motylkowe przenoszenie ramion nad wodą co eliminowało opory i spowodowało, ze względów koordynacyjnych, zmniejszenie rozwarcia w pracy nóg.
Podczas Olimpiady w Berlinie styl ten zastosowali pływacy amerykańscy J.Higgins i D.Cosley. Nie odnieśli oni znaczących sukcesów (J.Higgins zdobył czwarte miejsce na dystansie 200 metrowym stylem klasycznym) jednakże wytyczyli nowe kierunki w rozwoju technik pływania. W zawodach tych zwyciężył Japończyk Hamuro, który uzyskał czas 2.42.5 minuty.
W 1952 roku Międzynarodowy Amatorski Związek Pływacki (FINA) postanowił rozdzielić styl klasyczny od motylka, charakteryzującego się dużo większą prędkością.
W stylu klasycznym pojawiła się wówczas nowa tendencja charakteryzująca się wykonywaniem ruchów ramion aż do bioder i pokonywaniem dystansu pod powierzchnią wody. W żabce tej,zwanej "nurkującą" wdech wykonywano jedynie podczas nawrotu. Przedstawioną powyżej technikę stosował M.Petrusewicz ustanawiając, w roku 1953 i 1954, rekordy świata na dystansie 100 metrowym oraz zdobywając srebrny medal na Mistrzostwach Europy w 1954 roku w Turynie na dystansie 200 metrów stylem klasycznym, z wynikiem 2.42.5 min.
W roku 1956 FINA ograniczyła dowolność w pokonywaniu dystansu, nakazując przebywania cały czas na powierzchni wody co zmusiło szkoleniowców do nowych rozwiązań, dotyczących szczególnie pokonywania oporów wewnątrz i międzycyklowych.
W połowie lat sześćdziesiątych powstała nowa odmiana żabki, charakteryzująca się wykonywaniem wdechu w końcowej części pracy ramion, a nie jak dotychczas w fazach początkowych. Styl ten znany był jako żabka z opóźnionym wdechem, a prekursorami nowej techniki byli Rosjanie - G.Prokopienko, (rekordzista świata, vice mistrz Olimpijski z Tokio - 1964 rok), I.Karetnikow (v-ce mistrz Europy z Lipska - 1962 rok), Amerykanin Ch.Jastremski (rekordzista świata, brązowy medalista Igrzysk Olimpijskich z Meksyku) oraz Niemiec E.Henninger, który osiągnął zdecydowanie najlepsze wyniki na basenie 25 - metrowym będąc rekordzistą świata na dystansie 100 metrowym, w połowie lat sześćdziesiątych, a także medalistą Mistrzostw Europy z 1966 roku. Jednakże najwyższe rezultaty odnosiła w tym stylu Rosjanka G.Prozumienszczikowa, która zdobywała medale w trzech kolejnych Igrzyskach Olimpijskich - w Tokio (złoty medal na dystansie 200 metrowym stylem klasycznym) oraz w Meksyku i w Monachium medale srebrne (na dystansie 100 metrowym) i brązowe (w konkurencji 200 metrów stylem klasycznym). Technika ta przetrwała do połowy lat osiemdziesiątych podlegając niewielkim zmianom dotyczących jedynie obszerności ruchów ramion i nóg. Wspomnieć jednak należy o Japończyku Nabatuko Taquschim, mistrzu Olimpijskim z Monachium (1972r.) na dystansie 100 metrowym, który podczas pływania wykonywał delfinowe ruchy tułowia. Restrykcyjne przepisy zahamowały rozwój stylu, wykorzystujący pionową składową siły napędowej, co pozwalało na osiągnięciu lepszych rezultatów. N.Taquschi został, w 1973 roku, zdyskwalifikowany na zawodach w USA, za wykorzystywanie delfinowych, zabronionych, ruchów tułowia. W latach siedemdziesiątych wspaniałe osiągnięcia zanotowali Anglik D.Wilkie oraz Amerykanin J.Henken , którzy doprowadzili do perfekcji technikę pływania żabką z "opóźnionym wdechem". Zawodnicy ci zdobywali złote medale na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium (J.Henken) oraz w Montrealu (D.Wilkie).
Falowy ("delfinowy") ruch tułowia wrócił w połowie lat osiemdziesiątych, a technikę tę, charakteryzującą się dużą ekonomiką i efektywnością nazwano "żabką z falującym ruchem tułowia".
Styl ten najlepiej opanowali medaliści Igrzysk Olimpijskich: Amerykanin Mike Barowman (1992-Barcelona), Węgier N.Rozsa oraz "żabkarze" angielscy A.Moorehouse, N.Gillingham. Z polskich zawodników należy wymienić A.Pęczak, która od wielu lat należała do ścisłej czołówki światowej, zdobywając medale na Mistrzostwach Świata i Europy.
Styl motylkowy - delfin
Analizując rozwój sportowej techniki pływania delfinem należy zwrócić uwagę na historię motylka, który zastał oddzielony od stylu klasycznego - popularnej żabki. Wpływ na to miała duża różnica w wewnętrznej formie pływania obu sposobami dotycząca skrajnie innych ruchów ramion, a także skuteczności w pokonywaniu dystansu. Po rozdzieleniu obu technik (w 1952 roku) FINA ustaliła nowe przepisy, które jednak nie stwarzały nadziei na rozwój motylka, ale uznały delfinową pracę nóg co stwarzało nowe perspektywy w ewolucji tego stylu. Delfinową praca nóg nie była czymś nowym w pływaniu sportowym ponieważ, już w roku 1935, amerykański pływak J.Sieg zastosował ją w pływaniu motylkiem. Jednakże dalsze eksperymenty zastały wstrzymane przez FINA jako nie mieszczące się w pływaniu stylem klasycznym. Od 1 stycznia 1953 roku rozpoczął się rozwój delfina, który w początkowym okresie dotyczył pracy nóg stosowanej podczas pływania pod wodą (pokonywano w ten sposób większą część dystansu), a następnie ukształtował koordynację, w której na jeden cykl pracy ramion przypadały trzy lub cztery ruchy nóg. Najlepszymi zawodnikami w pływaniu delfinem byli: Rosjanin L. Mieszków, który w latach 1949 - 1951 posiadał wszystkie rekordy świata na dystansie 100 metrowym oraz Węgier G.Tumpek rekordzista świata na dystansie 100 metrowym w latach 1953 - 1954 (najlepszy rezultat 1.02,0 min.), zdobywca brązowego medalu na Igrzyskach Olimpijskich w 1956 roku, na dystansie 200 metrowym. Jednym z najlepszych zawodników w historii tego stylu jest, bez wątpienia, Amerykanin M.Spitz, który na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium, w 1972 roku zdobył złote medale na dystansach 100 metrowym (w czasie 54.27 sekundy) oraz 200 metrowym, na którym uzyskał wynik 2.00,7 minuty. W obu konkurencjach uzyskał wyniki lepsze od rekordów świata, deklasując swoich rywali. Znakomite wyniki uzyskiwał nasz najlepszy delfinista R.Szukała zdobywając tytuł mistrza świata oraz srebrny medal Igrzysk Olimpijskich w Seulu. Sukcesy te osiągnął na dystansie 100 metrowym.
W ostatnim czasie w pływaniu polskim pojawił się nowy talent w pływaniu delfinem - Otylia Jędrzejczak, która na Mistrzostwach Europy w 1999 roku zdobyła brązowy medal na dystansie 200 metrów stylem motylkowym.