LISTA TEMATÓW
DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU 2010/2011
W ZSO NR 10 W BIAŁYMSTOKU
LITERATURA
Literackie dialogi z Bogiem. Przedstaw i omów problem, odwołując się do wybranych tekstów.
Rewizja mitów narodowych w literaturze. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
Trudne doświadczenie utraty ziemi ojczystej. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów literackich.
Mit arkadyjski i jego funkcjonowanie w literaturze polskiej. Omów w oparciu o wybrane utwory.
Różne sposoby kreowania opisów przyrody w utworach literackich. Scharakteryzuj na wybranych przykładach.
Szczęście osobiste a obowiązek wobec innych. Przedstaw problem na przykładzie losów wybranych bohaterów literackich.
Różne sposoby wykorzystania motywu powstań narodowych. Przedstaw na wybranych przykładach literackich
Obraz Polaka w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw sposoby kreowania portretów i funkcje przywołanych kreacji.
Przedstaw tendencje rozwojowe dramatu europejskiego od starożytności do romantyzmu. Analizując problem, odwołaj się do reprezentatywnych dramatów wybranych epok.
10. Pejzaż słowem malowany- krajobrazy polskie w literaturze. Omów rolę opisów przyrody w wybranych utworach A. Mickiewicza i E. Orzeszkowej.
11. Prawda historyczna a literackie interpretacje historii. Scharakteryzuj problem w oparciu o wybrane teksty literackie.
12. Motywy rozstania i jego funkcje w tekście literackim. Zanalizuj problem na podstawie wybranych przykładów z literatury XIX i XX wieku.
13. Tragizm jako kategoria estetyczna i egzystencjalna. Omów, analizując teksty literackie i różnych epok.
14. Kształt relacji polsko-żydowskich w literaturze. Przedstaw na wybranych przykładach literackich, odnosząc się do uwarunkowań pozaliterackich.
15. Sposoby kreowania bohaterów w powieści realistycznej XIX wieku. Omów na wybranych przykładach.
16. Różne sposoby wykorzystania motywu szaleństwa w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich.
17. Ewolucja postaw patriotycznych w literaturze polskiej XIX wieku. Przedstaw na wybranych przykładach
18. Etos miłości romantycznej w literaturze epoki i dziełach literackich późniejszych epok. Omów na wybranych przykładach.
19. Metamorfoza bohatera i jej znaczenie w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
20. Mit o Prometeuszu i jego literackie przetworzenie. Omów na wybranych przykładach literatury różnych epok.
21. Rola kostiumu historycznego w utworze literackim. Omów na wybranych przykładach.
22. Szkoła i środowisko uczniowskie jako inspiracja twórców literackich. Zanalizuj temat, odwołując się do wybranych utworów.
23. Różne sposoby ujęcia motywów grozy w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
24. Różnice gatunkowe między powieścią historyczną a literaturą faktu - omów problem na wybranych przykładach.
25. Konflikt pokoleń zapisany w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie na wybranych przykładach i dokonaj jego oceny.
26. Reportaż jako gatunek w literaturze polskiej. Omów narodziny gatunku i jego rozwój, wykorzystując twórczość trzech wybranych przedstawicieli.
27. Motyw poety-tułacza. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów poezji romantycznej i wierszy E. Stachury.
28. Funkcje motywu śmierci w literaturze polskiej. Omów na wybranych przykładach.
29. Artysta jako nietypowy bohater literacki. Przedstaw wybrane sylwetki, odwołując się do literatury dwóch epok.
30. Różne sposoby wykorzystania motywu wesela w tekście literackim. Przedstaw na wybranych przykładach.
31. Człowiek wobec czasu i śmierci. Omów problem na wybranych przykładach literackich.
32. Wizerunek „poety przeklętego” w literaturze. Przedstaw wybrane sylwetki, odwołując się do przykładów.
33. Różne sposoby wykorzystania motywu powstania listopadowego. Przedstaw na wybranych przykładach literackich.
34. Motywy katastroficzne w poezji J. Czechowicza i Cz. Miłosza. Omów je na wybranych tekstach.
35. Obrazy śmierci bohaterów literackich. Przedstaw i porównaj, odwołując się do wybranych utworów.
36. Motyw rycerza i jego literackie konkretyzacje. Rozwiń temat na przykładzie wybranych utworów.
37. Mity polskiego romantyzmu. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów S. Wyspiańskiego i S. Żeromskiego
38. Poeta o sobie i swojej twórczości. Przedstaw problem w oparciu o wybrane utwory.
39. Ideały epoki a twórczość Jana Kochanowskiego. Przedstaw związek twórczości poety z duchem renesansu.
40. Utwory literackie, które pozwalają zbudować kodeks etyczny człowieka. Zanalizuj problem w oparciu o wybrane utwory literackie dwóch epok.
41. Motyw śmierci w utworze poetyckim. Omów temat na wybranych przykładach.
42. Literackie powroty do „kraju lat dziecinnych”. Zanalizuj problem na wybranych przykładach z literatury polskiej.
43. Różnorodne kreacje władcy w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
44. Różne portrety matki w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw na wybranych przykładach.
45. Średniowieczna a współczesna wizja świętości. Omów i porównaj na wybranych przykładach z literatury.
46. Różne koncepcje patriotyzmu. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych tekstów literackich dwóch epok.
47. Rola tytułu, motta i dedykacji w literaturze współczesnej. Omów, odwołując się do wybranych przykładów.
48. Młodzi wobec tradycji. Na wybranych przykładach literackich przedstaw przyczyny i konsekwencje odrzucenia tradycji literackiej.
49. Manifesty programowe kolejnych pokoleń artystycznych i grup literackich oraz ich realizacje literackie. Omów, analizując wybrane przykłady.
50. Filozofia jako inspiracja dzieł literackich. Przedstaw na wybranych przykładach.
51. Znaczenie elementów autobiograficznych w twórczości wybranego pisarza. Zanalizuj problem w oparciu o dwa- trzy utwory.
52. Konsekwencje wyboru zła. Przedstaw problem, przywołując odpowiednie dzieła literackie.
53. Przenikanie się świata realnego i fantastycznego w utworach literackich. Omów problem, przywołując wybrane utwory.
54. Dialog twórców literatury z filozofami. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych dzieł literackich.
55. Turpizm jako zjawisko literackie. Omów temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
56. Różne sposoby funkcjonowania tradycji antycznej w literaturze polskiej. Omów na wybranych przykładach.
57. Miasto jako przestrzeń życia człowieka. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów B. Prusa i S. Żeromskiego.
58. Przyroda jako źródło inspiracji dla pisarza lub poety. Zanalizuj problem, odwołując się do wybranych utworów młodopolskich.
59. Mroczne strony natury ludzkiej. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literackich.
60. Sylwetki świętych w literaturze. Przedstaw i porównaj wybrane kreacje.
61. Różne postawy pisarza wobec świata przedstawionego ( kreator- dokumentalista- świadek- nauczyciel- sędzia- mistrz). Scharakteryzuj trzy wybrane kreacje, odwołując się do odpowiednich utworów literackich...
62. „Każda epoka ma swe własne cele”. Rozważ sens słów A. Asnyka, odwołując się do utworów dwóch wybranych epok.
63. „My i wy”- jak literatura przedstawia konflikt pokoleń. Rozważ problem w oparciu o wybrane teksty dwóch epok.
64. Literatura fantasty a literatura science fiction. Przedstaw różnice, przywołując odpowiednie dzieła.
65. Karykatura, groteska i satyra jako sposób opowiadania o świecie. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów literatury współczesnej.
66. Postawy bohaterów literackich wobec miłości. Przedstaw różne ludzkie zachowania, odwołując się do wybranych przykładów literackich.
67. Kobieta i jej świat. Omów różne sposoby kreacji bohaterek w wybranych utworach literackich.
68. Przyjaźń jako wartość. Przedstaw problem na wybranych przykładach literackich.
69. Wizerunek matki w literaturze. Przedstaw i porównaj wybrane kreacje.
70. Człowiek wobec okrucieństwa II wojny światowej. Zanalizuj różne postawy bohaterów, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
71. Istoty nadprzyrodzone w literaturze romantycznej. Omów temat na wybranych przykładach literackich.
72. Pokonany czy zwycięzca? Człowiek wobec nieludzkiej rzeczywistości. Omów problem na wybranych przykładach literackich czasu wojny i okupacji.
73. Świat nadprzyrodzony i jego funkcje. Zanalizuj problem, odwołując się do wybranych przykładów literackich.
74. Próby ocalenia człowieczeństwa w systemie totalitarnym. Rozważ problem na podstawie wybranych przykładów literackich.
75. Wpływ miłości nieszczęśliwej na życie bohatera. Omów temat, przywołując odpowiednie dzieła literackie.
76. Istota miłości i jej różne realizacje w literaturze romantycznej. Przedstaw problem na podstawie wybranych utworów.
77. Wątki autobiograficzne w twórczości Marii Jasnorzewskiej-Pawlikowskiej. Omów temat, przywołując odpowiednie utwory.
78. Bunt i walka w świetle poezji anarchistycznej. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów literackich.
79. Literackie portrety kochanków. Zaprezentuj wybrane sylwetki bohaterów, zwracając uwagę na sposoby ich kreacji.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Motyw Nike w literaturze i innych dziełach sztuki różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach.
2. Wpływ naturalizmu na literaturę i sztukę. Rozważ na wybranych przykładach.
3. Artysta i jego różne role. Omów problem, odwołując się do literatury i innych dziedzin sztuki.
4. Mity greckie jako źródło inspiracji artystów różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach literackich i plastycznych.
5. Obrazy żywiołów i ich funkcje w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.
6. Związki kultury renesansu z kulturą antyczną. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach z literatury i innych dziedzin sztuki.
7. Topos ogrodu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.
8. Obrzędy ludowe jako źródło różnorodnej inspiracji artystycznej. Omów na wybranych przykładach z literatury i sztuki.
9. Artystyczne prowokacje-czemu służą? Omów i oceń zjawisko, odwołując się do przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki.
10. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie. Omów jego funkcje, odwołując się do przykładów.
11. Rola motywu tańca. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów z literatury i sztuki.
12. Wizje przyszłości w literaturze i filmie. Przedstaw przywołując odpowiednie dzieła.
13. Alegoria jako środek artystycznego wyrazu. Scharakteryzuj i oceń zasadność stosowania na przykładach z literatury i malarstwa.
14. Rola eksperymentu artystycznego w literaturze i sztuce XX wieku. Zilustruj odwołując się do wybranych przykładach.
15. Motyw polskiego dworu w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach różne jego wykorzystania.
16. Sposoby kreowania pejzażu w literaturze i malarstwie wybranej epoki. Omów na wybranych przykładach.
17. Metody budowania nastroju w literaturze i filmie. Scharakteryzuj na wybranych przykładach.
18. Góry jako źródło inspiracji dla artysty. Zilustruj zjawisko na wybranych przykładach z literatury, filmu i malarstwa.
19. Kreacja świata przedstawionego w dziele literackim i jego adaptacji filmowej (na przykładzie prozy J. R. R. Tolkiena).
20. Obraz polskiego inteligenta kreowany przez literaturę i film. Przedstaw na wybranych przykładach.
21. Alegorie zła w literaturze i sztuce i ich artystyczna wartość. Omów na wybranych przykładach.
22. Różne sposoby przedstawienia motywu podróży w literaturze i filmie. Porównaj odwołując się do wybranych przykładów.
23. Dzieła sztuki (literatury, malarstwa, muzyki) jako obraz artystycznych tendencji epoki? Omów problem na wybranych przykładach.
24. „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego i „Wesele” Andrzeja Wajdy. Porównaj dzieło filmowe z dziełem literackim.
25. Rola symbolu w twórczości S. Wyspiańskiego i w malarstwie J. Malczewskiego. Zanalizuj problem, odwołując się do wybranych przykładów.
26. Różne sposoby przedstawiania powstań narodowych w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych przykładach.
27. Turpizm w literaturze i sztuce różnych epok. Przedstaw zjawisko na wybranych przykładach.
28. Obraz cierpiącej matki w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów na wybranych przykładach.
29. Gotyk w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Zilustruj problem, odwołując się do wybranych przykładów.
30. Dzieło malarskie jako klucz do interpretacji utworu literackiego. Przedstaw na wybranych przykładach.
31. Inspiracje malarskie w „Weselu” A. Wajdy i S. Wyspiańskiego. Porównaj sposoby wykorzystania motywów malarskich.
32. Wizerunki Matki Bożej obecne w literaturze i sztuce. Porównaj, odwołując się do wybranych dzieł.
33. Socrealizm w kulturze polskiej. Omów zjawisko na wybranych przykładach z różnych dziedzin sztuki.
34. Adaptacja filmowa a pierwowzór literacki. Zilustruj zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
35. Różne formy odwołań do motywu Apokalipsy. Przedstaw na wybranych przykładach z literatury, filmu i sztuk plastycznych.
36. Wizerunek śmierci w literaturze i sztuce. Omów temat, przywołując odpowiednie utwory literackie i dzieła sztuki.
JĘZYK
1. Język komentatorów sportowych a normy poprawnościowe. Scharakteryzuj problem na zgromadzonym przez siebie materiale rzeczowym.
2. Funkcje języka potocznego w literaturze współczesnej. Omów na wybranych przykładach.
3. Specyfika gwary okolic Białegostoku. Omów na podstawie zebranych wypowiedzi ludzi starszego pokolenia.
4. Rola frazeologizmów biblijnych i mitologicznych we współczesnej polszczyźnie. Zanalizuj odwołując się do wybranych przykładów.
5. Neologizmy i ich funkcje w twórczości współczesnego poety. Zanalizuj na wybranych utworach.
6. Specyfika języka mediów (prasa, radio). Omów na konkretnych przykładach.
7. Rola zapożyczeń we współczesnej polszczyźnie. Odwołując się do wybranych przykładów, oceń ich zasadność.
8. Językowe środki perswazji w reklamie. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach tekstów reklamowych.
9. Rola archaizmów w literaturze? Omów zjawisko na wybranych przykładach.
10. Rola retoryki dawniej i dziś. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów publicystycznych.
11. Scharakteryzuj język prasy młodzieżowej. Dokonaj oceny jego poprawności, odwołując się do dwóch wybranych czasopism.
12. Funkcje komizmu słownego w wybranym utworze A. Fredry. Zilustruj zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
13. Dwa różne sposoby mówienia o miłości. Omów, odwołując się do wybranych tekstów J. Kochanowskiego i J.A. Morsztyna.
14. Wieloznaczność wyrazów i ich konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów zagadnienie na wybranych tekstach publicystycznych lub reklamowych.
15. Stylizacja biblijna w utworach literackich. Omów zjawisko na wybranych przykładach.
16. Zanalizuj zmiany fonetyczne, składniowe, leksykalne i określ ich rolę w kształtowaniu się polszczyzny w najdawniejszych zabytkach języka polskiego.
17. Wpływ poprawności politycznej na język. Na przykładach tekstów prasowych przedstaw zjawisko i dokonaj jego oceny.
18. Retoryczne środki językowe w poezji i prozie rewolucyjnej. Przedstaw na wybranych przykładach.
19. Językowe środki wyrażania emocji. Scharakteryzuj na wybranych przykładach literackich lub publicystycznych.
20. Środki poetyckiego obrazowania w prozie XX wieku. Omów na wybranych przykładach.
21. Język propagandy politycznej. Dokonaj analizy i przedstaw najważniejsze jego cechy.
22. Język Internetu. Przedstaw charakterystyczne jego cechy na przykładzie wypowiedzi z wybranych list dyskusyjnych.
23. Dokonaj analizy języka „Kazań sejmowych” P. Skargi. Omów retoryczne środki wyrazu.
24. Scharakteryzuj cechy języka i stylu utworów literackich wybranej epoki.
25. Cechy stylu urzędowego. Omów w oparciu o wybrane dokumenty szkolne (np. statut, regulaminy, systemy oceniania).
26. Indywidualizacja języka literackiego. Przedstaw typowe cechy zjawiska na przykładzie twórczości wybranego autora.
27. Język tekstów współczesnych polskich piosenek młodzieżowych. Zanalizuj temat na wybranych przykładach.
28. Eksperymenty językowe w poezji XX wieku. Omów zjawisko, przywołując odpowiednie teksty.
29. Na podstawie analizy wybranych tekstów prasowych omów tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny.