ZWIĄZKI AKTYWNE STOSOWANE W KOSMETYKACH

1. Witaminy

Są to stosunkowo proste połączenia organiczne o zdefiniowanej strukturze, które już w niewielkim stężeniu w organizmie ujawniają wysoką aktywność biologiczną. Są to substancje egzogenne (tj. takie, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu żywego i które muszą być dostarczone z pożywieniem, gdyż sam organizm nie potrafi ich wytworzyć).

Witaminy stosowane są w preparatach kosmetycznych, przeznaczonych do pielęgnacji skóry i włosów

Podział witamin: rozpuszczalne w tłuszczach i rozpuszczalne w wodzie.

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH:

WITAMINA A (Retinol), C₂₀H₃₀O

- warunkuje prawidłowy, rozwój oraz funkcjonowanie komórek naskórka, przewodu pokarmowego i oddechowego (niedobór- spadek odporności na infekcje- chorobliwe zmiany skóry, błon śluzowych, trudniejsze gojenie ran; zakłócenie funkcjonowania komórek nabłonkowych wyścielających gruczoły łojowe- przesuszenie, marszczenie skóry, rogowacenie naskórka, łupież)

- obecność retinolu w kosmetykach: regeneracja komórek skóry, prawidłowy proces rogowacenia i pogrubienia naskórka (powoduje zgrubienie naskórka o 30%-ważne dla starzejącej się skóry, która z czasem robi się coraz cieńsza i pomarszczona), włosów i paznokci, zmniejszanie się zmarszczek na skórze zniszczonej działaniem promieni słonecznych (podwyższenie bariery ochronnej skóry); wymiatacz wolnych rodników tlenowych.

- czysta witamina A (Retinol) nie jest wystarczająco stabilna- w kosmetykach używa się głównie pochodnej retinolu - Retinyl Palmitate- jego trwałość wynosi w kosmetykach 8-14 dni (trwałość witamin przedłuża się substancjami chemicznymi).

WITAMINA E- tokoferol (witamina młodości), C₂₉H₅₀O₂

- główny antyoksydant, który chroni komórki przed utleniaczami; bierze udział w dostarczaniu składników odżywczych do komórek

- najbardziej popularna spośród wszystkich witamin stosowanych w kosmetyce (obecna w recepturze prawie każdego kosmetyku do pielęgnacji twarzy, ciała i włosów)

- witamina E i jej pochodne wykazują korzystne oddziaływanie na skórę i włosy (poziom leczniczy i pielęgnacyjny- tokoferol jak i jej estry są wchłaniana przez skórę, włosy i absorbowane przez warstwę rogową naskórka)

- naturalny i skuteczny przeciwutleniacz lipidowych składników kosmetyków (doskonały naturalnym konserwantem- zapewnia stabilność preparatu kosmetycznego)

- w kosmetyce wykorzystuje się: alfa- tokoferol - antyutleniacz, stosowany w stężeniu od 0,05- 0,5%, estrowe pochodne witaminy E (octan alfa-tokoferylu (tocopheryl acetate), w stężeniu 0,5 - 5 % oraz naturalne oleje roślinne bogate w witaminy E (olej z zarodków pszenicy lub kukurydzy).

- jeden ze składników, który zwalcza objawy starzenia się skóry poprzez zmniejszenie widocznych zmarszczek i poprawę struktury oraz kolorytu skóry

- uwaga: dobierając środki pielęgnacyjne, należy zwrócić uwagę na zalecenia producenta- nie zawsze określone stężenie witaminy w kremie będzie przeznaczone dla kobiet w każdym wieku, tylko optymalnie dobrana dawka, uzupełniona właściwą dietą, pozwoli zachować elastyczną i gładką skórę!

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W WODZIE:

WITAMINA C (kwas askorbowy), pochodna glukozy C₆H₁₂O₆

- działanie przeciwutleniające (wymiatacz wolnych rodników tlenowych)

- zmniejsza głębokość zmarszczek, ma wpływ na syntezę kolagenu w skórze, ma działanie wybielające na skórę, przyspiesza gojenie się ran oraz hamuje krwawienie z dziąseł, łagodzi skutki oparzeń slonecznych

- zastosowanie: pasty do zębów i płyny do płukania ust (zapobiega paradontozie), kremy, serum

WITAMINA B₅ (kwas pantotenowy)

- regulujący wpływ na funkcjonowanie skóry, gruczołów łojowych, błon śluzowych, gojenie się ran, stany zapalne skóry

-D-Panthenol- prowitamina witaminy B5 (Prowitamina oznacza, że substancja w organizmie i na skórze zostaje przetworzona w witaminę B5)- pełni bardzo ważną rolę w procesie przemiany materii- stosowany zewnętrznie przyspiesza podział komórkowy komórek skóry, działa łagodząco na podrażnioną i zaczerwienioną skórę, jest korzystny dla skóry poparzonej.

-- działa na skórę leczniczo (Wnika w wgłąb skóry, przenika naskórek, gromadzi się w skórze właściwej i zmienia się w witamine B5)

-- w kremach powoduje, że ma działanie łagodzące, lecznicze i łatwiej się rozprowadza; dzięki temu, że może gromadzić wodę powoduje nawilżanie skóry (miękkość i jędrność)

-- nie jest konserwowany i nie powoduje alergii, nie jest toksyczny, nie podrażnia skóry

2. Emolienty

Kosmetyczne środki zmiękczające i wygładzające naskórek (np. maści, kremy, mleczka)

Preparaty z emolientami szczególnie polecane są w pielęgnacji cery suchej.

Działanie: rozluźnianie, uelastycznianie, podwyższanie stopnia hydratacji warstwy keranocytów, dzięki tworzeniu przez emolient na powierzchni naskórka filmu utrudniającego ucieczkę wody. Wykazują również działanie przeciwzapalne, które szczególnie chętnie wykorzystywane jest w medycynie, m in. w przypadku atopowego zapalenia skóry (zmniejszają szorstkość i suchość skóry dzięki czemu znoszą uczucie jej swędzenia; stosowane w recepturach maści powodują ograniczenie konieczności długotrwałego stosowania np.: preparatów sterydowych)

Które związki to emolienty: estry kwasów tłuszczowych, estry alkoholi tłuszczowych, tłuszcze owczej wełny (lanolina), wydzielina gruczołu kuprowego ptaków wodnych (PCL) oraz niektóre surowce pochodzenia roślinnego.

- stabilne chemiczne oleje

- dobrze rozprowadzają się i łatwo penetrują naskórek

- stosowane w preparatach nie jako substancje czynne, ale jako ich faza olejowa

Najliczniejsza grupa to związki syntetyczne o budowie estrowej.

R-COOR' gdzie: R -reszta kwasowa R' -reszta alkoholowa

Spotyka się związki tego typu o prostych jak i rozgałęzionych strukturach, przy czym rozgałęzienie to

może występować zarówno w reszcie kwasowej jak i alkoholowej. Najpopularniejsze to estry prostych kwasów tłuszczowych z izoalkoholami (dobrze rozprzestrzeniają się, wykazują własności zmiękczające i penetrujące naskórek, nie pozostawiają uczucia lepkości na skórze, pokrywają ją cienką warstewką, stwarzającą możliwości wymiany tlenowej i wodnej).

Przykłady emolientów:

- prostołańcuchowe kwasy tłuszczowe + średniołańcuchowe nierozgałęzione alkohole (ester heksylowy kwasu laurynowego, Cetiol A lub ester mirystylowy kwasu mirystynowego, Norasoft C 28)

- rozgałęzione łańcuchy węglowodorowe alkoholi i kwasów (ester izooktadecylowy kwasu izonanowego, Tegosoft); nazwy handlowe tego typów emolientów: Norasoft (C 24, C 32), Cetiol SN, Luvitol EHO, Tegosoft

- estry kwasu mlekowego i kwasów dikarboksylowych (adypinowym, sebacynowym), np. adipinian di-n-butylowy (Cetiol B)

- estry średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (np. oktanowego) z gliceryną (stabilne chemicznie oleje, dobre właściwości rozprowadzające i penetrujące, składniki tłuszczowe kremów, preparatów światłochronnych)

EMOLIENTY- przykłady

3. Fosfolipidy (fosfatydy lub fostotłuszczowce)

To lipidy, chemicznie to estry glicerolu, kwasów tłuszczowych, kwasu fosforowego oraz związków azotowych, np. choliną. Należą do tłuszczów amfipatycznych, to znaczy częściowo rozpuszczalnych w wodzie i częściowo w rozpuszczalnikach organicznych. Wchodzą w skład dwuwarstwowych błon biologicznych i wpływają na ich przepuszczalność.

Przedstawiciel: LECYTYNA (zwykle otrzymywana z żółtek jajek kurzych lub ziaren soi). Niezbędna do funkcjonowania układu nerwowego zwierząt i ludzi. Dostępna komercyjnie w postaci czystej i jest stosowana jako dodatek do żywności oraz w celach leczniczych. W Unii Europejskiej, oznaczona jest kodem E 322.

- lecytyny są żółtymi, woskowatymi higroskopijnymi substancjami, rozpuszczającymi się w eterze i etanolu, częściowo mieszającymi się z olejami roślinnymi i zwierzęcymi, w wodzie pęcznieją

- mają właściwość obniżania napięcia powierzchniowego

- zaliczane do naturalnych emulgatorów typu O/W (działanie emulgujące)

- wpływają zmiękczająco na skórę (ułatwiając resorpcję i penetracje aktywnych składników preparatu)

- hamują przetłuszczanie się skóry i włosów

- wpływają stabilizująco na pianę

- w mydłach i szamponach są czynnikiem natłuszczającym

4. Kwasy owocowe (AHA)

Współczesna medycyna i kosmetologia wykazały, że preparaty z zawartością kwasów owocowych poprawiają stan skóry suchej i skłonnej do zmarszczek oraz leczą wiele schorzeń skóry, m.in. rybią łuskę, trądzik pospolity, znamiona starcze czy brodawki.

Do najbardziej popularnych i najczęściej stosowanych w kosmetyce kwasów owocowych należą: kwas glikolowy, winowy, mlekowy, jabłkowy i cytrynowy.

- występują w stanie naturalnym w przyrodzie nie tylko w różnych owocach, ale także w warzywach (trzcinie cukrowej i kwaśnym mleku)

- mogą być wyodrębniane z naturalnych źródeł, np. ekstrakcja odpowiednimi rozpuszczalnikami świeżych owoców, szczególnie kwaśnych i niedojrzałych, które zawierają ich najwięcej (jabłka, grejpfruty, winogrona, cytryny)

Działanie kwasów owocowych na skórę (specyficzne)

- biologiczny mechanizm tego działania nie jest dokładnie wyjaśniony

- przyjmuje się, że AHA mają właściwości rozluźniania warstwy keranocytowej naskórka i ułatwiają jego złuszczanie się (zjawisko to polega najprawdopodobniej na rozpuszczaniu substancji sklejającej poszczególne komórki, w wyniku czego zmniejsza się ich spoistość, w konsekwencji tego następuje przyspieszenie naturalnego procesu usuwania gromadzących się na powierzchni skóry warstw martwych komórek naskórka)

- zapewniają efekt peelingu stymulującego odnowę komórkową

- powodują także pobudzenie produkcji kolagenu i elastyny (szczególnie pożądane w przypadku pielęgnacji cery dojrzałej)

- poprawiają stan skóry suchej, odwodnionej z objawami starzenia (lepiej gromadzi wilgoć, co wpływa na wygładzenie zmarszczek i bruzd oraz poprawę ogólną jej wyglądu)

- delikatny peeling kwasami owocowymi wykazuje działanie normalizujące funkcję gruczołów łojowych

- w preparatach do pielęgnacji ciała i włosów AHA występują w stężeniu do kilku %

Najpopularniejsze:

KWAS GLIKOLOWY (z soku trzciny cukrowej): wnika w skórę najłatwiej i najgłębiej; jego działanie polega na usunięciu zewnętrznych warstw naskórka, w wyniku czego zostają odsłonięte świeże; sunięcie zewnętrznej warstwy naskórka powoduje głębokie oczyszczenie i odblokowanie porów skóry, jej rewitalizację, odświeżenie i rozjaśnienie.

- może on być stosowany w różnych stężeniach. Od zastosowanego stężenia zależy sposób i intensywność jego działania na skórę.

do 15% ma bardzo efektywne działanie nawilżające, niewidoczne dla oka działanie złuszczające na powierzchową warstwę rogową naskórka, oraz wspomaga odnowę i regenerację skóry właściwej

wyższe stężenia (20%-35%) oprócz działania nawilżającego i oczyszczającego skórę (np. trądzikową) daje efekt powierzchniowego peelingu

wysokie steżenia (50%-70%) złuszczają naskórek i silnie pobudzają procesy regeneracje w skórze właściwej

- wielokrotne stosowanie kwasu glikolowego ma bardzo korzystne działania na skórę właściwą prowadząc do zwiekszenia jej grubości o około 25% (skóra z wiekiem ulega ścieńczeniu) bez wywoływania stanu zapalnego. Przy długotrwałym stosowaniu (6 miesięcy i dłużej) preparatów zawierających kwas glikolowy dochodzi do odbudowy włókien sprężystych i poprawy elastyczności skóry. Równolegle obserwuje się zwiększoną produkcję włókien kolagenu, co prowadzi do spłycenia zmarszczek i długofalowej poprawy biologicznych i elastycznych właściwości skóry.

- Kwas glikolowy stosuje się do

• usuwania przebarwień

• spłycenia blizn i zmarszczek

• zmiękczenia i wygładzenia skóry

• nawilżenia i regeneracji skóry

• poprawy struktury i kolorytu skóry

• usuwania zaskórnikow

• leczenia trądziku

KWAS MLEKOWY (kwas 2-hydroksypropanowy, C₃H₆O₃ lub C₂H₄OHCOOH)

Hydoksywkas, obecny w skwaśniałym mleku oraz powstający w mięśniach w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego.

- Kosmetyki:

* w terapii przeciwtrądzikowej

* do ustawienia odpowiedniego pH w preparatach kosmetycznych

* do klarowania np. dezodorantów, jeśli ważne jest, aby były przezroczyste

* rozcieńczony- przyrządzania płynu do płukania ust

* działa również, jak inne kwasy AHA, wygładzająco i nawilżająco na skórę

KWAS JABŁKOWY (kwas hydroksybursztynowy, kwas hydroksybutanodiowy, C₂H₃OH(COOH)₂ Hydroksykwas dikarboksylowy, obecny m.in. w soku z jabłek

5. Substancje przeciwrodnikowe

Opalanie przyczynia się do starzenia skóry. Tymczasem, podczas opalania w organizmie aktywowany jest jeden z najsilniejszych znanych antyoksydantów.

Antyoksydanty (przeciwutleniacze) to substancje zwalczające tzw. wolne rodniki (niepożądane efekty przemiany materii, wpływające na starzenie się skóry). Jedne z podstawowych składników kosmetyków pielęgnacyjnych. Najbardziej znanym i jednym z najskuteczniejszych przeciwutleniaczy jest witamina E. Podobnie skuteczne działanie wykazuje melanina.

Melanina - naturalny ciemny barwnik występujący w skórze ludzkiej i zwierzęcej, nadaje kolor oczom i włosom. Odpowiada za powstanie opalenizny. Wyroznia sie kilka formy melaniny - ich mieszanka decyduje o kolorze skory. Jej calkowity brak okreslany jest jako albinizm.

-- Zadaniem melaniny jest ochrona przed UV. Jest jedynym znanym filtrem pochodzenia zwierzęcego. Ma działanie ochronne jako filtr i działanie antyutleniające (neutralizuje wolne rodniki).

-- Kosmetyki: Ze względu na jej właściwości melaninę wykorzystuje się w produktach kosmetycznych.

- do celów kosmetycznych uzyskuje się ją z wełny czarnych owiec lub z gruczołów kałamarnic i ośmiornic. Częściej stosuje się melaninę syntetyczną (tańsza, ale mniej skuteczna). Pojawiły się doniesienia o melaninie biotechnologicznej, produkowanej przez rośliny lub bakterie zmodyfikowane genetycznie. Zakres ochronny melaniny obejmuje promieniowanie UVA i UVB, o skuteczności porównywalnej do SPF 2-3. Stosuje się ją w stężeniu tylko 1%, gdyż nadaje kosmetykom nieestetyczny, ciemny kolor. Najważniejsza jest jej rola antyrodnikowa. W stężeniu 0,005-0,01% potrafi zwalczyć 80% powstających wolnych rodników. Dodatek witaminy E podnosi skuteczność.

- bywa stosowana między innymi w wysokiej klasy samoopalaczach, a także niektórych specjalistycznych preparatach solaryjnych przyspieszających opalanie.

6. Polisacharydy (wielocukry, cukry złożone)

W przyrodzie polisacharydy pełnią rolę budulcową (np. celuloza) oraz zapasową (zapasowe źródło energii, np. skrobia, glikogen).

Kosmetyki:

Glukany: wpływają gojąco na podrażnienia i mikrourazy skóry, zmniejszają jej szorstkość, wysuszenie i zaczerwienienie. Wzmacniają pokrywę skórną, zwiększając jej elastyczność oraz pubudzają syntezę kolagenu zmniejszając w efekcie ilość i głębokość zmarszczek.

- Beta-glukan (drożdżowy)- biologicznie aktywny polisacharyd, należący do grupy glukanów typu beta, czyli o strukturze potrójnej helisy, pozyskiwanym ze ścianek drożdży piekarskich (Saccharomyces cerevisiae)

-- jest immunostymulatorem czyli substancją, która uaktywnia i wspiera naturalne mechanizmy obronne skóry. Naturalne mechanizmy obronne skóry są możliwe dzięki obecności w niej tzw. komórek Langerhansa (odpowiednikami makrofagów- "wielkich zjadaczy"- komórek, które rozpoznają, pochłaniają i niszczą każdą komórkę, nie należącą do organizmu macierzystego (m.in. bakterie; wirusy; grzyby)

-- beta-glukan drożdżowy wpływa na ochronę już istniejących komórek Langerhansa i stymuluje odbudowę ich liczebności. Działa on za pośrednictwem receptora beta-glukanu na powierzchni tych komórek (struktura potrójnej helisy czyli spirali jest szczególnie kompatybilna z receptorami - na zasadzie "klucza pasującego do zamka"), które w efekcie zostają uaktywnione i stają się bardziej odporne na uszkodzenia

-- aktywuje ponadto procesy antyoksydacyjne w skórze - uodparnia ją na stres oksydacyjny i działanie innych niekorzystnych czynników środowiskowych.
Właściwości kosmetyczne beta-glukanu drożdżowego:
* wzmacnia mechanizmy obronne skóry;
* chroni przed negatywnymi skutkami promieniowania UV;
* przyspiesza gojenie podrażnień i mikrourazów skóry;
* poprawia stopień nawilżenia skóry;
* redukuje zmarszczki płytkie i spłyca głębokie;
* zwiększa elastyczność i napięcie skóry;
* poprawia jej koloryt

Kwas hialuronowy: występuje we wszystkich organizmach żywych i należy do najliczniejszej grupy związków mających identyczną budowę chemiczną tak u bakterii, jak i człowieka.

- wiąże wodę w naskórku -jedna cząsteczka kwasu hialuronowego jest w stanie związać ok. 250 cząsteczek wody; może on być bezpiecznie stosowany bez konieczności wykonywania testów skóry (w skórze ludzkiej jest składnikiem macierzy międzykomórkowej skóry właściwej; w młodej skórze kwasu hialuronowego jest pod dostatkiem, co gwarantuje jej sprężystość i brak zmarszczek)

- z wiekiem ilość kwasu maleje w późniejszym czasie skóra człowieka się starzeje, traci zdolność wiązania wody i powstają zmarszczki

- działa przeciwzapalnie, stabilizująco na strukturę tkanek, w tym skóry. Pobudza regenerację nabłonków, stawów i skóry właściwej; zwiększa elastyczność tkanek (naskórka, włókien kolagenowych, elastynowych), zwiększa migrację substancji pokarmowych z płynu troficznego międzykomórkowego do wnętrza komórek w tkankach; opóźnia procesy starzenia; hialuroniany (sole kwasu) hamują wysięki i powstawanie obrzęków.

Kosmetyki:

- hialuronian sodu oraz kwas hialuronowy są dodawane do wielu kosmetyków i leków dermatologicznych. Są składnikami preparatów przeznaczonych do leczenia blizn i trudno gojących się ran.

- w kosmetologii kwas hialuronowy jest stosowany do wygładzania skóry, likwidowania zmarszczek oraz przywracania elastyczności i wilgotności skóry.

- preparaty hialuronowe przyśpieszają cofanie się zmian potrądzikowych (plamy, odbarwienia, nierówności naskórka).

- do niedawna używano w kosmetyce kwasu hialuronowego pozyskiwanego z produktów naturalnych (grzebienie kogucie, pępowina). Obecnie coraz częściej uzyskiwany jest on metodami biotechnologicznymi.

-- żele bazie kwasu hialuronowego są stosowane do produkcji implantów, które służą do wypełnienia zmarszczek i powiększania ust oraz piersi (ze względu na to, że kwas hialuronowy stopniowo wchłania się do organizmu, implanty na bazie żeli hialuronowych są nietrwałe, co powoduje, że zabiegi z ich użyciem trzeba powtarzać 2 do 3 razy w roku)

-- unikatowe właściwości tego kwasu powodują, że stanowi on jeden z głównych składników w produkcji ekskluzywnych środków farmaceutycznych, takich jak roztwory o właściwościach elastycznych stosowane w chirurgii oczu i elastyczne uzupełnienia użyteczne w leczeniu schorzeń ortopedycznych.

7. Bialka

Cytokiny (polipeptydy)

- istotny element rozbudowanego systemu regulacji wielu układów organizmu ludzkiego, w tym skóry (zdolne zapewnianić skórze właściwy poziom substancji decydujących o jej wyglądzie i właściwościach)

- substancje o dużej aktywności (działanie cytokin przybiera czasami charakter lawinowy- każda z nich może powodować wydzielanie kolejnej- kaskada cytokinowej)

- są swoistymi przekaźnikami informacji -identyfikują i diagnozują stan skóry a następnie przekazują uzyskane informacje komórkom, pozwalając im w ten sposób na przystosowanie się do aktualnych warunków zewnętrznych (po otrzymaniu informacji komórka rozpoczyna syntezę niezbędnych, najczęściej brakujących jej substancji; synteza zostaje zakończona po kolejnej informacji przekazanej przez cytokiny o osiągnięciu określonego stanu równowagi w układzie)

- cytokiny obecne w skórze są odpowiedzialne za syntezę kolagenu, elastyny, kwasu hialuronowego, tj. podstawowych składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania skóry

- z wiekiem aktywność cytokin zmniejsza się- z punktu widzenia kosmetycznego celowym wydaje się uzupełnianie ich niedoboru poprzez stosowanie preparatów kosmetycznych zawierających je w składzie recepturalnym

-- W kosmetyce znalazły zastosowanie cytokiny mleczne. Pod względem biochemicznym mleko jest swoistym nośnikiem olbrzymiej ilości komórek. Zawiera ono niemal wszystkie rodzaje regulatorów, w tym także cytokiny niezbędne do prawidłowego funkcjonowania między innymi skóry. Mleczny kompleks peptydowy zawierający te przekaźniki działa analogicznie jak cytokininy. Ponadto odgrywa on także ważną rolę w usuwaniu przebarwień słonecznych. Po czterech tygodniach stosowania środka kosmetycznego zawierającego pięć procent cytokin mlecznych obserwuje się wyraźne rozjaśnienie miejsc poddanych kuracji.

8. Ceramidy

To organiczne związki chemiczne z grupy lipidów obecne w warstwie rogowej naskórka (amidy wyższych kwasów tłuszczowych i aminoalkoholi). W skórze człowieka zidentyfikowano 7 różnych ceramidów oznaczonych kolejno 1,2,3,4,5,6I,6II, które różnią się strukturą chemiczną i polarnością.

- głównym składnikiem ceramidów są niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe w skrócie NNKT

- ceramidy w warstwie rogowej ściśle do siebie przylegają, zapewniając nieprzepuszczalną powłokę dla wody oraz decydują o elastyczności skóry i utrzymaniu jej stałej temperatury

- najgorsze działanie na ceramidy mają: mydło, detergenty, rozpuszczalniki

- ilość ceramidów zmniejsza się wraz z wiekiem, a skóra osób po 40. roku życia wcale ich nie produkuje

Kosmetyki:

- kosmetyki z koncentratem ceramidowowym- odbudowa i wzmacnienie płaszcza wodno-lipidowy naskórka

- ceramidy dostarczone w preparatach kosmetycznych “zatykają dziury” w warstwy ochronnej naskórka, chroniąc skórę przed utratą wody są środkiem nawilżającym (nie natłuszczającym- nie należy sugerować się ich lipidową naturą)

- prowadzone pod mikroskopem obserwacje skóry traktowanej ceramidami wykazały, że w wyniku aplikacji tych związków w warstwie rogowej formują się lipopodobne struktury, czyli następuje przebudowa bariery lipidowej. Jest to szczególnie ważne w przypadku skóry zakażonej dermatozą

- sklejają także łuski włosów (zwiększają kohezję komórek dachówkowatych), przez co odbudowują ich strukturę, nadają połysk, decydują o ich nawilżeniu, elastyczności, sprężystości, zwiększają odporność na UV i wolne rodniki (pseudoceramidy zawarte w odżywkach lub szamponach na trwałe wbudowują się we włosy, nie są wymywane)

- wyniki badań in vitro (”poza komórką”), mogą świadczyć o pewnych korzyściach płynących ze stosowania ceramidów w kosmetykach dla:
- skóry osób starszych z wyraźnymi oznakami niedoboru lipidów,
- skóry wrażliwej,
- skóry szorstkiej, suchej, uszkodzonej promieniami słonecznymi,
- włosów zniszczonym promieniami słonecznymi, utlenianiem, trwałą ondulacją, farbowaniem, z widocznym strukturalnym brakiem lipidów, w którym łuski wykazują brak spójności

9. Filtry słoneczne

Należy się chronić przed promieniami UVA i UVB. Promienie UVA opalają, a UVB spalają. Zarówno promienie UVA, jak i UVB są szkodliwe dla skóry, wysuszają ją i przyspieszają jej starzenie się. Nadmierna ilość promieniowania słonecznego może powodować raka skóry.

Chemiczne filtry

- same filtry dają nie tylko ochronę przed promieniowaniem UV, ale również stanowią niebezpieczeństwo dla skóry, wiele z nich jest bardzo niestabilnych, to znaczy, że po pewnym czasie pod wpływem ciepła i promieni słonecznych rozpada się (filtr wówczas przestaje chronić przed promieniami UV, innym problemem są produkty rozpadu, często substancje alergizujące lub mogące wywołać fotouczulenie (nadwrażliwość na światło); niektóre z filtrów są podejrzane o działanie podobne do działania hormonów, głównie estrogenu

- przykład: pochodne kwasu 4-metoksycynamowego

Naturalne filtry UV

- syntetyczne filtry przeciwsłoneczne nie są polecane- mogą powodować podrażnienia i alergie, mają działanie podobne do działania hormonów

- naturalnymi filtrami przeciwsłonecznymi są tlenek cynku (ZnO) i dwutlenek tytanu (TiO₂)

-- są to filtry mineralne (mikroskopijne ziarenka pigmentu pozostają na skórze i pochłaniają, reflektują lub rozszczepiają światło słoneczne, nie dopuszczając go tym samym do skóry)

-- dwutlenek tytanu i tlenek cynku chronią skórę zarówno przed promieniami UVA jak i UVB.
-- dwutlenek tytanu i tlenek cynku mają postać drobnego, białego proszku

-- użyte w kremie mogą zostawiać białe smugi na skórze- by zmniejszyć ten efekt mieli się, przede wszystkim, dwutlenek tytanu na bardzo miałki pył (wówczas tytan nie "maluje" skóry tak mocno, jednak ochrona skóry, głównie przed promieniami UVA, zmniejsza się); najlepszą ochroną jest dodanie do kremu mieszanki obydwu pigmentów

-- oba pigmenty nie zatykają porów skóry i nie działaja komedogennie
-- przyjmuje się, że 1% minerałów w kremie nadaje mu faktor ochronny 1

-- filtry mineralne działają mechanicznie, to im więcej minerałów, tym większa ochrona przeciwsłoneczna, zwłaszcza przeciw promieniom UB.- 5 g mieszanki mineralnej w 50 g kremu daje faktor ochronny 10-15 jest to zależne od wielkości ziarenek pigmentu (im mniejsze ziarenka, tym większa ochrona przeciwsłoneczna i tym mniejszy efekt "malowania" skóry na biało)

10. Środki brązujące skórę

Nadmierne opalanie na słońcu czy w solarium niesie ze sobą wiele niebezpieczeństw- firmy kosmetyczne poświęciły wiele badań by znaleźć inne sposoby pozyskania efektu przyciemnienia naturalnego kolorytu cery. Jedną z opcji uzyskania opalenizny bez udziału słońca jest solarium. Poza solarium istnieją dwie metody osiągnięcia efektu opalenizny bez nadmiernego wystawiania się na promienie UV - jedna to zastosowanie preparatów przyśpieszających opalanie a druga to samoopalacze.

Samoopalacze gwarantują nam w 100 % bezpieczną opaleniznę.
- pozwalają uzyskać przyciemnienie koloru skóry, dzięki substancjom chemicznym obecnym w ich składzie (substancje te wywołują zabarwienie skóry poprzez wiązanie się z warstwą rogową (zewnętrzną) naskórka)

- głównym, aktywnym składnikiem samoopalaczy powodującym przyciemnienie skóry jest związek o charakterze cukrowym-dihydroksyaceton (DHA)
-- zabarwienie skóry powodowane przez DHA jest efektem reakcji chemicznej między DHA a aminokwasami występującymi w warstwie rogowej naskórka; zabarwienie zwykle pojawia się po około 1-2 godzinach od nałożenia preparatu, osiągając maksimum po ok. 6 godzinach (ponieważ komórki w warstwie rogowej naskórka ulegają stale procesowi złuszczania, dlatego opalenizna z czasem blednie i znika)

-- w razie pojawienia się zacieków i plam po nałożeniu samoopalacza można sięgnąć np. po krem z kwasami AHA (kwasy przyspieszą proces złuszczania naskórka i dzięki temu szybciej pozbędziemy się niechcianej plamy).

---