Typy badań pedagogicznych

PODZIAŁ BADAŃ PEDAGOGICZNYCH

Badania pedagogiczne można podzielić ze względu na:

 cel,

 organizację,

 przedmiot,

 procedurę badań.

CEL BADAŃ

Badania są tu określane przez cel, jakiemu służą. Z tego punktu widzenia wyróżnia się:

badania teoretyczne (podstawowe)

badania eksperymentalne(weryfikacyjne)

badania diagnostyczne z odmianami badań terapeutycznych i prognostycznych

BADANIA TEORETYCZNE (PODSTAWOWE)

To wszelkie poznanie, które zmierza do gromadzenia wiedzy teoretycznej (gromadzimy teorię do problemu)

BADANIA EKSPERYMENTALNE (WERYFIKACYJNE)

Polegają na sprawdzeniu działania czynnika, który został celowo wprowadzony do badanego układu lub czynnika, który jest obecny niezależnie od badacza w danym układzie.

Celem jest tu określenie skutków, siły znaczenia jakości działania danego czynnika wprowadzonego eksperymentalnie przez badacza (np. nauka czytania przez składanie liter; wprowadzenie systemu składania sylab a potem sprawdzenie, który sposób jest lepszy)

BADANIA DIAGNOSTYCZNE Z ODMIANAMI BADAŃ TERAPEUTYCZNYCH I PROGNOSTYCZNYCH

Ich celem jest diagnoza określonego stanu rzeczy lub zdarzenia-czyli znamy objawy i skutek, ale poszukujemy przyczyn, uwarunkowań. Wg J. Sztumirkiego badania te są specyficzną funkcją badań empirycznych, które oprócz diagnozy mogą dostarczyć też przesłanek do pożądanej zmiany stanu rzeczy- funkcja terapeutyczna. Mogą też objawiać tendencje rozwojowe badanych zjawisk lub procesów-czyli pełnić funkcję prognostyczną.

ORGANIZOWANIE PRZEBIEGU BADAŃ

badania zespołowe lub indywidualne

badania terenowe

badania powtarzalne(panelowe

BADANIA ZESPOŁOWE LUB INDYWIDUALNE

Mogą być prowadzone przez badacza indywidualnego ( najczęściej to młody pracownik nauki), ale coraz częściej powoływane są ogromne zespoły badawcze, które są rozproszone po różnych instytucjach. Takimi badaniami kieruje sztab ludzi, a problemy dzieli się między zespoły. Suma tych zespołów i problemów jakie rozstrzygają daje wrażenie badań kompleksowych, wszechstronnych.

BADANIA TERENOWE

Mają mniejszy i ściśle określony zasięg terenowy, który jest z góry wyznaczany ze względu na jakieś jego cechy ich przebieg jest zaprogramowany i ściśle kontrolowany.

BADANIA POWTARZALNE (PANELOWE)

Służą badaniom jakiejś cechy pod wpływem czynnika wprowadzonego celowo do badanego układu lub pod wpływem naturalnego wpływu czasu i okoliczności.

PRZEDMIOT BADAŃ

Źródłem rozróżnienia przedmiotu naukowego poznania jest istnienie w logice 2 typów pytań: tzw. pytań rozstrzygnięć i pytań dopełnień. Te dwa pytania są podstawą do rozróżnienia dwóch typów problemów badawczych:

problemów dotyczących cech zmiennych, czyli pytań o pojedyncze fakty;

problemów dotyczących relacji i związków między zmiennymi, czyli pytań o złożone zależności , często tylko hipotetycznie rozstrzygalne.

Badania opisowe-przedmiotem są pojedyncze zjawiska, indywidualne zdarzenia, których wyjaśnienie może być oczywiste.
To najczęściej badanie, którego wynikiem jest opis sprawozdawczy.
To różnego typu sondaże i badania statystyczne;

Badania wyjaśniające- szukają związków między cechami; zmiennymi; są bogatsze w problematykę i wielowątkowe, bo szukają różnych możliwości wyjaśnienia.

PROCEDURA BADAWCZA

badania instytucji

badania zbiorowości

badania zjawisk i procesów

BADANIA INSTYTUCJI

Są to np. badania placówki wychowawczej - jej struktury ,funkcji, efektywności. Dominują tu badania źródeł, dokumentacji; rejestracyjne
i opisowe sposoby gromadzenia informacji.

BADANIA ZBIOROWOŚCI

Dominują tu techniki kwestionariuszowe, wszelkiego typu testy, skale, eksperymentalne sposoby wywoływania reakcji.

BADANIA ZJAWISK I PROCESÓW

Dominują tu sondaże ankietowe, zabiegi statystyczne.

Tutaj wyróżnia się dwa typy badań:

badania ilościowe

badania jakościowe

BADANIA ILOŚCIOWE

Pozwalają one na ewoluowanie pedagogiki jako nauki
o wychowaniu, w kierunku uściślania swych dociekań i badań. Badania takie pozwalają na: ponawianie współzależności między określonymi oddziaływaniami wychowawczymi
a skutkami, jakie pociągają za sobą w sferze zachowań osób badanych; na umożliwianie korzystania ze statystyki dzięki której jest możliwa bardziej jednoznaczna interpretacja otrzymanych wyników.

BADANIA JAKOŚCIOWE

Ich celowość uzasadnia konieczność uzupełniania niedomagań i braków typowych dla badań ilościowych. Badania takie nie narzucają badanym "języka" odpowiedzi -dzięki temu badacz może poznać dodatkowe aspekty badanego problemu. W takich badaniach łatwiejsze jest dotarcie do złożoności niektórych badanych zjawisk. Badania te pozwalają na poznanie szerszego kontekstu interesujących badacza zjawisk i rozpoznawanie ich w warunkach naturalnych. Ważne jest tu partnerskie traktowanie osób badanych i liczenie się z ich kompetencjami.

TYPY BADAŃ PODAWANE W METODOLOGII W ZALEŻNOŚCI OD RÓŻNYCH KRYTERIÓW KLASYFIKACYJNYCH

1) Badania podstawowe i stosowane :

badania podstawowe (poznawcze)- ich celem jest wzbogacenie wiedzy danej dyscypliny przez formułowanie ogólnych praw naukowych,

badania stosowane -umożliwiają sformułowanie wniosków, które mogą być wdrożone do praktyki w cel poprawy efektywności działań. Mogą one dostarczyć np. nowych programów nauczania

2) Badania diagnostyczne - ich celem jest stwierdzenie pewnych faktów, ustalenie cech i zasad funkcjonowania w interesującym nas wyniku rzeczywistości. Wymagają one dużej wiedzy ogólnej o tej klasie zjawisk , do której kwalifikuję się interesujący nas przedmiot badań

3) Badania weryfikacyjne- pozwalają na ustalenie zależności między zmiennymi niezależnymi i zależnymi. Punktem wyjścia są albo znane skutki (bez wzajemnych przyczyn) lub znane przyczyny .

Wyróżniamy tu:

badania typu indukcyjnego- szuka się tu następstw dla znanych przyczyn,

badania typu redukcyjnego- znamy skutki, szukamy przyczyn

4) Badanie:

przekrojowe - są jednorazowe , prowadzi się je w grupach niezależnych.

Na ich podstawie wnioskuję się niekiedy o procesach rozwojowych

ciągłe - podłużne - opierają się na pomiarach tej samej próby dokonywanych przez dość długi okres czasu.

5) Badania:

kompleksowe - przedmiot badań jest złożony. Badania te mają zawsze charakter empiryczny, musi być bardzo dokładny opis stosowanej procedury.

przyczynkarskie - ograniczone są do wąskiej próby, mogą mieć na celu np. przegląd literatury naukowej dot. interesującego problemu.

synchroniczne - oparte na jednorazowym pomiarze

asynchroniczne - oparte na 2krotnym pomiarze

Synchroniczne:

retrospekcja

rekonstrukcja

obserwacja obiektów o przyspieszonej lub zwolnionej dynamice zmian

podejście typologiczne

badania przekrojowe

porównanie międzypokoleniowe

Asynchroniczne:

eksperyment naturalny

porównanie zamierzeń z ich późniejszą realizacją

powtórne stadia tej samej społeczności lub instytucji

badanie panelowe

---