o chorobie > endometrioza

Endometrioza jest chorobą występującą jedynie u kobiet. Szacuje się, że choruje na nią prawie co 10 kobieta w wieku rozrodczym. Przypuszcza się, że z powodu tej choroby cierpi bardzo wiele kobiet, lecz nie u wszystkich została ona rozpoznana. Możliwy jest również bezobjawowy przebieg tej choroby.

Jej nazwa pochodzi od medycznego terminu oznaczającego błonę śluzową macicy, czyli endometrium. 

Endometrioza polega na rozrastaniu się komórek endometrium poza jamą macicy. Ogniska endometriozy są uzależnione od hormonów regulujących cykl miesięczny u kobiety i podlegają zmianom w przebiegu cyklu miesięcznego - można wyróżnić fazę wzrostową, wydzielniczą i złuszczania (miesiączki). W związku z tym, że krew nie ma odpowiedniego odpływu i gromadzi się tworząc skrzepy, dochodzi do powstawania różnego rodzaju torbieli oraz przewlekłego stanu zapalnego. Zmiany endometrialne z każdym cyklem powiększają się jak również mogą powstawać w innych miejscach, powodując coraz bardziej nasilające się objawy choroby. W przypadku cyklicznego rozrostu i wtórnego złuszczania się błony śluzowej macicy w nieprawidłowym miejscu, objawy te prowadzą do powstawania mocnego, dokuczliwego bólu, jak również mogą powodować niepłodność. Szacuje się, że u co drugiej niepłodnej kobiety przyczyną jest endometrioza.

Najczęściej ogniska endometriozy pojawiają się w narządzie rodnym kobiety, szczególnie na jajnikach, jajowodach oraz części pochwowej szyjki macicy i tak zwanej zatoce Douglasa. Poza narządem rodnym mogą także występować na pęcherzu moczowym, jelitach, wyrostku robaczkowym. W przebiegu choroby powstają guzki, zrosty czy też tzw. torbiele czekoladowe. Fragmenty błony śluzowej macicy mogą także w sporadycznych przypadkach umiejscowić się w bardzo odległych narządach jak np. serce czy płuca.

Najczęstsze objawy endometriozy to przewlekły ból w obrębie miednicy małej, bolesne miesiączkowanie(dysmenorrhea) i ból podczas stosunku płciowego (dyspareunia) lub po jego odbyciu.

Z innych objawów należy wymienić uczucie zmęczenia, bolesne oddawanie stolca podczas miesiączki i ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Jednak zdarza się tak, że u części chorych na endometriozę objawy nie występują.

Nasilenie dolegliwości bólowych i innych objawów nie koreluje z wielkością i liczbą zmian endometriotycznych - u części kobiet z kilkoma tylko zmianami mogą występować niezwykle nasilone dolegliwości bólowe, podczas gdy w przypadku części kobiet z wieloma zmianami o dużych rozmiarach dolegliwości bólowe mogą w ogóle nie występować.

o chorobie > diagnoza

Rozpoznanie endometriozy bywa bardzo trudne - często od wystąpienia objawów choroby do jej prawidłowego zdiagnozowania mija nawet około 8 lat.

Jednoznaczna diagnoza jest trudna do postawienia, gdyż objawy endometriozy mogą pokrywać się z objawami wielu innych chorób, np. choroby zapalnej miednicy małej i zespołu jelita drażliwego.

Endometrioza rozwija się powoli, a przebiega często z nikłymi objawami chorobowymi lub bezobjawowo. Chore najczęściej zwracają na nią uwagę, z powodu bólu podczas współżycia lub przy problemie z zajściem w ciążę. Objawy nasilają się na ogół podczas krwawienia? miesiączkowego, wtedy u chorych występują często bóle w okolicach miednicy mniejszej, zaburzenia cyklu miesiączkowego oraz obfite krwawieniami miesiączkowe.

Ostateczne potwierdzenie endometriozy odbywa się najczęściej przy użyciu metody laparoskopowej lub w czasie laparotomii z biopsją. Laparoskopia i badanie histopatologiczne pobranego w trakcie laparoskopii materiału tkankowego jest procedurą inwazyjną, dlatego nie wszystkie kobiety wyrażają na nią zgodę.

Lekarz może postawić diagnozę endometriozy także na podstawie wywiadu i badania ginekologicznego z wykorzystaniem USG lub rezonansu magnetycznego. Niestety na podstawie tych badań nie zawsze można stwierdzić chorobę, niekiedy ogniska endometriozy są zbyt małe lub niewidocznie umiejscowione.

o chorobie > występowanie

Szacuje się, że endometrioza występuje u niemal 200 milionów kobiet na całym świecie. W Polsce na endometriozę może chorować nawet milion kobiet. Endometriozę stwierdza się u kobiet należących do wszystkich grup etnicznych i społecznych.

Badania wykazały, że schorzenie to szczególnie często występuje u kobiet cierpiących na:

• ból w obrębie miednicy mniejszej (endometriozę stwierdza się u 70% tych kobiet),

• bardzo silny ból miesiączkowy (endometriozę stwierdza się u 40-60% tych kobiet),

• niepłodność (endometriozę stwierdza się u 25-40% tych kobiet).

U kobiet z bolesnym miesiączkowaniem częstość występowania endometriozy waha się do 40% do 60%, a u kobiet skarżących się na ból w obrębie miednicy mniejszej częstość występowania endometriozy może sięgać 75%. Z endometriozą często też wiążą się problemy z płodnością - szacuje się, iż u 30-50% kobiet z endometriozą występują większe lub mniejsze problemy z niepłodnością. Zwiększone ryzyko rozwoju endometriozy występuje u kobiet, których matka lub siostra cierpi na tę chorobę.

Etiologia endometriozy nie jest znana. Istnieje kilka teorii, lecz żadna z nich nie została dotychczas udowodniona. Obecnie prowadzone są także badania mające na celu określenie genetycznego podłoża tej choroby.

leczenie > leczenie bólu

Endometrioza jest chorobą przewlekłą, nieuleczalną. Cele leczenia obejmują łagodzenie dolegliwości bólowych, spowalnianie wzrostu zmian endometriotycznych, poprawę płodności (w przypadkach,
w których jest to pożądane) i/lub zapobieganie nawrotom choroby w przypadku zaleczenia zmian.

Nasilenie dolegliwości bólowych w endometriozie może u każdej kobiety być inne i zmieniać się z miesiąca na miesiąc. Podczas gdy u części kobiet dolegliwości bólowe występują w określonych momentach cyklu miesiączkowego, to u jednej czwartej pacjentek z endometriozą dolegliwości bólowe obecne są w czasie całego cyklu. Nasilenie dolegliwości bólowych i innych objawów występujących u kobiet z endometriozą nie zawsze koreluje z liczbą i wielkością zmian endometriotycznych.

W leczeniu bólu związanego z endometriozą stosowane są leki przeciwbólowe, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Mogą one znacznie zmniejszyć nasilenie dolegliwości bólowych, pozostają jednak bez wpływu na samą przyczynę choroby.

Na pokonywanie bólu wpływ może mieć także odpowiednia dieta oraz wsparcie psychologiczne

leczenie > leczenie swoiste

W niektórych przypadkach endometriozę można wyleczyć metodami chirurgicznymi, czyli usunąć jej ogniska. Nie każda kobieta może jednak zostać poddana laparoskopii. Po zabiegu endometrioza może z czasem nawrócić.

Możliwości leczenia farmakologicznego obejmują oprócz leków przeciwbólowych, stosowanie leków hormonalnych, takich jak doustne środki antykoncepcyjne, progestageny czy analogi hormonu uwalniającego gonadotropinę (tzw. analogi GnRH).

Analogi GnRH uważane są za skuteczną opcję farmakoterapii w endometriozie, jeżeli chodzi o łagodzenie dolegliwości bólowych, jednak ich stosowanie wiąże się z działaniami ubocznymi obejmującymi obniżenie gęstości mineralnej kości. Leki te dopuszczone są do stosowania w monoterapii nie dłużej niż przez sześć miesięcy (lub nie dłużej niż przez 12 miesięcy, jeśli stosowane są łącznie z odpowiednimi innymi lekami wspomagającymi).

Progestageny to duża i niejednorodna grupa leków hormonalnych przeznaczonych do różnorodnego zastosowania. Jeden z nich (dienogest) przeznaczony wyłącznie do leczenia endometriozy, jest równie skuteczny jak analogi GnRH. Nie tylko efektywnie łagodzi on dolegliwości bólowe związane z endometriozą, ale jak wykazały badania kliniczne powoduje znamienne hamowanie proliferacji (wzrost) tkanki podobnej do endometrium. Preparat ten wykazuje także profil bezpieczeństwa i  tolerancji umożliwiający długotrwałe stosowanie.

Dostępne obecnie metody leczenia umożliwiają wielu dotkniętym chorobą pacjentkom, długotrwałe funkcjonowanie bez dolegliwości i znaczne poprawienie jakości życia. Skuteczne leczenie wymaga konsekwentnego stosowania zaleconych środków. Wskazane są także regularne konsultacje z lekarzem

skutki endometriozy > endometrioza a niepłodność

Endometrioza oprócz dolegliwości bólowych, może także skutkować niepłodnością. Endometrioza jest przyczyną niepłodności u około połowy kobiet, które mają problem z zajściem w ciążę.

Niestety mamy dostęp do niewielu danych dotyczących poszczególnych metod leczenia niepłodności uwarunkowanej endometriozą. W przypadku zaawansowanej postaci endometriozy przyczyny wynikają m. in. z zaburzeń anatomicznych miednicy mniejszej, zrostów, torbieli na jajnikach, a także z zaburzenia funkcjonowania jajowodów.

Nieznane są też przyczyny problemów z zajściem w ciążę w przypadku kobiet w minimalnym i łagodnym stadium choroby. Uważa się, że przyczyną jest toksyczny wpływ endometriozy na komórki jajowe oraz zmniejszona zdolność endometrium do implantntacji zarodka.

skutki endometriozy > endometrioza a życie seksualne

Jedną z częstych dolegliwości kobiet chorych na endometriozę jest ból przy stosunku płciowym (tzw. dyspareunia). Ból opisywany jest przez pacjentki jako ostry, przeszywający, kłujący lub intensywny. Nasilenie bólu jest różne - od słabego po bardzo silny. Dolegliwości bólowe mogą występować zarówno podczas stosunku, jaki i po - nawet do 48 godzin po zbliżeniu. Niektóre kobiety odczuwają dolegliwość w każdej pozycji, inne tylko podczas głębokiej penetracji.

U niektórych kobiet ból jest odczuwany tylko w czasie miesiączki, a u innych przez cały miesiąc. Przyczyną bólu mogą być zrosty i guzki endometrialne zlokalizowane za waginą i w dole macicy. Zdarza się także, że występuje przy tym suchość pochwy, która jest efektem stosowania leków hormonalnych lub usunięcia jajników podczas zabiegu histerektomii.

Kobieta, która odczuwa ból, ma problem z osiągnięciem orgazmu i czerpaniem radości z seksu. Ból podczas stosunku oprócz dyskomfortu fizycznego może także negatywnie wpływać na relacje z partnerem. Może on nie rozumieć przyczyn unikania współżycia lub czuć zawód z powodu braku satysfakcji u partnerki. Dlatego ważne, by podjąć rozmowę z partnerem, szczerze opowiedzieć mu o swoich dolegliwościach i wspólnie ustalić najlepsze rozwiązania (np. czas i pozycje), dzięki którym ból jest najmniej odczuwalny.

porady > dieta w endometriozie

Czy wiesz, że…
W diecie w endometriozie musisz pamiętać o podstawowych zasadach racjonalnego odżywiania. Nie zapominaj o regularnych posiłkach, jedz co 3-4 godziny, urozmaicaj swoją dietę i pamiętaj o nawadnianiu organizmu. Wyeliminuj alkohol, kawę i produkty mocno przetworzone.

Czy wiesz, że…
Każdy zrzucony kilogram tkanki tłuszczowej w organizmie wpływa na prawidłową pracę hormonów, a to korzystnie wpływa na równowagę organizmu. Wyreguluj swoją masę ciała.

Czy wiesz, że …
Antyoksydanty zawarte w owocach oraz warzywach korzystnie wpływają na budowanie odporności organizmu oraz niezbędne są do utrzymania równowagi hormonalnej. Badania włoskich naukowców dowodzą, że spożywanie dużych ilości świeżych owoców i zielonych warzyw jest związane z 40-procentowym spadkiem ryzyka endometriozy.

Czy wiesz, że…
Duże znaczenie w rozwoju endometriozy ma czerwone mięso i jego przetwory, mogą one pobudzać organizm do produkcji prostaglandyn, które prowadzą do zaostrzenia stanu zapalnego i bólu. Badania dowodzą, ze jedzenie dużych ilości wołowiny, innych gatunków czerwonego mięsa i szynki podnosi ryzyko endometriozy aż o 80-100 %.
Pamiętaj, aby w twojej diecie czerwone mięso zamienić na ryby, mięso z indyka i kurczaka.

Czy wiesz, że…
Cynk zawarty w pestkach dyni i słonecznika wpływa pozytywnie na stan emocjonalny pacjentek z endometriozą.

Czy wiesz, że…
Naturalne sterole roślinne zawarte w czosnku/groszku/selerze blokują receptory estrogenowe, obniżając tym samym aktywność estrogenów w organizmie.

Czy wiesz, że…
Wapń zawarty w produktach mlecznych nie tylko wzmacnia kości, ale również zmniejsza bóle głowy, okolic miednicy i rozkurcza mięśnie macicy podczas menstruacji.

Czy wiesz, że…
Brokuł/kalafior zawiera substancje, które aktywując enzymy wątrobowe pozwalają eliminować, bardziej efektywnie, nadmiar estrogenów z organizmu.

Czy wiesz, że…
Zawarte w rybach morskich lub pstrągu nienasycone kwasy omega-3 zapobiegną skurczom macicy przed i podczas miesiączki.

Czy wiesz, że…
Dieta bogata w błonnik nie tylko pomaga uregulować proces trawienia, ale również zmniejsza poziom estrogenów krążących w organizmie, których nadmiar powoduje przerost błony śluzowej macicy i sprzyja endometriozie. Pamiętaj aby w diecie znalazły się: pełnoziarniste produkty zbożowe, gruboziarniste kasze, brązowy ryż, brokuły, kabaczki, rzepa, marchew, rabarbar i jabłka.

Czy wiesz, że…
Dieta bogata w pełnotłuste produkty mleczne może przyczyniać się do zwiększonej produkcji prostaglandyn, nasilających objawy endometriozy.

Czy wiesz, że…
Kwasy omega-3 zawarte w tłuszczach roślinnych i tłustych morskich rybach stymulują produkcję przeciwzapalnych prostaglandyn, pomocnych w złagodzeniu dolegliwości charakterystycznych dla endometriozy. Pamiętaj, aby w diecie nie brakowało dobrych tłuszczy w postaci: oleju rzepakowego, oleju lnianego, siemienia lnianego, orzechów włoskich, tłustych ryb jak łosoś, makrela czy sardynki.

porady > wsparcie

Leczenie endometriozy powinno być wsparte pozytywnym nastawieniem. Ważna jest wiara w terapię. Warto stosować także odpowiednio dobraną dietę.  Pomocy można także szukać w stowarzyszeniach kobiet z tą dolegliwością - wspierając się, łatwiej jest walczyć z chorobą.

porady > więcej wiedzy

O endometriozie znajdziesz informacje także na:

http://www.endobol.pl/
http://www.endometrioza.aid.pl/
http://www.endoendo.pl/
http://www.endometrioza.sos.pl/
http://www.endometrioza.net.pl/
http://www.endometriosis.org/
http://www.endometriosisrx.net/
http://www.nzendo.co.nz/
http://www.endometriosisassn.org/
http://www.endo.ie/
http://www.endometriosis-uk.org/

---