T: Tworzenie Polski Ludowej str. 181- 184, 219-223, 227-228

1. Struktury władz komunistycznych na ziemiach polskich:

a. grupa inicjatywna- XII 1941 ( zadanie odtworzenie partii komunistycznej w Polsce na polecenie Stalina)

b.

utworzenie PPR- Polska Partia Robotnicza 5 I 1942 w Warszawie- partia komunistyczna, przewodniczący Marceli Nowotko, następnie Bolesław Mołojec, Paweł Finder, Władysław Gomułka ( pseudonim „Wiesław”)

c. powstanie ZPP- Związek Patriotów Polskich- II 1943 w Moskwie, przewodnicząca Wanda Wasilewska, Zygmunt Berling- namiastka władz polskich jeszcze na terenie ZSRR, która miała niedługo przejąć władzę w wyzwalanych przez Armię Czerwoną kraju. Według Stalina były to jedyne władze polskie, bo po ujawnieniu zbrodni katyńskiej ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem londyńskim.

d. powstanie KRN- Krajowej Rady Narodowej- 31 XII 1943/ 1 I 1944 w Warszawie

• parlament komunistyczny, który tworzyła PPR i kilka partii lewicowych, przewodniczący Bolesław Bierut, pseudonim „Tomasz”, agent NKWD

• KRN nie uznawał rządu londyńskiego, miał pełne poparcie Stalina,

• Aby zyskać poparcie Polaków obiecywał stworzenie demokratycznego państwa, nowy rząd tymczasowy, reformę rolną ( głosy rolników), nacjonalizację przemysłu ( upaństwowienie- głosy robotników)

e. siły zbrojne komunistów:

• partyzantka: GL- Gwardia Ludowa- od powstania KRN nazwa AL.- Armia Ludowa , dowódca- Michał Rola- Żymierski

• siły zbrojne przy Armii Czerwonej:

• 1.Dywizja im. Tadeusza Kościuszki- bitwa pod Lenino ( 1943)

• 1. Armia Wojska Polskiego- Zygmunt Berling

• 2. Armia Wojska Polskiego- gen. Karol Świerczewski

• LWP- Ludowe Wojsko Polskie- połączenie Armii Ludowej i 1. Armii Wojska Polskiego w 1944 r.- dowódca- gen. Michał Rola- Żymierski

2. Manifest PKWN- Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego- 22 VII 1944- Chełm

1. rząd komunistów polskich, należących do ZPP, KRN, powstały z inicjatywy Stalina, by przejąć „legalnie” władzę w Polsce

2. władze PKWN- przewodniczący Edward Osóbka- Morawski

3. program PKWN:

• ogłosił się jedyną legalną władzą w Polsce ( brak informacji o rządzie londyńskim),

• walka o wyzwolenie kraju, reforma rolna, odbudowa kraju,

• zapowiedź zwrotu majątku właścicielom, zagrabionego przez III Rzeszę,

• stworzenie demokratycznego państwa,

• zrzeczenie się PKWN ziem na wschód od Bugu- zgoda na linię Curzona ( obecna wschodnia granica Polski)

• uznanie PKWN przez ZSRR za jedyną legalną władzę w Polsce

3. Przejęcie władzy przez komunistów:

1. izolacja rządu londyńskiego- dymisja premiera Stanisława Mikołajczyka ( nie chciał zgodzić się na granicę Curzona)

2. przeniesienie PKWN do Lublina- Polska lubelska ( rząd lubelski)

3. tworzenie partii fasadowych ( tzw. * przystawek, które odtworzono, by zamknąć usta osobom nie wierzącym w demokratyczne intencje komunistów, którzy w rzeczywistości je w pełni kontrolowali) PPR: PPS ( Polska Partia Socjalistyczna), SL ( Stronnictwo Ludowe), SD ( Stronnictwo Demokratyczne)

4. powstanie Rządu Tymczasowego- 31 XII 1944 z byłego PKWN

• premier: Edward Osóbka- Morawski, wicepremier: Władysław Gomułka z PPR i Stanisław Janusz z SL

• w skład rządu wchodziły partie: PPS, SL, PPR, SD

5. rozprawa z przywódcami Polski podziemnej- proces szesnastu- 21 VI 1945

• komuniści przy pomocy NKWD zwalczali przedstawicieli władz podziemnej Polski, zwłaszcza AK,

• 19 I 1945 r. Komendant AK Leopold Okulicki- Niedźwiadek w trosce o podkomendnych rozwiązał AK

• 28 III 1945 r. dowództwo Armii Czerwonej zaprosiło na rozmowy 16 przywódców Polski podziemnej ( Leopold Okulicki- Niedźwiadek, Jan Stanisław Jankowski- Delegat Rządu na Kraj, Kazimierz Pużak- przewodniczący Rady Jedności Narodowej- podziemny parlament rządu londyńskiego, którzy zostali aresztowani i pod zarzutem prowadzenia wrogiej działalności skazani w procesie szesnastu na kary więzienia. Większość ze skazanych już z więzienia nie wyszła. Proces pokazał prawdziwe oblicze „nowej władzy”

6. powstanie TRJN- Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej- 28 VI 1945

• koalicyjny rząd reprezentantów emigracji ( Stanisław Mikołajczyk) oraz Rządu Tymczasowego ( komuniści), premier Edward Osóbka- Morawski,

• legalizacja TRJN i wycofanie poparcia rządowi londyńskiemu przez aliantów 5 VII 1945)

4. Granice powojennej Polski:

1. granica wschodnia- linia Curzona

2. granica zachodnia- Odra i Nysa Łużycka, Pomorze, Prusy Wschodnie- tzw. ziemie odzyskane

3. przesiedlenie ludności:

• wysiedlenia ludności niemieckiej ( około 4 mln)- Związek Wypędzonych- Erika Steinbach( ziomkostwa) Centrum Przeciw Wypędzeniom), roszczenia Niemców, próba odzyskania pozostawionego mienia w Polsce

• przyjazd na ziemie odzyskane ludności z Kresów Wschodnich ( zabużanie), repatrianci z ZSRR

• wysiedlenia Ukraińców ( bandy UPA- Ukraińska Armia Powstańcza- Stefan Bandera)- akcja Wisła- IV 1947- pacyfikacja wiosek ukraińskich i łemkowskich, przesiedlenie ok. 115 tys. Ludzi na Ziemie Odzyskane ( Pomorze, Mazury)

Podsumowanie lekcji:

Postacie	Pojęcia	Daty	Skróty
Władysław Gomułka, ps. Wiesław	grupa inicjatywna	5 I 1942- PPR	PPR
Bolesław Bierut, ps. Tomasz	Manifest PKWN	1 III 1943- ZPP	PPS
Edward Osóbka- Morawski	Polska lubelska	31 XII 1943/ 1 I 1944- KRN	ZPP
Stanisław Mikołajczyk	Linia Curzona	22 VII 1944- Manifest PKWN	KRN
Leopold Okulicki- Niedźwiadek	Ziemie Odzyskane	28 VI 1945- proces „16”, powstanie TRJN	PKWN
Wanda Wasilewska	Partie fasadowe PPR	5 VII 1945- wycofania poparcie rządowi londyńskiemu, alianci uznają władzę TRJN	TRJN
Zygmunt Berling	Proces szesnastu		SL
Michał Rola- Żymierski	Wypędzenia		SD
Karol Świerczewski	Zabużanie		GL
Marceli Nowotko	Akcja Wisła		AL
Erika Steinbach			LWP

---